Τέλος η «ομηρία» από χρέη για νοικοκυριά και επιχειρήσεις - Τι αλλάζει με τον νέο νόμο για τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους

Δύο σημαντικές παρεμβάσεις για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων με οικονομικά προβλήματα εισάγει το υπουργείο Οικονομικών.

Από τη μία, δίνεται η δυνατότητα σε οφειλέτες που οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο να απαλλαγούν από ποινικές διώξεις μέσω της πτώχευσης και να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα. Από την άλλη, θεσπίζεται πρόγραμμα επιδότησης με voucher για επαγγελματίες που βρίσκονται σε κίνδυνο υπερχρέωσης, με στόχο την έγκαιρη πρόληψη της οικονομικής κατάρρευσης.

Συγκεκριμένα, οι παρεμβάσεις για την στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο για τα Ιδρύματα και τις Σχολάζουσες Κληρονομιές (άρθρα 177-179), το οποίο ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα από τη Βουλή και τίθεται σε ισχύ με τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Απαλλαγή από ποινικές διώξεις για όσους οδηγούνται σε πτώχευση
Η σημαντικότερη αλλαγή που εισάγει ο νέος νόμος αφορά την απαλλαγή από ποινικές διώξεις για όσους οδηγούνται σε πτώχευση. Με την προσθήκη του άρθρου 198Α στον ν. 4738/2020, αλλάζει το πλαίσιο για επιχειρηματίες και πολίτες που βρέθηκαν σε οικονομικό αδιέξοδο λόγω συσσωρευμένων οφειλών.

Η ρύθμιση αυτή δίνει τη δυνατότητα σε επαγγελματίες που έκλεισαν την επιχείρησή τους υπό το βάρος των χρεών να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα, χωρίς ποινικές εκκρεμότητες και χωρίς το «στίγμα» του παρελθόντος.

Σύμφωνα με το άρθρο 178 του νέου νόμου, από τη στιγμή που δημοσιεύεται η δικαστική απόφαση πτώχευσης ή καταχωρίζεται ο οφειλέτης στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας, παύει κάθε ποινική δίωξη για χρέη προς την εφορία και τον ΕΦΚΑ. Η ρύθμιση αφορά τόσο τη μη καταβολή οφειλών προς το Δημόσιο όσο και την καθυστέρηση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών.

Εφόσον ο οφειλέτης ολοκληρώσει τη διαδικασία της πτώχευσης και απαλλαγεί νόμιμα από τα χρέη του, συνήθως μετά από ένα έως τρία έτη, το αξιόποινο εξαλείφεται οριστικά και το αδίκημα διαγράφεται από το ποινικό μητρώο.

Πρόληψη πριν την κατάρρευση με πρόγραμμα voucher
Το δεύτερο σκέλος των μέτρων (άρθρο 177) αφορά την πρόληψη της υπερχρέωσης, πριν οι επιχειρήσεις φτάσουν στο σημείο οικονομικής κατάρρευσης.

Μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και της Κοινωνίας της Πληροφορίας, το κράτος θα χορηγεί δωρεάν voucher σε επαγγελματίες που βρίσκονται σε κίνδυνο αφερεγγυότητας. Τα voucher θα καλύπτουν το κόστος εξειδικευμένης υποστήριξης από πιστοποιημένους συμβούλους, με στόχο τη βελτίωση της οικονομικής τους κατάστασης.

Κεντρικό ρόλο στο πρόγραμμα έχει ο «Μηχανισμός Έγκαιρης Προειδοποίησης», ο οποίος θα παρακολουθεί βασικούς οικονομικούς δείκτες των επιχειρήσεων και θα εντοπίζει έγκαιρα σημάδια κινδύνου. Όταν διαπιστώνεται πρόβλημα, ο επαγγελματίας θα μπορεί να υποβάλει αίτηση μέσω ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας της Γενικής Γραμματείας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, προκειμένου να λάβει το voucher.

Το πρόγραμμα δεν περιορίζεται μόνο σε οικονομικές και νομικές συμβουλές. Για πρώτη φορά προβλέπεται και η παροχή ψυχολογικής υποστήριξης, mentoring και ενδυνάμωσης, αναγνωρίζοντας το ψυχολογικό βάρος που συνεπάγεται η υπερχρέωση για έναν επιχειρηματία.

Στόχος είναι η ολιστική στήριξη του επαγγελματία, τόσο για τη σύνταξη ενός βιώσιμου σχεδίου ρύθμισης και ανάκαμψης, όσο και για την ενίσχυση της συνέπειας και της αντοχής του, ώστε να παραμείνει στις ρυθμίσεις του και να αποφύγει τον κίνδυνο λουκέτου.

Με κοινή υπουργική απόφαση που θα εκδοθεί, θα καθοριστούν οι προϋποθέσεις, τα κριτήρια επιλεξιμότητας και ο χρόνος έναρξης του προγράμματος, ενώ βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη η εκπαίδευση των συμβούλων που θα το στελεχώσουν.

Ρυθμίσεις για ευάλωτους οφειλέτες
Ο νόμος περιλαμβάνει και ρυθμίσεις που αφορούν ευάλωτους οφειλέτες οι οποίοι λαμβάνουν κρατική συνεισφορά για την κύρια κατοικία τους.

Το άρθρο 179 προβλέπει ότι, εφόσον ένας ευάλωτος οφειλέτης ενταχθεί στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό Ρύθμισης Οφειλών και υπογράψει νέα σύμβαση, διασώζοντας την κατοικία του, η προηγούμενη κρατική επιδότηση διακόπτεται αυτομάτως.

Η ρύθμιση αποσκοπεί στην αποφυγή διπλής επιδότησης από διαφορετικά προγράμματα και προστατεύει τον οφειλέτη από το ενδεχόμενο να κληθεί στο μέλλον να επιστρέψει ποσά που έλαβε αχρεωστήτως, καθώς παύει να υφίσταται ο λόγος χορήγησης της προσωρινής ενίσχυσης.