Brexit: Και τώρα τι – Ο Μάνος Παπάζογλου Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικών Συστημάτων στο thebest.gr

Οι τέσσερις θεμελιώδεις αρχές της Ε.Ε. για ελεύθερη διακίνηση προσώπων κεφαλαίων υπηρεσιών και εμπορευμάτων δεν θα ισχύουν με τον τρόπο που ισχύουν τουλάχιστον σήμερα…

Αυτό αποτελεί για όλους ένα πλήγμα, καθώς η Βρετανία υπήρξε δημοφιλής προορισμός για εργασία, εμπορικές υποθέσεις και σπουδές. Η ΕΕ μεριμνά για το καθεστώς των πολιτών των κρατών-μελών. Όλοι κατανοούμε, βεβαίως, ότι το πλαίσιο δικαιωμάτων και προνομίων δεν θα είναι το ίδιο με την προτέρα κατάσταση. Από την άλλη πλευρά, πολλοί Βρετανοί δραστηριοποιούνται στην υπόλοιπη Ευρώπη, οι οποίοι επίσης θα χάσουν σημαντικά προνόμια για οικονομική δραστηριότητα και κοινωνική ενσωμάτωση στις χώρες υποδοχής. 

Αυτή η αποχώρηση μπορεί και ποιες ευρωπαϊκές οικονομίες να ωφελήσει;

Η Βρετανία κατά τις τελευταίες δεκαετίες ήταν ισχυρή ιδιαιτέρως στις χρηματο-οικονομικές υπηρεσίες, ενώ πάντα διατηρούσε υψηλό βαθμό εμπορικής διείσδυσης σε άλλες ηπείρους, λόγω και της αποικιοκρατικής περιόδου. Δεν πρόκειται να δούμε εύκολα άλλη χώρα να αμφισβητεί αυτά τα βρετανικά πλεονεκτήματα. Πάντως, αρκετές πολυεθνικές εταιρίες στο χρηματο-οικονομικό τομέα μετέφεραν τμήματά τους στη Γερμανία και την Ολλανδία. 

Για πρώτη φορά ένα κράτος μέλος ενεργοποιεί το άρθρο 50 της Συμφωνίας της Λισαβόνας για αποχώρηση από την ευρωπαϊκή οικογένεια. Ο ευρωσκεπτικισμός εντείνεται τα τελευταία χρόνια ενώ η ιστορία της Μεγάλης Βρετανίας χαρακτηρίζεται διαχρονικά από επιφυλακτικότητα απέναντι στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Εξηγήστε μας τους λόγους

Συμφωνώ για τον υψηλό δείκτη ευρωσκεπτικισμού στη Βρετανία διαχρονικά. Ωστόσο, θα πρέπει να εκτιμήσουμε ότι αυτές οι τάσεις ενσωματώνονταν στο λόγο ισχυρών ηγεσιών με κορυφαίο παράδειγμα την ηγεσία Θάτσερ. Για το λόγο αυτό, ποτέ δεν απέκτησαν τη δυναμική ανεξάρτητου κινήματος, ούτε απείλησαν την συμμετοχή της χώρας στην ευρωπαϊκή ενοποίηση. Δυστυχώς, τα βρετανικά κόμματα έχασαν αυτή τη μάχη την τελευταία δεκαετία. 

Ποιο το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συμμερίζεστε την άποψη ότι μπορεί να οδηγηθεί σε διάλυση;

Το σενάριο περί διάλυσης της ΕΕ επανέρχεται πολύ συχνά στην ιστορία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, αλλά κάθε φορά διαψεύδεται από τις εξελίξεις. Καθοριστικής σημασίας είναι το γεγονός ότι το κόστος της μη-Ευρώπης είναι υψηλό, ακόμη και για χώρες του μεγέθους της Γερμανίας. Δεν πρέπει να υποτιμούμε ότι η ΕΕ βρίσκει αντίδοτο στα προβλήματα και τις κρίσεις που προκύπτουν.

ΕΕ και δημοκρατικό έλλειμμα. Πώς το σχολιάζετε μια και πολλές διατυπώσεις υπάρχουν επ αυτού. Η σημερινή ΕΕ υπηρετεί το όραμα για το οποίο δημιουργήθηκε; Αρκετοί διατυπώνουν την άποψη ότι πρόκειται για την Ευρώπη του γαλλογερμανικού άξονα και κυρίως για την Ευρώπη της Γερμανίας.

Το πρόβλημα του δημοκρατικού ελλείμματος είναι πράγματι υπαρκτό. Αλλά δεν διαφέρει ουσιωδώς από τα δημοκρατικά ελλείμματα τα οποία εμφανίζονται στα εθνικά πολιτικά συστήματα. Ακόμη και σε αυτά ο τρόπος λήψης αποφάσεων συχνά αντιβαίνει τις αρχές της διαφάνειας και της λογοδοσίας, ενώ όλοι ομολογούν τα προβλήματα δημοκρατικής αντιπροσώπευσης. Στην ΕΕ η συμμετοχή των εκλεγμένων αντιπροσώπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά και τα μέλη των κυβερνήσεων τα οποία συμμετέχουν στις συνθέσεις του Συμβουλίου Υπουργών διασφαλίζουν σε μεγάλο βαθμό τη νομιμοποίηση των αποφάσεων. Πρέπει, επίσης, να επισημάνουμε ότι πλέον τα ζητήματα της ευρωπαϊκής ενοποίησης είναι αντικείμενο δημοσίου διαλόγου σε όλη την Ευρώπη. Ο γαλλο-γερμανικός άξονας πράγματι εξακολουθεί να υφίσταται, αλλά η επίδρασή του προϋποθέτει την αμοιβαία κατανόηση και την υποστήριξη εκ μέρους πολλών άλλων κυβερνήσεων.