Κρίση στη Γαλλία: Πώς το δημοσιονομικό έλλειμμα απειλεί την κυβέρνηση

Η Γαλλία βρίσκεται σε οικονομικό αδιέξοδο, χωρίς εγκεκριμένο προϋπολογισμό και ενδεχομένως σύντομα χωρίς κυβέρνηση.

Ο πρωθυπουργός, Φρανσουά Μπαϊρού, έχει ζητήσει από το κοινοβούλιο ψήφο εμπιστοσύνης στις 8 Σεπτεμβρίου.

Ωστόσο, με τα κόμματα της αριστεράς και της ακροδεξιάς να έχουν ήδη δεσμευτεί να ρίξουν την κυβέρνηση, στα χαρτιά δεν διαθέτει τις απαραίτητες ψήφους για να επιβιώσει.

Την Τρίτη, το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) προστέθηκε στη λίστα των διαμαρτυρόμενων, συμμαχώντας με τους Οικολόγους και το ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό.

Σε μια προσπάθεια να αποτρέψει την καταψήφιση, ο υπουργός Οικονομικών, Ερίκ Λομπάρ, δήλωσε δημόσια ότι η προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο «είναι ένας κίνδυνος που βρίσκεται μπροστά μας».

Χωρίς τους Σοσιαλιστές, η κεντροδεξιά κυβέρνηση του Μπαϊρού δεν μπορεί να σταθεί. Και οι περισσότεροι οικονομολόγοι συμφωνούν πως μια ενδεχόμενη πτώση του θα προκαλέσει νέο κύμα αμφιβολιών για την ανθεκτικότητα της γαλλικής οικονομίας και των δημόσιων οικονομικών.

Με μια πρώτη ματιά, η κατάσταση της Γαλλίας δεν δείχνει δραματική. Αποτελεί βασικό πυλώνα του ευρώ. Το δημόσιο χρέος της είναι μικρότερο, αναλογικά με το ΑΕΠ, από της Ιταλίας, ενώ το κόστος εξυπηρέτησης του ετήσιου χρέους παραμένει χαμηλότερο από αυτό του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ωστόσο, ενώ η Ιταλία έχει χρέος στο 135% του ΑΕΠ, καταφέρνει να ελέγχει τις δαπάνες της. Η ανάπτυξή της είναι χαμηλή, αλλά όχι χαμηλότερη από της Γαλλίας, και η Κομισιόν προβλέπει βελτίωση το 2026, με χαμηλό πληθωρισμό. Το έλλειμμα αναμένεται να μειωθεί από 3,3% φέτος σε 2,9% το 2026, κάτω από το όριο του 3%.

 Η Γαλλία, αντίθετα, πλησιάζει επικίνδυνα την Ιταλία. Οι προβλέψεις δείχνουν ότι το επίμονο δημοσιονομικό κενό θα ωθήσει τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ από 113% το 2023 σε πάνω από 120% στο τέλος της δεκαετίας. Για τους διεθνείς επενδυτές, αυτό που μετρά δεν είναι τόσο το μέγεθος του χρέους όσο η πορεία του, όπως γράφει η Guardian σε ανάλυσή της.

Έτσι, ενώ τα επιτόκια των γαλλικών δεκαετών ομολόγων βρίσκονται στο 3,5% (χαμηλότερα από το 4,7% του Ηνωμένου Βασιλείου), παραμένουν υψηλότερα από της Ιταλίας. Ακόμη και η Ελλάδα δανείζεται φθηνότερα: με χρέος στο 158% του ΑΕΠ, πληρώνει 3,36%.

Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει επιχειρήσει να πείσει τους πολίτες ότι τα δημόσια οικονομικά χρειάζονται «χειρουργική επέμβαση», χωρίς επιτυχία. Έχει προειδοποιήσει πως «οι εποχές αφθονίας τελείωσαν». Η πλέον αντιδημοφιλής του κίνηση μέχρι σήμερα ήταν η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης από τα 62 έτη, υποστηρίζοντας ότι οι υψηλότερες συνταξιοδοτικές δαπάνες επιβαρύνουν τα δημόσια ταμεία και στερούν από την οικονομία έμπειρους εργαζόμενους.

Η κυβέρνηση μειοψηφίας του Μπαϊρού στοχεύει σε ακόμη σκληρότερα μέτρα, με στόχο εξοικονόμηση σχεδόν 44 δισ. ευρώ, ώστε το έλλειμμα να μειωθεί από το 5,8% του ΑΕΠ το 2023 στο 4,6% το 2026. Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα μέτρα είναι η κατάργηση δύο εθνικών αργιών.

Η μόνη πιθανή διέξοδος
Η μόνη πιθανή διέξοδος φαίνεται να είναι η αναδιαμόρφωση του προϋπολογισμού ώστε να πεισθεί το Σοσιαλιστικό Κόμμα – ωστόσο οι μήνες διαπραγματεύσεων κάνουν αυτό το σενάριο να μοιάζει μακρινό.

Σύμφωνα με τον αναλυτή της Jefferies, Τζόζεφ Ντίκερσον, παρά την πτώση της αξίας των γαλλικών τραπεζών στο χρηματιστήριο, οι άμεσες επιπτώσεις για τον χρηματοπιστωτικό τομέα από το υψηλότερο κόστος δανεισμού και την πολιτική αστάθεια είναι περιορισμένες. Όπως εκτίμησε, η κρίση είναι περισσότερο απειλή για την ανάπτυξη παρά για τη φερεγγυότητα του κράτους.

Αναλυτές της Goldman Sachs υποστηρίζουν ότι ο Μπαϊρού θα αναγκαστεί να μετριάσει τις περικοπές στο έλλειμμα ώστε να διασώσει την κυβέρνησή του. Ένα υψηλότερο έλλειμμα, όμως, θα σημαίνει νέα αύξηση του χρέους και πιθανές υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας.

Από την άλλη πλευρά, μια μικρότερη δημοσιονομική προσαρμογή θα μειώσει την «πίεση» στην οικονομία και θα λειτουργήσει θετικά για την ανάπτυξη. Παράλληλα όμως, η αυξημένη αβεβαιότητα και οι πιο σφιχτές χρηματοπιστωτικές συνθήκες αναμένεται να επιβαρύνουν τις προοπτικές. Συνολικά, οι προβλέψεις τους κάνουν λόγο για ανάπτυξη μόλις 0,6% το 2025 και 0,9% το 2026.

Αυτές οι εκτιμήσεις μόνο δυσοίωνες μπορούν να θεωρηθούν για τον Μακρόν, που είχε δεσμευτεί να μετατρέψει τη Γαλλία σε μια πιο δυναμική, ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία.

Με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν πως δεν υπάρχει καμία πολιτική πρόταση γύρω από την οποία να μπορεί να διαμορφωθεί πλειοψηφία, η ψήφιση προϋπολογισμού φαίνεται να απέχει πολύ.