Ανδρέας Θανασούλας: To ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας τους χρειάζεται όλους σε μια συλλογική προσπάθεια

Πρόταση για την καλλιτεχνική διεύθυνση του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας  κατέθεσε ο  Ανδρέας Θανασούλας ο οποίος παρουσιάζει τη φιλοσοφία του για την επόμενη ημέρα του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου. Η πρότασή του  «έχει ως κεντρικό σημείο την προσπάθεια για μια συλλογικότητα με στόχο την πολιτισμική ανάπτυξη». Σχολιάζοντας τις καταγγελίες για κακοποιητικές συμπεριφορές στον χώρο της Τέχνης αναφέρει  πως «δυστυχώς, από ψυχολογική βία στο θέατρο υπάρχει κορεσμός και λυπάμαι που το λέω είναι η πιο σίγουρη θεατρική μας παράδοση μετά το αρχαίο δράμα, μόνο που η ψυχολογική βία έχει περάσει από γενιά σε γενιά ατόφια».

 Ποια είναι η «φιλοσοφία» της πρότασής σας για την καλλιτεχνική Διεύθυνση του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας; Μάλιστα διανύουμε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο λόγω της πανδημίας και των κλειστών θεάτρων και ποια στοιχεία πιστεύετε ότι πρέπει να διέπουν την επανεκκίνηση αλλά και την πορεία ενός ΔΗΠΕΘΕ μέσα σε αυτές τις συνθήκες ;

«Από την εμπειρία μου, την επαφή μου με το ΔΗΠΕΘΕ, συζητήσεις και αρκετή παρατήρηση κατάλαβα ότι από το ΔΗΠΕΘΕ απουσιάζει ο κοινός στόχος των εμπλεκόμενων μονάδων. Άλλο στόχο έχει ο εκάστοτε καλλιτεχνικός διευθυντής, άλλο στόχο οι ηθοποιοί, ο καθένας ξεχωριστό, άλλο οι υπάλληλοι, άλλον η δημοτική αρχή. Αυτοί οι στόχοι πρέπει να ευθυγραμμιστούν κάπως. Η επανεκκίνηση θέλει μια νέα βάση λειτουργίας  και παραστάσεις με υψηλή καλλιτεχνική προσέγγιση. Το ΔΗΠΕΘΕ δεν έχει πολλές ομοιότητες με τα κεντρικά εμπορικά θέατρα των Αθηνών, είναι ένα σημαντικότατο κύτταρο για την πολιτισμική ανάπτυξη της πόλης και τους χρειάζεται όλους σε μια συλλογική προσπάθεια. Η πρόταση μου έχει ως κεντρικό σημείο την προσπάθεια για μια συλλογικότητα με στόχο την πολιτισμική ανάπτυξη».   

Πώς πιστεύετε ότι πρέπει να γίνεται η αξιοποίηση του καλλιτεχνικού δυναμικού. Υπάρχουν από τη μια πλευρά ηθοποιοί με πορεία, αναγνωρισμένοι και από την άλλη νέοι ηθοποιοί στην Πάτρα και όχι μόνο που τώρα ξεκινούν ενώ πλέον το ΔΗΠΕΘΕ έχει και δραματική σχολή.

«Ακριβώς αυτό είναι το σημείο που έχω την μεγαλύτερη ευαισθησία. Δεν είναι τυχαίο. Το θέατρο της πόλης μας κατάφερε να πικράνει πολλούς ανθρώπους. Ποιος έχει αυτό το δικαίωμα; Ποιος καλλιτεχνικός διευθυντής, υπάλληλος, δημοτικός άρχοντας ή μέλος διοικητικού συμβουλίου έχει δικαίωμα να χωρίζει τους καλλιτέχνες σε πληβείους και πατρικίους; Ποιος έχει το δικαίωμα να αμφισβητεί αυτό που για κάποιους  έγινε αφοσίωση ζωής; Σε αυτό το κομμάτι δεν χωρούν διακρίσεις, περιθωριοποιήσεις και σιωπηρές υποτιμήσεις. Κάποιοι δεν κατανοούν πως ευχαριστώντας κάποιους δεν δυσαρεστούν απλώς κάποιους άλλους, γιατί δυσαρεστημένοι θα υπάρχουν πάντα, αλλά αφυδατώνεις και εξοντώνεις άλλους καλλιτεχνικά. Ονειρεύομαι να μην υπάρχουν εκμηδενισμένα όντα στον πολιτισμό. Εκμηδενίζοντας σιωπηρά και συστηματικά κάποιους δεν ευεργετείς κανέναν, αποδυναμώνεις την πολιτισμική προσπάθεια που επαγγέλλεσαι. Σίγουρα όταν κάθε χρόνο αποφοιτούν νέα μέλη της θεατρικής κοινότητας δεν μπορείς να τους αξιοποιείς όλους και δη ταυτόχρονα ή ισόποσα. Μπορείς όμως να τους στηρίξεις, να τους δοκιμάσεις και να τους ακούσεις ως ισότιμα μέλη της καλλιτεχνικής ομάδας».    

