Του Γιάννη Μουγγολιά
Είναι πολύ ευχάριστο και ελπιδοφόρο στις μέρες μας που τα γκρίζα πρόσωπα των ανθρώπων και οι δυσάρεστοι οιωνοί κυριαρχούν, να νιώθεις ότι ο κινηματογράφος αφορά τόσους ανθρώπους που κάθε χρόνο περιμένουν με λαχτάρα το σινεφιλικό ραντεβού της στη Θεσσαλονίκη.
Εκεί στη συμπρωτεύουσα που το μεγαλύτερο φεστιβάλ κινηματογράφου της χώρας και ένα από τα ιδιαιτέρως κραταιά σε διεθνή εμβέλεια έφτασε αισίως στα 64 χρόνια του.
Μεγάλη η ανταπόκριση του κόσμου τις πρώτες μέρες της 64ης διοργάνωσης γεμίζει τις αίθουσες που φέτος εκτείνονται εκτός από το ιστορικό Ολύμπιον και το «Παύλος Ζάννας» στην οδό Αριστοτέλους, στο εμβληματικό πολυόροφο κτίριο του φεστιβάλ, και στις 4 αίθουσες του λιμανιού («Τώνια Μαρκετάκη», «Φρίντα Λιάππα», «Σταύρος Τορνές», «Τζον Κασαβέτης») αλλά και στην πανέμορφη παραδοσιακή αίθουσα «Μακεδονικόν» στην άλλη υπέροχη γειτονιά της Θεσσαλονίκης, κοντά στην πλατεία Ναυαρίνου.
Μια ξεχωριστή έκπληξη στις πρώτες μέρες του φεστιβάλ μας ήρθε από έναν παλαίμαχο του είδους, τον κορυφαίο Ισπανό σκηνοθέτη Βίκτορ Ερίθε, που το 2003 δημιούργησε την αριστουργηματική ταινία του «Κλείσε τα μάτια σου», τριάντα χρόνια μετά την προηγούμενη κινηματογραφική του δημιουργία, το ντοκιμαντέρ «The Quince Tree Sun».
Είναι εξαιρετικά συγκινητικό να έρχεσαι «αντιμέτωπος» στη σκοτεινή αίθουσα με τον Βίκτορ Ερίθε, που για τριάντα χρόνια σιωπούσε και να βρίσκεσαι εκτεθειμένος στη μαγευτική αυτή δύναμη του σπουδαίου σκηνοθέτη. Η μεγάλη ταινία του άλλωστε, που αποτελεί εξέχουσα σελίδα στην παγκόσμιο κινηματογραφικό στερέωμα ήταν «Το πνεύμα του μελισσιού», ένα φιλμ κόσμημα με σαγηνευτική ομορφιά που αναφέρεται σε περίοπτη θέση πολλών λιστών ταινιών από καταβολής κινηματογράφου.
Πάνε πενήντα ολόκληρα χρόνια από τότε που ο Ερίθε έφτιαξε το «Πνεύμα του μελισσιού» και όπως είναι λογικό με απόσταση μισού αιώνα η αδημονία αλλά και η απορία του κινηματογραφόφιλου για το παρόν εγχείρημα, το 2023 είναι αναμενόμενα μεγάλη.
Στο «Κλείσε τα μάτια σου» ο Ερίθε στα 83 του έφτιαξε ένα τρίωρο κινηματογραφικό διαμάντι συνοψίζοντας με μοναδικό, ανεπανάληπτο τρόπο την πορεία στο σινεμά τόσο σκηνοθετικά, τεχνικά αλλά κυρίως μεταφορικά-θεματολογικά αφού ουσιαστικά αντανακλάται ο ίδιος ο σκηνοθέτης-δημιουργός στο πρόσωπο του κεντρικού ήρωα της ταινίας, του σκηνοθέτη Μιγκέλ, ο οποίος αναλαμβάνει να εξιχνιάσει το μυστήριο της εξαφάνισης ενός φημισμένου ηθοποιού και πολύ καλού φίλου του Μιγκέλ, του Χούλιο Αρένας, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων μιας ταινίας.
Η ταινία αρχίζει κάποια στιγμή το 1947 όταν ένας πλούσιος ηλικιωμένος με το προσωνύμιο «Ο Θλιμμένος Βασιλιάς», κυνηγημένος από τη χούντα του Φράνκο υποδέχεται στο σπίτι του παρουσία του επιστήθιου και αφοσιωμένου υπηρέτη του έναν πολιτικό συναγωνιστή του και του ζητά να ερευνήσει με την ψυχή και το πάθος του και όχι ως επαγγελματίας ντεντέκτιβ να βρει την εξαφανισμένη κόρη του στη Σανγκάη. Μετά από έναν εξαιρετικό διάλογο που ανοίγει πολλά παράθυρα εξέλιξης για την ταινία, ο Αρένας δέχεται να την αναζητήσει.
Στο σημείο αυτό η δράση μετατοπίζεται στο 2012 όπου ο θεατής πληροφορείται ότι αυτή η συνάντηση των δυο ανδρών ήταν η τελευταία σκηνή της ταινίας «Το βλέμμα του Αντίο» που σηηνοθέτησε ο Μιγκέλ αλλά δεν ολοκληρώθηκε αφού ο Χούλιο Αρένας εξαφανίστηκε.
