Στέγη Γραμμάτων Κ. Παλαμά - Ο διπλωμάτης και συγγραφέας που δεν προσκύνησε τη χούντα

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ «ΑΧΑΙΩΝ ΑΚΤΗ» ΑΝΑΣΤ. ΣΤΑΣΗ

Στην εκδήλωση, απηύθυνε χαιρετισμό, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Αχαΐας-Κύπρου «Αχαιών Ακτή», Αναστάσιος Στασής, ο οποίος αναφέρθηκε στην ανάγκη που ώθησε τον σύνδεσμο να τιμήσει τον συγγραφέα και υποπρόξενο στην Κύπρο ο οποίος υπερβαίνοντας τις διπλωματικές του αρμοδιότητες κατέστη πολύτιμος συμπαραστάτης του κυπριακού αγώνα, εναντίον των Άγγλων αποικιοκρατών. Μίλησε για την Ελληνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών και την συσπείρωση γύρω από αυτήν των νεαρών Κυπρίων στον αγώνα της ανεξαρτησίας, που στοίχισε 108 ήρωες, μαχητές κατά των Άγγλων αποικιοκρατών, που κάλεσαν από την Αφρική τον αιμοσταγή πολέμαρχο Χάρτιγκ, για να επιβάλλει την τάξη, περνώντας από κρεμάλα νεαρούς αγωνιστές, όπως οι φοιτητές Καραολής και ο Δημητρίου. Κρεμάλα, που είχε στηθεί δίπλα στα κελιά, εντός των φυλακών στην Λευκωσία. Όπως και ο αγωνιστής Αυξεντίου, που δρούσε στην περιοχή του όρους Τρώοδος και τον έκαψαν οι Βρετανοί με μπιτόνια βενζίνη εντός της σπηλιάς, που αμύνετο ολόκληρη ημέρα. Αναφερόμενος στο ήθος του τιμωμένου προσώπου ο Τάσος Στασής έδωσε έμφαση στο γεγονός πως ο Ρόδης Ρούφος δεν προσκύνησε την δικτατορία των συνταγματαρχών του 1967, όπως έκαναν πολλοί στο ελληνικό στράτευμα και η οποία είναι υπεύθυνοι για την κυπριακή τραγωδία, σε συνεργασία με τον αξιωματικό των Αθηνών Γεωργ. Γρίβα και στη συνέχεια με τον φιλοδοξήσαντα θέση στο Ηρώωο των Κυπρίων αγωνιστών δικτάτορα Σαμψών!

ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΟΜΙΛΗΤΗΣ Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΧΡ. ΜΟΥΛΙΑΣ

Κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης, ήταν ο Νομικός και Ιστορικός, Συγγραφέας Χρήστος Μούλιας, με θέμα το μυθιστορηματικό βιβλίο «Η Χάλκινη εποχή του Ρόφη Ρούφου», που αποτέλεσε απάντηση στο βιβλίο ανιστόρητου Άγγλου συγγραφέα. Στις σελίδες της «χάλκινης εποχής» του ο Έλληνας διπλωμάτης όντας μέσα στα γεγονότα, των δύο πρώτων χρόνων του αγώνα για την κυπριακή ανεξαρτησία, καταγράφει ιστορικά γεγονότα , τις αντιθέσεις της πολυπολιτισμικής κοινωνίας της Κύπρου, τις προσπάθειες των Βρετανών που πίεζαν τον Έλληνα πρωθυπουργό να αντικαταστήσει τον φιλοκύπριο υποπρόξενο Ρούφο, ο οποίος σημείωσε ο Ιστορικός ερευνητής, Χρ. Μούλιας, χρησιμοποίησε ακόμη και τον διπλωματικό του σάκο, προκειμένου να μεταφέρει έγγραφα, μηνύματα κ.α., με κίνδυνο αποκάλυψής του. Επίσης η προσφορά του Ρόδη Ρούφου συνίσταται και στην μεταφορά όπλων, μηνυμάτων, προκηρύξεων από την Αθήνα στους Κύπριους αγωνιστές χρησιμοποιώντας την διπλωματική του ασυλία. Στη διάρκεια της παραμονής του στην Κύπρο ως υποπρόξενος, συνεργάστηκε παράνομα (1954-1956), βοηθώντας και με την έμπρακτη συμπαράσταση της συζύγου του Αριέττας, τον αγώνα της ΕΟΚΑ για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Στο μυθιστόρημα «Χάλκινη εποχή» (1960), δημοσιευμένο πρώτα στα αγγλικά με τον τίτλο «The Age of Bronze», περιγράφει την πάλη των Ελλήνων της Κύπρου κατά της αγγλικής αποικιοκρατίας αντικρούοντας τα όσα αναφέρει ο Λόρενς Ντάρελ στο βιβλίο του «Bitter Lemons» (ελληνική μετάφραση: «Πικρολέμονα»). Επανεκδόθηκε από το «Βιβλιοπωλείον της Εστίας» το 2011. Ο Γ. Γρίβας, που είχε σταλεί από την Ελλάδα στην Κύπρο, όπως είπε ο Χρ. Μούλιας, ήταν σφοδρός αντικομμουνιστής και επιλογή της ελληνική κυβέρνησης να σταλεί στην Κύπρο για την κήρυξη του κυπριακού αγώνα με σκοπό την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα (σημ. του Istologiou: υπήρξε και αρχηγός της αντιΕΑΜικής οργάνωσης «Χ», από το 1943, των γνωστών εγκληματιών «Χιτών», που έδρασαν στην γερμανική κατοχή). Ο Ρόδης Κανακάρης -Ρούφος σε αντίθεση με τον Γρίβα, ποτέ δεν αποδέχθηκε την ελληνική δικτατορία και τάχθηκε εναντίον του καθεστώτος, το οποίο και τον καθαίρεσε. Και στα χρόνια του ελληνικού Εμφυλίου, υπηρέτησε στο Ναυτικό, μη εμπλεκόμενος στην αιματηρή σύρραξη. Αφού τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στη Σχολή Μακρή, σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση, αρχικά στην Αθήνα (Ιερά Ταξιαρχία και ΡΑΝ) και το 1944 ως μέλος του Ιερού Λόχου των φοιτητών, κοντά στον Ναπολέοντα Ζέρβα.

