Mια εκ βαθέων συνέντευξη για Παλαμά, Αγγλικανική Εκκλησία και «My Way»
Συνέντευξη στη Νεκταρία Ντούκα
Από τα Μποζαΐτικα και το 1ο Γυμνάσιο της Πάτρας μέχρι το Fresno της Καλιφόρνια, η πολυκύμαντη, εξαιρετικά επιτυχημένη, σχεδόν κινηματογραφική διαδρομή του Αθανάσιου Στεφανόπουλου, έχει όλα τα στοιχεία του success story ενός ανθρώπου που πορεύτηκε με μότο του «χωρίς στόχο είσαι σαν σκάφος σε τρικυμία με πανιά, χωρίς μηχανή».
Ενός ανθρώπου που όχι μόνο δεν ξέχασε ποτέ τη γενέτειρα, αλλά αντί να περιοριστεί στις τακτικές ετήσιες επισκέψεις του, αποφάσισε σε μια εποχή που οι δωρητές και οι ευεργέτες έχουν εκλείψει, να προσφέρει στην πόλη, όπου έζησε μέχρι τα 18 του χρόνια. Αρχικά αναλαμβάνοντας να ανακαινίσει και να ανοίξει διάπλατα σε Πατρινούς και επισκέπτες το σπίτι, όπου γεννήθηκε ο Κωστής Παλαμάς, στη συνέχεια με την Αγγλικανική Εκκλησία και πρόσφατα με ένα αναπάντεχο εγχείρημα, την ανακαίνιση του ξενοδοχείου «My Way».
Εκεί τον συναντήσαμε για μία συνέντευξη με πολλές αναδρομές, συγκινήσεις, και νέα σχέδια ενός ανθρώπου με εφηβικό πνεύμα, έμφυτη ευγένεια και προφανή καλλιέργεια, αλλά πάνω από όλα με διάθεση να ανταποδώσει στην Πάτρα, όσα του προσέφερε, και ακόμη παραπάνω.
Θυμήθηκε την εποχή που ήταν …παπαδάκι στα Μποζαΐτικα «έχω ασχοληθεί και στην Αμερική πάρα πολύ με το αντικείμενο. Δεν είναι μόνο το θρησκευτικό κομμάτι είναι και το πολιτιστικό, γιατί εκεί όλα όσα έχουν σχέση με τον ελληνισμό περιστρέφονται γύρω εκκλησίες και μοναστήρια»... Μας αποκάλυψε τη συγκινητική ιστορία πίσω από την απόφασή του να ασχοληθεί με το σπίτι του Παλαμά, και μας μίλησε για το τελευταίο του στοίχημα, να ασχοληθεί πρώτη φορά με τον ξενοδοχειακό κλάδο, ξεκινώντας από την Πάτρα. Η αγάπη του για την πόλη εξάλλου διατρέχει ολόκληρη τη ζωή του.
Δεν είναι τυχαίο ότι όσο κι αν τον κρατούν απασχολημένο οι φυτείες του στην Καλιφόρνια, όπου απασχολεί σχεδόν 3.000 άτομα ετησίως, δεν έχει λείψει ούτε μία χρονιά από το ραντεβού του με την Πάτρα, στην οποία επιστρέφει τουλάχιστον δύο φορές τον χρόνο.
Πώς προέκυψε η απόφαση για την αγορά του ξενοδοχείου; Ποια είναι η προοπτική που είδατε στον τομέα των ξενοδοχειακών επενδύσεων σε μια πόλη όπως η Πάτρα; Από ότι γνωρίζω δεν είναι στα επιχειρηματικά σας ενδιαφέροντα ο ξενοδοχειακός τομέας.
Είναι γεγονός, ποτέ δεν είχα ασχοληθεί με το αντικείμενο. Ήταν ένα κτήριο το οποίο θαύμασα το 2004. Θυμάμαι ήμουν με τη σύζυγό μου σε μία εκδήλωση και μου άρεσε η θέα που έχει το κτίριο προς το Ιόνιο με αποτέλεσμα να μου εντυπωθεί αυτή η εικόνα. Πολλές φορές περνούσε από το μυαλό μου και ενθαρρύνθηκε ή μάλλον αναζωογονήθηκε περισσότερο όταν έμαθα ότι το ξενοδοχείο επρόκειτο να πουληθεί.
Μου το ανέφερε ένας γνωστός μου και βρεθήκαμε στο γραφείο του κυρίου Γιαννάτου με τους τρεις γιους του και με τον αδερφό μου και αρχίσαμε τη συζήτηση. Τους ρώτησα αν πραγματικά είναι προς πώληση και με διαβεβαίωσαν ότι είναι.
Εξήγησα ότι δεν ήθελα να αγοράσω κάτι για το οποίο υπάρχει οποιοσδήποτε ενδοιασμός. Με διαβεβαίωσαν ότι πρέπει να το «ξεφορτωθούν», όπως λέμε, και εκείνη τη στιγμή ήταν μία στιγμιαία απόφαση. Σκέφτηκα ότι είναι προτιμότερο να μην πάει σε ξένα χέρια. Δεν ξέρεις ποιος θα μπορούσε να μπει στη μέση και εκείνη τη στιγμή αυθόρμητα τους έδωσα το χέρι και τους είπα «το πουλήσατε». Με κοίταξαν και με ρώτησαν, δηλαδή θέλεις να το αγοράσεις; Λέω «ναι»! Έχει πουληθεί.
Αφού θέλετε εσείς με την καρδιά σας να το πουλήσετε…. Έτσι ξεκίνησε αυτή η ιστορία δεν ήταν κάτι παραπάνω, δεν έγινε με κερδοσκοπικούς σκοπούς.
