Οι πρώτες στιγμές μετά την απελευθέρωση της Πάτρας από τους Γερμανούς - Δοξολογία το πρωί στη Μητρόπολη και εκδήλωση μνήμης στα Ψηλά Αλώνια

Στην ομιλία της, η Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, ανέφερε τα παρακάτω:

«Κύριε Δήμαρχε,

Αξιότιμοι κυρίες και κύριοι,

«Η Πάτρα Ελεύθερη (…) Στις 6 το πρωί της 4ης Οκτώβρη 1944 οι καμπάνες των εκκλησιών ανήγγειλαν το χαρμόσυνο γεγονός: Ένα δάκρυ, το τελευταίο της ιταλογερμανικής κατοχής, κύλησε από τα μάτια του λαού της. Ένα δάκρυ χαράς. Τρισήμισυ χρόνια αίματος, εκτελέσεων, απαγχονισμών, στρατοπέδων και βασάνων.

Όλα ανήκουν στο παρελθόν. Η Πάτρα απελευθερώθηκε από τα ακατάβλητα παιδιά της του ΕΛΑΣ. Σ’ αυτό συνέβαλε και το αγγλικό αποβατικό τμήμα.

Το πρωί της 4ης Οκτώβρη τα πρώτα οργανωμένα τμήματα των απελευθερωτών άρχισαν να εισέρχονται στην πόλη. Ταπέτα και λουλούδια έστρωναν στο δρόμο οι βασανισμένοι κάτοικοι της Πάτρας για να πατήσουν επάνω τα πόδια των αντρών και των αλόγων του ΕΛΑΣ. Με δάκρυα χαράς, χειροκροτήματα, ζητωκραυγές εξεδήλωναν οι κάτοικοι τα αισθήματά τους προς τους ημίθεους ήρωες των βουνών. Στις λαϊκές συνοικίες σωστό πανηγύρι.

Στα κεντρικά σημεία της Πάτρας ακράτητος ενθουσιασμός. Όλη η μέρα της 4ης Οκτώβρη ήταν αφιερωμένη στη λατρεία του αγωνιστή του ΕΛΑΣ. Όποια ανταμοιβή ζητούσε ο Ελασίτης του την έδωσε ο λαός μας που τον αγάπησε και τον τραγούδησε.»  (Ηλίας Παπαστεργιόπουλος στο βιβλίο του «Η Απελευθέρωση της Πάτρας»)

Στις 5 του Οκτώβρη ο Βασίλης Ρούφος φτάνει στην Πάτρα και γίνεται δεκτός με μεγάλο ενθουσιασμό από τον πατραϊκό λαό, προς τον οποίο, μιλώντας από τον εξώστη του Δημαρχείου, είπε ανάμεσα σε άλλα τα παρακάτω :

«Όταν το 1941 εκινδύνευε να εξολοθρευτεί η φυλή μας, μέσα από το λαό ξεπήδησε το ΕΑΜ. Στους δρόμους της Αθήνας έδωκε περίφημες μάχες που είχαν ως αποτέλεσμα την ανύψωση του βιοτικού επιπέδου του λαού και τη ματαίωση της επιστράτευσης.

Με παλλαϊκές κινητοποιήσεις επέτυχε επίσης να εμποδίσει την επέκταση της Βουλγαρικής κατοχής. Το ΕΑΜ δημιούργησε τον θρυλικό ΕΛΑΣ, ο οποίος εξασφάλισε στην αρχή μικρές ελεύθερες περιοχές για να επεκταθούν αργότερα αυτές σε ολόκληρη τη χώρα. (…) Οφείλω να δηλώσω ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα στάθηκε πρωτοπόρο στον αγώνα. Οφείλω επίσης να δηλώσω ότι εν πλήρη γνώση έσπευσα και εγώ να ταχτώ στο πλευρό του λαού, να υποστώ βάσανα, ταλαιπωρίες και κινδύνους μαζί του. »

Την ίδια μέρα της άφιξης Του στην Πάτρα ο διορισμένος από τους κατακτητές δήμαρχος καταργήθηκε, και δήμαρχος έγινε πάλι ο Ρούφος.

