Στο «Σσαμπάτ» η συνύπαρξη ενός αστυνομικού μυθιστορήματος με ένα πολιτικό ή κοινωνικό αφήγημα, είναι απολύτως παρούσα

Τα καλά αστυνομικά μυθιστορήματα έχουν κάτι που θα μπορούσε να περιγραφεί ως μια κρυφή χάρη ή μια ιδιόμορφη πονηριά. Ενώ φαινομενικά πλέκουν μια ιστορία με ένα ή περισσότερα μυστήρια (συνήθως φόνους ή εξαφανίσεις) τα οποίο λύνονται με καταιγιστικό ρυθμό στις τελευταίες σελίδες τους, την ίδια στιγμή παίζουν τον ρόλο ενός ταξιδιωτικού, ιστορικού ή και κοινωνιολογικού αναγνώσματος.

Όταν μάλιστα ο συγγραφέας μεταφέρει στο αστυνομικό μυθιστόρημα εμπειρίες και σχόλια για ένα μέρος ή μια εποχή που έχει ζήσει για τα καλά, τότε αυτή η κρυφή χάρη παύει να είναι τόσο κρυφή: Το αστυνομικό μυθιστόρημα γίνεται ένας πρώτης τάξης ξεναγός σε μια πόλη, και ενίοτε φορέας κοινωνικού προβληματισμού και πολιτικής διαπραγμάτευσης.

Μια τέτοια συνθήκη μπορεί κάποιες φορές να τρομάξει τους αναγνώστες που θέλουν να διαβάσουν ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, μόνο και μόνο για να βουτήξουν σε μια ιστορία, μακριά από τους προβληματισμούς της καθημερινότητας και χωρίς διάθεση να πάρουν την παραμικρή γνώση, ταξιδιωτική ή άλλη.

Στο «Σσαμπάτ» της Γιώτας Κοντογεωργοπούλου η συνθήκη της συνύπαρξης ενός αστυνομικού μυθιστορήματος με ένα πολιτικό ή κοινωνικό αφήγημα, είναι απολύτως παρούσα. Όμως εσείς, ως υποψήφιοι αναγνώστες, δεν χρειάζεται καθόλου να τρομάξετε.

Οι σχεδόν 550 σελίδες του βιβλίου σε παίρνουν πολύ εύκολα μαζί τους και το «Σσαμπάτ» διαβάζεται με ελάχιστες ανάσες παρά τους πολλούς πρωταγωνιστές και την αφήγηση που εκτυλίσσεται σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.

Τελειώνοντας το βιβλίο κι αφού επεξεργαστείς τα μυστικά που σου αποκαλύφθηκαν και μετρήσεις πού έπεσες μέσα και πού όχι στην εξέλιξη του μύθου, συνειδητοποιείς και τις άλλες υπόγειες διαδρομές που διήνυσες, φαινομενικά μακριά από την κυρίως ιστορία:

Πρόλαβες να σκεφτείς για τη συντήρηση που ακόμα κυριαρχεί στην ελληνική κοινωνία, για το ρατσισμό που κερδίζει έδαφος και για τον φασισμό που δεν εξαφανίστηκε επειδή δεν υπάρχει ονομαστικά μέσα στη Βουλή. Διάβασες άβολες αλήθειες όπως αυτή που λέει ότι «η κοινή λογική είναι ένα εγχειρίδιο γραμμένο από άλλους που μετατρέπεται σε βαρίδι». Συμφώνησες με τον Σωτήρη, τον πιο δυνατό ήρωα του βιβλίου, πως «τίποτα δεν μπορεί να κρατήσει τους ανθρώπους τόσο ζωντανούς μετά το φευγιό τους όσο οι σκέψεις που εμπιστεύτηκαν σε ένα χαρτί».

Και βέβαια πρόλαβες τελειώνοντας το βιβλίο να ξεναγηθείς στα Ιωάννινα. Που αν τα έχεις ζήσει, έστω και για λίγο αλλά όχι ως τουρίστας, ξέρεις ότι ο χειμώνας είναι η εποχή που βγάζουν τον πραγματικό τους εαυτό. Τότε που η λίμνη, το χιόνι, η ομίχλη, το κρύο και οι δρόμοι στο εσωτερικό του Κάστρου διηγούνται την αληθινή ιστορία της πόλης κι ενώ σε γοητεύουν, βγάζουν ταυτόχρονα στη φόρα πολλά ένοχα μυστικά της.