Δεν ήταν δηλαδή μία καθαρά επιχειρηματική απόφαση…
Όχι, δεν έγινε με αυτή τη λογική. Μπορεί να είναι επιχείρηση, και φυσικά θα καταβάλουμε τη μέγιστη προσπάθεια να γίνει επιτυχής επιχείρηση για να ωφελήσει, όχι μόνο εμένα προσωπικά, αλλά και τους ανθρώπους που εργάζονται εδώ, και την πόλη, και να αποτελέσει κάτι όμορφο. Γι αυτό υπήρξε η δική μου συμμετοχή με πέντε μήνες παραμονή πέρσι στην Πάτρα.
Μείνατε πέντε μήνες στην Πάτρα;
Ναι φυσικά, γιατί έγινε μία προσπάθεια με τις δύο ανιψιές μου και τον αδερφό μου. Τέσσερις από εμάς αποφασίσαμε τι θα φτιάξουμε. Σιγά-σιγά. Γιατί δεν είχαμε κάνει αυτή τη δουλειά ποτέ πριν. Στο τέλος βρεθήκαμε με αυτό το αποτέλεσμα που έχουμε τώρα.
Τα σχόλια πάντως δικαιώνουν την προσπάθεια. Ειδικά η θέα από το roof garden συζητείται πολύ. Βέβαια συνέπεσε το opening του ξενοδοχείου με μια δύσκολη περίοδο γιατί προέκυψε ο κορωνοϊός…
Ωστόσο, από τη μία πλευρά ο κορωνοϊός μας βοήθησε, διότι το ξενοδοχείο δεν είχε τόση δουλειά. Δεν χρειάστηκε να εξυπηρετήσουμε πολύ κόσμο ταυτόχρονα…
Η ροή αλλά και η ανακατασκευή έγιναν με ήρεμους ρυθμούς…
Είχαμε την ευκαιρία να μη βιαστούμε. Φτάσαμε σε ένα σημείο που ανοίξαμε τις πόρτες, στα τέλη Ιουνίου, και ευελπιστούμε ότι θα έχουμε μία καλή αντιμετώπιση από το κοινό, όχι μόνο από τους ξένους, αλλά και από τους ντόπιους. Γι αυτό ανακαινίσαμε το roof garden εκ βάθρων προκειμένου να γίνει ένα σημείο που ο Πατρινός ή οι ντόπιοι θα το ευχαριστηθούν. Άλλωστε ζήτησα να κρατηθούν οι τιμές στο ίδιο επίπεδο με τις τιμές στην πόλη μας. Νομίζω ότι η κερδοσκοπία είναι τυχοδιωκτική. Είσαι κερδοσκόπος για ένα χρόνο, για μία αναλαμπή. Εάν όμως έχεις μακροπρόθεσμο στόχο, γιατί εκεί πρέπει να βλέπουμε, κινείσαι διαφορετικά.
Σε ποιο είδος ταξιδιωτών απευθύνεστε; Απευθύνεστε σε ένα συγκεκριμένο target group;
Όχι, δεν το έχω δει ποτέ έτσι, ούτε θέλω. Δηλαδή δεν χωρίζω τους ανθρώπους σε ξένους και Έλληνες. Για μένα ο ξένος ή ο αλλοδαπός δεν είναι καλύτερος από τον Έλληνα, και ο Έλληνας δεν είναι καλύτερος από τους άλλους, όλοι οι άνθρωποι είμαστε το ίδιο. Αυτοί οι οποίοι έρχονται από το εξωτερικό θέλω να ευχαριστηθούν, θέλω να νιώσουν άνετα, θέλω να τους συμπεριφερόμαστε ανθρώπινα και φυσικά με την ίδια διάθεση θέλω να περιβάλλουμε και τους ντόπιους, δηλαδή τους Έλληνες, που μας εμπιστεύονται.
Σε ποιο είδος τουρισμού εκτιμάτε ότι θα πρέπει να εστιάσει η Πάτρα τα επόμενα χρόνια; Υπάρχουν δυνατότητες; Οι περισσότεροι τουρίστες είναι περαστικοί, στην καλύτερη περίπτωση της μιας βραδιάς. Ο στόχος να γίνει η Πάτρα City Break μπορεί να επιτευχθεί;
Η Πάτρα ήταν πόλη της προόδου στο γύρισμα του αιώνος, γιατί από την Πάτρα έφυγαν πάρα πολλοί για το εξωτερικό και έφευγαν μεγάλες ποσότητες σταφίδας, εμπόριο το οποίο βοήθησε την πόλη μας. Αυτοί που βοήθησαν την πόλη ήταν όχι μόνο οι παραγωγοί της σταφίδας, αλλά και το διαμετακομιστικό εμπόριο που ανεπτύχθη με τη βοήθεια των πρακτόρων, οι οποίοι ήρθαν από το εξωτερικό. Άγγλοι οι περισσότεροι, οι οποίοι συνετέλεσαν κατά έναν τρόπο στην τοπική ανάπτυξη της πόλης. Η πόλη ήταν το κεντρικό σημείο εδώ και 100 με 120 χρόνια. Εντούτοις με την πάροδο του χρόνου δεν έγιναν προσπάθειες, θέλω να πω κυρίως από τους πολιτικούς, οι οποίοι χρονοτρίβησαν. Παραδείγματος χάριν στην κατασκευή των οδικών αξόνων. Αυτή τη στιγμή καθυστερούν τον οδικό άξονα από την Πάτρα προς τον Πύργο και μέχρι την Καλαμάτα. Και περιμένουμε και το τρένο να πάει προς το λιμάνι… Υπάρχουν καθυστερήσεις διότι είναι χαρακτηριστικό του Έλληνος να χρονοτριβεί. Δεν θέλω να κάνω κριτική διότι και εγώ Έλληνας είμαι, Πατρινός είμαι, απλώς νομίζω ότι έπρεπε να έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους περισσότερο.
