Το 5ο TEDxPatras χάρισε μια μοναδική ημέρα για όλους

Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε το TEDxPatras  2019 το βράδυ του Σαββάτου 7 Δεκεμβρίου 2019 στο Συνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Πατρών. Με θέμα την «Αβεβαιότητα» το φετινό event προσπάθησε να παρουσιάσει αληθινές ιστορίες και συγκινητικές αφηγήσεις ικανές να εξηγήσουν την έννοια αυτή δίνοντας απαντήσεις για την κατεύθυνση που καλούμαστε να ακολουθήσουμε σε παρόμοιες καταστάσεις.Η φετινή διοργάνωση ήταν η πιο μεστή και η πιο διευρυμένη εκδοχή του TEDxPatras και περιλάμβανε 14 ομιλίες, 3 καλλιτεχνικά σχήματα, 6 εργαστήρια, 3 παράλληλες δράσεις, 3 q&a sessions και 6 πρωτότυπα παιχνίδια διάρκειας 12 περίπου ωρών ή μισής ημέρας. Οι 110 εθελοντές έπαιξαν σημαντικό υποστηρικτικό ρόλο για όλους τους συμμετέχοντες, αναφέρουν οι διοργανωτές και συνεχίζουν:

Παιδικά βλέμματα, παιδικές φωνές, παιδικοί φόβοι, παιδικές επιθυμίες. Πόσα από αυτά αφήνουμε πίσω μας διαβαίνοντας το κατώφλι της ενηλικίωσης; Το μουσικό εργαστήρι δημιουργικής έκφρασης “Murmur” άνοιξε το πέμπτο κατά σειρά TEDxPatras με μια μοναδική performance που αποτύπωσε το ταξίδι της προσωπικής αναζήτησης μέσα στις αλλεπάλληλες αβεβαιότητες που κυκλώνουν την ύπαρξή μας. Ρυθμοί, νότες, λέξεις, ανάσες, όλα όσα έχει να καταθέσει η ανθρώπινη έκφραση συνδυάστηκαν σχηματίζοντας ένα βαθιά συγκινητικό σκηνικό αφήγημα για την αβεβαιότητα, τέτοιο που μόνο η ειλικρίνεια και ο αυθορμητισμός των παιδιών θα μπορούσαν να γεννήσουν.

Και αν αυτή η διοργάνωση έχει ένα βέβαιο σημείο αναφοράς, αυτό δεν είναι άλλο από τη ζεστή και φιλόξενη φυσιογνωμία του οικοδεσπότη του TEDxPatras 2019, Θοδωρή Αναγνωστόπουλου που καλωσόρισε το κοινό από τη σκηνή του Συνεδριακού & Πολιτιστικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Πατρών.

Για την αβεβαιότητα που προσδιορίζει την επιστήμη της αστρονομίας, αλλά και τη βεβαιότητα που χαρακτηρίζει το πάθος της για αυτή την επιστήμη μίλησε η αστροφυσικός Rosa Doran. Αυτό για το οποίο μπορούμε να είμαστε βέβαιοι είναι η ύπαρξή μας. Ωστόσο, οι σκέψεις και τα ερωτήματα γύρω από το σύμπαν χαρακτηρίζονται από αβεβαιότητα. Ποια είναι τελικά η έκταση του σύμπαντος; Είμαστε τα μόνα έμβια όντα σε αυτό; Και αν η σελήνη δεν υπήρχε, πώς αυτό θα επηρέαζε την ύπαρξή μας; Είναι πολλά τα ερωτήματα και οι απαντήσεις αβέβαιες, καθώς επιστημονική γνώση γύρω από το σύμπαν είναι ακόμα πολύ πρώιμη. Αλλά κι αυτή ακόμα η επιστήμη, κάθε φορά που μάς αποκαλύπτει κάτι ακόμη, δεν παύει να επιβεβαιώνει πόσο λίγα γνωρίζουμε, πόσο ταπεινά αβέβαιοι θα πρέπει να στεκόμαστε μπροστά στην εκδοχή του κόσμου που μας παρουσιάζουν οι αισθήσεις και τα εργαλεία παρατήρησης που διαθέτουμε- αλίμονο, πολύ περιορισμένα και τα δύο για να μας επιτρέψουν να αντικρίσουμε τη συνολική εικόνα. Για ποια βεβαιότητα μπορούμε να εγγυηθούμε, όταν βλέπουμε όσα η ηλικία του Σύμπαντος ορίζει και μόνο; Το βέβαιο για την Rosa Doran είναι ότι ζούμε σε έναν πραγματικά όμορφο πλανήτη μέσα στην απεραντοσύνη του σύμπαντος και στοιχεία που θεωρούμε δεδομένα, όπως ο χρόνος ή ακόμα και το χρώμα του ουρανού μεταβάλλονται σε απόσταση από τη γη, μέσα στην αβεβαιότητα του σύμπαντος.

