Ελληνίς ετών 17, η δική μας Γέφυρα- Πώς φτάσαμε στο έργο ορόσημο του 21ου αιώνα- Το όραμα που έγινε ταξίδι και το γενέθλιο ΒΙΝΤΕΟ

Ο Χαρίλαος Τρικούπης κατά την διάρκεια της πρωθυπουργίας του τον 19ο αιώνα, είχε οραματιστεί την ένωση της Πελοποννήσου και την ΔυτικήςΗπειρωτικής Ελλάδας με γέφυρα, την περίοδο που υλοποιούσε τον Ισθμό της Κορίνθου.  Τότε το έργο κρίθηκε απλησίαστο οικονομικά.

Η αναβολή του κράτησε πάρα πολύ, περισσότερο από 100 χρόνια. Όμως στα πλαίσια των μεγάλων έργων που έγιναν για τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004 της Αθήνας, η γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου πήρε σάρκα και οστά και εγκαινιάστηκε στις 12 Αυγούστου του 2004.   

Από την ομιλία του Τρικούπη στην βουλή το 1889 μέχρι το 2004, πέρασαν 115 χρόνια. Η γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου δεν εγκαταλείφθηκε ποτέ σαν ιδέα, αλλά ξεκίνησε πάλι να συζητιέται το 1986. Πέντε χρόνια αργότερα έγινε ο διαγωνισμός, με τις προσφορές να κατατίθενται την 1η Δεκεμβρίου του 1993. Τον Ιανουάριο του 1996, η εταιρία «Γέφυρα ΑΕ» και το ελληνικό δημόσιο υπέγραψαν σύμβαση παραχώρησης για τη μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, συντήρηση και εκμετάλλευση της γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου. 

Η σύμβαση τέθηκε σε πλήρη ισχύ στα τέλη του 1997 όταν εξασφαλίστηκε η πλήρης χρηματοδότηση του έργου. Χρειάστηκαν δύο χρόνια για να συμφωνηθεί η πρώτη χρηματοδότηση έργου υποδομής με παραχώρηση σε ιδιώτες στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας και η κύρια δανειακή σύμβαση με την ΕΤΕπ υπεγράφη στις 25 Ιουλίου 1997, ενώ το τελικό συμφωνητικό χρηματοδότησης υπεγράφη στις 17 Δεκεμβρίου 1997. Στις 19 Ιουλίου 1998, ο κ. Κώστας Σημίτης, Πρωθυπουργός της Ελλάδας, θεμελίωσε το έργο της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου παρουσία του κ. Κωστή Στεφανόπουλου, Προέδρου της Δημοκρατίας.

Λίγες μέρες πριν τα εγκαίνια της γέφυρας, στις 7  Αυγούστου, ο ουρανός φωτίζεται  σε μια βραδιά που πολλοί θυμούνται ακόμα. Τα εορταστικά πυροτεχνήματα και η μεγάλη συναυλία στο Κάστρο του Αντιρρίου είχαν σημάνει την έναρξη των εκδηλώσεων για την ολοκλήρωση της Ζεύξης.

Στις 12 Αυγούστου 2004, παραμονή της έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, ο Υπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. κ. Γεώργιος Σουφλιάς εγκαινίασε τη Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, τέσσερις μήνες νωρίτερα από την συμβατική ημερομηνία ολοκλήρωσης των εργασιών.

Η γέφυρα χρειάστηκε 8 χρόνια για να κατασκευαστεί και χαρακτηρίστηκε ως ένα σύγχρονο κατασκευαστικό θαύμα. Κι αυτό γιατί πρόκειται για την μεγαλύτερη καλωδιωτή γέφυρα στον κόσμο με μήκος 2.252 μέτρων και η μοναδική που εδράζεται σε βάθος 65μ. κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Χρειάστηκαν επτά εκατομμύρια ώρες εργασίας για να κατασκευαστεί και μάλιστα χωρίς ούτε ένα εργατικό ατύχημα! Παραδόθηκε τέσσερις μήνες πριν από την αρχική συμφωνία και μάλιστα χωρίς να «ξεφύγει» από τον αρχικό της προϋπολογισμό.   

