Downton Abbey: Ιστορικές ακρίβειες και ανακρίβειες στον πύργο της πολυαγαπημένης σειράς

Πολλοί απο εσάς θα έχετε ακουστά το Downton Abbey, τη σειρά εποχής που προβλήθηκε στις μικρές οθόνες για πέντε χρόνια, αγαπήθηκε από κοινό και κριτικούς και ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την πρόσφατη άνθηση που γνώρισε το είδος. Με 3 Χρυσές Σφαίρες, 15 βραβεία Primetime Emmy και μια ταινία στο ενεργητικό του, ο κόσμος του Downton Abbey επανέρχεται στις μεγάλες οθόνες στις 19 Μαΐου 2022 με το σίκουελ Downton Abbey A New Era.

Η σειρά αγαπήθηκε τόσο πολύ από τόσους πολλούς γιατί είναι μια εξαιρετικά επιτυχημένη αναβίωση μιας εποχής που έχει περάσει ανεπιστρεπτί, με τα συντηρητικά ήθη και έθιμά της να προσπαθούν να επιβιώσουν από τις συμπληγάδες πέτρες των αλλαγών που έφεραν οι πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα και τα ζητήματα της ιδιοκτησίας, του κληρονομικού δικαίου, των δικαιωμάτων των γυναικών και των εργαζομένων, καθώς και των πολύπλοκων σχέσεων μεταξύ ανθρώπων διαφορετικής οικονομικής επιφάνειας να βρίσκονται το προσκήνιο.

Εμείς συγκεντρώσαμε κάποια ιστορικά ακριβή και κάποια ιστορικά ανακριβή στοιχεία του φαινομένου που ονομάζεται Downton Abbey όπως αυτά μεταφέρθηκαν στη μικρή οθόνη.

Οι γυναικείοι χαρακτήρες της οικογένειας Crawley

Σε αντίθεση με τις σειρές και τις ταινίες εποχής που προηγήθηκαν του Downton Abbey, εδώ η γυναικεία παρουσία βρίσκεται στο επίκεντρο, με τους χαρακτήρες όχι μόνο να αγωνίζονται για αυτονομία και το δικαίωμα να λαμβάνουν αποφάσεις για τη ζωή τους αλλά τελικά να είναι και εκείνες που κατευθύνουν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, την αφήγηση.

Η σειρά ξεκινάει με τη Mary, τη μεγαλύτερη από τις τρεις κόρες του Λόρδου Robert, να χάνει τον αρραβωνιαστικό της στο ναυάγιο του Τιτανικού και τις αλλεπάλληλες αναταράξεις που αυτό προκαλεί σε μια οικογένεια στην οποία δεν υπάρχει άντρας κληρονόμος. Σύμφωνα με το κληρονομικό δίκαιο της εποχής, το οποίο μεταφέρεται με ακρίβεια στην οθόνη, η Mary και οι αδερφές της δεν μπορούν να κληρονομήσουν οι ίδιες την περιουσία του πατέρα τους. Ένας γάμος σκοπιμότητας είναι μονόδρομος για να συνεχίσουν να ζουν τη ζωή που έχουν μάθει. Παρότι η Mary ξεκινά σαν ένας συντηρητικός χαρακτήρας, το τέλος της σειράς τη βρίσκει να διαχειρίζεται την οικογενειακή περιουσία και να είναι εκείνη που οδηγεί την οικογένεια στη νέα εποχή που ξημερώνει.

Η πραγματική επαναστάτρια της οικογένειας, όμως, κι εκείνη που αναμφισβήτητα κατακτά την αγάπη του κοινού στην αρχή της σειράς είναι η μικρότερη κόρη της οικογένειας Crawley, Sybil, η οποία είναι εκείνη που αψηφά τις κυρίαρχες αντιλήψεις για το φύλο και την τάξη της και κάνει επιλογές σκανδαλώδεις για την εποχή της. Σε μια Αγγλία που συνταράσσεται από τους αγώνες γυναικών και εργατών για το δικαίωμα ψήφου και καλύτερες συνθήκες εργασίας, η Sybil όχι μόνο εκπαιδεύεται ως νοσοκόμα και δουλεύει σε νοσοκομείο κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά πρωτοστατεί και υπέρ της μόρφωσης του υπηρετικού προσωπικού και τελικά ντροπιάζει σύσσωμη την οικογένειά της όταν παντρεύεται τον σοσιαλιστή σοφέρ και αποκτά μαζί του ένα παιδί. Η Sybil είναι εκείνη που κάνει τη γυναικεία χειραφέτηση πράξη – ακόμα κι όταν αυτό συγκρούεται με τα συμφέροντα της ίδιας. Το τραγικό τέλος του χαρακτήρα παραμένει μία από τις πιο αμφιλεγόμενες επιλογές των δημιουργών.

Λιγότερη πιστευτή αλλά με μεγάλο δραματουργικό αντίκτυπο είναι και η ιστορία της μεσαίας κόρης, Edith, η οποία καταλήγει να διοικεί ένα μεγάλο γυναικείο περιοδικό και να μεγαλώνει μόνη της την κόρη που αποκτά εκτός γάμου. Ρεαλιστικά μιλώντας, το τελευταίο, αν και πρόκειται για μια εξαιρετικά προκλητική και γενναία απόφαση, θα την είχε οδηγήσει σε πλήρη κοινωνικό εξοστρακισμό και θα την είχε καταστήσει παρία. Το Downton Abbey, ωστόσο, δεν είναι ντοκιμαντέρ και η ιστορία της Edith προσφέρει βαθιά ικανοποίηση στον θεατή του 21ου αιώνα.