Τις μεγαλύτερες αβεβαιότητες τις συνειδητοποιούμε από τα μικρότερα ερεθίσματα. Η Στέλλα Κάσδαγλη βρήκε την αφορμή να ξεκινήσει το ταξίδι μας προς το αβέβαιο σε μια συνομιλία που αφορούσε το… επαγγελματικό μέλλον της τρίχρονης κόρης της. Η συγγραφέας και Co-founder του “Women on Top” έφερε το κοινό του TEDxPatras 2019 αντιμέτωπο με το ερώτημα: κι αν το φύλο σου σε έκανε να νιώθεις πως δεν έχεις το δικαίωμα να βρίσκεσαι εδώ σήμερα; Σε μια ομιλία αφιερωμένη σε όλες εκείνες τις φορές που αισθανόμαστε και συμπεριφερόμαστε  σαν κάποιος να πρέπει να μας δώσει την άδεια- για να υπάρξουμε, να ενεργήσουμε, να διεκδικήσουμε, να έχουμε το δικαίωμα της επιλογής- η Στέλλα Κάσδαγλη σκιαγράφησε όλα εκείνα που συντηρούν και ενισχύουν τον κάθετο και οριζόντιο διαχωρισμό των φύλων στον εργασιακό χώρο- και όχι μόνο. Για να καταλήξει λέγοντας ότι, τελικά, το δικαίωμα να είμαστε, να εξελισσόμαστε, να προχωράμε, να επιλέγουμε, μπορεί να το δώσει μονάχα το θάρρος. Το θάρρος να παραδεχθείς τον φόβο που γεννά η αβεβαιότητα για τη θέση που σου ανήκει, το θάρρος να παραμείνεις ειλικρινής και διαφανής, αληθινός απέναντι στον εαυτό σου και στους άλλους.

Ποιος μπορεί να ορίσει ποια γραφή είναι δημιουργική και ποια όχι; Ο Τριαντάφυλλος Κωτόπουλος προσκάλεσε το κοινό του TEDxPatras 2019 σε ένα ταξίδι στον χρόνο, αναζητώντας τις αβεβαιότητες που περιέβαλαν τη γραπτή δημιουργία ανά τους αιώνες. Από την πρωτεϊκή και ομιχλώδη πρόσληψη της γραφής ως προνόμιο των λίγων και ταλαντούχων  στον Αριστοτέλη και την κειμενική παραγωγή προς υπηρέτηση υψηλών στόχων και από το πρωτοφανές της απόπειρας να διδαχθεί η γραφή ως επίκτητη δεξιότητα στην τοποθέτηση της δημιουργικής γραφής, ως δυναμικής διαδικασίας, στο κέντρο της εκπαιδευτικής πρακτικής, πολλά έχουν αλλάξει. “Γίνεσαι καλός συγγραφέας, όπως γίνεσαι καλός ξυλουργός: πλανάροντας τις λέξεις σου” σημείωσε αναφέροντας τη ρήση του Anatole France ο ομιλητής. Μπορεί όλοι όσοι θητεύσουν στο μετερίζι της συγγραφικής δημιουργίας να μην καταλήξουν νομπελίστες, όμως το σίγουρο είναι πως, διαβαίνοντας το κατώφλι του εφαρμοσμένου πολιτισμού για να ακολουθήσει τα μονοπάτια της δημιουργικής γραφής, ο εξερευνητής του λόγου θα βρει κομμάτια του εαυτού του, της αλήθειας του και της αφήγησης που θέλει να πλέξει για το μοναδικό παραμύθι του Κόσμου που μας περιβάλλει.

