"Οι επιπτώσεις της πανδημίας ξετυλίγονται διαρκώς και πολυδιάστατα..."
Οι επιπτώσεις της πανδημίας ξετυλίγονται διαρκώς και πολυδιάστατα. Οι σημαντικότερες ίσως από αυτές αφορούν το πως οι σύγχρονες δημοκρατίες- κοινωνίες πολιτών αντιμετωπίζουν την κρίση. Όχι μόνο ως προς το υγειονομικό σκέλος το όποιο βρήκε λίγο πολύ απροετοίμαστη όλη την ανθρωπότητα αλλά κυρίως το πως θα γίνει η μετάβαση στην πολυπόθητη κανονικότητα. Σε όλο τον κόσμο και στην χώρα μας πλανάται το φάντασμα μιας πανάρχαιας τακτικής στην διαχείριση των κρίσεων, αυτής του κοινωνικού αυτοματισμού. Και όσο οξύμωρο και αν φαίνεται μετά από μια παγκόσμια έκρηξη αλληλεγγύης μπροστά στον κοινό στόχο η επόμενη μέρα μιας κρίσης συνήθως βασίζεται στον κοινωνικό αυτοματισμό και την πρακτική του “divide et impera”.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από τα βασικά, η σύγχρονη έκφανση της έννοιας του κοινωνικού αυτοματισμού αφορά την τεχνική αποπροσανατολισμού που μεταχειρίζονται τα εκάστοτε εξουσιαστικά συστήματα με σκοπό την εφαρμογή ή και την επιβολή πολιτικών επιλογών στην κοινωνία. Πιο πρακτικά η τεχνική του αποπροσανατολισμού από την ουσία και την ρίζα του εκάστοτε προβλήματος και την μετατόπιση της ευθύνης σε κοινωνικές ομάδες που λειτουργούν ως αποδιοπομπαίος τράγος. Αποτέλεσμα αυτού είναι η αλληλοεξόντωση των κοινωνικών ομάδων προς όφελος της άρχουσας τάξης.
Δεν πρόκειται για ένα πολιτικό τέχνασμα αλλά για μια συνειδητή πολιτική επιλογή. Τόσο σε επίπεδο εθνικών πολιτικών επιλογών όσο και στην διεθνή πολιτική σφαίρα. Και δυστυχώς η χώρα μας για ακόμη μια φορά σέρνεται σε μια κρίση όπου το όπλο του διαίρει και βασίλευε παραμένει μια σταθερή και αξιόπιστη επιλογή στην φαρέτρα των κυβερνώντων. Το μίγμα λίγο πολύ γνωστό και σε απόλυτη αντιστοιχία με τη πρόσφατη εμπειρία της οικονομικής κρίσης του 2009. Η Ευρώπη διχασμένη εκ νέου και στο εσωτερικό η ανάγκη της κυβέρνησης για ορθή επικοινωνιακή διαχείριση θα φέρει στο προσκήνιο τα νέα εξιλαστήρια θύματα. Η «καλή εικόνα» , ο χαρακτηρισμός που δόθηκε στην ορθή κατά κοινή ομολογία διαχείριση της υγειονομικής κρίσης ,μπορεί να αποτελέσει την βάση για την οικοδόμηση της μετά πανδημίας εποχή. Και εκεί είναι που συναντώνται οι πρώτες σκιές, γιατί πρόκειται τουλάχιστον για αυταπάτη εάν η κυβέρνηση θεωρήσει ότι οφείλει να καρπωθεί την θετική ανταπόκριση στην οργανωμένη προσπάθεια συντονισμού και να την μετασχηματίσει σε επιταγή για την διαχείριση της επόμενης μέρας.
Και αυτό γιατί την επόμενη μέρα ο «εχθρός» δεν βρίσκεται εκεί έξω αλλά εντός των τειχών. Σε περιόδους κρίσης (κυρίως πολέμου) οι πολίτες τείνουν να συσπειρώνονται γύρω από τις ηγεσίες τους (rally around the flag). Αυτός ήταν και ο λόγος που οι περισσότερες κυβερνήσεις ανά τον κόσμο χαρακτήρισαν την πανδημία «πόλεμο» ώστε να τονίσουν τον κίνδυνο του «εξωτερικού εχθρού. Ωστόσο η ιστορία έχει αποδείξει ότι με το πέρας του εξωτερικού κινδύνου οι πολίτες τείνουν να αποσυσπειρώνονται και να ενδιαφέρονται εκ νέου για την βελτίωση της καθημερινότητά τους. Επομένως εάν η βάση για την μετάβαση στην επόμενη μέρα θα είναι η στοχοποίηση όσων «πλήξουν» αυτήν την «καλή εικόνα, γεγονός που από μόνο του γεννά ζητήματα όχι μόνο λάθος διαχείρισης στο πλαίσιο του κοινωνικού αυτοματισμού αλλά και ζητήματα δημοκρατίας, το μέλλον μόνο ευοίωνο δεν φαίνεται. Όπως η πρόσφατη ιστορία μας δίδαξε οι αυταπάτες στοιχίζουν, ειδικά εκείνες που στηρίζουν την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων με παρελθοντικούς όρους .
Και εάν κάτι πρέπει να κρατήσουμε από αυτήν την κρίση ως αντίδοτο στον κοινωνικό αυτοματισμό είναι η αλληλεγγύη. Δεν αρκεί να παλέψει ο καθένας από το μετερίζι του μεσούσης της κρίσης για περισσότερη «επιδοματική πρόνοια» ούτε αρκεί η διασφάλιση της καλώς εννοούμενης «πολιτικής προστασίας» χρειάζεται η οικοδόμηση μιας νέας κοινωνικής αλυσίδας η οποία δεν θα είναι απλώς στέρεη και ακέραιη όπως τόνισε τις προάλλες ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη αλλά θα είναι μια κοινωνική αλυσίδα αλληλέγγυα δημιουργική και προοδευτική ώστε να οικοδομηθεί μια νέα Ελλάδα και η μετάβαση σε αυτήν να γίνει με όρους δικαιοσύνης και συμμετοχής. Μια σύγχρονη δημοκρατία που δεν θα έχει ορίζοντα απλώς την επιβίωση αλλά την στροφή προς το μέλλον. Μια παραγωγική κοινωνία οφείλει πρωτίστως να αντιμετωπίζει κατάματα τα προβλήματα τόσο ως προς τις κυβερνητικές όσο και ως προς τις κοινωνικές της παθογένειες. Και πάνω στο θεμέλιο λίθο της πραγματικότητας να οικοδομήσει ένα σύγχρονο μοντέλο ανάπτυξης για όλους.
*Ο Γιώργος Μαντζαβάς είναι ασκούμενος δικηγόρος.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
* Τα κείμενα που φιλοξενούνται στη στήλη «Απόψεις» του thebest.gr απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι του portal.