Ποια είναι η πρότασή σας για το ρεπερτόριο;

«Έχω σκεφτεί και προτείνει τέσσερις άξονες ρεπερτορίου. Ο ένας αφορά έργα που έχουν διαχρονική αξία, έργα που έχουν μια αέναη επικαιρότητα και με τα οποία συντελεστές και θεατές θα έρθουν σε επαφή με πνευματικά έργα, ένας δεύτερος άξονας είναι η παιδική σκηνή, φυσικά το Άρμα Θέσπιδος και μια σκηνή που θα ανεβάζει νεοελληνικά έργα αποκλειστικά. Είτε με κείμενα που έχουν πιθανά ξαναπαιχτεί, είτε με κείμενα που γράφτηκαν από τωρινούς συγγραφείς. Διδάσκω και στα δυο Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών που αφορούν τη Δημιουργική Γραφή στα Πανεπιστήμια της χώρας. Στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και στο Αριστοτέλειο της Θεσσαλονίκης που συντονίζονται και συνεργάζονται με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας στο οποίο είμαι Υποψήφιος Διδάκτορας. Το μάθημα που διδάσκω αφορά τη Θεατρική και Κινηματογραφική Γραφή. Εξ αντικειμένου, λοιπόν, δεν θα μπορούσα να παραβλέψω την ευκαιρία σε νέους δραματουργούς, αλλά με προτάσεις μέσα από αναλόγια και με επιτροπή αυτού του δραματολογίου που θα απαρτίζεται από καλλιτέχνες και πανεπιστημιακούς. Αυτό είναι κάτι με το οποίο θα ήθελα να εργαστώ ιδιαιτέρως. Ο πρώτος πυλώνας μιας παράστασης, διαχρονικά, είναι το κείμενο, η εποχή μας μπορεί να πέρασε και στο μεταδραματικό θέατρο, αλλά υπάρχει και θα υπάρχει αυτό το σημαντικό κομμάτι και του αξίζει η ευκαιρία».

Πώς μπορεί να υπηρετηθεί και ο περιφερειακός  και ο εκπαιδευτικός ρόλος του ΔΗΠΕΘΕ

«Δεν σκοπεύω να καταργήσω τίποτα από όσα έχουν δημιουργηθεί ως προς αυτές τις κατευθύνσεις. Θα προσπαθήσω να εξυπηρετηθούν ακόμα περισσότερο. Ο μεν περιφερειακός ρόλος του οργανισμού θα μπορούσε να ενισχυθεί και με μικρές περιοδείες  σε κάποιες πόλεις της περιφέρειας τόσο με το Άρμα Θέσπιδος, που έχει βρει την περπατησιά του, αλλά και με κάθε άλλη ευκαιρία, ιδιαιτέρως δε με τα νεοελληνικά έργα που σίγουρα θα είναι πιο ευέλικτα. Ως προς τα εκπαιδευτικά προγράμματα, ήδη λειτουργούν ορισμένα και πρότεινα την διευρύνσή τους. Αν μου δινόταν  η ευκαιρία της ευθύνης αυτής θα πρόσθετα σίγουρα εκπαιδευτικά προγράμματα Δημιουργικής Γραφής που θα αφορούσαν  όλες τις ηλικιακές ομάδες, επειδή πιστεύω ότι αυτό είναι πολιτισμικό, μορφωτικό θεμέλιο, αλλά και μια υγιείς διέξοδος. Παράλληλα πρότεινα τα μαθήματα κινηματογράφου. Ο κινηματογράφος συγγενής πρώτου βαθμού με το θέατρο και μεγάλη τέχνη που μετατρέπει την εικόνα, τον ήχο και την υποκριτική τέχνη σε θαύμα. Πλέον με εξοπλισμό που υπάρχει παντού μπορείς να δημιουργήσεις κάτι συνεπέστατο. Φτάνει να υπάρχει η κατάλληλη ζύμωση του πρωτογενούς υλικού που λέγεται άνθρωπος».    

Η Πάτρα είναι  μια πόλη που αγαπά το θέατρο, είναι κοιτίδα πολλών ερασιτεχνικών θεατρικών ομάδων κι από την άλλη εξακολουθεί  να υπάρχει κόσμος που κρατά περιορισμένη επαφή με το θέατρο. Ποια είναι η εκτίμησή σας και τι πιστεύετε ότι χρειάζεται να γίνει ώστε να το θέατρο να ‘ανοίξει’ και για ανθρώπους που για διάφορους λόγους δεν «γνώρισαν» αυτόν τον κόσμο;