Στο σύμπαν των ανθρωπιστικών αποστολών μετέφερε το κοινό του TEDxPatras 2019 η Χριστίνα Ψαρρά, συντονίστρια ανθρωπιστικών προγραμμάτων και ερευνήτρια, ξεδιπλώνοντας μπροστά μας το σκηνικό διαρκούς αναμέτρησης με την αβεβαιότητα που κυριαρχεί σε κάθε διαφορετικό πολιτισμικό πλαίσιο και σε κάθε νεοσύστατη, βραχύβια ομάδα που καλείται να συνεργαστεί κάτω από ακραίες συνθήκες. Η ομιλήτρια “βομβάρδισε” τους ακροατές με γενναίες δόσεις ρεαλισμού, παρουσιάζοντας την πραγματικότητα απαλλαγμένη από ωραιοποιήσεις και φαινομενικές βεβαιότητες. Σε έναν κόσμο όπου 33.000.000 άνθρωποι βιώνουν καθεστώς ακραίας πείνας, όπου κάθε δύο δευτερόλεπτα κάποιος εκτοπίζεται μακριά από όσα του είναι οικεία και αγαπημένα, όπου καλείσαι καθημερινά να δώσεις αγώνα για να σώσεις ανθρώπινες ζωές μόνο με τη σχετική βεβαιότητα ενός γεωγραφικού στίγματος, οι αριθμοί δεν είναι φίλοι μας. Και ο χρόνος λιγοστεύει… όταν, κοντά στις άλλες μας αβεβαιότητες έρχεται να προστεθεί εκείνη της κλιματικής αλλαγής. Εμπνεόμενη από όσα αντίκρυσε και βίωσε κατά την εμπειρία της στην πληγείσα από κυκλώνα περιοχή Μπέιρα της Μοζαμβίκης, η Χριστίνα Ψαρρά μίλησε από καρδιάς, καταθέτοντας ό,τι αποτελεί τη δική της πυξίδα για να πλοηγείται στο αβέβαιο: η μόνη βεβαιότητα που μπορούμε να έχουμε είναι τα κίνητρα και οι αρχές μας.

Έχουμε συνηθίσει να ταυτίζουμε τους καλλιτέχνες με τη μη πρακτική πλευρά της ζωής. Φυγάδες της πραγματικότητας, που απαρνούνται κάθε ενασχόληση με την καθημερινότητα και τα προβλήματα ενός ρεαλιστικού κόσμου. Σωστά; Ο James Bridle ανέβηκε στη σκηνή του TEDxPatras 2019 δίνοντας μια συγκλονιστική ομιλία και αποδεικνύοντας περίτρανα το αντίθετο. Πόσες μικρές μας κινήσεις έχουν τεράστιο αντίκτυπο στο περιβάλλον, χωρίς να το συνειδητοποιούμε; Πόσες μεγάλης κλίμακας παρεμβάσεις λαμβάνουν χώρο κυριολεκτικά δίπλα μας χωρίς ποτέ να τις αντιλαμβανόμαστε; Έχουμε συναίσθηση του ραγδαίου ρυθμού με τον οποίο ο ψηφιακός κόσμος “ροκανίζει” τον αναλογικό, σαν τροφή, ανάμεσα στα άπληστα σαγόνια του; Ο καλλιτέχνης και συγγραφέας δε δίστασε να παρουσιάσει στο κοινό του TEDxPatras 2019 τη δυστοπία που χτίζεται γύρω από τις ζωές μας σε όλο της το απειλητικό μεγαλείο. Δεν αρκέστηκε στην αναφορά σε στατιστικά (“μία ώρα παρακολούθησης βίντεο στο κινητό μας, συνεπάγεται ενεργειακή κατανάλωση ίση με την ετήσια λειτουργία δύο ψυγείων- απλά, η κατανάλωση αυτή δε συμβαίνει στη συσκευή που χρησιμοποιούμε εμείς”) και στη στηλίτευση πρακτικών εταιρειών όπως η Google ή το Facebook, οι οποίες χτίζουν τις εγκαταστάσεις των επεξεργαστών τους περιμετρικά του Αρκτικού κύκλου προκειμένου να εκμεταλλευτούν τις χαμηλές θερμοκρασίες προς ψύξη των μηχανημάτων. Προχώρησε αποκαλύπτοντας τι συμβαίνει στην Ήπειρο, όπου η τεχνολογία έχει ήδη “σημαδέψει” χώρους φυσικής ομορφιάς, μαρκάροντας τα σημεία που θα χαθούν για πάντα προς εξόρυξη υδρογονανθράκων. Και κατέληξε προτρέποντας το κοινό να εκτιμήσει την αξία της αβεβαιότητας: αυτή μας εξασφαλίζει πως τίποτα δεν είναι αδύνατο. Πως, ακόμα κι αν κάνουμε λάθη, μπορούμε πάντα να δοκιμάσουμε ξανά, αλλάζοντας τους παράγοντες σε κάθε εξίσωση- αρκεί να εξακολουθήσουμε να ενδιαφερόμαστε, να μιλάμε, να παρεμβαίνουμε και να σκεφτόμαστε πραγματικά ελεύθερα.