ΑΡΝΗΘΗΚΕ ΝΑ ΥΠΗΡΕΤΗΣΕΙ ΤΗΝ ΧΟΥΝΤΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΩΝ Συνεχίζοντας ο Χρ. Μούλιας υπογράμμισε: Με τον ερχομό της Χούντας των συνταγματαρχών, ο Ρούφος αρνήθηκε να υπηρετήσει το νέο καθεστώς. Αυτοεξορίζεται αρχικά για λίγους μήνες (Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος ’67) στην Βιέννη και στο Παρίσι. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, του απαγορεύτηκε η έξοδος από τη χώρα. Μετά από δύο οικειοθελείς εξαμηνιαίες τοποθετήσεις σε διαθεσιμότητα και μια τρίμηνη προσωρινή απόλυση από την υπηρεσία του, απολύθηκε τελικά από το ΥΠΕΞ, χωρίς να δικαιούται σύνταξης (1969). Συστηματική υπήρξε από την πρώτη μέρα η αντίδρασή του στο απριλιανό καθεστώς, με αποκορύφωμα τον πρωταγωνιστικό ρόλο που έπαιξε στην ίδρυση της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων (ΕΜΕΠ) και την παρουσία του σε όλες τις εκδηλώσεις της, μέχρι το θάνατό του. Εξίσου σημαντικές υπήρξαν και οι πιο κάτω αντιστασιακές του δράσεις: α) η πρωτοβουλία του, μετά από προτροπή της συγγραφέα Καίης Τσιτσέλη, να διαμαρτυρηθούν για την αυθαίρετη δημοσίευση στις εφημερίδες ανθολογίας λογοτεχνικών κειμένων που είχε επιμεληθεί ο Ρένος Αποστολίδης, χωρίς την άδεια των ίδιων των συγγραφέων, οι οποίοι είχαν αποφασίσει να τηρούν στάση σιωπής ως αντίδραση στο καθεστώς (Απρίλιος 1969), β) η έκδοση του βιβλίου του για την πραγματική πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα μέσα στη δικτατορία, που δημοσιεύτηκε ανώνυμα, στα γαλλικά, καταρχήν στην Ελβετία, με τον τίτλο Verité sur la Grèce (La Cité, Λωζάνη Ιούνιος 1970) και ύστερα μεταφρασμένο στα αγγλικά από τον Richard Clogg, με τίτλο Inside the Colonels’ Greece, με το ψευδώνυμο Athenian για την αγγλική έκδοση (Chatto & Windus, Λονδίνο 1972) και με το ψευδώνυμο Anonymous για την αμερικανική έκδοση (W.W. Norton, Ν. Υόρκη 1972)• το βιβλίο γράφτηκε ύστερα από σχετικό αίτημα του γαλλόφωνου βέλγου δικηγόρου και συγγραφέα Pierre Mertens και με προτροπή της Μarie-Emma Νοταρά προς τον Ρούφο. Η αγγλική κριτική το χαρακτήρισε ως το καλύτερο ντοκουμέντο σχετικά με τη δικτατορία και έτσι εξασφάλισε ευρύτατη κυκλοφορία, και γ) ο ενεργός ρόλος στην έκδοση «Δεκαοχτώ κείμενα»(Ιούλιος 1970) και η συμμετοχή του στις επόμενες εκδόσεις «Νέα Κείμενα 1» (1971) και «Νέα Κείμενα 2» (1972). Εξίσου, συνέβαλε με άρθρο του (βλ. R. Roufos, “Culture and the Military”), στον τόμο που εξέδωσαν οι Richard Clogg και George Yannopoulos, με τίτλο «Greece Under Military Rule, Martin Secker &Warburg», Λονδίνο 1972 (ελληνική μετάφραση: Γιώργος Ν. Γιαννόπουλος, «Η Ελλάδα κάτω από στρατιωτικό ζυγό», Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 1976). Η όλη συμβολή του αυτή αναγνωρίστηκε στη Μεταπολίτευση, οπόταν η Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή του απένειμε μεταθανάτια το Μεγαλόσταυρο του Φοίνικος (1975), ενώ πιο πρόσφατα δόθηκε το όνομά του σε έναν όροφο του Υπουργείου Εξωτερικών.