«Στις περισσότερες πόλεις που υπάρχει επαγγελματικό θέατρο και ταυτόχρονα ερασιτεχνικό ευδοκιμεί μια διαμάχη. Οι ερασιτέχνες έχουν σημεία που υπερτερούν. Κυρίως επειδή δεν προσδοκούν να επιβιώσουν από την τέχνη του θεάτρου. Αυτό τους δίνει δυνατότητες να ρισκάρουν ακόμα κι ένα μέρος του εισοδήματός τους, το θέατρο είναι εξάλλου το πιο φτηνό χόμπι μετά τη συλλογή άγριων χόρτων, επίσης μπορούν να μαζευτούν αρκετοί για μια πολυπληθή παράσταση, παλαιότεροι και νεότεροι ανεξαρτήτως ηλικίας, αλλά μπορούν και να την διαφημίσουν προσκαλώντας ευθέως, αφού θεωρητικά δεν επωφελούνται οικονομικά. Οι επαγγελματίες δεν έχουν αυτά τα προνόμια. Οι ερασιτέχνες, αλλά και το κοινό που θα δει μια παράσταση έχουν ξεχάσει ή έχουν παραμελήσει να σκεφτούν πως ικανότητα είναι ο βαθμός ελέγχου πάνω στο αντικείμενο της εργασίας σου. Με πόση ακρίβεια μπορείς να αποδώσεις ένα συγκεκριμένο πράγμα που θα σου ζητηθεί. Από έναν μαραγκό θα απαιτήσεις τα ντουλάπια της κουζίνας σου να εφαρμόζουν οριακά στο κενό του τοίχου, αλλά στο θέατρο υπεισέρχεται το κομμάτι της προσωπικής ερμηνείας, το κομμάτι της προσωπικής γοητείας και της προσωπικής γνωριμίας. Ο ηθοποιός έχει το σώμα και το πνεύμα του, σ αυτά πρέπει να ασκήσει έλεγχο, όπως ο οδηγός στο όχημά του. Ο επαγγελματίας εκπαιδεύτηκε, θεωρητικά πάντα, να το μπορεί. Ο ερασιτέχνης δεν το μπορεί σίγουρα. Όλοι ωστόσο έχουν θέση στην έκφραση χωρίς ανταγωνισμούς και βεντετιλίκια. Θα ήθελα πολύ να άρω τις διαμάχες και να εργαστώ πάνω σε μια ζύμωση για την έκφραση όλων, αφού η ενσάρκωση ενός ρόλου είναι μια απόλυτα τίμια αποστολή».        

Αυτή την περίοδο έχει ξεσπάσει θύελλα στον καλλιτεχνικό κόσμο με κατηγορίες για κακοποιητικές συμπεριφορές πολλών ειδών. Ποιο είναι το δικό σας σχόλιο;

«Υπήρξαν κατηγορίες για όλων των ειδών της κακοποιήσεις. Η σεξουαλική κακοποίηση αφορά τους ειδικούς ψυχολόγους και ψυχιάτρους και αρμόζει σε ένστικτα που φρονώ τα έχω αποποιηθεί εντελώς, μπορώ απλώς να τη φτύσω με όλο μου το είναι και να πω ότι δεν έχει χώρο στη ζωή μας και πολύ περισσότερο σε έναν χώρο που πρεσβεύει τον πολιτισμό. Η σωματική κακοποίηση και οι βιαιοπραγίες επίσης. Για την ψυχολογική κακοποίηση θα πω με λύπη ότι κυκλοφορεί στο θέατρο πολύ. Θυμάμαι στη Δραματική Σχολή ζούσαμε σε καθεστώς φόβου. Μας έβαζαν τις φωνές ακόμα και για ασήμαντους λόγους. Είπε κάποιος συμμαθητής «η Χατζηαργύρη μου το είπε» και του φώναζε η άλλη καθηγήτρια. "Η κυρία Χατζηαργύρη, λέμε εδώ και να σηκωθείς να φύγεις". Το θέατρο θέλει ήθος κι αν δεν το χεις να ξεκουμπιστείς». Έλεγες έχω φανταστεί το ρόλο έτσι και σου έλεγαν «Μπα έχεις και άποψη. Εδώ θα κάνεις αυτό που σου λέω». Ήταν εκπαιδευτική διαδικασία. Είπαμε, απόλυτος έλεγχος του εαυτού στην υπηρεσία του ρόλου και της παράστασης, αλλά ο τρόπος ήταν απαράδεκτος. Μέχρι και ο γλυκύτατος Δημήτρης Καταλειφός μου έβαλε κάποτε τις φωνές γιατί άργησα και μετά με αγκάλιασε και μου ζήτησε συγνώμη. Είναι απίστευτη η πίεση της δουλειάς. Μπορείς να αργήσεις και να διαλυθεί η πρόβα, μπορεί να κάνεις ένα λάθος και να διαλυθεί η παράσταση. Δυστυχώς, από ψυχολογική βία στο θέατρο υπάρχει κορεσμός και λυπάμαι που το λέω είναι η πιο σίγουρη θεατρική μας παράδοση μετά το αρχαίο δράμα, μόνο που η ψυχολογική βία έχει περάσει από γενιά σε γενιά ατόφια».