Στην εκκίνηση της αντιπυρικής σεζόν- Κ. Κατσαφάδος στο thebest.gr: 82 drone στην επιτήρηση- Βαριές κυρώσεις για όσους δεν συμμορφώνονται

Στην εκκίνηση της αντυπυρικής περιόδου (ξεκίνησε επίσημα την 1η Μαίου και θα διαρκέσει έως 31 Οκτωβρίου), το ερώτημα είναι πάντα ένα: πόσο έτοιμοι είμαστε ως χώρα ώστε να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στις ανάγκες κάλυψης της επικράτειας με επαρκή μέσα και να ελαχιστοποιήσουμε τους κινδύνους για νέες περιπέτειες που συνεπάγονται απώλεια ανθρώπινων ζωών, περιουσιών και φυσικού κεφαλαίου;

Το thebest.gr συνομίλησε με το Υφυπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Κώστα Κατσαφάδο για τον βαθμό ετοιμότητας των δυνάμεων της Πολιτικής Προστασίας και για τα μέσα που  διαθέτει η χώρα για να παλέψει με τις ακραίες καταστάσεις.

Διπλάσια  drone, 18.000 πυροσβέστες και 10.612 εθελοντές στην κατάσβεση, αλλά και βαριές κυρώσεις για όσους δεν συμμορφώνονται είναι το πλαίσιο του σχεδίου για το καλοκαίρι του 2025, με σαφές μήνυμα και ως προς τους Δήμους που δεν μπαίνουν στην πλατφόρμα και δεν συμμετέχουν στην προσπάθεια καθαρισμού των οικοπέδων.

-Συνέντευξη στη Γιώτα Κοντογεωργοπούλου-

Ζούμε σε μια περίοδο κατά την οποία οι αλλαγές σε επίπεδο περιβάλλοντος είναι ραγδαίες και επιδεινούμενες. Πώς μπορούμε να προετοιμαστούμε ώστε να μπορούμε να πούμε ότι η επαγρύπνηση, η ετοιμότητα ανά πάσα στιγμή και εν τέλει η αποτελεσματικότητα, είναι ένας εφικτός στόχος; Ιδίως όταν μιλάμε για ακραίες καταστάσεις;

Πράγματι, ισχύει αυτό που λέτε για ραγδαίες και επιδεινούμενες καταστάσεις για αυτό και η προετοιμασία για την αντιπυρική περίοδο δεν περιορίζεται πλέον στους μήνες Μάιο έως Οκτώβριο. Το κράτος και οι υπηρεσίες Πολιτικής Προστασίας εργάζονται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση πυρκαγιών.

Στο υπουργείο Πολιτικής Προστασίας έχουμε ένα τρίπτυχο: άμεση παρέμβαση από την έναρξη της πυρκαγιάς, γρήγορη οριοθέτησή της εφόσον ξεκινήσει και μείωση των καταστροφικών συνεπειών. Απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση του φαινομένου. Οι καιρικές συνθήκες σε όλο τον κόσμο έχουν γίνει πιο ακραίες λόγω της κλιματικής αλλαγής. Το 2024 ήταν η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό και στην Ελλάδα, τα καλοκαίρια γίνονται όλο και πιο ζεστά και ξηρά, με τους ακραίους πολλές φορές ανέμους να τροφοδοτούν πιο καταστροφικές πυρκαγιές που είναι δύσκολο να τιθασευτούν. Αυτή είναι η κατάσταση και αυτήν έχουμε να αντιμετωπίσουμε.

Βρισκόμαστε στην έναρξη της νέας αντιπυρικής περιόδου. Το πρώτο ερώτημα σε σχέση με αυτό είναι η προφανής: είναι έτοιμες οι υπηρεσίες για να ανταπεξέλθουν σε κάθε πιθανή εξέλιξη; Έχουν όλα τα απαραίτητα «όπλα»; Εννοώ και σε μέσα αλλά και ανθρώπινο δυναμικό.

Φέτος το ανθρώπινο δυναμικό του Πυροσβεστικού Σώματος αριθμεί περισσότερους από 18.000 μόνιμους και εποχικούς πυροσβέστες. Επιπλέον, 4.912 εκπαιδευμένοι εθελοντές πυροσβέστες του ΠΣ και 5.700 εθελοντές πολιτικής προστασίας ενισχύουν τις δυνάμεις καταστολής, ενώ οι Ειδικές Μονάδες Δασικών Επιχειρήσεων (ΕΜΟΔΕ) έχουν αυξηθεί σε 20 μονάδες, με περισσότερα από 1.500 μέλη σε όλη την Επικράτεια. Πέρυσι είχαμε 44 drone, φέτος θα έχουμε 82 drone τα οποία θα επιχειρούν σε 24ωρη βάση. Παράλληλα η συνεργασία Πολιτικής Προστασίας και Ενόπλων Δυνάμεων έχει ενισχυθεί σημαντικά τα τελευταία δύο χρόνια μέσω της δημιουργίας της καθετοποιημένης δομής ΔΙΚΑΦΚΑ (Διοίκηση Κατασκευών και Φυσικών Καταστροφών), η οποία έχει αναδειχθεί σε έναν από τους βασικούς πυλώνες πολιτικής προστασίας.