Αν προσθέσουμε ότι χτίστηκε σε μια ιδιαίτερα σεισμογενή περιοχή και πως το Ρίο απομακρύνεται από το Αντίρριο κατά οκτώ χιλιοστά κάθε χρόνο, τότε όλα τα παραπάνω συνηγορούν για το κατασκευαστικό θαύμα που όμοιο του δεν υπάρχει στην Ευρώπη και ίσως και στον κόσμο.

Το συνολικό της κόστος έφτασε τα 630 εκατ. ευρώ.  Οι πρώτοι που την διέσχισαν ήταν οι λαμπαδηδρόμοι των Ολυμπιακών Αγώνων, μεταξύ των οποίων βρισκόταν και ο Όττο Ρεχάγκελ, που σχεδόν έναν μήνα νωρίτερα είχε γίνει και αυτός αρχιτέκτονας ενός θαύματος, στο Euro της Πορτογαλίας.    Προς τιμήν του οραματιστή της, στις 25 Μάϊου του 2007, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας σε μια ειδική τελετή, ονόμασε την γέφυρα «Γέφυρα Χαρίλαος Τρικούπης». Με την ολοκλήρωση της γέφυρας, η απόσταση Ρίου – Αντιρρίου διανύεται σε μόλις 4 λεπτά, σε αντίθεση με τα 35 λεπτά που χρειαζόταν κάποιος με το φέρι-μποτ. Πρόκειται αναμφίβολα για ένα από τα μεγαλύτερα έργα στην σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας.

Στις 8 Αυγούστου η ολυμπιακή λαμπαδηδρομία «ΑΘΗΝΑ 2004» διέσχιζε τη Γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου, στα χέρια εργαζομένων της κατασκευής, καθώς και προσωπικοτήτων από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Όττο Ρεχάγκελ, Άλκηστις Πρωτοψάλτη και άλλοι τρέχουν με τη δάδα, στο κατάστρωμα της γέφυρας.

To σύγχρονο τεχνολογικό θαύμα εγκαινιάζεται στις 12 Αυγούστου από τον τότε Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Γιώργο Σουφλιά, παρουσία του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος  Χριστόδουλου, πλήθους πολιτικών, εκπροσώπων αρχών και φορέων.

Η διέλευση των πολιτών

Η γέφυρα άνοιξε πρώτη φορά για μια βόλτα για το κοινό τον Μάιο του 2004. Η πρόσβαση επιτρεπόταν μέχρι τον πρώτο πυλώνα. Όσοι ήθελαν πρόσβαση στα 2.3 της διαδρομής αυτή γινόταν με τουριστικό τρενάκι.

Ένα μικρό θαύμα

Η Γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου είναι η μεγαλύτερη καλωδιωτή γέφυρα στον κόσμο, με μήκος 2.252 μέτρα (2.883 μέτρα με την προσθήκη των γεφυρών πρόσβασης) και με τρία κεντρικά ανοίγματα των 560 μέτρων και δύο πλευρικά των 286 μέτρων, καθώς και η μοναδική που εδράζεται σε βάθος έως 65 μ. κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. 

Αναρτάται από τέσσερις πυλώνες Μ4, Μ3, Μ2, Μ1, (η αρίθμηση αρχίζει από το Ρίο) μέσα στη θάλασσα και στηρίζεται σε δύο ακρόβαθρα στις ακτές. Το κατάστρωμά της, πλάτους 27,2 μέτρων, θα διαθέτει δύο λωρίδες κυκλοφορίας (συν μία βοηθητική) ανά κατεύθυνση.

Τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά της περιοχής, όπως είναι το μεγάλο βάθος θεμελίωσης, η υψηλή σεισμικότητα της περιοχής, οι τεκτονικές μετακινήσεις και η μέτρια ποιότητα του υπεδάφους στον πυθμένα της θάλασσας, επέβαλαν ιδιαίτερα εξειδικευμένες μεθόδους κατασκευής, δημιουργώντας μια «παγκόσμια πρωτοτυπία». O κάθε πυλώνας, ύψους μέχρι και 227 μέτρων και ζυγίζει περίπου 170.000 τόνου.

Επικεφαλής της μελέτης και κατασκευής ήταν η γαλλική εταιρεία Vinci σε συνεργασία με τις μεγαλύτερες ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες (Άκτωρ, J&P και Αθηνά).