Το δεύτερο session της Αβεβαιότητας άνοιξε μελωδικά η αγαπημένη μουσουργός και ερμηνεύτρια Ειρήνη Σκυλακάκη. “Ride above the sun where you can see” τραγούδησε για το TEDxPatras 2019, γεμίζοντας την αίθουσα με τη γλυκιά παρουσία και τις τρυφερές της μελωδίες. Η μουσική θα είναι πάντα το καταφύγιο όλων όσων συνεχίζουν να ονειρεύονται σε καιρούς αβέβαιους…

Ποια η σχέση της θετικής ψυχολογίας με την αβεβαιότητα; Ποια τα “δώρα” την αβεβαιότητας; Πώς τελικά μπορούμε να διαχειριστούμε την αβεβαιότητα υπέρ μας; Τα τρία αυτά ερωτήματα βρέθηκαν στο κέντρο της ομιλίας του Αναστάσιου Σταλίκα, που άνοιξε τον κύκλο των ομιλιών για το δεύτερο Session του TEDxPatras 2019. Εκκινούμενος από τη “βεβαιότητα των αβεβαιοτήτων” στη ζωή, προχώρησε ιχνογραφώντας τα στοιχεία εκείνα της ανθρώπινης ύπαρξης που εξηγούν την ικανότητα του ανθρώπου για επιβίωση και κυριαρχία: η κοινωνική φύση μας και ο συνεπακόλουθος σχηματισμός ομάδων ως τρόπος αύξησης της δύναμης από τη μία, και η βιολογική κατασκευή μας που ευνοεί την ανάπτυξη ενσυναίσθησης και ικανότητας για ερμηνεία της συμπεριφοράς των συνανθρώπων μας από την άλλη, δημιουργούν ένα δίπολο, η δημιουργία του οποίου οφείλεται στη συνειδητοποίηση της αβεβαιότητας που μας περιβάλλει. Είναι η αναζήτηση της ασφάλειας που ευνοεί την ανάπτυξη εμπιστοσύνης προς το ένστικτό μας, που κάνει συναρπαστική τη δυνατότητα να επιλέγουμε ανάμεσα σε πολλές εκδοχές, που μας καθιστά ευγνώμονες για όσα εξασφαλίζουμε, έστω ως προσωρινές βεβαιότητες, στη ζωή μας. Η αβεβαιότητα σίγουρα δεν είναι ευχάριστη- είναι όμως απαραίτητη. Γιατί είναι η συνθήκη εκείνη που μας αναγκάζει διαρκώς να εξελισσόμαστε, να αναζητούμε την ευτυχία και, τελικά, να καταλήγουμε- όπως και ο Αναστάσιος Σταλίκας– να μνημονεύουμε τα λόγια του Oscar Wilde: “Life is too important to be taken seriously”.

Για τον Όθωνα Αναστασάκη, η αβεβαιότητα υπάρχει παντού γύρω μας. Ο Διευθυντής του Κέντρου Σπουδών Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (SEESOX) αποτύπωσε με σαφήνεια το πλέον χαρακτηριστικό γνώρισμα της σύγχρονης εποχής: το απρόβλεπτο. Με αφετηρία του λόγου του τα γεγονότα του 1989 και αναφερόμενος στο κυρίαρχο γεγονός της περιόδου, την πτώση του τείχους του Βερολίνου, μίλησε για την αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει την ίδια τη φύση της γεωπολιτικής στρατηγικής. Τι έχει ακολουθήσει εκείνη την ιστορική στιγμή που έμοιαζε να προαναγγέλει τη δημιουργία ενός πιο “ήσυχου” κόσμου; Το αντίθετο του αναμενόμενου: η ραγδαία κατάρρευση των βεβαιοτήτων και η σταδιακή ανάδειξη της αβεβαιότητας σε κανονικότητα. Και καθώς όλα διαρκώς μεταβάλλονται, το ίδιο συμβαίνει και με τις σύγχρονες παραδοχές, οι οποίες διαμορφώνουν τη γεωπολιτική στρατηγική: τα σύγχρονα κράτη χαρακτηρίζονται από εθνική ποικιλομορφία, η στρατιωτική ασφάλεια δεν είναι δεδομένη, οι διεθνείς συνθήκες αποδεικνύονται εξαιρετικά ασταθείς. Ο ομιλητής, απευθυνόμενος στο κοινό του TEDxPatras 2019, παρουσίασε τη σύγχρονη πραγματικότητα ως ένα έδαφος ελάχιστα έφορο για την καλλιέργεια οποιασδήποτε ψευδαίσθησης ελέγχου του παρόντος, πολλώ μάλλον οποιασδήποτε ψευδαίσθησης πρόβλεψης του μέλλοντος. Μέσα σε μια τέτοια πραγματικότητα, οι πολίτες καλούνται να αναλάβουν το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί: να διαφυλάσσουν τις αξίες τους, να δείχνουν ουσιαστικό ενδιαφέρον για τις γεωπολιτικές εξελίξεις, να ενημερώνονται υπεύθυνα- και να δρουν αναλόγως.