Υπήρξε η καθυστέρηση της Κορίνθου – Πατρών, του οδικού άξονα που τελείωσε πλέον και ευλόγως αποτελεί ένα βήμα προς τα μπροστά. Εάν γίνει και το άλλο βήμα, ο δρόμος από την Πάτρα προς την Καλαμάτα, για να μπορεί ο επισκέπτης και οι ντόπιοι να μην φοβούνται ότι ενδεχομένως θα έχουν ένα δυστύχημα, όπως αυτά που συμβαίνουν σε αυτόν τον δρόμο, νομίζω θα συντελέσει στην ανάπτυξη ή μάλλον στην προσπάθεια που θέλουμε να κάνουμε εμείς να φέρουμε πίσω τον Τουρισμό μέσα από την Πάτρα. Διότι η Πάτρα είναι το κεντρικό σημείο, όχι μόνο για τους Δελφούς π.χ. αλλά και για το Μεσολόγγι, να μην ξεχνάμε το Μεσολόγγι.
Δεν είναι μόνο η Ολυμπία, δεν είναι μόνο ο Ερμής, ο οποίος στέκεται εκεί όμορφα είναι και οι Ερμήδες του Μεσολογγίου. Είχαμε στα χρόνια που πέρασαν πολλούς φιλέλληνες από το εξωτερικό που όχι μόνο αγάπησαν την Ελλάδα, αλλά βοήθησαν…..δεν θέλω να αναφέρω ονόματα, τα ονόματα τα ξέρουμε όλοι μας, και αν δεν τα ξέρουμε δυστυχώς είναι πολύ κακώς. Αλλά δεν είναι μόνο οι Δελφοί, δεν είναι μόνο ο Ηνίοχος, δεν είναι μόνο ο Ερμής, κάτω στην Ολυμπία, δεν είναι μόνο αυτά τα αρχαία που μπορεί κανένας να έρθει να επισκεφθεί, είναι και άλλα πράγματα, όπως ανέφερα το Μεσολόγγι και θέλω να το εντοπίσω ….και σε κάτι άλλο.
Η Πάτρα «λέει πολλά» για εκείνους τους Άγγλους, οι οποίοι είναι λίγο μορφωμένοι και ξέρουν ότι κάποιες οικογένειες Μόρφυ, Κρόουβ, Γουλβς και όσοι είχαν έρθει στο γύρισμα του αιώνος για πρακτόρευση, μερικοί πρόγονοί τους είχαν κάνει προσπάθειες σε αυτόν τον τόπο. Μπορεί κάλλιστα να βρεθούν πέντε – δέκα άτομα, απόγονοί των, να επισκεφθούν, να δουν που είχαν έρθει οι παππούδες τους ….Θα μου πείτε αυτό θα συντελέσει στον τουρισμό; Παίζει και αυτό έναν μικρό ρόλο.
Σας βλέπω πολύ ευαισθητοποιημένο και για το Μεσολόγγι και σε σχέση με την αγγλική κοινότητα της Πάτρας. Συνδέεται αυτό με την απόφασή σας να ασχοληθείτε με την αγγλικανική εκκλησία; Πώς προέκυψε;
Κάθε φορά που έρχομαι στον τόπο μου φεύγω με αρκετά βιβλία, τα οποία ξεφυλλίζω τις ώρες τις ελεύθερες. Δεν μπορώ να πω ότι δεν ευαισθητοποιήθηκαν μερικοί συγγραφείς της Πάτρας. Ψάχνοντας να βρω τι αφιέρωμα έχουν κάνει γι αυτούς τους ανθρώπους - οι οποίοι δεν παύουν να είναι κάτι διαφορετικό από ότι είμαι εγώ στην Καλιφόρνια - βλέπω ότι η μνεία γύρω από αυτόν τον κόσμο δεν έχει γίνει σωστά. Εγώ τουλάχιστον έτσι εκτιμώ. Γι αυτό όταν μία ημέρα που ήμουν μόνος και αναπολούσα σκεπτόμενος την Πάτρα ταξιδεύοντας πότε την Κορινθίου, πότε την Αγίου Νικολάου, πότε τη Γερμανού, το μυαλό μου κόλλησε στην Αγγλικανική εκκλησία και εκείνη τη στιγμή ένιωσα ότι να ένας όμορφος τρόπος, ένας σωστός τρόπος να γίνει ένα μνημόσυνο για τους ανθρώπους που την ίδρυσαν.
Όλα αυτά τα χρόνια δεν έλειψα πότε από την Ελλάδα ούτε ένα χρόνο. Έρχομαι τουλάχιστον δύο φορές τον χρόνο, κάθε χρόνο, έτσι έγινε και με τον Παλαμά, το σπίτι του Παλαμά. Ήταν τέτοιες οι συγκυρίες που δεν με ανάγκασαν αλλά που μου επέτρεψαν να είμαι εδώ πάντοτε. Δεν έχω λείψει για χρόνια για να πεις ότι έχω ξεχάσει το μεν και το δε… Ξέρω κάθε γωνιά της Πάτρας.
Βλέπετε και την εξέλιξη φαντάζομαι….
