Πάτρα: Πόλη εχθρική σε ποδηλάτες και πεζούς

Αντιγράφω, επί λέξει, από το μήνυμα των ποδηλατών και των ποδηλατισσών της Πάτρας: «Εμείς σαν ποδηλάτες-ισσες Πάτρας, πέρα από τη διεκδίκηση του ζωτικού μας χώρου στην πόλη, θεωρούμε πρωταρχικής σημασίας ζήτημα το σεβασμό και την προτεραιότητα σε ΑμεΑ και πεζούς, καθώς και την ανάδειξη της αλληλεγγύης απέναντι σε κάθε αδύναμη ομάδα η οποία αποκλείεται από τον ιστό της πόλης - και όχι μόνο.

Οι δράσεις μας έχουν σαν αφετηρία το ποδήλατο, ως μέσο για την ανάπτυξη βιώσιμων και φιλικών προς το περιβάλλον πόλεων, αλλά δε σταματούν σε αυτό. Διεκδικούμε περισσότερους ελεύθερους χώρους, εναντιωνόμαστε στη λεηλασία της φύσης και στεκόμαστε αλληλέγγυοι σε όσους αντιστέκονται σε αυτή».

Όλα τα παραπάνω τα προσυπογράφω στον απόλυτο βαθμό. Παιδιά, ως ταλαιπωρημένος πεζός, είμαι μαζί σας. Μόνο που εκτιμώ ότι το μήνυμα σας απευθύνεται σε λάθος πόλη και σε λάθος χρόνο.

Διότι, όπως την κατάντησαν (ή τη καταντήσαμε, για την ακρίβεια), στο πέρασμα των χρόνων, η Πάτρα είναι μια εχθρική πόλη για όλους. Τόσο για τους πεζούς και τους ποδηλάτες όσο και για τους οδηγούς αυτοκινήτων και δικύκλων.

Πού να κυκλοφορήσεις και πώς να κυκλοφορήσεις; Σε ποιους δρόμους και σε ποια πεζοδρόμια; Κεντρικοί οδοί της Πάτρας (Κορίνθου, Μαιζώνος, Γούναρη κ.α.) έχουν πλάτος μόλις λίγα μέτρα και σε ολόκληρες περιοχές τα πεζοδρόμια είναι, εάν όχι ανύπαρκτα, τουλάχιστον σπάνια! Περπατάς, για παράδειγμα, στην Ιωνίας κυριολεκτικά πάνω στο δρόμο, αφού δεν υπάρχει πεζοδρόμιο!

Και βλέπεις τις εξωτερικές πόρτες των σπιτιών να βγαίνουν κατευθείαν στην άσφαλτο! Και αλλού τα πεζοδρόμια (όπου υπάρχουν), όπως άλλωστε και οι δρόμοι, θυμίζουν βομβαρδισμένο τοπίο από τις πολλές λακκούβες και τους… κρατήρες.

Κρίμα, γιατί ο Σταμάτης Βούλγαρης είχε κάνει μια θαυμάσια δουλειά πριν από σχεδόν δύο αιώνες. Το ρυμοτομικό του σχέδιο ήταν πολύ πρωτοποριακό για την εποχή του και με πολύ συγκεκριμένη φιλοσοφία, με σημείο αναφοράς την έξοδο προς τη θάλασσα. Και, κακά τα ψέματα, εάν η Πάτρα αντέχει, όσο αντέχει και όπως αντέχει ακόμη, το οφείλει στον πρωτοποριακό σχεδιασμό του Βούλγαρη.

Εμείς, τι έχουμε να επιδείξουμε τόσα χρόνια, πέρα από μια άναρχη και κακόγουστη δόμηση, που μετέτρεψε την Πάτρα σε δάσος πολυκατοικιών; Φερ’ ειπείν, πόσους και ποιους δρόμους διανοίξαμε; Πόσους χώρους απελευθερώσαμε, και σε τελική ανάλυση τι κάναμε για να… εκσυγχρονίσουμε τον πολεοδομικό ιστό της Πάτρας και να τον προσαρμόσουμε στα δεδομένα της εποχής μας.

Ακόμη και η… περιβόητη διάνοιξη της Κανακάρη, για την οποία ακούμε επί δεκαετίες, είναι προς το παρόν ένα όνειρο ανολοκλήρωτο, παρά τις κατά καιρούς βαρύγδουπες εξαγγελίες. Όσο για τη διάνοιξη του σχεδίου πόλης, πολύ φοβάμαι ότι για δυο με τρεις γενιές θα παραμείνει ακόμη στα χαρτιά.

Με λίγα λόγια, πολύ θα ήθελα, όπως και οι ποδηλάτες, η Πάτρα να είναι μια πόλη με μεγάλους και πλατιούς δρόμους, με πεζοδρόμια ανθρώπινα,  με ποδηλατοδρόμους, με ελεύθερους χώρους πνιγμένους στο πράσινο, και με πολλά πάρκα αναψυχής. Μια πόλη με ταυτότητα, φιλική στο περιβάλλον.

Δεν πιστεύω, όμως, ότι τουλάχιστον η δική μου γενιά, όσο κι αν παλέψει, θα δει την Πάτρα, όπως την οραματίζεται. Να παλέψουμε για τις επόμενες γενιές ώστε να τους παραδώσουμε μια καλύτερη πόλη απ’ αυτήν που βρήκαμε, ναι! Σύμφωνοι!

Ας αποφασίσουμε, όμως, ότι για να κυκλοφορήσουν τα εγγόνια μας ως πεζοί και ποδηλάτες σε μια πόλη που θα τους σέβεται, θα πρέπει να γκρεμίσουμε μακροπρόθεσμα τουλάχιστον τη μισή Πάτρα και να την ξανακτίσουμε από την αρχή. Κι αυτό απαιτεί ένα μακρόπνοο όραμα με διορατικότητα και προοπτική δυο και τριών αιώνων. Μια προοπτική που είχε το ρυμοτομικό σχέδιο του Βούλγαρη!