Το επάγγελμα του ρεπόρτερ συνοδεύεται, όπως κάθε επαγγελματικός τομέας, από μια σειρά προκαταλήψεων και “κλισέ”. Η Sophie – Nivelle Cardinale, από τη σκηνή του TEDxPatras 2019, επιβεβαίωσε μερικά από αυτά (ναι, τα μεγάλα φουλάρια είναι εξαιρετικά χρήσιμα ως επίδεσμοι, πετσέτες, αυτοσχέδια μάσκα για δακρυγόνα) αλλά κατέρριψε το μεγαλύτερο: οι πολεμικοί ανταποκριτές δεν είναι εθισμένοι στον κίνδυνο. Δεν ευχαριστιούνται την απώλεια ζωών που καταγράφουν, δε θριαμβολογούν για το μέγεθος της καταστροφής που μας αφηγούνται. Για την ακρίβεια, δεν έχουν καν την πολυτέλεια να διαλέξουν πλευρά: ακολουθούν εκείνη που κάθε φορά τους εξασφαλίζει πρόσβαση στο πεδίο της δράσης. Τότε, τι προσφέρει ένα, κατά κοινή ομολογία, «σκληρό» -και σαφώς επικίνδυνο- επάγγελμα σε εκείνον που επιλέγει να του αφιερωθεί; Σίγουρα όχι την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Προσφέρει, όμως, έστω και μέσα στην τραγική επίγνωση πως όσα καταγράφεις πιθανό να λάβουν τη μορφή μονιμότητας, την ανακούφιση πως έχεις πρόσβαση στην αλήθεια. Πως, πέρα από την επίσημη αφήγηση όσων έχουν την εξουσία να επιβάλλουν τη δική τους εκδοχή, θα υπάρχουν κι άλλες φωνές, κι άλλες αφηγήσεις, κι άλλες καταγραφές εκείνων των όψεων της πραγματικότητας που απαρνούμαστε- και συχνά καταδικάζουμε στη λήθη.

“Είχα τα πάντα”. Πόσοι από εμάς μπορούν να ξεκινήσουν την αφήγησή τους με αυτή τη δήλωση; Ο Alex Flynn σίγουρα μπορεί. Και είναι το λιγότερο από αυτά που έχει μπορέσει. Ο αθλητής και κυνηγός της περιπέτειας μοιράστηκε μαζί μας την ιστορία του, σε μια ομιλία που κυριολεκτικά κόβει την ανάσα. Η αναίρεση κάθε βεβαιότητας και η επικράτηση μιας καθολικής αβεβαιότητας σε σωματικό επίπεδο, ένα επίπεδο που ανάγει μια ασθένεια σε βεβαιότητα για το υπόλοιπο της ζωής σου, χώρισε την προσωπική βιογραφία του Alex Flyn στα δύο για πάντα. Οδηγώντας τον, από την κορυφή του κόσμου και μια τέλεια εκδοχή ζωής- αυτή του επιτυχημένου επαγγελματία, κορυφαίου αθλητή, του ευτυχισμένου συζύγου- στην πραγματικότητα της ασθένειας του Parkinson και το αναπότρεπτο των περιορισμών που θέτει. Μετά από μια τέτοια ανατροπή, μπορεί κανείς να συνεχίσει; Όπως αποκάλυψε η αφήγηση που ξεδιπλώθηκε μπροστά στο κοινό του TEDxPatras 2019, μπορεί. Όχι μόνο να συνεχίσει, αλλά και να θέτει στόχους αδιανόητους για τον μέσο άνθρωπο- και να τους κατακτά. Να διασχίζει ερήμους, να διατρέχει χιονισμένες εκτάσεις στους 29 βαθμούς υπό το μηδέν, να ολοκληρώνει διαδρομές χιλιάδων χιλιομέτρων στα πιο άγρια φυσικά τοπία. Όταν η ανθρώπινη θέληση κυριαρχεί, όταν επιλέγεις τον τρόπο που θέλεις να βλέπεις και να βιώνεις τον κόσμο, τότε όλα είναι πιθανά: ακόμα και να μετατρέψεις τη μεγαλύτερή σου αδυναμία σε κίνητρο και έμπνευση για να αλλάξεις αυτό που μοιάζει αμετακίνητα βέβαιο: τα όρια που σου θέτει το ίδιο σου το σώμα.

