Η τέχνη παραμένει ζωντανή

Μακρύ Ζεϊμπέκικο για το Νίκο. Γράφτηκε 34 χρόνια πριν και αναστήθηκε αμέσως στο μυαλό μου μόλις είδα την είδηση του θανάτου του Νίκου Κοεμτζή. Άλλες εποχές, άλλες συνθήκες. Δύσκολα χρόνια. Αυτά που έρχονται είναι διαφορετικά αλλά ίσως δυσκολότερα.

Η τέχνη όμως παραμένει ζωντανή. Ίσως είναι η μόνη μας ελπίδα για να αντιμετωπίσουμε όρθιοι και με δύναμη το μέλλον.

Μακρύ Ζεϊμπέκικο για το Νίκο (Του Δ. Σαββόπουλου)

Λοιπόν μολύβι και χαρτί, η απόγνωση άνοιξε λαγούμι
Σκιές που χώθηκαν με λάμψεις μαχαιριού σε πιο στενό κελί
Συλλάβετε πέπλα αίματος, χλιμίντριζε η Σελήνη
Δεν έχει ελπίδα, ελευθερία δεν ζητά, αλλά δικαιοσύνη

Γεννήθηκε σ’ ένα λασπότοπο, κοντά στην Κατερίνη
Σκιές με λάμπες κι θυέλης  που γλιστρούν στου Άδη το πανί

Ο Νίκος ήταν ο πρωτότοκος, τον άλλον λέγαν Δημοσθένη...
Βουβός δεσμός, εικόνα παιδική, σε άλλο χρόνο αναπλεγμένη

Ο γέρος του είχε κρυψώνα το βουνό απ’ το σαράντα πέντε

Κι οι χωρικοί απ’ τον φόβο των αρχών μακραίναν κι απ’ τον γιο

Κι αυτός τους έβλεπε στρωμένους στην δουλειά και μέσα του άναβε η μανία

του στριμωγμένου ανάμεσα στο πλήθος και την αστυνομία

Ώσπου μια χωρίς αποσκευή, τσουλώντας της τρύπας του την ρόδα

Κυλάει απ’ την Μακεδονία ως εδώ, κι ακόμα που θα βγει

Θα τρέχει πάντα για το άστρο, που δεν φτάνει καμιά αστυνομία

Για τους φυγάδες αυτός ο ουρανός είν’ η παρανομία

Νίκο, αγγίζω το στοιχειό σας

Νίκο, μες τον υπόκοσμο της γλώσσας

Δυο καταδίκες έξη χρόνια για κλοπή, τον είδα όταν βγήκε

Κρατούσε πλέον μιαν απόσταση απ’ την τρέλα, όχι για να σωθεί

Αλλά για να την σώσει αν με νοείς, να λόγου χάρη ήθελε γάμο

Και τότε τού ‘παν, έλα σε μάς για να προδώνεις, δεν δέχθηκε στιγμή

Κι απ’ την βαθειά των υπογείων τους την λύσσα, κατέφυγε στην επαρχία

Μα όπου κι αν πήγε, το σήμα είχε σταλεί, στην Σαλονίκη τον τσακίσαν

Σχεδόν τρεκλίζοντας ξανάρθε στην Αθηνά, και τότε πιάσαν την μνηστή του

Της είπαν λόγια, βοηθήσαν κι γονείς ώσπου διέκοψε μαζί του

Κι ωστόσο ζούσε τελείως σοβαρός, υπνοβατώντας σ’ ένα κράτος

Που θριαμβεύει με μιαν ατέλειωτη στριγκλιά, διαφυγή καμιά

Κρατώντας μόνο μια κρυφήν αναπνοή, των μπουζουξίδικων το γκέτο

Βαθιά εικόνα, που έκσταση εκεί, ακόμα λειτουργεί

ν’ ακούω έλεγε τα λόγια, την φωνή, και τ’ αδελφάκι μου υψωμένο

να το κοιτάω στον χορό του μοναχό, και κάτι να παθαίνω

Νίκο, σκυλάδικο Σαββάτο

Νίκο, σπασίματα γεμάτο

Παραγγελιά, και περιμέναν καθισμένοι, και τα ηχεία το αναγγείλαν

Κι όλα τα όργανα συλλάβαν το σκοπό για το χορό του Δημοσθένη

Καθώς ανέβαινε, η πίστα ήταν γεμάτη, ακούστηκε να ουρλιάζει

Παραγγελία, γιατί το είδε το κακό με δρασκελιές να πλησιάζει

Η πίστα άδειασε, μονάχα δυο αστυνόμοι, χορεύαν, γυρνώντας του την πλάτη

τότε τους έσπρωξε ο μικρός με μια στριγκλιά, δικό μου το κομμάτι

Τον ‘ρίξαν κάτω σε γυαλιά κομματιασμένα, ξεφώνιζε όπως τον εσέρναν

Σαν ένα φιλμ ιλιγγιώδες η ζωής τους, του Νίκου έκαψε τα φρένα.