Ο δε αεροπορικός στόλος με τα μισθωμένα εναέρια μέσα που θα εποπτεύουν έμφορτα και θα δρουν ευέλικτα σε πρώτο χρόνο, σε δύσβατες περιοχές, αποτελεί μια ισχυρή ασπίδα πρόληψης και άμεσης επέμβασης. Η Πολιτική Προστασία θα συνεχίσει τη χρήση του Εθνικού Στόλου, με τα canadair και τα ελικόπτερα να παίζουν καθοριστικό ρόλο στην κατάσβεση των πυρκαγιών. Επιπλέον με το μεγάλο μας όπλο, το πρόγραμμα «Αιγίς», αποκτάμε τα δικά μας μέσα, επιτρέποντας πιο συντονισμένες και αποτελεσματικές προσπάθειες στην αντιμετώπιση καταστροφών. Τα μέσα του προγράμματος «Αιγίς» είναι κρίσιμα και για τις Ένοπλες Δυνάμεις, όπως οι μετεωρολογικοί σταθμοί και τα ραντάρ, που παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για την παρακολούθηση και πρόληψη των φαινομένων. Η συνεργασία αυτή ενισχύει τη συνολική αντίδραση της χώρας σε φυσικές καταστροφές και αποτελεί πρότυπο για το πώς η Ελλάδα μπορεί να θωρακιστεί απέναντι σε πολλαπλές απειλές και κρίσεις. 

Και σε επίπεδο πρόληψης; Ένα από τα μεγάλα ζητήματα π.χ. για κάθε περιοχή και φυσικά και για την Πάτρα, είναι αυτό των ακαθάριστων οικοπέδων. Πόσο αυστηρό θα είναι το Υπουργείο σε ό,τι αφορά την τήρηση των προβλεπόμενων; Και εννοώ και τους ιδιώτες αλλά και τους Δήμους;

Με την ερώτηση σας μου δίνετε την δυνατότητα να σας πως ότι το βασικό δόγμα της πολιτικής προστασίας ξεκινάει από τις δράσεις πρόληψης, όπως τους καθαρισμούς των δασών και των οικοπέδων. Να θυμίσουμε στους αναγνώστες σας πως από την 1η Απριλίου είναι ο υποχρεωτικός καθαρισμός των οικοπέδων από την πλευρά των ιδιωτών. Δόθηκε παράταση μέχρι 15 Ιουνίου. Η Πολιτεία κάνει το καθήκον της, οι Δήμοι έχουν την ευθύνη για τον τομέα τους και, φυσικά, οι πολίτες είναι βασικότατος κρίκος της αλυσίδας για την αποτελεσματική πρόληψη. Πέρυσι πραγματοποιήθηκαν 830.000 καθαρισμοί οικοπέδων σε όλη την επικράτεια, με το μεγαλύτερο μέρος των καθαρισμών να αφορά περιοχές εντός αστικού ιστού, όπου ο κίνδυνος από τις πυρκαγιές είναι μεγαλύτερος. Οι Δήμοι έχουν την υποχρέωση να ελέγξουν τις δηλώσεις και τις καταγγελίες.

Πέρυσι, συνδέθηκαν μόλις 185 από τους 334 Δήμους στην πλατφόρμα του Υπουργείου κάτι που φέτος θέλουμε να αλλάξει και να συνδεθούν και οι 434, να δούνε ποια οικόπεδα στην επικράτειά τους έχουν καθαριστεί, ποιες ενέργειες πρέπει να γίνουν, ποιες καταγγελίες υπάρχουν για να κάνουν και αυτοί τις αρμόδιες ενέργειες. Η πρόληψη είναι μία αλυσίδα που μας αφορά όλους και χρειάζονται όλοι οι κρίκοι για να πετύχουμε. 

Πόσο σημαντική είναι η συνεργασία των πολιτών στην αντιμετώπιση των καταστάσεων; Υπάρχει ευαισθητοποίηση; Ερωτώ με δεδομένο ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει συμμόρφωση ως προς τις εκκλήσεις της Πολιτικής Προστασίας.

Σε αυτή την μεγάλη πρωτοβουλία θέλουμε συμμάχους και τους πολίτες. Δεν αρκούν οι παρεμβάσεις του κράτους. Πρέπει και οι πολίτες να φροντίζουν την περιουσία τους. Η πλατφόρμα για καθαρισμό οικοπέδων που δυστυχώς αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό από την αντιπολίτευση έχει φέρει ήδη θετικά αποτελέσματα, καθώς έχει σημαντικά αποτελέσματα περιορισμού καύσιμης ύλης. Πρόκειται για μία συλλογική επιτυχία η αναγνώριση ότι δεν μπορούμε να τα περιμένουμε όλα από το κράτος και ότι και οι πολίτες έχουν υποχρεώσεις να καθαρίζουν την περιουσία τους.