Σχεδιασμένη να αντέχει

Η Γέφυρα είναι σχεδιασμένη να αντέχει:

-Σε περίπτωση σεισμού με επιτάχυνση εδάφους 48%, επί της βαρύτητας. Με βάση τον Νόμο των πιθανοτήτων σεισμός αυτού του μεγέθους εμφανίζεται μια φορά στα 2.000 χρόνια.Ο πρόσφατος σεισμός στην Τουρκία με ένταση 7,4 Ρίχτερ έδωσε επιτάχυνση 40%.

-Στο ενδεχόμενο σύγκρουσης με δεξαμενόπλοιο 180.000 τόνων που πλέει με ταχύτητα 16 κόμβων.

-Σε ανέμους έως και 265 χιλιόμετρα την ώρα που αντιστοιχούν σε τυφώνα. 

O "πατέρας" της Γέφυρας που κανείς δεν θα ξεχάσει

Ο Ζαν-Πωλ Τεσαντιέ: ήταν "πατέρας" της Γέφυρας Ρίου - Αντιρρίου. Έφυγε από τη ζωή στις 17 Οκτωβρίου 2019 στο Παρίσι.  Ο Ζαν-Πωλ Τεσαντιέ (Jean-Paul Teyssandier) υπήρξε επί σειρά ετών Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. και ο άνθρωπος στον οποίο αναφέρονται άπαντες με νοσταλγία και θαυμασμό.

 Γεννήθηκε το 1944 και ακολούθησε σπουδές πολιτικού μηχανικού στην Πολυτεχνική Σχολή (École Polytechnique) και τη Σχολή Γεφυρών & Αψίδων (École Nationale des Ponts et Chaussées) στο Παρίσι. Ξεκίνησε την επαγγελματική του σταδιοδρομία από τη Μαδαγασκάρη το 1968, εργαζόμενος για λογαριασμό του γαλλικού υπουργείου δημοσίων έργων. Το 1973 του ανατέθηκε η κατασκευή των γαλλικών αυτοκινητοδρόμων Α35 και Α36, οι οποίοι περιελάμβαναν και τη γέφυρα Ottmarsheim στον ποταμό Ρήνο. Το 1980 εργάστηκε για την ομοσπονδιακή διοίκηση οδικών έργων των Η.Π.Α. Επέστρεψε στη Γαλλία το 1983, αναλαμβάνοντας ρόλο Τεχνικού Διευθυντή και στη συνέχεια διευθυντή των μεγάλων έργων παραχώρησης στον όμιλο GTM (μετέπειτα VINCI). Υπ’ αυτή την ιδιότητα συμμετείχε στην κατασκευή της Γέφυρας του Severn στη Μεγάλη Βρετανία.

Η ενασχόλησή του με τα μεγάλα έργα παραχώρησης, τον έφερε το 1986 στην Ελλάδα, όπου και είχε την πρώτη επαφή με τον τότε Υπουργό ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Ευάγγελο Κουλουμπή, με αφορμή την προκήρυξη διαγωνισμού για τη Ζεύξη Ρίου – Αντιρρίου, προτείνοντας την υπερθαλάσσια ζεύξη ως την πλέον δόκιμη (με βάση τα γεωφυσικά και γεωδυναμικά δεδομένα της περιοχής) ανάμεσα σε όλες τις μεθόδους που προτείνονταν. Ηγήθηκε δε της ομάδας που υπέβαλε στο υπουργείο τη σχετική προσφορά το 1993.

Με την ίδρυση της ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. το 1995, ανέλαβε (μέχρι το 2005) τον ρόλο του Διευθύνοντα Συμβούλου της εταιρείας, η οποία εκλήθη να υπογράψει τη σύμβαση παραχώρησης για την κατασκευή και λειτουργία του Έργου. Η σύμβαση κατέστη ενεργή το 1997 με τη Γέφυρα να παραδίδεται την παραμονή της έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων «ΑΘΗΝΑ 2004», 4 μήνες νωρίτερα από το συμβατικό χρονικό όριο, χωρίς υπέρβαση προϋπολογισμού και χωρίς κανένα αξιοσημείωτο ατύχημα.

Κατά τη διάρκεια της κατασκευής, ο Ζαν-Πωλ Τεσαντιέ ανέλαβε και τον ρόλο του Προέδρου της εταιρείας, τον οποίο διατήρησε έως το 2014.

(με πληροφορίες και φωτογραφίες από την ιστοσελίδα της Γέφυρας)