Βλέπω στην εξέλιξή τους ναι. Λοιπόν, πέρασε από το μυαλό μου αυτή η σκέψη και ήρθαμε σε επαφή με τους αντιπροσώπους της αγγλικανικής εκκλησίας και έτσι γεννήθηκε σιγά-σιγά αυτή η διάθεση. Δεν είναι πια διάθεση, είναι κάτι διαφορετικό τώρα για μένα. Έγινε διακαής πόθος μου αυτό το οικοδόμημα να ανακαινιστεί, να καθαριστεί μέσα - έξω σύμφωνα με τις επιταγές της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Θα ήθελα να το κάνω πολύ καλύτερο από ότι ήταν. Στο εσωτερικό αναφέρομαι γιατί εξωτερικά δεν παίρνει τίποτα καλύτερο είναι θαυμάσιο…
Τι χρήση θα έχει; Υπάρχουν κάποιες σκέψεις;
Φυσικά, γίνεται υπό την συμφωνία ότι οι Αγγλικανοί, όσοι υπάρχουν και δεν υπάρχουν, ή ακόμα και η Επισκοπή, η Αγγλικανική Επισκοπή της Αθήνας μπορεί να το χρησιμοποιεί για θρησκευτικούς σκοπούς, όποτε θέλουν. Τα τελευταία 30 - 50 χρόνια η χρήση αφορά δυο - τρεις φορές το χρόνο. Μπορεί να τις εντείνουν, για μένα θα είναι εύλογο να συνεχίσει αυτή η προσπάθεια και να ενταθεί. Πέραν των θρησκευτικών καθηκόντων των, θα είναι ένας χώρος, έτσι τον έχω φανταστεί τουλάχιστον, ένας όμορφος χώρος μέσα και έξω. Έχω τον διακαή πόθο να γίνει ένα στολίδι και αυτό θέλω να το κάνω, προτού περάσει ο χρόνος. Υπάρχει ακόμη κάποια γραφειοκρατία μέχρι να περάσει στη δική μου ιδιοκτησία. Όχι για άλλο λόγο, όχι για να αποκτήσω περιουσιακό στοιχείο,αλλά όπως έγινε και με τον Παλαμά, γιατί θέλω όχι μόνο τα παιδιά μου, αλλά και τα εγγόνια μου να συνεχίσουν να το θεωρούν υποχρέωσή τους την φροντίδα τους.
Και εγώ φρόντισα και φροντίζω ακόμα να είναι σε θέση να διατηρήσουν τον Παλαμά, την εκκλησία, ένα μοναστήρι εδώ και εκεί ή κάτι άλλο. Ότι χρειάζεται…
Ενδεχομένως και κάτι άλλο που δεν θέλω το αναφέρω ακόμα που θα έχει κοινωφελή σκοπό.
Στην περιοχή μας;
Ναι. Όπως σας έλεγα δεν είναι θέμα περιουσιακού στοιχείου ή ιδιοκτησίας. Απλώς και μόνο διότι αν περιέλθει παραδείγματος χάρη στην ιδιοκτησία του Δήμου ή του τάδε φορέα, είμαι σίγουρος ότι θα παραμεληθεί και θα καταλήξει στην ίδια κατάσταση ύστερα από 50 χρόνια. Όχι, θα πρέπει να είναι υποχρέωσή τους να τα συντηρούν και να τα διατηρούν όπως πρέπει.
Εκτός από τους θρησκευτικούς σκοπούς έχετε σκεφτεί τι άλλη χρήση θα μπορούσε να έχει, ίσως πολιτιστική;
Πολιτιστική χρήση θα έχει σε ο,τιδήποτε είναι εύλογο και έχει νόημα. Για παράδειγμα για μία μικρή συναυλία, μία έκθεση ή και μία παρουσίαση βιβλίου, που λέει ο λόγος. Θα μου πείτε, δεν υπάρχουν άλλες αίθουσες; Υπάρχουν, αλλά άλλη είναι η γεύση να παρουσιάσεις ένα βιβλίο που έχει σχέση με τους Άγγλους, για παράδειγμα, στην Αγγλικανική Εκκλησία.
Το βιβλίο αυτό θα πρέπει να παρουσιαστεί εκεί, όχι κάπου αλλού. Ούτε εδώ (στο ξενοδοχείο), ούτε στον Παλαμά, ούτε πουθενά. Θα μπορούσε να φιλοξενήσει μία μικρή Συμφωνική Ορχήστρα, έστω και με ένα όργανο, και με δύο όργανα. Θα πρέπει να τοποθετηθούν μέσα καθίσματα, τέτοια που να μην είναι πάρα πολλά, να μην είναι συνωστισμένα, αλλά να είναι ευρύχωρος ο χώρος και με τους καθήμενους και με αυτούς που θα στέκονται. Φυσικά θα πρέπει να φροντίσουμε την ψύξη και τη θέρμανση, πρέπει να είναι ένας χώρος που να έχει όλες τις ανέσεις.
Πείτε μου για τον Παλαμά που είναι ένα πολύ σημαντικό έργο για την πόλη. Πώς προέκυψε;
Η αφορμή ήταν κάπως παράξενη. Όταν ήμουν μικρός, 17 χρονών, ζωγράφιζα αρκετά, μόνο με το μολύβι, γιατί τότε δεν υπήρχαν όλα αυτά που έχουμε σήμερα και ένα από αυτά που ζωγράφιζα ήταν ο Παλαμάς. Τον είχα αντιγράψει από μία μικρή εικόνα που ήταν μπροστά σε ένα τετράδιο του Λαδόπουλου, αν έχετε ακούσει….Λοιπόν, και μαζί με όλες τις άλλες προσπάθειες μου, μου …χτύπησε στο μάτι ο Παλαμάς, για τον οποίο, εγώ δεν ήξερα τίποτα. Ήξερα ότι είναι ένας ποιητής και τίποτε άλλο, 17 χρονών ήμουν τότε…. Οπότε κάθισα και έφτιαξα τον Παλαμά μαζί με έναν Ρώσο λογοτέχνη. Αυτά τα δύο έργα τα πήρα μαζί μου στην Αμερική. Και η γυναίκα μου και τα παιδιά μου έγιναν γνώστες του Παλαμά χωρίς να ξέρουν ποιος ήταν ο Παλαμάς τι έκανε και τι έφτιαχνε.