Νοσταλγικές μελωδίες από πιάνο, ακορντεόν, τρομπέτα, κοντραμπάσο-μπάσο, τύμπανα, γιουκαλίλι πλημμύρισαν το stage του Συνεδριακού και Πολιτιστικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Πατρών σηματοδοτώντας την έναρξη του τρίτου και τελευταίου μέρους που έστησε το TEDxPatras 2019 με θέμα “Αβεβαιότητα”. Οι δικοί μας Πατρινοί Carte Postale έστησαν μια γιορτή από νότες που ξεχύθηκαν ανάμεσα στους θεατές που πρόσμεναν την ολοκλήρωση μιας μέρας αφιερωμένης στη διάδοση ιδεών, στην αφήγηση σημαντικών ιστοριών, στην ανταλλαγή απόψεων- με λίγα λόγια, στη συλλογή στιγμών που μόνο η μαγεία ενός TEDx event μπορεί να γεννήσει.

Τον τελευταίο χορό των ομιλητών άνοιξε η παιδαγωγός Μαρία Ντάβου. Η ομιλήτρια μοιράστηκε από σκηνής το παράλογο των αγκυλώσεων που ταλανίζουν την ελληνική εκπαίδευση. Σε μια χώρα όπου, ήδη από την αρχαιότητα, ως ρίζα και θεμέλιο της διαδικασίας διερεύνησης του κόσμου αναδείχθηκε η ικανότητα να θέτεις ερωτήσεις- των οποίων η αξία ήταν η ίδια η ικανότητα να απορείς και να αναρωτιέσαι- οι μαθητές για πολλές δεκαετίες διδάσκονται πως η αξία και η ικανότητά τους είναι μετρήσιμη και αποτυπώσιμη στα σκορ που επιτυγχάνουν στα διαγωνίσματα. Ή πως η επιτυχία τους εξαρτάται από τον βαθμό στον οποίο θα καταφέρουν να μιμηθούν τα βιβλία! Στην άλλη πλευρά της εξίσωσης στέκονται οι δάσκαλοι, οι οποίοι με τη σειρά τους έχουν διδαχθεί πως η αξία τους εδράζεται στην ικανότητα να εντοπίζουν τα λάθη των μαθητών τους, ή να αναπαράγουν σειρές ατελείωτων κανόνων προς κατανάλωση από τα σαφώς πιο απαίδευτα μυαλά που τους ακούν.

Την ανεπάρκεια αυτού του φαύλου κύκλου δεν αποδεικνύει μόνο η σταδιακή απώλεια της εγγενούς διάθεσης των παιδιών να μάθουν, αλλά και οι πολυάριθμες περιπτώσεις όλων εκείνων των ταλαντούχων, ευφυών ανθρώπων που υπήρξαν- σύμφωνα με το σύστημα αξιολόγησης- απαίσιοι μαθητές. Τι μένει λοιπόν, να γίνει; “Ας χακάρουμε το σύστημα!” αποφάνθηκε η Μαρία Ντάβου απευθυνόμενη στο κοινό του TEDxPatras 2019. Ας θέσουμε στο κέντρο της διδακτικής μας πρακτικής την αγάπη για τη διαδρομή προς τη γνώση, τη δημιουργική αξιοποίηση των “σκοτεινών σημείων” που θα συναντήσουμε προχωρώντας προς τους στόχους μας. Ας αποβλέψουμε στον εναγκαλισμό της φυσικής τάσης των μαθητών να ερευνούν, στην ενίσχυση της ικανότητάς τους να κοιτούν τον κόσμο και να αναρωτιούνται. Ας γίνουμε όσα χρειάζονται για να ανοιχτούν στο πέλαγος της αβεβαιότητας, παραμένοντας ευτυχισμένοι.

