Όταν η πραγματικότητα υπερτερεί της φαντασίας
Το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, η δεύτερη μεγαλύτερη γιορτή του σινεμά στη συμπρωτεύουσα μετά το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ξεδιπλώνοντας ένα πρόγραμμα προβολών ταινιών ιδιαίτερων αξιώσεων από κάθε άκρη του πλανήτη.
Μέσα στον Μάρτιο το φεστιβάλ παρουσιάζει πραγματικά ουσιαστικά δείγματα του κινηματογράφου που αφορούν το τομέα της τεκμηρίωσης, παρότι τα όρια που χωρίζουν τα ντοκιμαντέρ που προβάλλονται με τις ταινίες μυθοπλασίας είναι δυσδιάκριτα. Εξαιρετικές ταινίες σε μεγάλες και ακριβές παραγωγές αλλά και χαμηλού προϋπολογισμού δημιουργίες που ωστόσο συγκλονίζουν με την αλήθεια και τη δύναμή τους.
Η φετινή διοργάνωση που έφτασε αισίως στην 25η χρονιά της, σφραγίζεται χρονικά από το πρόσφατο σιδηροδρομικό ατύχημα στα Τέμπη και σε ένδειξη πένθους, οι διοργανωτές ματαίωσαν την τελετή έναρξης και τις εορταστικές εκδηλώσεις και συναυλίες που είχαν προγραμματιστεί στο τμήμα των παράλληλων εκδηλώσεων. Όμως πραγματοποιούνται κανονικά οι προβολές των ταινιών, το ουσιαστικό δηλαδή κομμάτι του κινηματογραφικού φεστιβάλ.
Σε κάθε περίπτωση το είδος του ντοκιμαντέρ, μέσα σε αυτό το τρομερό πλαίσιο των γεγονότων και της πραγματικότητας που μας περιβάλλουν, γίνεται εξαιρετικά επίκαιρο. Άλλωστς μπροστά στην πραγματικότητα τύφλα να έχει η φαντασία.
Από τις καλύτερες ταινίες των πρώτων ημερών ξεχωρίσαμε το ντοκιμαντέρ του Βούλγαρου Τόνισλαβ Χριστόφ «Ο τελευταίος γλάρος», συμπαραγωγής Φινλανδίας, Νορβηγίας, Βουλγαρίας, που προβλήθηκε στο Ολύμπιον συμμετέχοντας στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα και την κούρσα για τον Χρυσό Αλέξανδρο και τα άλλα βραβεία του φεστιβάλ.
Ο Τόνισλαβ Χριστόφ μαζί με τον συνθέτη της θαυμάσιας αυθεντικής και πολύ συγκινητικής μουσικής της ταινίας Πέταρ Ντουντάκοφ και με τον διευθυντή φωτογραφίας Όρλιν Ρουέβσκι, που έκανε μια εξαιρετική δουλειά στον τομέα του, παρευρέθηκαν στην προβολή την οποία προλόγισαν και μετά το τέλος της απάντησαν σε ερωτήσεις του κοινού. Ο Χρίστοφ, όπως είπε, είναι πέμπτη φορά που παρουσιάζει ταινία του στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης και κατά αυτόν τον τρόπο νιώθει πολύ οικεία στο φεστιβάλ. Αξίζει επίσης να αναφέρουμε ότι η φιλμογραφία του αφορά κυρίως σε ντοκιμαντέρ, ενώ πρόσφατα, το 2022 η τελευταία του φιλμική δημιουργία ήταν η πρώτη ταινία του μυθοπλασίας με τίτλο «The Good Driver».
Το ντοκιμαντέρ παρότι βασίζεται στη ζωή του 58χρονου Ιβάν, ενός πραγματικού προσώπου και όχι ηθοποιού και περιγράφει πραγματικά γεγονότα, είναι δοσμένη σκηνοθετικά με έναν τρόπο που θυμίζει μυθοπλασία. Τα όρια ωστόσο μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ βρίσκονται στη φόρμα και δεν περιορίζονται από την ιστορία του πρωταγωνιστή της οποίας η αφήγηση έγινε με έναν εξαιρετικό κινηματογραφικό τρόπο προκαλώντας ιδιαίτερη συγκίνηση.