Σε ένα ταξίδι της γυναίκας μου και της κόρης μου εδώ στην Πάτρα - οι οποίες και οι δύο ασχολούνται με παλιά αντικείμενα, τους αρέσει η τέχνη και περιτριγυρίζουν την Πάτρα, δηλαδή σκανάρουν την Πάτρα ολόκληρη και ψάχνουν να βρουν διάφορα αντικείμενα, τα οποία τελικά καταλήγουν στην Καλιφόρνια - βρέθηκαν σε έναν εικονογράφο, στο εργαστήρι του, και είδαν μπροστά τους τον Παλαμά. Τον είχε φτιάξει ο ίδιος και ζήτησαν αν μπορούν να το αγοράσουν και ο κύριος αυτός απάντησε: «Όχι, αυτό είναι για μένα, ότι άλλο θέλετε το πουλάω». Τέλος πάντων διημείφθησαν κάποια πράγματα μεταξύ τους, κι αυτός παραξενεύτηκε….Πώς εσείς που είστε ξένες θέλετε να πάρετε τον Παλαμά; Και του εξήγησε η γυναίκα μου ότι είχαμε τον Παλαμά …
Δεν μου είπε τίποτα η γυναίκα μου. Τελικά της τον πούλησε ή τους τον έδωσε, δεν ξέρω τι έγινε, και μου είπε χωρίς να μου εξηγήσει, όταν πας στην Πάτρα πήγαινε να δεις τον κύριο Λιβαθινό. Λέω ποιος είναι αυτός ο Λιβαθινός;
Μου είπε τη διεύθυνσή του και τελικά όταν έφτασα εδώ, σε ένα ταξίδι μου, πήγα και τον είδα και τον ρώτησα τι κάνει και τί φτιάχνει και τότε κατάλαβα ότι η γυναίκα μου είχε πάρει τον πίνακα και τον είχε πάει στο γραφείο μου στο σπίτι μου στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα ο κ. Λιβαθινός να μου εξηγήσει ότι το σπίτι του Παλαμά καταρρέει και ότι θα φτάσει σε σημείο να πέσει και ότι θα ήταν εύλογο αν μπορούσε κάποιος να βοηθήσει. Ε, τότε λοιπόν, «άναψαν τα λαμπάκια μου» που λέτε εσείς, και λέω δηλαδή τι πωλείται; Μου λέει ναι!
- Ποιος το πουλάει; Υπάρχει μεσίτης;
Μου εξήγησε ότι βεβαίως υπάρχει μεσίτης. Που είναι ο μεσίτης; Είναι εδώ πιο κάτω μου λέει …
-Μπορούμε να πάμε εκεί; Και μου λέει αυτός «Βεβαίως»! Οδηγηθήκαμε στο μεσιτικό γραφείο βρήκαμε εκεί τον κύριο Νίκο Κασίνο, ο οποίος μας δέχτηκε και μας πρόσφερε καφέ και του έκανα την εξής ερώτηση:
-Είστε εξουσιοδοτημένος να πουλήσετε αυτό το οικοδόμημα; Μου λέει ναι.
- Είναι σίγουρο αυτό; Μου λέει «Ναι, βεβαίως»!
-Ποια είναι η τιμή;
Μου έδωσε την τιμή, και του είπα αυτή τη στιγμή το σπίτι του Παλαμά πουλήθηκε. Μου λέει τι πάει να πει πουλήθηκε; Του λέω θα το αγοράσω εγώ…Και έτσι και έγινε.
Πολύ ωραία ιστορία!
Από μονοπάτι σε μονοπάτι. Αυτό έγινε, αυτό διαδραματίστηκε. Αλλά από την άλλη μεριά με πείραζε το γεγονός όταν περνούσα πάντοτε από εκείνη την περιοχή, μου είχε κολλήσει στο μυαλό…, εδώ γεννήθηκε ο Κωνσταντίνος Παλαμάς. Και από την άλλη πλευρά ήταν μία ταμπέλα που έλεγε ότι εδώ εγεννήθη, ότι είναι το σπίτι της Ματθίλδης Σεράο, της Ιταλίδας, και αυτό ισχυροποίησε τη διάθεσή μου να ασχοληθώ και έτσι έγινε τελικά με την ανακαίνιση, που νομίζω έγινε σωστή. Και οργανώνονται κάποιες εκδηλώσεις. Τον Οκτώβριο που έρχεται, θα γίνουν δύο διαφορετικές εκδηλώσεις.