Ήθη και έθιμα

Ένα από τα πιο δυνατά σημεία του Downton Abbey είναι ο τρόπος με τον οποίο αιχμαλωτίζει τα ήθη και τα έθιμα της δεκαετίας του 1920 ακόμα και στις λεπτομέρειες. Η σειρά κάνει πολύ καλή δουλειά στην ανάδειξη προβλημάτων όπως ο αλκοολισμός και τα συμπτώματα εθισμού στον τζόγο που ήταν συνηθισμένα προβλήματα στα υψηλότερα κοινωνικά στρώματα της εποχής.

Το φαινόμενο εντείνεται από την πίεση που ασκεί η ταχέως αναπτυσσόμενη μεσαία τάξη στους παλιούς γαιοκτήμονες οι οποίοι αδυνατούν να συντηρήσουν τις τεράστιες περιουσίες τους. Οι σουφραζέτες απαιτούν ψήφο και οι εργάτες δικαιώματα.  

Η καμπή της ιστορίας δεν έχει επιστροφή. Το Downton Abbey έχει αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές για τα κουστούμια και όχι άδικα, αφού καταφέρνει να απεικονίσει με επιτυχία τις κοινωνικές αλλαγές της εποχής μέσα από τη μόδα και τα ρούχα των πρωταγωνιστών. Για παράδειγμα, το αυστηρό ντύσιμο της Mary σταδιακά εξελίσσεται για να αντικατοπτρίσει τις αλλαγές που πρέπει να κάνει ο χαρακτήρας ώστε να προσαρμοστεί και να επιβιώσει.

Αντίστοιχα, τα ζητήματα μόδας βρίσκονταν πολύ χαμηλά στις προτεραιότητες του υπηρετικού προσωπικού, το οποίο εργάζεται εξαντλητικές ώρες υπό δύσκολες συνθήκες. Οι ποδιές και τα ρούχα τους είναι βρώμικα και ταλαιπωρημένα, με τους υπεύθυνους κοστουμιών της σειράς να υποστηρίζουν ότι απέφευγαν το πλύσιμο των κοστουμιών ακριβώς για να αιχμαλωτίσουν αυτή την αίσθηση.

Το υπηρετικό προσωπικό και η αριστοκρατική οικογένεια Crawley

Ο πάνω όροφος, εκεί που κουμάντο κάνει η οικογένεια Crawley, και ο κάτω όροφος, εκεί που ζει και εργάζεται το προσωπικό του Downton Abbey, είναι δύο διαφορετικοί κόσμοι σε διαρκή επικοινωνία μεταξύ τους. Αυτή η πολυδιάστατη σχέση, πότε συγκρουσιακή και πότε τρυφερή, ήταν μια από τις πιο ενδιαφέρουσες δυναμικές της σειράς.

Ήταν, ωστόσο, και αρκετά εξιδανικευμένη. Στην πραγματικότητα, ένα υποστατικό του μεγέθους του Downton Abbey θα απασχολούσε γύρω στα 60-80 άτομα. Οι ιδιοκτήτες σπάνια θα συναναστρέφονταν την πλειοψηφία του υπηρετικού προσωπικού και ακόμα σπανιότερα θα γνώριζαν τα ονόματά τους, πόσο δε μάλλον να ανέπτυσσαν πολύ στενές σχέσεις μαζί τους, όπως αυτή που είχε η Mary με την προσωπική της βοηθό, την Anna.

Το υπηρετικό προσωπικό θα δίσταζε να μιλήσει στα αφεντικά χωρίς άδεια από φόβο για το τι θα σήμαινε αυτό για τη δουλειά τους. Η πίκρα, η δυσφορία και η αδικία θα ήταν κυρίαρχα αισθήματα και ενίοτε θα οδηγούσαν σε εκδικητικότητα, όπως συνέβη με την άδικη απόλυση της Ο’Μπράιεν που την ωθεί στα άκρα. Την ώρα που η εγκυμονούσα Λαίδη Κόρα απολαμβάνει το μπάνιο της, η Ο’Μπράιεν αφήνει επίτηδες ένα σαπούνι στο πάτωμα. Βγαίνοντας, η Λαίδη Κόρα το πατάει, γλιστράει και αποβάλλει.

Σε μια από τις πιο συγκινητικές ιστορίες της σειράς, η Gwen, μια από τις υπηρέτριες της οικογένειας (την οποία υποδύεται η αγαπημένη Ingrid του Game of Thrones), κάνει μαθήματα στενογραφίας και κατορθώνει να αγοράσει μια γραφομηχανή με τις οικονομίες της. Με τη βοήθεια της Sybil, η οποία της δανείζει ρούχα και της κανονίζει συνεντεύξεις για δουλειά, το όνειρό της γίνεται τελικά πραγματικότητα: βρίσκει δουλειά ως γραμματέας, φεύγει από το αρχοντικό και γίνεται εκείνη αφεντικό της ζωής της.

Η κοινωνική κινητικότητα είτε μέσω ενός γάμου είτε μέσω της εργασίας υπήρχε, αλλά ήταν σπάνιο φαινόμενο. Οι περισσότεροι άνθρωποι, ερχόμενοι από οικογένειες υπηρετών, χωρίς χρήματα, μόρφωση και προοπτικές, ήταν σχεδόν καταδικασμένοι να περάσουν τη ζωή τους σε παρόμοιες συνθήκες και να τις κληρονομήσουν στη συνέχεια και στα παιδιά τους. Η σειρά το υπενθυμίζει αυτό πολλές φορές και οι ιστορίες των υπηρετών είναι συχνά επίπονες και τραγικές. Η ιστορία της Gwen ωστόσο αποτελεί την εξαίρεση.