Οι σημαντικές ταινίες του διαγωνιστικού του 66ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Του Γιάννη Μουγγολιά

Κορωνίδα του 66ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης αναδεικνύεται το Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα όπου προβάλλονται πρώτες ή δεύτερες ταινίες σκηνοθετών, οι οποίες θα αναμετρηθούν για τη διεκδίκηση του Χρυσού και Αργυρού Αλεξάνδρου και άλλων βραβείων στην απονομή που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 9 Νοεμβρίου.

Από τις πιο σημαντικές ταινίες του τμήματος ήταν «Τα πρώτα δόντια» του Ρουμάνου Mihai Mincan που αποτελεί συμπαραγωγή Ρουμανίας, Γαλλίας, Δανίας, Ελλάδας, Βουλγαρίας 2025. Ο σκηνοθέτης της ταινίας μαζί με τον Έλληνα συμπαραγωγό βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη και προλόγισαν την προβολή της ταινίας ενώ απάντησαν και σε ερωτήσεις του κοινού στη συζήτηση που ακολούθησε. Όπως τόνισε ο Mihai Mincan που βρέθηκε στο φεστιβάλ για δεύτερη φορά, ο αγαπημένος του συγγραφέας Raymond Carver απαντώντας σε ερώτηση που του είχε κάνει, επισήμανε ότι στα γραπτά του αντλεί από τις δυσκολίες που συναντούν καθημερινά οι άνθρωποι και ότι αυτοί οι άνθρωποι κάνουν α πάντα για να τις υπερπηδήσουν αλλά πάντα αποτυγχάνουν.

Στην ταινία της οποίας η ιστορία διαδραματίζεται το 1989, πάνω στη δύση του καθεστώτος Τσαουσέσκου σε μια μικρή, απομονωμένη πόλη της Ρουμανίας, παρακολουθούμε τη ζωή της 10χρονης Μαρία που επικεντρώνεται και επηρεάζεται άμεσα από τη μυστηριώδη εξαφάνιση της επίσης μικρής αδελφής της. Η ζωή της Μαρία σημαδεύεται από την απώλεια και τον χαμό της αδελφής. Συγκλονισμένη και προσπαθώντας να βρει ερείσματα στη νέα εποχή και στη νέα πραγματικότητα, κλείνεται στον εαυτό της κατεβάζοντας ρολά γύρω της. Δεν βρίσκει τις κατάλληλες λέξεις για να περιγράψει αυτό που νιώθει. Έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα κοντινά πλάνα με τα οποία αποτυπώνονται οι χαρακτήρες και σκιαγραφείται ψυχολογικά και με εξαιρετική αμεσότητα η μικρή. Όλη η ταινία ξετυλίγεται σε ένα μοναδικό ατμοσφαιρικό πορτρέτο αλλά και στην εντυπωσιακή μαεστρία με την οποία αντιμετωπίζεται η παιδική ηλικία. Η παιδική ηλικία εκπορεύεται με όλη της την αθωότητα, την αγνότητα, τη σαφήνεια και εντοπίζεται σε μια περίοδο όπου ακολούθησαν οι θρυλικές ιστορικές αλλαγές με την πτώση του καθεστώτος.

Όλα ζωντανεύουν μέσα από τα μάτια ενός παιδιού και την κορυφαία στιγμή της παιδικής ενηλικίωσης. Μια ξεχωριστή στιγμή, μια πολιτική ταινία με έντονο πρόσημο, που ισορροπεί περίτεχνα ανάμεσα στο φως και στην πραγματικότητα, στο σκοτάδι και στην ελπίδα για καλύτερο ανάμεσα στον θάνατο.

Η φινλαδική ταινία «Ένα φως που δεν σβήνει» του Λάουρι Μάτι Παρπέι σχολιάζει τη ζωή ενός νεαρού. Ο 29χρονος Πάουλι, γνωστός για το εξαιρετικό φλάουτο που παίζει και δίνει συναυλίες, γνωρίζεται με μια ομάδα μουσικών που η μουσική τους ξεφεύγει από τα συμβατικά όρια και τις αναμενόμενες φόρμες και γίνεται πειραματική με χρήση διάφορων συσκευών και χρήση των απρόβλεπτων στοιχείων. Το φιλμ μας μεταφέρει στο επόμενο βήμα, την απόρριψη ενός ψεύτικου εαυτού και την εξερεύνηση της αληθινής φύσης μας με όλα τα τρωτά και εύθραυστα στοιχεία του. Κάτω από τους ήχους ρηξικέλευθης πειραματικής μουσικής και με "λοξές" φιλίες γεμάτες ανθρωπιά. Η ταινία που άφησε θαυμάσιες εντυπώσεις στο Φεστιβάλ Καννών, κατάφερε να ισορροπήσει ιδανικά ανάμεσα στο δράμα και στο οξύ χιούμορ και είναι ένας ύμνος για τη ζωή, για τις σωστές επιλογές μας αλλά κυρίως για το λυτρωτικό και παρηγορητικό φως μέσα από το οποίο διακρίνεται ο πρωταγωνιστής με καίριο εφόδιο τους ανοικτούς ορίζοντες και την ελευθερία.

Πολύ καλό στο ίδιο τμήμα και το αγγλικό φιλμ «Στη θάλασσα» της Helen Walsh, όπου διαδραματίζεται σε ένα βρετανικό χωριό κοντά στη θάλασσα στην Ουαλία. Ερχόμαστε ενώπιον ενός έρωτα δυο ανδρών, δοσμένο με απαράμιλλη ευαισθησία, μελαγχολία αλλά και με δυνατά συναισθήματα. Η σχέση των δυο αντρών είναι σχηματική στην εξήγηση του σεναρίου αλλά κάλλιστα θα μπορούσε στη θέση του να βρίσκεται ο έρωτα δυο ετερόφυλων. Η σκηνοθέτρια και μυθιστοριογράφος Helen Walch δημιουργεί ένα αυθεντικό και δυνατό δράμα όπου οι ανθρώπινες εκφράσεις δεν διατυπώνονται ηχηρά. Και το κάνει με έναν υπαινικτικό και διακριτικό τρόπο που ξεχειλίζει η αγάπη.