Όνειρα με τις κλωστές τού ρεαλισμού

Kριτική για το βιβλίο του Τηλέμαχου Τσαρδάκα "Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του"

Ένας διηγηματικός περίπατος αισθήσεων και συναισθημάτων με ορμητήριο και καμβά ένα νησί, στις περισσότερες περιπτώσεις το μυροβόλο νησί της Χίου. Θάλασσα. Παντού θάλασσα: τα κύματά της, η αρμύρα της, τα τερτίπια κι η αύρα της, το Αιγαίο, οι άνθρωποί του, οι παραδόσεις, νησιωτικοί χειμώνες και καθάρια νερά. Παλιά και νέα μυαλά συνοδοιπόροι στη ζωή κι ας γεννά ρήξη η μίξη κι η αναπόφευκτη συνύπαρξή τους.

Ο φόβος για το άγνωστο -αχ αυτός ο φόβος! Αμ’ εκείνος τής απώλειας; Άλλος εκείνος. Ποιον από εμάς δεν καταλαμβάνουν; Όμως είμαστε όλα αυτά, έτσι δεν είναι; Και ακριβώς αυτό σκιαγραφεί με μαεστρία ο Τηλέμαχος Τσαρδάκας στο βιβλίο του «Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του».

Χωρίς να αφήνει το όνειρο απ’ έξω, το υφαίνει μαζί με τις κλωστές τού ρεαλισμού, με τέτοιον τρόπο, που δημιουργεί στον αναγνώστη την αίσθηση που έχει ο άνθρωπος ο χαμένος στις σκέψεις του, ουχί ο αιθεροβάμων. Κι η αγάπη πανταχού παρούσα… Η αδελφική, η γονεϊκή, του παιδιού προς τον γονιό, αυτή για τη φύση, εκείνη για τη δίψα για ζωή – ειδικά στα ντουζένια τού ανθρώπου – και, βέβαια, η ερωτική. Με μια γλύκα η τελευταία, με ευγένεια, όπως της πρέπει.

Μα και το ζοφερό παρόν; Πώς να λείπει αυτό; Ναι, αυτό τού «απαραιτήτως κακού» μετανάστη και τού φόβου τού ντόπιου προς ό,τι ξένο και διαφορετικό ή της ανάγκης του να καταδικάσει αυτό που δεν γνωρίζει, ακόμα και τις φορές εκείνες που η κατηγόρια είναι ανυπόστατη, διότι τη βαραίνει η αδιαπραγμάτευτη έλλειψη στοιχείων, αποδείξεων. Χαμογελάς, κλαις, πικραίνεσαι, θυμάσαι, αγωνιάς, λες «Όχι δεν μπορεί. Δεν θα γίνει κάτι τέτοιο», όμως η ζωή και οι ρυθμοί της, κι οι άνθρωποι κι οι τρόποι τους είναι αμείλικτοι και – ευτυχώς, ίσως – σε παρασέρνουν. Κι έτσι η ζωή δεν περνά σε λούπα μα σε νέο κεφάλαιο.

Τα άγχη κι οι φόβοι μας σε πρώτο πλάνο, αλλά η γραφή τού Τσαρδάκα, τελικά, σε γεμίζει αισιοδοξία… Ακόμα κι όταν πιάνεις τον εαυτό σου να τελειώνει ένα διήγημα και να κουνάς το κεφάλι προβληματισμένος, συμφωνώντας λες με τον «ποιητή» σαν να ‘ξερες ευθύς εξαρχής πού το πήγαινε, αμυδρά αφηρημένος ή ακόμα ακόμα και δακρυσμένος, στην τελεία επάνω, τσουπ, σκάει το χειλάκι. Τί κι αν τα διηγήματα είναι πεζά. Τα συγκεκριμένα, τα διέπει λόγος ποιητικός και μια ρεαλιστική ονειροπόληση που γαργαλά όλες τις αισθήσεις.

Λήδα Φιλιππάκη

Δημοσιογράφος

Η Λήδα Φιλιππάκη είναι δημοσιογράφος. Γεννήθηκε στην Αθήνα, μεγάλωσε ταξιδεύοντας στον κόσμο και, πλέον, ζει στη Χίο. Η θάλασσα είναι καθοριστικός παράγοντας της ζωής της και ο ερχομός της ανιψιάς της, της Δανάης, την εκανε πιο γεμάτο άνθρωπο σε όλα τα επίπεδα.