Με τον όρο «Γλάρο» στη Βουλγαρία αποδίδεται αυτό που στη χώρα μας λέγαμε «το καμάκι». Αυτό είναι ο Βούλγαρος Ιβάν, ένας γυναικάς μιας κάποιας ώριμης ηλικίας βέβαια που «ψαρεύει» τουρίστριες για μια 40ετία, από την περίοδο των κομμουνιστικών καθεστώτων. Τη ζωή του Ιβάν έχει στιγματίσει η γυναίκα του που πριν πολλά χρόνια τον εγκατέλειψε και το γεγονός ότι ο ενήλικας γιος του που μένει στην Ουκρανία δεν θέλει δεσμούς μαζί του. Περνώντας τα χρόνια, τα οποία τα νιώθει όλο και περισσότερο στην πλάτη του ο Ιβάν, αποφασίζει να νοικοκυρευτεί και να βρει μια γυναίκα για να μείνει μαζί της. Κάτι όμως που είναι εξαιρετικά δύσκολο για έναν «γλάρο» της ηλικίας του. Έτσι απαγκιστρώνεται στις γυναίκες που συναντά από τη Ρωσία ή την Ουκρανία και παρότι για μικρό διάστημα τις γνωρίζει τους προτείνει αγχωτικά να τον παντρευτούν κάνοντάς τους δώρα δαχτυλίδια αρραβώνων, βοηθώντας τες να βγάλουν βίζα για την Ευρωπαϊκή Ένωση και να αγοράσουν ακίνητα στη Βουλγαρία. Όμως η δική του οικονομική κατάσταση είναι άθλια αφού δεν έχει κάνει την παραμικρή οικονομία για να έχει ένα «μαξιλάρι» στην άκρη. Αντιθέτως για να βγάλει τα προς το ζην πλένει αμάξια αφού η πανδημία του κορωνοϊού έχει ερημώσει την παραλία του βουλγαρικού θέρετρου με αποτέλεσμα να μην έρχονται πλέον τουρίστριες. Μετά την περιπέτεια του κορωνοϊού όμως οι παραθεριστές και οι τουρίστριες επιστρέφουν και μια πιο θερμή κουβέντα μέσω κλήσης με τον γιο του δείχνει πως υπάρχει μια ευκαιρία για επανασύνδεση.
Ο Χριστόφ σκηνοθετεί με σπάνια δύναμη, αλήθεια, κάποιες στιγμές με χιούμορ και σαρκασμό ρίχνοντας φως στην προσωπικότητα του Ιβάν. Ο Ιβάν βέβαια είναι συγκλονιστικός και απόλυτα γνήσιος αφού άλλωστε ερμηνεύει τον ίδιο του τον εαυτού, στο πλαίσιο ενός ντοκιμαντέρ.
Ένα ομολογουμένως εξαιρετικό ντοκιμαντέρ που βγάζει πολύ συναίσθημα και είναι πασπαλισμένο από μια υπόκωφη δύναμη. Ευαίσθητο και καθόλου κουραστικό, προκαλεί το ενδιαφέρον του θεατή που το παρακολουθεί με αμείωτο ενδιαφέρον.
Από το άλλο επίσης διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ, τω ταινιών «Film Forward», ξεχώρισε το ντοκιμαντέρ των Ρεμπέκα Λόιντ Έβανς, Λίζα Σέλμπι, Άλεξ Φράι «Ζωή σε δόσεις», αγγλικής παραγωγής. Το ντοκιμαντέρ πριν έρθει στη Θεσσαλονίκη για να διαγωνιστεί απέσπασε το Βραβείο Κοινού στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λονδίνου 2022. Στην προβολή της ταινίας στην αίθουσα «Σταύρος Τορνές» στην προβλήτα του λιμανιού, τέσσερις γυναίκες συντελεστές της ταινίας, μεταξύ των οποίων η σκηνοθέτρια Ρεμπέκα Λόιντ Έβανς και η συσκηνοθέτρια και πρωταγωνίστρια Λίζα Σέλμπι πάνω στη ζωή της οποίας βασίζεται το φιλμ, ήταν παρούσες, προλόγισαν την προβολή και μετά το τέλος απάντησαν σε ερωτήσεις του κοινού.
Η «Ζωή με δόσεις» είναι ένα συγκλονιστικό, τολμηρό, ασυμβίβαστο οδοιπορικό με το οποίο παρακολουθούμε σε απόσταση αναπνοής τη ζωή μιας γυναίκας, καλλιτέχνιδας και καθηγήτριας που κατέγραφε όλη της τη ζωή με διάφορους τρόπους (φωτογραφίες, φιλμ, ζωγραφιές, λέξεις). Προσπαθώντας να καταλάβει γιατί όταν είχε ανάγκη τη μητέρα της για να μεγαλώσει, αυτή την εγκατέλειψε, η πρωταγωνίστρια πέφτει στα βαθιά για να δει τη ζωή της μητέρας της, μια γυναίκας χαρισματικής αλλά απόλυτα εθισμένης στα οπιούχα, τα παραισθησιογόνα και στη ηρωίνη.
Όπως λέει η ηρωίδα, «η λέξη Μαμά δεν της καθόταν καλά» και ποτέ δεν αποκάλεσε έτσι τη μητέρα της. Μετά από πολλά χρόνια γνωρίζει τη μητέρα της που έχει πεθάνει ψάχνοντας σχολαστικά λεπτομέρειες από αναμνήσεις άλλων και μέσα από μια νηφάλια, ψύχραιμη προσέγγιση κατανοεί τον εθισμό και την ίδια της τη μητέρα. Μια σαρωτική ταινία που θέτει στο προσκήνιο, την απώλεια, την αγάπη, τον πόθο για τη ζωή, τη μητρότητα που θα περάσει με έναν αφοπλιστικό τρόπο σαν ζήτημα προτεραιότητας και στην πρωταγωνίστρια-κόρη, τα ανεπούλωτα τραύματα και την αποδοχή.
Ένα αδυσώπητο, ειλικρινές ντοκιμαντέρ, δοσμένο με τόλμη, χωρίς ωραιοποιήσεις και διδακτισμούς, που σε καθηλώνει με τη βαθιά συναισθηματική του θέρμη, τον λυσισμό και την εκφραστικότητά του, αφήνοντας στο τέλος ένα παράθυρο ανοιχτό στην ελπίδα.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