Έξω απ’ την τρέλα δεν είχε κάτι να πιαστεί, γιατί του το ‘χαν διαλύσει

Κατρακυλάει στον προβολέα των σκοταδιών του, στην φρικαλέα ατραξιόν του

Με τόση βία που είναι αδύνατον να πω, τι έγινε εκεί κάτου

Το δράμα όλο συντελέστηκε θαρρώ, στον χώρο του αοράτου

Στον εαυτό του είπε Νίκο, συγκρατήσου τραβώντας κι όλας το λεπίδι

Τον πρώτο που την έφαγε τον είδαν, με μια ταυτότητα να σκύβει

Σφάχτηκαν τρεις, μαχαίρωσε άλλους έξη, φωνές, ανοίχτε θα μας σφάξουν

Τραβώντας έξω τον μικρό παραμιλούσε εσένα δεν θα σε πειράξουν

Νίκο, σόι αλλοπαρμένο

Νίκο, τι έχεις καμωμένο

Μετά κατέφυγε στο σπίτι ενός γνωστού, μα ένοιωσε ότι θα τον δώσουν

θα φύγω είπε με μια βάρκα ν’ ανοιχτώ, φουρτούνες να με πνίξουν

Να τρελαθούνε, που Νίκο να γυρεύουν, και Νίκο να μην βρίσκουν

Μα όπως βγήκε του συνέδεσαν βαλέδες, ο ένας με τις χειροπέδες

Τον εκυκλώσαν και από τα γύρω μέρη, κρεμόταν η ζωή του

από ένα νήμα που δεν θα ‘δινε σ’ αυτούς, και πέταξε μαχαίρι

Να αναγκαστούν να τον σκοτώσουν οι αστυνόμοι, μα εκείνοι τού ‘ριχναν στα πόδια

Σερνόταν κι έβριζε ώσπου ένας ταβερνιάρης, του ‘δωσε μια με ένα καδρόνι...

Η δίκη του έγινε τον άγριο Νοέμβρη, το ένιωθε άραγε κι εκείνος

Ο τύπος πάντως, τον πρόβαλε ανοιχτά σαν αιμοβόρο κτήνος

Τα ίδια λέγαν και πολλοί προοδευτικοί παράξενο δεν ήταν

Η σύμβασή τους διαισθάνθηκε σ’ αυτόν, μιαν άλλη απειλή

Το ‘παν επίσης λαϊκοί ένα σωρό, στον συνεργάτη ενός εντύπου

Μα ο Μπιθικώτσης τον διώχνει και του λέει που να σου εξηγώ

Δεν είχε μάρτυρες εκτός τ’ αφεντικό και την νοικοκυρά του

Οι δικηγόροι λέγαν ανώμαλη ψυχή, κοιτάξτε τα χαρτιά του

Νίκο, χωριό συσκοτισμένων

Νίκο, ποιοι σ’ έχουν κυκλωμένο

Ο ίδιος ξέγραψε απ’ αρχής τον εαυτό του, το είπε πρέπει να πεθάνω

Μπήκε στον κόπο δηλαδή τον δικαστών μα αυτοί δεν μπήκαν στον δικό του

Καθώς διηγόταν την ζωή του, θαρρούσα δεν θ’ αντέξω

Η δική εξελισσόταν μέσα μα η δικαιοσύνη ήταν απ’ έξω

Στα γράμματά του από την φυλακή, ο βίος δεν διαφέρει

Ασφυκτιούσε σαν ζώο μυθικό, εδώ όσο κι εκεί

Μην είναι τάχα ένα ρίγος παραπέρα, που δείχνει απόσταση από το δράμα

και μεταφέρει σαν ιπτάμενο ένα θαύμα, της δικαιοσύνης την γαλέρα

Η τέχνη μου έζησε παράξενες στιγμές, και από δίκιο ξέρει

Τα κίνητρά του δεν ήταν ταπεινά, τον βλέπω σε αργές στροφές

Σαν μια Θεότητα που λύει τον πανικό της και διαστέλλεται ξεσπώντας

Στ’ ανυποψίαστα μπουλούκια του γλεντιού, που βιάζουν το άσυλό της

Η ουρά που αυξάνει φτύνοντάς τον ας λυσσάει, με τον ζουρλομανδύα

και με τα ηλεκτροσόκ να τον κλονίσει, θα λάβει ότι της αξίζει

Στους λαβυρίνθους του εφιάλτη οδηγημένη, αιώνια, δίχως σωτηρία

Στην τακτική δουλεία του δικαστή, που δεν καταλαβαίνει

Νίκο, ποτέ δεν θα ‘ναι έτσι

Νίκο, είν’ η αρρώστια που μας σώζει

καθώς σε φέρνει πιο μακριά κι απ’ το κελί σου

Νίκο, στον ουρανό της μουσικής σου