Πάτρα: Το "Σχολείο των Συναισθημάτων" και η Συναισθηματική Νοημοσύνη – Τι είναι και πόσο μπορεί να μας βοηθήσει; Το thebest.gr πήρε απαντήσεις

-Κυρία Γκολέμη, εξηγήστε μας τι είναι αυτό που λέμε Συναισθηματική Νοημοσύνη; Κάποιο παράδειγμα συμπεριφοράς ανθρώπου με αναπτυγμένη Σ.Ν…

Η Σ. Ν. είναι ένα σύνολο ικανοτήτων που μας επιτρέπουν να αντιλαμβανόμαστε τα συναισθήματά μας και τα συναισθήματα των άλλων και παράλληλα να διαχειριζόμαστε τα δικά μας, ώστε να μπορούμε να εξελισσόμαστε και να επικοινωνούμε πιο αποτελεσματικά.

Για παράδειγμα, κάποιος με υψηλό δείκτη Σ. Ν. γνωρίζει τις αδυναμίες και τις δυνατότητές του, είναι αντικειμενικός με τον εαυτό του, έτσι ώστε δεν αφήνει τις αποτυχίες της ζωής του να γίνουν τροχοπέδη στην εξέλιξή του. Δεν τις μεταφράζει ως προσωπική ανικανότητα. Αντιθέτως, τις βλέπει σαν ευκαιρία να βελτιωθεί, να δει τι πήγε στραβά και πώς μπορεί από τις αποτυχίες αυτές να αποκτήσει γνώση και προστασία για το μέλλον προκειμένου να αποφύγει τις ίδιες κακοτοπιές.

Αντίθετα, ένα άτομο με λιγότερο αναπτυγμένη Σ. Ν., μη αποδεχόμενο τις αδυναμίες του, ενδέχεται να δει τις αποτυχίες του μέσα από ένα «μεγεθυντικό φακό», να τις μεγαλοποιήσει στη σκέψη του και να φορτιστεί τόσο συναισθηματικά που να εστιάζει περισσότερο στο πρόβλημα, παρά στη λύση.

-Πως μπορεί να βοηθήσει την καθημερινότητά μας, να καλυτερέψει την ζωή μας;

Η Σ. Ν. μάς βοηθά να μοιραζόμαστε τις ιδέες, τα συναισθήματα και τις επιθυμίες μας με τους άλλους, να καταλαβαίνουμε γιατί κάποιος εκφράζει μια συγκεκριμένη άποψη, να βλέπουμε τα πράγματα και από τη δική του οπτική γωνία.

Έχοντας καλό επίπεδο Σ. Ν. γνωρίζουμε τα δυνατά μας σημεία και τις αδυναμίες μας, γινόμαστε καλύτεροι ακροατές, συζητάμε παραγωγικά αποφεύγοντας τις αντιπαραθέσεις, προσαρμοζόμαστε καλύτερα στις αλλαγές της ζωής μας, διαχειριζόμαστε πιο αποτελεσματικά τις κρίσεις που βιώνουμε (όπως ένας θάνατος, για παράδειγμα), έχουμε αυτοπεποίθηση, αυτοέλεγχο και αισιοδοξία.

-Μετριέται η Συναισθηματική Νοημοσύνη;

Έχουν αναπτυχθεί διάφορα εργαλεία, σε μορφή ερωτηματολογίου, που μετρούν τη Σ. Ν. Σε γενικές γραμμές, είναι έγκυρα και αξιόπιστα και αυτό που βαθμολογείται είναι οι επιμέρους παράγοντες που απαρτίζουν τη Σ. Ν.

-Διδάσκεται η Σ.Ν.; Μπορούν δηλαδή από μικρά τα παιδιά να «μάθουν» να την αναπτύσσουν; Τί μπορεί να κάνει μόνος του κάποιος;

Μία ένδειξη Σ. Ν. στα βρέφη είναι πως όταν τους χαμογελάσουμε, αυτά χαμογελούν ως απάντηση, αντανακλώντας το δικό μας συναίσθημα. Αυτό δείχνει ότι οι άνθρωποι έχουμε μια δυναμική όσο αφορά την εξέλιξη τη Σ. Ν., η οποία μπορεί μέσα από την κοινωνική αλληλεπίδραση να ενισχυθεί.

Ξεκινώντας από το πρώτο κοινωνικό περιβάλλον μας, αυτό της οικογένειας, η Σ. Ν. καλλιεργείται σε άλλους περισσότερο και σε άλλους λιγότερο.