Προηγουμένως που μιλούσατε για τους Φιλέλληνες και για τους Άγγλους της περιοχής είδα ότι συγκινηθήκατε. Στην παλιά αστική Πάτρα υπήρχε μία παράδοση ευεργετών. Τα τελευταία χρόνια έχουν εκλείψει. Εκτός από σας και την κυρία Διγενοπούλου δεν μπορώ να ανακαλέσω κάποιο άλλο όνομα. Η απόφασή σας να ασχοληθείτε με την πόλη και να βοηθήσετε με διάφορους τρόπους έχει την έννοια της ανταπόδοσης;
Κοιτάξτε, ευεργέτης δεν είναι μόνο αυτός ο οποίος πληρώνει και δίνει μισό, ένα ή πέντε εκατομμύρια. Δεν είναι ο μόνος ευεργέτης. Eυεργέτης για μένα είναι κάθε ένας, ο οποίος προσφέρει τον οβολό του. Όταν πηγαίνεις στην εκκλησία να ανάψεις ένα κερί, δεν είναι ανάγκη να δώσεις 100 ευρώ, μπορεί να δώσεις και μισή δεκάρα, που λέει ο λόγος…Η προσφορά σου είναι εκείνη που μπορείς. Στο πέρασμα των χρόνων ο Έλληνας ταξιδεύει, φτάνουμε στην εποχή του Βύζα, ο οποίος από τα Μέγαρα έφτασε στο Βυζάντιο. Ο Έλληνας ταξιδεύει συνεχώς. Είναι δύσκολο να σηκώσεις μία πέτρα και να μην βρεις έναν Έλληνα. Όλοι αυτοί που έφυγαν για τη Γερμανία, για την Αμερική, για την Αυστραλία, αλλά και πριν 2.000 χρόνια στη Σικελία, οι Έλληνες που έφυγαν έξω με τον έναν ή άλλον τρόπο ευεργέτησαν την χώρα. Έστω με ένα ταξίδι που έκαναν εδώ. Γιατί και με ένα ταξίδι εδώ κάθε 10 ή 20 χρόνια, βοήθησαν. Δεν έκαναν τον ντόρο που κάνει ο Παλαμάς, και εγώ δεν το ήθελα αυτό, ούτε το θέλω. Υπάρχουν πολλοί φιλέλληνες, είναι πολλοί που ευεργετούν την οικογένειά τους, γιατί τόσο φτάνουν. Άλλος μπορεί περισσότερο, άλλος λιγότερο, όσο έχει σημασία η ευεργεσία αυτή να προσφέρεται από τη δική τους τσέπη, και όχι από άλλου την τσέπη. Δεν μπορείς να είσαι ευεργέτης όταν παίρνεις λεφτά από κάποιον άλλον και τα χρησιμοποιήσεις για ευεργεσία. Ο Έλληνας της ξενιτιάς με έναν τρόπο ή άλλο, είναι ευεργέτης, δεν χρειάζεται να έρθει κάποιος και να πει θα φτιάξω τον δρόμο από την Πάτρα στον Πύργο και θα τον δωρίζω. Αυτός δεν είναι απλός ευεργέτης είναι κάτι παραπάνω από ευεργέτης, αλλά ευεργέτες είναι όλοι.
Αναφέρομαι σε εσάς και σε κάποιους άλλους γιατί το κάνετε με συστηματικό τρόπο. Εννοώ δεν είναι μόνο ότι θα κάνετε ένα ταξίδι ή θα βοηθήσετε μεμονωμένα, το έχετε κάνει με την αγγλικανική εκκλησία και με τον Παλαμά πολύ πιο οργανωμένα και τέτοιες ευεργεσίες στην πόλη είχαμε χρόνια να δούμε. Ενώ παλιά υπήρχε μία ομάδα πατρινών, οι οποίοι είχαν αποκτήσει μία οικονομική επιφάνεια και οι οποίοι συστηματικά, όπως το επιχειρείτε και εσείς τώρα, έκαναν πράγματα για την πόλη φτιάχνοντας από το Δημοτικό Θέατρο, μέχρι και το Νεκροταφείο. Όλα έχουν σημασία τα μικρά…
….Και τα μεγάλα. Όλοι θα πρέπει να συμμετέχουν σε αυτή την προσπάθεια, διότι κοιτάξτε εγώ πώς το βλέπω. Ό,τι πήρα και ό,τι έμεινε πάνω μου το απέκτησα εδώ. Τα χρήματα δεν είναι τίποτα. Το να είσαι πλούσιος ή φτωχός έχει μεγάλη απόσταση, αλλά το να είσαι πλούσιος και να είσαι φτωχός ταυτόχρονα πάει να πει ότι είσαι δέσμιος των χρημάτων σου ή της περιουσίας σου. Γιατί η περιουσία δεν γεννάται μόνο εξυπηρετώντας τα συμφέροντα αυτού που τη δημιουργεί, αλλά πρέπει να έχει επέκταση, να διαχέεται, και στους γύρωθεν δικούς σου και μη. Εδώ έκανα τα πρώτα μου βήματα, εδώ γαλουχήθηκα από τη μάνα μου, τον πατέρα μου, από τους συγγενείς μου, από τους δασκάλους μου και τώρα βρέθηκα σε ένα σημείο που κατάφερα μερικά πράγματα. Λοιπόν, αυτά τα πράγματα μπορούσα να τα είχα καταφέρει και εδώ, αν υπήρχαν οι συνθήκες, αλλά δεν ωφέλησαν την χώρα μου. Ωφέλησαν κάποιον άλλον. Αλλά η επένδυση που είχε κάνει η Αμερική σε μένα ήταν μικρή. Η επένδυση που έχω κάνει εγώ στην Αμερική είναι πολλαπλάσια. Λοιπόν, ας γίνει μικρότερη αυτή η διαφορά, ας γίνει – spill-over- να διαχυθεί στην Πάτρα, ή κάπου αλλού. Δεν ξέρω αν καταλαβαίνετε το νόημα…
Απολύτως. Διηγηθείτε μου την ιστορία σας. Πώς φθάσατε στην Αμερική σε τι ηλικία φύγατε από την Ελλάδα;
Ήμουν 24 χρόνων.