Από εκεί και πέρα ο Ερίθε μεγαλουργεί με μια βαθιά νοσταλγική, ποιητική, μελαγχολική ματιά ψάχνοντας μέσα από την αναζήτηση του Μιγκέλ για τον Αρένας, ο ίδιος ο Ερίθε τον δικό του εαυτό. Έναν αγνοούμενο που χάθηκε στην ουσία παρότι αναφερόταν παντού ως ο μεγάλος μέντορας τόσων και τόσων σκηνοθετών. Ένα ολόκληρο ταξίδι βαθιά εσωτερικό, βαθιά υπαρξιακό μέσα από στριμωγμένες μπομπίνες, από φιλμ, από αναμνήσεις, εικόνες και συναντήσεις που χτίζεται και ξεδιπλώνεται αριστοτεχνικά από τον Ερίθε. Και στον πυρήνα ο ίδιος και η πορεία του, αλλά στο απόλυτο κέντρο το σινεμά, η λατρεία του Ερίθε, αυθεντικό, γνήσιο, ελπιδοφόρο για να βρεθεί η άκρη του νήματος ανάμεσα στον μύθο και στην πραγματικότητα. Κάτι που γίνεται στην τελική σεκάνς σε μια συγλονιστικά συγκινητική σκηνή, σε έναν ύμνο για τον κινηματογράφο όπου ο Μιγκέλ καλεί όλους τους εμπλεκόμενους να παρακολουθήσουν όλοι μαζί μια ταινία. Ένα απογειωτικό φινάλε όπου οι απορίες και οι αναζητήσεις «ευοδώνονται» και «εκτονώνονται», εκεί όπου «βρίσκεται» ο χαμένος, εκεί όπου οι άνθρωποι καθρεφτίζονται σε είδωλα-πρόσωπα ανθρώπων, εκεί που όλοι οι θεατές που γέμισαν το κατάμεστο «Ολύμπιον» βλέπουν στη μεγάλη ανθρώπους να παρακολουθούν σινεμά στη μεγάλη οθόνη και ανθρώπους να παίζουν στη μεγάλη οθόνη που υπάρχει μέσα στη μεγάλη οθόνη του «Ολύμπιον».
Σινεμά μέσα στο σινεμά με τον πιο μαγευτικό τρόπο, με την ακαταμάχητη ορμή της μακρόχρονης απουσίας, της δύσης της ζωής, της μεγάλης ελπίδας της διάσωσης. Εκεί που το φιλμ ξετυλίγεται σαν ζωή, εκεί που ακούγεται ο προβολέας, εκεί που δεν υπάρχει η παραμικρή ανάγκη για ψηφιακή αποκατάσταση.
Το «Κλείσε τα μάτια σου» είναι ένας διεισδυτικός και έντονα φορτισμένος συγκινησιακά στοχασμός, μια συνταρακτική μελαγχολική, ελεγειακή αλλά και με τον τρόπο της αισιόδοξη παραβολή για την ταυτότητα, τη μνήμη, τα χαμένα όνειρα, τη φθορά, αλλά και τη φιλία. Μια μεγάλη ταινία που αναπνέει λυτρωτικά μέσα στο ιδιαίτερο χρονικό πλαίσιο που την περιβάλλει.
Η κορυφαία ταινία-ορόσημο του Βίκτορ Ερίθε στην κινηματογραφική παραγωγή, όπως προαναφέραμε, ήταν «Το πνεύμα του μελισσιού» (1973) που προβλήθηκε στην αίθουσα «Παύλος Ζάννας» στο πλαίσιο της συγκινητικής εκδήλωσης για τη μνήμη του οραματιστή Μισέλ Δημόπουλου, που διετέλεσε επί σειρά ετών (1991-2005) καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης κάνοντας πράξη τον διεθνή χαρακτήρα του φεστιβάλ και αλλάζοντας την προοπτική και τις διαστάσεις του.
Μια έντονα φορτισμένη συναισθηματικά εκδήλωση από τον πρόωρο και πρόσφατο χαμό του Μισέλ Δημόπουλου.
Ο Μισέλ Δημόπουλος λάτρευε τον Ερίθε θεωρώντας τον έναν από τους κορυφαίους Ευρωπαίους δημιουργούς.
Στην εκδήλωση που σφραγίστηκε από αναφορές για τον «Μισέλ του σινεμά» και από αναμνήσεις, συζήτησαν οι δημοσιογράφοι Βένα Γεωργακοπούλου και Μαρία Κατσουνάκη, ο κριτικός κινηματογράφου Χρήστος Μήτσης, ο ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ και ο υπεύθυνος διάφορων τμημάτων του φεστιβάλ Δημήτρης Κερκινός.
Στην εκδήλωση παρόντες ήταν η σύζυγος του Μισέλ Δημόπουλου, Έρση Σωτηροπούλου και η κόρη του Καρολίνα και πολλοί φίλοι του και κινηματογραφόφιλοι.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι από φέτος και λόγω της αγάπης του Μισέλ Δημόπουλου για την ανακάλυψη νέων δημιουργών, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης μετονομάζει τον Χρυσό Αλέξανδρο του ενισχυμένου και διευρυμένου τμήματος «Meet the Neighbors+» («Γνωρίστε τους Γείτονες») σε «Χρυσός Αλέξανδρος – Μισέλ Δημόπουλος», το οποίο συνοδεύεται από το χρηματικό ποσό των 10.000 ευρώ. Παράλληλα ολόκληρο το τεύχος 312 του περιοδικού «Πρώτο Πλάνο» του φεστιβάλ που διανέμεται δωρεάν, είναι αφιερωμένο στον Μισέλ Δημόπουλο περιλαμβάνοντας ορισμένα από τα πιο συναρπαστικά κείμενα που είχε γράψει ο ίδιος για ταινίες και σκηνοθέτες που αγάπησε.
.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