Η συγγραφέας και παρουσιάστρια Χίλντα Παπαδημητρίου σε μια αφήγηση ζωής αναφέρθηκε από σκηνής του TEDxPatras 2019 στις προσωπικές «βεβαιότητες» και «αβεβαιότητες». Για εκείνη βεβαιότητες είναι η μόρφωση, η ανθρωπιά, η συμπόνια, η ανάγκη έκφρασης του βαθύτερου εγώ. Έχοντας τα ως δεδομένα πορεύθηκε στη ζωή και αντιμετώπισε ανατροπές που δημιούργησαν συνθήκες αβεβαιότητας. Σπούδασε νομικά, αλλά επέλεξε να μην εξασκήσει το αντικείμενο αυτό. Αναζήτησε την προσωπική της έκφραση μέσα από την Τέχνη. Η αναζήτηση αυτή την οδήγησε να μετουσιώσει τα μουσικά της ακούσματα και το προσωπικό της κριτήριο σε ένα δισκάδικο, που έγινε σημείο αναφοράς για τους λάτρεις της μουσικής. Ωστόσο οι μεγαλύτερες χαρές πάνε χέρι- χέρι με την αβεβαιότητα. “Τίποτα πιο αβέβαιο από τη ζωή” ανέφερε χαρακτηριστικά η ομιλήτρια περιγράφοντας πώς το επαγγελματικό της εγχείρημα επηρεάστηκε δραματικά από την κατάρρευση της μουσικής βιομηχανίας τη δεκαετία του 1990. Η ανατροπή του αρχικού σχεδιασμού την ώθησε σε νέες αναζητήσεις. Αντιμετωπίζοντας την εργασιακή αβεβαιότητα ως ευκαιρία για να αλλάξει τη ζωή της, στράφηκε αρχικά στη μετάφραση και εν συνεχεία στη συγγραφή. Έχοντας να αντιμετωπίσει νέες απαιτήσεις, διαπίστωσε για μια ακόμη φορά την ουσιαστική διαφορά μεταξύ των λέξεων “δουλεία” και “δουλειά”. Για να καταλήξει πως, όσα κι αν ζήσεις, η ουσία της ζωής παραμένει αβέβαιη και άπιαστη…

Κι από τον χώρο της μουσικής και της λογοτεχνίας, μεταβήκαμε στο χώρο της επιχειρηματικότητας. Ο Ceo και Co-Founder της Norbloc, Αστυάναξ Κανακάκης, περιέγραψε τις επιπτώσεις της αβεβαιότητας που περιβάλλει κάθε νέα τεχνολογία που κατέχει τη δύναμη να μετασχηματίζει τον εργασιακό χώρο- και όσα επιτελούνται μέσα σε αυτόν. Μέσα σε μόλις δέκα λεπτά, ο  ομιλητής δημιούργησε, για χάρη των ακροατών, μια πλήρη παρουσίαση της τεχνολογίας block chain. Μια τεχνολογία αρκετά ισχυρή ώστε να δημιουργεί, να αναπτύσσει και να καταγράφει τη χρονική εξέλιξη από μια σειρά διαφορετικές πραγματικότητες εντός διαφορετικών οικοσυστημάτων. Σε μια απολύτως συναρπαστική αφήγηση που η χρήση κρυπτοσυχνοτήτων για την επίτευξη κέρδους συσχετίστηκε με τη δύναμη των αρχών και των οργανισμών εξουσίας να ορίζουν όσα συναποτελούν την ταυτότητα κάθε ανθρώπου, ο Αστυάναξ Κανακάκης διατύπωσε το απόλυτο ερώτημα: καθώς η οικονομική και κρατική εξουσία- οι δύο βασικοί παράγοντες που μέχρι σήμερα αρκούσαν για να αναγνωριστεί η “θεσμική” ύπαρξη ενός ανθρώπου- υποχωρούν κάτω από το βάρος της αβεβαιότητας, τι είναι πιθανό να τις αντικαταστήσει- και τι είναι πιθανό να κάνουν προς απάντηση όσοι για χρόνια και χρόνια τις ασκούν;