ΥΠΗΡΞΕ ΔΙΠΛΩΜΑΤΗΣ, ΛΟΓΟΤΕΧΝΗΣ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗΣ, ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ Ο Χρ. Μούλιας τόνισε κατά την ομιλία του ότι: Ο τιμώμενος Ρόδης Ρούφος–Κανακάρης (1924-1972) ήταν διπλωμάτης και λογοτέχνης. Ήταν γιος του Λουκά Κανακάρη-Ρούφου, γόνου της γνωστής οικογένειας των Πατρινών πολιτικών. Παππούς του ήταν ο Θάνος Κανακάρης-Ρούφος, Δήμαρχος Πατρέων και βουλευτής, ενώ ήταν απόγονος του Μπενιζέλου Ρούφου και συγγενής του Αριστομένους Προβελέγγιου. Ακολούθησε διπλωματική καριέρα εισερχόμενος το 1949 στο Διπλωματικό Σώμα. Υπηρέτησε στην Βιέννη, την Λευκωσία, το Λονδίνο και στο Παρίσι. Συνδέθηκε στενά με τον επίσης διπλωμάτη Γιώργο Σεφέρη. Το 1961 εγγράφεται στο Παρίσι για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής στην αρχαία ιστορία, την οποία δεν ολοκλήρωσε εξαιτίας της κατοπινής μετάθεσής του. Κι ακόμη: Ο Ρούφος υπήρξε σημαντικός λογοτέχνης καθώς και μεταφραστής, εγκάρδιος δε φίλος τού επίσης λογοτέχνη Θεόφιλου Φραγκόπουλου. Αρχικά υπέγραφε τα έργα του με το ψευδώνυμο Ρόδης Προβελέγγιος. Στην ελληνική πεζογραφία εμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’50 με την τριλογία «Το Χρονικό μιας σταυροφορίας», που περιλαμβάνει τα μυθιστορήματα «Η ρίζα του μύθου» (1954), «Πορεία στο σκοτάδι» (1955) και «Η άλλη όχθη» (1958), μέσα από τα οποία περιγράφεται η Εθνική Αντίσταση από την οπτική της αστικής παράταξης. Περισσότερο ολοκληρωμένο λογοτεχνικά θεωρείται το ιστορικό μυθιστόρημα «Οι Γραικύλοι» (1967), ενώ το δοκίμιό του με τίτλο «Οι μεταμορφώσεις του Αλάριχου» δημοσιεύθηκε αρχικά το 1963 στο πρώτο τεύχος του περιοδικού «Εποχές» που εξέδιδε ο Χρήστος Λαμπράκης και επανεκδόθηκε από το «Βιβλιοπωλείον της Εστίας» το 1983. Για τη συγγραφική του δραστηριότητα τιμήθηκε με το Βραβείο Κώστα Ουράνη το 1956 για την Πορεία στο σκοτάδι και με το Β’ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος το 1959 για την Άλλη όχθη. Μετέφρασε επίσης από τα αρχαία ελληνικά το «Ελληνικά» του Ξενοφώντα και το μυθιστόρημα του Λόγγου «Δάφνις και Χλόη». Με τη σύζυγό του Αριέττα Ρούφου απέκτησε δύο παιδιά, τον Λουκά και τον Θάνο. Μετά τον πρόωρο θάνατό του (1972) ξεκίνησε τη λειτουργία του το κοινωφελές «Ίδρυμα Ρόδη Ρούφου-Κανακάρη», σύμφωνα με την επιθυμία που είχε διατυπώσει ο ίδιος στη διαθήκη του, για την ενίσχυση σπουδών και μελετών που σχετίζονται με την προστασία των ελευθεριών και των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΗ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΟΜΙΛΗΤΗ ΧΡ. ΜΟΥΛΙΑ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ Αξίζει να αναφέρουμε την πρόσφορά στα ελληνικά γράμματα του ομιλητή του Φιλολογικού Βραδινού της Στέγης Γραμμάτων Κωστής Παλαμάς: Ο Χρήστος Μούλιας γεννήθηκε στην Πάτρα το 1950. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ασκεί την δικηγορία από το 1976, ενώ παράλληλα έχει συγγράψει και εκδόσει πολλά βιβλία. Ενδεικτικά παρατίθενται μερικά εξ αυτών: «Γεώργιος Β. Θεοχαρόπουλος Πατρεύς. Ένας άγνωστος Πατρινός λόγιος». Πάτρα 1993. Βραβείο «Αχαϊκής Εταιρείας Μελετών», 1994. «Το λιμάνι της σταφίδας» (1828-1900). Εκδόσεις Περί Τεχνών Πάτρα 2002. «Πολύβιος Νικ. Κορύλλος. Ένας πρωτοπόρος Έλληνας θωρακοχειρουργός». Έκδοση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αχαΐας. Πάτρα 2008, σε συνεργασία με τον Κύπριο ιατρό Χρίστο Φραγκίδη. «Παναγιώτης Καννελόπουλος (1902-1986). Ένας ήσυχος και τίμιος διάλογος με το έργο του Αίμου Αυρήλιου», πρόλογος Κωνσταντίνου Ι. Δεσποτόπουλου, Ακαδημαϊκού. Αθήνα 2009. «Χρονικό της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πατρών 1910-2010», Πάτρα 2009. «Φιλαρμονική Εταιρία Ωδείο Πατρών 1892-2012». Πάτρα 2012. «Η Εβραϊκή παρουσία στην Πάτρα, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα», πρόλογος Μωϋσή Κωνσταντίνη, Προέδρου Κ.Ι.Σ.Ε. Έκδοση Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος. Αθήνα 2015. «Η Καθολική Κοινότητα των Πατρών». Πάτρα 2017. «Η ιστορία του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών 1835-2000», 2 τόμοι. Πάτρα 2020. «Στον απόηχο του Εθνικού Διχασμού». Έκδοση Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός». Αθήνα 2023 κ.α. Έχει εκπονήσει μελέτες και συμμετείχε σε επιστημονικά συνέδρια με ανακοινώσεις, ενώ επιμελήθηκε εκδόσεις ιστορικού και πολιτισμικού περιεχομένου. Είναι μέλος θεσμών και ιδρυμάτων της πόλεως των Πατρών.

Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΟΛΛΩΣ ΑΦΗΓΕΙΤΑΙ ΣΥΜΒΑΝΤΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΑΠΟΙΚΙΑΚΟΥ ΑΓΩΝΑ Αξιόλογη ήταν η αναφορά του κυπριακής καταγωγής Δημ. Τόλλου, που αναφέρθηκε σε στιγμές του αντιαποικιακού αγώνα των Κυπρίων, ο οποίος παρέθσε παιδικές μνήμες από την παρουσία των αποικιακών στρατευμάτων στο νησί, αλλά και από την δραστηριότητα των αγωνιστών που εκτεινόταν από την διανομή προκηρύξεων που εκτύπωναν στον παράνομο πολύγραφο μέχρι την τροποθέτηση βόμβας σε γήπεδο ποδοσφαίρου που έπαιζαν τακτικά οι βρετανοί στρατιώτες, προκαλώντας τους θύματα. Και έως την αρπαγή όπλου βρετανού στρατιώτη, εφ' όσον τους δίνονταν η ευκαιρία.

Γιώργος Μόσχος

Ειδήσεις Τώρα

Πάτρα: Το κρέας στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι: μια… ακριβή ιστορία

Πρωταθλητές με ένα σπρέι κατά της παχυσαρκίας- Πρωτιά για φοιτητές του Πανεπιστημίου Πατρών

Πάτρα: Κατεστραμμένοι αρμοί και φθορές στο πλακόστρωτο, στην Παντοκράτορος, μέσα σε λίγους μήνες - ΦΩΤΟ