Το Αχαϊκό χωριό φάντασμα στη Χαράδρα που εκκενώθηκε το '73

Οι κάτοικοι του χωριού μετεγκαταστάθηκαν στο σημερινό Πάος

Το χωριό Σκούπι , ήταν στη θέση του αρχαίου πολίσματος Πάος (η) της αρκαδικής περιοχής της Αζανίας (που είχε ερημωθεί φαίνεται με τη σειρά του) κατά τον ντόπιο ιστορικό Γεώργιο Παπανδρέου («Η ιστορία του Σκουπίου και της Πάου (Καλαβρύτων)», εν Αθήναις 1925).

Το πετρο-χτισμένο κλιμακωτά στην προσήλια πλευρά ενός βαθιού φαραγγιού όπου ρέει ο ποταμός Σείριος (ή Παΐσιος ή Σκουπίτης), βρίσκεται στην καρδιά του ορεινού όγκου του Ερύμανθου/Ωλονού.

Εκκενώθηκε το 1973, κυρίως λόγω εδαφικών κατολισθήσεων που απειλούσαν να καλύψουν το χωριό και τους κατοίκους του.

Οι κάτοικοι, εκόντες άκοντες, μετεγκαταστάθηκαν προληπτικά με άνωθεν διαταγές, χαμηλότερα, σε μια λάκα στη βάση του φαραγγιού όπου ήταν χτισμένο το πρώην Σκούπι, κατά μήκος της ορεινής εθνικής οδού «111» που συνδέει την Πάτρα με την Τρίπολη. Το νέο χωριό πήρε το όνομα Πάος .

Οι κάτοικοι του νέου χωριού, κυρίως όσοι είχαν γεννηθεί και αναστηθεί στο παλιό χωριό (όσοι δεν σκόρπισαν σε Πάτρα και Αθήνα ή στο εξωτερικό), νιώθουν, κατά τις μαρτυρίες τους, ωσάν να έχουν και οι ίδιοι «ερημωθεί», μεταφορικά και εμπειρικά, από τη μετεγκατάστασή τους σε ένα χωριό νέο –και ως προς το όνομα, όσο αρχαίο κι αν είναι αυτό– χτισμένο στο «πουθενά» σε τετράγωνα μπλόκ κατοικιών με ευθύγραμμους δρόμους που δεν τους παρέχουν σημεία αναγνώρισης και μνήμης του τοπίου, ούτε διευκολύνουν τις παραγωγικές τους δραστηριότητες. Η οπτική επαφή με το παλιό χωριό στο βάθος του φαραγγιού καθιστά το τραύμα και τη νοσταλγία πιο έντονη, ενώ η δυνατότητα να το επισκέπτονται καθημερινά σχεδόν όσοι διατηρούν εκεί κτηνοτροφικές ασχολίες, είναι μια παρηγοριά.

Οι αναρτώμενες επιλεγμένες φωτογραφίες (τραβηγμένες από την καθηγήτρια Ελένης Ψυχογιού, πρώην ερευνήτρια στο Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών το 2002) αφηγούνται συμπληρωματικά την ιστορία του χωριού, κυρίως ως προς το δομημένο περιβάλλον και το θρησκευτικό πλαίσιο του παλιού χωριού .