Ζούμε σε μια χρονική στιγμή που η δυνατότητά μας να έχουμε πρόσβαση σε ευκαιρίες και πόρους παρουσιάζεται ως αυταπόδεικτη σε βαθμό που οποιαδήποτε αποτυχία να τις εκμεταλλευτούμε φαντάζει τεράστια. Κατά συνέπεια, τείνουμε να θεωρήσουμε τους εαυτούς μας ως μετριότητες. Είναι όμως αυτή η αξιολογική κρίση αληθής; Δρούμε πάντα όμως κρίνοντας με βάση τις “πραγματικές πραγματικότητες”, ή με βάση όσα οι αξιολογικές κρίσεις των γύρω μας παρουσιάζουν ως πραγματικά; Σύμφωνα με τον Peter Sage, ο βασικός κανόνας της προσωπικής εξέλιξης μοιάζει τρομακτικά ντετερμινιστικός: “Κανένας άνθρωπος δεν είναι γενετικά σχεδιασμένος να αποδώσει περισσότερο από όσο νομίζει ότι είναι ικανός να αποδώσει”. Περισσότερο από όσο τον έμαθαν να νομίζει ότι είναι ικανός να αποδώσει, δηλαδή. Ο τελευταίος ομιλητής του TEDxPatras 2019 βάσισε τις παρατηρήσεις του για την ανθρώπινη συμπεριφορά σε όσα μας διαμορφώνουν, ως ένα ακούσιο σαμποτάζ βασισμένο στο συνδυασμό των βιολογικών μας περιορισμών και της μειωμένης αντιληπτικής μας ικανότητας. Ένας συνδυασμός που μας καταδικάζει να είμαστε ανόητα βέβαιοι για τα πιο αβέβαια πράγματα στον κόσμο. Ένας συνδυασμός που μας κάνει να μοιάζουμε με το μυρμήγκι που προχωρά βέβαιο πως κατευθύνεται νότια, αγνοώντας το γεγονός πως προχωρά πάνω στην πλάτη ενός ελέφαντα που βαδίζει με κατεύθυνση τον Βορρά. Ποια είναι λοιπόν η λύση; Να μάθουμε ποιες πλευρές της κατάστασης εντός της οποίας υπάρχουμε μπορούμε να ελέγξουμε- και να τις ελέγχουμε αποτελεσματικά. Να επιλέγουμε εκεί που η επιλογή μας μπορεί να μεταβάλλει την πραγματικότητα. Να αντιμετωπίσουμε τους εαυτούς μας σαν την κατοικία μας: απαγορεύοντας την είσοδο σε κάθε είδους “μολυσματική απειλή”, προσκαλώντας όσα μας βοηθούν να αγαπήσουμε τους εαυτούς μας και να γίνουμε ευτυχισμένοι και δημιουργικοί, και κάνοντας έξωση σε ό,τι μας αρρωσταίνει. Μόνο έτσι, εφαρμόζοντας τη ρήση του Γκάντι, (Active Entrepreneur, Consultant and Author) «θα γίνουμε η αλλαγή» που θέλουμε να δούμε στον κόσμο.

Η αναμέτρηση με την Αβεβαιότητα για το κοινό του TEDxPatras 2019 δε θα ήταν με βεβαιότητα η ίδια αν δεν είχε πλαισιωθεί από διαδραστικά παιχνίδια και εργαστήρια. Δράσεις παράλληλες με τις ομιλίες έδωσαν την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να διασκεδάσουν, να σκεφτούν, να προβληματιστούν, να εμπνευστούν, να εκφραστούν, να δημιουργήσουν, να δοκιμαστούν κάτω από το πρίσμα της Αβεβαιότητας.

To City Mural, η πρωτότυπη εικαστική αναπαράσταση της πόλης γέμισε με χρώματα από το κοινό, το οποίο σε ρόλο εμπνευσμένου καλλιτέχνη αποτύπωσε με την επιλογή του χρώματος την τρέχουσα διάθεσή του. Έγινε και η απαιτούμενη σφυγομέτρηση των συναισθημάτων από το Mood Meter για να διαπιστωθεί πώς αυτά διακυμάνθηκαν κατά τη διάρκεια του event. Πύργοι Jenga οπτικοποίησαν την κοινή σε όλους αίσθηση πως… πιάσαμε ταβάνι, tedx-τρολ και tedx-ωτικά αναμετρήθηκαν στην αιώνια και αβέβαιη διαμάχη του καλού με το κακό. Σαπουνόφουσκες με αβέβαιη διάρκεια ζωής ταξίδεψαν με καύσιμο τη δύναμη μιας ανάσας. Και τα workshops συγκέντρωσαν TEDxSters και ομιλητές σε μια κοινή εμπειρία για να υποδυθούν ρόλους, να αντιμετωπίσουν ποικίλες αβεβαιότητες και να έρθουν ένα βήμα πιο κοντά στη βεβαιότητα. Τα workshops που έλαβαν χώρα: «Liofyllo Game» από το Liofyllo, «Πλησιάζοντας τόπους βεβαιότητας» από το Κέντρο Πρόληψης Εξαρτήσεων και Προαγωγής Ψυχοκοινωνικής Υγείας Αχαΐας «Καλλίπολις», «Ανακυκλώνω στην πηγή» από την Κοινωνική και Συνεταιριστική Επιχείρηση «Ανακυκλώνω στην πηγή», «Οικονομική Αβεβαιότητα και Λήψη Αποφάσεων» από τη MPDO, «Χαμογέλασε πολύ, σου πάει!» από το Euroteam και «Less uncertainty, more opportunities» από την Interamerican. Κατά τη διάρκεια του TEDxPatras 2019 συμμετείχαν επίσης οι ομάδες Mindspace, AIESEC, ΚΕΔΜΟΠ - "Χάρισε Ζωή" και το  Κέντρο Αίματος του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Πατρών.  Το Σάββατο, 7 Δεκεμβρίου 2019, θα μείνει στη μνήμη όλων μας για καιρό. See you next year!