Μέχρι τότε ζούσατε στην Πάτρα;
Ζούσα στην Πάτρα μέχρι 18 χρονών. Όταν έφυγα, πήγα στην Αθήνα, παρακολούθησα μία σχολή ράδιο-ηλεκτρολόγων γιατί δεν μπορούσα να μπω σε Πανεπιστήμιο, ήταν αδύνατον, όχι γιατί δεν ήμουν ικανός, αλλά για άλλους λόγους. Εκπλήρωσα τις στρατιωτικές μου υποχρεώσεις πριν φύγω για την Αμερική, και έκανα και μερικά μαθήματα, τεχνικά μαθήματα σε μία τεχνική σχολή εδώ στην Πάτρα. Ο σκοπός μου δεν ήταν να πάω στην Αμερική. Ο σκοπός μου ήταν να πάω στη Γερμανία. Μάθαινα τότε γερμανικά από μία κυρία, η οποία δεν μιλούσε Ελληνικά, ήταν Γερμανίδα, και είχαμε μαζί με ένα φίλο μου ξετρίψει αρκετά. Είχαμε φτάσει σε ένα σημείο να συνεννοούμαστε και να καταλαβαίνουμε κάποια πράγματα. Εντούτοις, οι συγκυρίες, οι οποίες ήταν λίγο παράξενες, ένα βράδυ με οδήγησαν στη σκέψη ότι ήθελα να απαλλαγώ από τον τρόπο που μεταχειρίζονταν στην Ελλάδα οι μεγάλοι τους μικρούς. Ο ιδιοκτήτης της τεχνικής Σχολής που παρακολουθούσα ήταν η αιτία που στις 11 το βράδυ είπα της μάνας μου ότι φεύγω για την Αμερική. Τρελάθηκε φυσικά, αλλά σε 20 μέρες από εκείνο το βράδυ ήμουν στο Σικάγο.
Πρέπει να ευγνωμονείτε τον καθηγητή της τεχνικής σχολής που σας έφερε σε αυτό το σημείο…
Όχι μόνο, τον αγκάλιαζα (γέλια) όποτε τον έβλεπα….
Πώς προέκυψε όμως η Αμερική;
Βρήκα μία σχολή Ελλήνων. Μου έστειλαν την πρόσκληση και λαμβάνοντας την πρόσκληση πέρασα στο αμερικανικό προξενείο και βρέθηκα στο Σικάγο, μέσα από ένα ταξίδι που έκανα από την Αθήνα στο Λουξεμβούργο με τρένο. Και από το Λουξεμβούργο στο Σικάγο, γιατί ήταν το πιο φθηνό εισιτήριο τότε και κατέληξα εκεί. Εκεί ήμουν πολύ τυχερός γιατί βρήκα Έλληνες φοιτητές της σχολής. Σε αυτή την σχολή εγώ δεν πήγα. Δεν ήταν καμιά σπουδαία σχολή. Κάθε πρωί παρακολουθούσα Αγγλικά σε ένα ινστιτούτο γλώσσας και άρχισα να ξετρίβω στα αγγλικά μέχρι που βρήκα κάποια δουλειά, όπου εργαζόμουν και έβγαζα τον επιούσιον. Ένα με ενάμιση χρόνο αργότερα έφυγα και ακολούθησα έναν φίλο από την ίδια σχολή που είχαμε τελειώσει στην Αθήνα, ο οποίος σταμάτησε στο Σικάγο για να με δει πηγαίνοντας στο Πανεπιστήμιο στην Καλιφόρνια. Τον ρώτησα τι είναι αυτό το Πανεπιστήμιο και μου λέει άμα θες έλα και εσύ, οπότε όταν πήγε αυτός και έκανε το πρώτο εξάμηνο, του έστειλα όλα τα χαρτιά.
Οικονομικά πώς ήσασταν τότε, ήταν εύκολο να σπουδάσει κανείς στην Αμερική;
Ναι, ήταν εύκολο και είναι πιο εύκολο σήμερα…Εάν ο σπουδαστής έχει τη διάθεση να δουλέψει….Ναι ήταν πολύ εύκολο….
Οπότε πηγαίνετε στο πανεπιστήμιο στην Καλιφόρνια και τι σπουδάσατε;
Ηλεκτρονικός. Τέλος πάντων, τελείωσα, πήρα το πρώτο δίπλωμα και έψαχνα να βρω δουλειά τότε. Η δουλειά που μπορούσα να βρω ήταν της τάξης των 600 - 700 ευρώ τον μήνα. Δεν μου άρεσε διότι ήξερα να ζυγίζω τις καταστάσεις. Έτσι ασχολήθηκα με άλλες δουλειές σιγά-σιγά, αργότερα παντρεύτηκα, έκανα οικογένεια. Η ζωή μου στην αρχή ήταν πάρα πολύ δύσκολη. Έκανα πάρα πολλά πράγματα, ασχολήθηκα με πάρα πολλές δουλειές, αλλά είχα ένα πρόβλημα. Δεν μπορούσα να γίνω υπάλληλος κάποιας εταιρείας. Το ίδιο πρόβλημα είχα και εδώ στην Ελλάδα. Στη ΔΕΗ και τον ΟΤΕ πήγαιναν όλοι όσοι τελείωναν την σχολή που παρακολουθούσα στην Αθήνα. Αλλά και στην Αμερική δεν μου πήγαινε ποτέ, ήμουν πολύ διαφορετικός. Δεν μου πήγαινε ποτέ να βρω μία δουλειά και να με πληρώνει κάποιος.
Όχι, δεν μπορούσα να το κάνω. Δεν ταίριαζε στην προσωπικότητά μου. Όχι γιατί ήμουν δύσκολος, όχι γιατί δεν ήθελα να έχω προϊσταμένους, δεν ήταν αυτό. Ήταν ότι ήθελα να είμαι ελεύθερο πουλί, όπως και παρέμεινα. Τα πρώτα χρόνια, τα πρώτα 16 χρόνια, ήταν δύσκολα, πάρα πολύ δύσκολα. Εκείνο που είχα, ήταν το πείσμα περισσότερο…. Πείσμα να γίνει το δικό μου …εξού και το «My Way» ως επωνυμία του ξενοδοχείου…. Λοιπόν, όταν λέω να γίνει το δικό μου με το δικό μου τρόπο δεν εννοώ «το παίρνεις ή το αφήνεις γιατί εγώ έτσι το θέλω». Δεν έχει αυτήν έννοια. Έχει την έννοια ότι εγώ το προτιμώ έτσι. Το φτιάχνω έτσι, με αυτό τον τρόπο. Ελπίζω να είναι αρεστό σε σας και αν δεν είναι αρεστό μπορεί να το βελτιώσουμε και κάποια μέρα να το κάνουμε καλύτερο.