Γνωρίζουμε ότι ο βαθμός ετοιμότητάς μας για την αντιμετώπιση των κλιματικών κρίσεων πρέπει να βαίνει αυξανόμενος. Κάποιοι παλαιότεροι, θυμούνται ποια ήταν η εικόνα το 2019 και πού βρισκόμαστε σήμερα. Εδώ και χρόνια, εδώ και μία πενταετία, προσπαθούμε να εγκαθιδρύσουμε στη χώρα μία κουλτούρα πολιτικής προστασίας. Και αυτή η κουλτούρα πολιτικής προστασίας προφανώς περνάει και μέσα από την ενημέρωση των πολιτών και κυρίως περνάει μέσα από την προετοιμασία και την πρόληψη.

Υπάρχει  σκέψη για αυστηροποίηση των ποινών για όσους δεν συμμορφώνονται και τυχόν θέτουν σε κίνδυνο ολόκληρες περιοχές;

Για πρώτη φορά πιστεύω ότι διαμορφώνεται στη χώρα μια ευρύτερη συλλογική συνείδηση ότι η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων δεν μπορεί να αφορά μόνο και αποκλειστικά το κράτος. Προφανώς το κράτος έχει πάντα τον πρώτο λόγο και η πρώτη ευθύνη του κράτους, είτε μιλάμε για την κεντρική εξουσία είτε μιλάμε για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, είναι η προστασία της ζωής και της περιουσίας των Ελλήνων πολιτών. Είμαστε, όμως, όλοι συμμέτοχοι σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια και ο καθένας κάνει και πρέπει να κάνει αυτό που του αναλογεί. Δεν δικαιολογείται κανείς εφησυχασμός. Και ο εφησυχασμός προφανώς δεν μπορεί να δικαιολογηθεί, διότι δυστυχώς οι κλιματολογικές συνθήκες σήμερα είναι πολύ διαφορετικές από αυτές που ήταν πριν από 5 ή 10 χρόνια. Η μη τήρηση όσων καθορίζονται επισύρει υψηλά διοικητικά πρόστιμα. Σύμφωνα με το νέο ποινικό κώδικα, προβλέπονται και βαρύτατες ποινικές κυρώσεις ανάλογα με την περίπτωση και τις επιπτώσεις που μπορεί να προκαλέσει η πυρκαγιά. Άρα πρόστιμα υπάρχουν ήδη.

Τι γίνεται με τις αποζημιώσεις των πληγέντων από φυσικές καταστροφές; Αληθεύει η πληροφορία ότι υπάρχει σκέψη για ένα νέο νομοσχέδιο που θα διευκολύνει την όλη διαδικασία;

Έχει γίνει πολύ σημαντική πρόοδος στο τομέα της αποκατάστασης και αναμένεται να γίνουν περισσότερα στο μέλλον. Επειδή ένα από τα σκέλη των ερωτήσεών σας αφορά το τι γίνεται μετά τις πυρκαγιές, η ταχύτητα με την οποία γίνεται η αποτύπωση των απωλειών, η διασταύρωση των δικαιούχων είναι μία δύσκολη και μακρά διαδικασία, η οποία, όμως, σας διαβεβαιώ γίνεται πολύ γρήγορα. Και θα γίνει ακόμα γρηγορότερα. Υπάρχουν αναλυτικές εκθέσεις για κάθε περιοχή η οποία δοκιμάστηκε. Υπάρχουν εκταμιεύσεις για κάλυψη απωλειών σε αγρότες και επιχειρηματίες, έκτακτες ενισχύσεις σε τοπικούς δήμους, χρηματοδότηση έργων. Προφανώς η αποκατάσταση η οποία πρέπει να γίνει δεν είναι μόνο οικονομική, για τους πληγέντες από την πυρκαγιά, είναι και περιβαλλοντική. Απαιτούνται, παρεμβάσεις ως προς τα αντιδιαβρωτικά έργα, τα οποία πρέπει να γίνονται σε πρώτο χρόνο, και παρεμβάσεις ως προς τα αντιπλημμυρικά έργα, έτσι ώστε να μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα έχουμε πλημμυρικά φαινόμενα μετά από μία μεγάλη πυρκαγιά.

Η Ελλάδα πρέπει να σας πω εν κατακλείδι, σήμερα είναι στη πρώτη γραμμή του εκσυγχρονισμού των υποδομών της πολιτικής προστασίας, αξιοποιώντας ευρωπαϊκούς πόρους για να δημιουργήσουμε πραγματικά ένα σύστημα πολιτικής προστασίας το οποίο θα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής αποτελεσματικότητας. Και αυτό έχει γίνει. Δεν έχουμε ολοκληρώσει αυτή τη διαδρομή, αλλά σίγουρα και ο πιο κακόπιστος θα αναγνωρίσει ότι έχουμε καταβάλει πολύ μεγάλη προσπάθεια. Από την ίδρυση του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, το κράτος είναι πλέον σε θέση να συντονίζει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς – από την Πολιτεία και την τοπική αυτοδιοίκηση μέχρι τους πολίτες και τους εθελοντές.