Οι μικρές ηλικίες είναι πιο «εύπλαστες» ως προς την εκμάθηση δεξιοτήτων και την τελειοποίηση ικανοτήτων, οπότε μπορούμε να μάθουμε τα παιδιά να την αναπτύσσουν: αν οι γονείς αποτελούμε σωστά πρότυπα προς μίμηση (π. χ. στη διαχείριση του θυμού), αν δεν υποτιμούμε τα συναισθήματα των παιδιών μας, αν τα μαθαίνουμε να μιλούν για τα συναισθήματά τους και να τα αναγνωρίζουν, είμαστε σε καλό δρόμο.

Αν κάποιος θέλει να ενισχύσει τη δική του Σ. Ν. καλό θα ήταν να ενημερωθεί σωστά για αυτήν, να εντοπίσει σε ποιους παράγοντες της Σ. Ν. υπολείπεται και πώς αυτό επηρεάζει τη ζωή του: μπορεί να δυσκολεύεται να αναλάβει πρωτοβουλίες, να μην έχει καλό επίπεδο αυτοπεποίθησης ή να μην μπορεί να ελέγξει τα συναισθήματά του και αυτό να επηρεάζει την προσωπική ή και την επαγγελματική του ζωή.

Οπωσδήποτε, η καθοδήγηση και η εκπαίδευση από κάποιον ειδικό θα τον ωφελήσει.

-Η Συναισθηματική Νοημοσύνη συνδέεται απαραίτητα και με το IQ; Δηλαδή κάποιος που τα πηγαίνει καλά στα τεστ ευφυΐας έχει και υψηλό δείκτη Συναισθηματικής Νοημοσύνης και το αντίθετο;

Η Σ. Ν. και το IQ είναι ξεχωριστά, αν και συμπληρωματικά στοιχεία σε κάθε άνθρωπο, ωστόσο δε συμβαδίζουν απαραίτητα ως προς την αναλογία που συναντώνται στον καθένα. Τι εννοώ με αυτό: ένας άνθρωπος με υψηλό IQ δε σημαίνει ότι μπορεί να αντιλαμβάνεται εύκολα τα συναισθήματα των άλλων, ούτε πως μπορεί να διαχειριστεί σωστά το θυμό του.

Από την άλλη, ένα άτομο με υψηλή Σ. Ν. μπορεί να είναι πολύ επικοινωνιακό, χωρίς να έχει αναπτυγμένες μαθηματικές ικανότητες.

-Μπορούμε να εμφυσήσουμε νοημοσύνη στα συναισθήματά μας; Αν ναι πώς;

Η Σ. Ν. μπορεί να διδαχθεί και να καλλιεργηθεί, χωρίς αυτό να σημαίνει πως μπορούμε όλοι να κατακτήσουμε το ίδιο επίπεδο Σ. Ν. Άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο, μπορεί να εκπαιδευθεί, με τη βοήθεια ειδικού, στο να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του, να αντιλαμβάνεται και να κατανοεί τα συναισθήματα, τις ανάγκες και τις ανησυχίες των άλλων, να εντοπίζει να κίνητρα της συμπεριφοράς του και να ενδυναμώσει τις σχέσεις του.

Μακάρι να υπήρχε μία σύντομη συνταγή για αυτό, αλλά με τη σωστή καθοδήγηση κα την ανάλογη προσήλωση μπορούμε να εμφυσήσουμε νοημοσύνη στα συναισθήματά μας.

-Μπορεί να βοηθήσει η ενίσχυση της Σ.Ν. στην αντιμετώπιση ψυχικών νόσων όπως π.χ. η κατάθλιψη;

Αυτό που διαπιστώνεται ερευνητικά είναι πως τα άτομα που εντοπίζουν και διαχειρίζονται σε μεγάλο βαθμό τα συναισθήματά τους, παρουσιάζουν σε μικρότερα ποσοστά κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές.

Λόγω υψηλής Σ. Ν. ξεπερνούν ευκολότερα τα πισωγυρίσματα της ζωής και προσαρμόζονται στις αναπάντεχες αλλαγές. Φυσικά, δεν μπορούμε να αγνοούμε το κληρονομικό υπόβαθρο, δηλαδή την προδιάθεση που έχει ο καθένας στην εκδήλωση μιας ψυχικής διαταραχής, ωστόσο η Σ. Ν. μπορεί να μας βοηθήσει στην αντιμετώπισή της. Άλλωστε, η ψυχοθεραπεία, μεταξύ άλλων, μας εκπαιδεύει στην ανάπτυξη της Συναισθηματικής μας Νοημοσύνης.

** Οι συναντήσεις πραγματοποιούνται κάθε Σάββατο, 17.30-19.30 στην Cogitans, Δημ. Υψηλάντου 38 και Σολωμού, πληροφορίες-δηλώσεις συμμετοχής στο 2610 331311. Ο κύκλος των συναντήσεων ολοκληρώνεται στις 4 Απριλίου.