Ήταν όμορφα τα πράγματα, μπορεί να ήταν δύσκολα, αλλά μου ήρθαν και βολικά όλα. Δεν μπορώ να πω ότι έχω παράπονο από την εξέλιξη των πραγμάτων. Το μόνο που χρειάστηκε, γι αυτό χρησιμοποίησα τη λέξη πείσμα, ήταν ότι δεν παράτησα κάτι επειδή ήταν δύσκολο. Ότι απαιτείτο το έκανα. Ξεκίνησα σχεδόν με τίποτα και καταλήξαμε τα τελευταία 25 χρόνια να νιώθω την ικανοποίηση ότι προσφέρω δουλειά ετησίως για δύο - δυόμιση - τρεις χιλιάδες κόσμο… Αυτό είναι που με γέμιζε πάντοτε και με γεμίζει το ίδιο. Αυτό συμβαίνει και εδώ. Δεν θέλω να υπάρχει δουλειά μόνο για 20 - 30 άτομα. Ενδεχομένως μία άλλη επένδυση να δημιουργήσει κι άλλες δουλειές ώστε ένας μορφωμένος άνθρωπος σήμερα - ή και αμόρφωτος (δεν είναι ανάγκη να είναι μορφωμένος) - να παίρνει κάτι που θα μπορεί να ζήσει άνετα. Καταλάβατε τι εννοώ; Εγώ δεν μπορώ να εννοήσω ότι κάποιος μπορεί να ζήσει με 600 και με 700 ευρώ. Μπορώ να εννοήσω όμως περπατώντας στο δρόμο σήμερα στην Κορίνθου να βλέπω μία κοπέλα να καθαρίζει τη βιτρίνα του καταστήματος που εργάζεται σαν πωλήτρια. Αυτό δεν είναι καθόλου μεμπτό, αλλά δεν μπορώ να εννοήσω ότι αυτή η κοπέλα αμείβεται με μισθό 600 ευρώ. Και πρέπει με αυτά να ζήσει οικογένεια. Λοιπόν, αυτό μου είχε δώσει την αφορμή να δημιουργήσω τέτοιες δουλειές, και δημιουργώ συνέχεια, γεωργικές δουλειές πάντοτε.
Ξέρω ότι έχετε εκτάσεις που καλλιεργείτε.
Ναι, αυτή είναι η δουλειά που κάνω, δηλαδή, αυτή που πραγματικά ασχολήθηκα τα τελευταία 40 χρόνια εντατικά. Έχουμε τρία - τέσσερα προϊόντα σε τεράστιες εκτάσεις. Καλλιεργούμε γύρω στα 70 με 80 χιλιάδες στρέμματα, υπάρχουν κεντρικές καλλιέργειες, είναι δύο είδη, πεπόνι, το βρώσιμο αραβοσίτι που τρώνε οι Αμερικανοί πάρα πολύ, παλιότερα το μπρόκολο, και τα τελευταία χρόνια έχει γίνει στροφή προς δενδροφυτείες, αντίστοιχα με τα φιστίκια Αιγίνης. Καλλιεργούμε πάρα πολλά στρέμματα φιστικιών. Φυσικά ο αριθμός των ανθρώπων που εργάζονται εκεί είναι αρκετά μεγάλος, πώς να καλύψεις όλα αυτά τα στρέμματα….. Και ευτυχώς που έχουν καταλήξει σε αυτό οι δύο μου γιοι και η κόρη μου, οι οποίοι ασχολούνται με τις καλλιέργειες. Ο πρώτος μου γιος είναι Αρχιτέκτονας και κάνει εκ παραλλήλου αφιλοκερδώς δουλειές για εκκλησίες και άλλους κοινωφελείς σκοπούς. Όλοι έχουν μάθει να είναι άνθρωποι. Έχουν μάθει να υπολογίζουν τον εργάτη και αυτό με γεμίζει. Είναι άνθρωποι αρκετά ευαίσθητοι και οι τρεις τους και εκ παράλληλου η γυναίκα μου είναι και αυτή εξίσου…Είναι Ελληνο-Αμερικανίδα, έχει γεννηθεί στην Αμερική. Τους έχω εμφυσήσει αυτά που ήθελα, φυσικά είναι μεγάλοι τώρα, τα αγόρια είναι στα 50 η κόρη μου είναι 45 και φυσικά είναι φτασμένοι άνθρωποι.
Μου λέγατε προηγουμένως "εγώ Έλληνας είμαι και Πατρινός". Νιώθετε πιο πολύ Έλληνας, Πατρινός ή Καλιφορνέζος μετά από όλα αυτά τα χρόνια;
Αν ρωτήσετε οποιονδήποτε στην οικογένεια μου, θα σας πει χωρίς να το σκεφθεί ότι είμαι Έλληνας. Άλλωστε Έλληνα με αποκαλούν όλοι εκεί! Και μου αρέσει.
Έχετε κάποιο άλλο στόχο είτε για την Πάτρα είτε για τα επαγγελματικά σας ή κάποιο όραμα, κάποια σκέψη που κάνετε, κάτι που θα θέλατε να καταφέρετε;
Ήταν σχεδόν «άσχημο» αυτό που έγινε με το ξενοδοχείο γιατί με έβαλε σε μία άλλη τροχιά και όταν μπαίνω σε μία τροχιά δεν σταματάω στον πρώτο σταθμό.
Οπότε να περιμένουμε και άλλα ακόμη;
Αν βοηθήσει ο θεός Ναι!
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