 Διαβάζοντας το «Σσαμπάτ», ήξερα από την αρχή ότι θα ψάξω σε αυτό να βρω την ίδια τη Γιώτα, και να συγκρίνω τη συγγραφέα του βιβλίου με όσα ξέρω για τη φίλη και πάλαι ποτέ συνάδελφό μου.

Η Γιώτα, λοιπόν, γράφει πυκνά, όπως ακριβώς σκέφτεται. Με δαιδαλώδεις συνειρμούς που όμως δεν οδηγούν σε αδιέξοδο, αλλά στη λύση του προβλήματος. Των μυστηρίων εν προκειμένω.

Διαβάζει τους χαρακτήρες της όπως διαβάζει τους ανθρώπους γύρω της. Αποκρυπτογραφεί τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις προθέσεις τους και το κάνει με την ίδια επιτυχία, είτε μιλάει για υποψήφιους Δημάρχους είτε για τους ήρωές της.

Γράφει για τους τόπους -την Πάτρα στο προηγούμενο βιβλίο της, τα Ιωάννινα τώρα- με συμπάθεια, κατανόηση και αγάπη. Δεν παραγνωρίζει τα αρνητικά, ούτε κρύβει τις άσχημες πλευρές τους. Ανήκει άλλωστε -προσωπική άποψη είναι αυτό- στην κατηγορία των ανθρώπων που η ευαισθησία τους αποκαλύπτεται πιο εύκολα στα γραπτά τους.

Τελικά η Κοντογεωργοπούλου είναι αυστηρή. Με έναν δικό της όμως τρόπο. Συνήθως δεν θέλουμε να είναι οι φίλοι μας πολύ αυστηροί μαζί μας κι ας ισχυριζόμαστε ακριβώς το αντίθετο. Πολύ περισσότερο δεν θέλουμε να είναι μαζί μας αυστηροί οι δημοσιογράφοι, αν τύχει να γίνουμε το αντικείμενο της αρθρογραφίας τους.

Η αυστηρότητα της Γιώτας, όμως, έχει μια άλλη διάσταση. Παίρνει τα χαρακτηριστικά μιας αντιμετώπισης που θα επιδίωκες να έχεις και από τους φίλους σου και από τους δημοσιογράφους. Γιατί ενώ η κρίση της είναι ευθεία και οι εκφράσεις της αιχμηρές, το κίνητρό της δεν είναι η κριτική αυτή καθ’ εαυτή, αλλά η περιέργεια για το πώς γεννιούνται οι ανθρώπινες αδυναμίες, με πόσες πολιτικές πράξεις είναι γεμάτη η καθημερινότητά μας και πόσο εύκολα τελικά μπερδεύονται οι ζωές όλων μας.

Λίγα τεχνικά στοιχεία για το τέλος: Η επιλογή της Κοντογεωργοπούλου να γράψει ένα ογκώδες βιβλίο χωρισμένο σε πολύ μικρά κεφάλαια, είναι ιδανική για να χτίσει την ιστορία της. Κι ενώ θεωρητικά τα μικρά κεφάλαια επιτρέπουν περισσότερες ανάσες και διαλείμματα στο διάβασμα, ο αναγνώστης παρασύρεται και βιάζεται να ανακαλύψει τα μυστικά και ψέματα που κρύβουν όλοι σχεδόν οι ήρωες.

Αυτά τα μικρά κεφάλαια θα μπορούσαν άνετα να γίνουν σκηνές επεισοδίων μιας τηλεοπτικής σειράς, καθώς το «Σσαμπάτ» χωρίς να χάνει τη λογοτεχνική του ταυτότητα έχει ξεκάθαρη εσωτερική σκηνοθεσία και έντονα σεναριακή γραφή.

Άλλωστε ένας αυθεντικά καλός γραφιάς μπορεί να είναι καλός σε περισσότερα από ένα είδη γραφής: Στο μυθιστόρημα, στην πολιτική αρθρογραφία, στον σχολιασμό της κοινωνικής πραγματικότητας, ακόμα και στο σενάριο ή τους στίχους. Όπως ακριβώς η Γιώτα.

Ειδήσεις Τώρα

Αλισσός: Άνδρας παρασύρθηκε από τρένο και εκσφενδονίστηκε στο ποτάμι- Επιχείρηση ανάσυρσης από την πυροσβεστική

Δήμος Πατρέων: Εξαιρέθηκε η ΚΕΔΗΠ Καρναβάλι Πάτρας από τις συγχωνεύσεις

Εντυπωσιακό Βόρειο Σέλας στη Δράμα- Δείτε πώς "βάφτηκε" ο ουρανός