Από τον εξώστη των γραφείων της 8ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος χαιρέτησε το λαό της Πάτρας αναφερόμενος με ιδιαίτερα εγκωμιαστικά λόγια στον συναγωνιστή του Άρη Βελουχιώτη, το θρυλικό καπετάνιο του ΕΛΑΣ. Ο Βελουχιώτης πήρε στη συνέχεια το λόγο και, μέσα σε θύελλα επευφημιών και χειροκροτημάτων είπε, μεταξύ άλλων « (…) Δεν σας υποσχόμεθα τίποτα. (…) Δεν θα σας δώσουμε τίποτα. Ό,τι πάρετε, θα το πάρετε μόνοι σας, με τη γροθιά σας. Ο Ελληνικός λαός αρκετά έχει γίνει καρικατούρα με γκλίτσα και τσαρούχια στις γελοιογραφίες των ξένων περιοδικών. Ο Ελληνικός λαός έχει σήμερα τη ζωτικότητα να ανοίξει νέους δρόμους»..

Ο λαός της Πάτρας έδωσε αγώνες κατά του φασισμού, συμμετείχε ενεργά στην αντίσταση, αλλά η ιστορία μας κρατήθηκε μακριά, ιδιαίτερα από τους νέους. Δεν μπήκε στα σχολεία και τα βιβλία την αγνόησαν. Οι μαθητές δεν μαθαίνουν την ιστορία και τους αγώνες των παππούδων τους.

Δεν γνωρίζουν ότι από τη συνοικία του Παντοκράτορα ξεκίνησε η πρώτη ιδέα της αντίστασης στην περιοχή.

Δεν γνωρίζουν ότι το καλοκαίρι του 1941 δημιουργήθηκε στην Πάτρα το Εργατικό ΕΑΜ με σκοπό την ανασυγκρότηση των διαλυμένων συνδικάτων. Έτσι αναδείχτηκαν μαχητικοί πατρινοί, στελέχη του τοπικού συνδικαλιστικού κινήματος που άνοιξαν το μέχρι τότε κλειστό εργατικό κέντρο.

Περπατούν στα χωριά τους οι νέοι και δεν άκουσαν ποτέ ότι περιοχές όπως το Κεφαλόβρυσο και το Σαραβάλι ήταν ο χώρος που τον Ιούνιο του 1941 πραγματοποιήθηκε η πρώτη μεγάλη σύσκεψη του ΕΑΜ Αχαΐας για το πρόγραμμα και την οργάνωση της αντίστασης.

Στις συνοικίες της Πάτρας, στο κέντρο, στην οδό Παναχαϊκού, στο Βλατερό, στον Παντοκράτορα, στην Αγία Τριάδα, στα Εβραιομνήματα και στο Ψαροφάι, γυναίκες της πόλης (η ιστορία έχει καταγράψει ονόματα), μπαίνουν στο ΕΑΜ των γυναικών, βγαίνουν από την απομόνωση που τους καταδικάζει το αστικό σύστημα, χειραφετούνται, αποδεικνύουν στη ζωή ότι είναι ισότιμες με τον άνδρα.

Μέσα στην κατοχή η Πάτρα εκδήλωσε δυναμικές εκδηλώσεις αντίστασης. Τη μεγάλη διαδήλωση 10.000 ατόμων με επικεφαλής τους ανάπηρους πολέμου στις  25 Μάρτη 1943, μέρα της εθνικής γιορτής, με επέμβαση της ένοπλης αστυνομίας και τον τραυματισμό διαδηλωτών και αναπήρων.

Γνωρίζουν οι νέοι τους σημαντικούς αγωνιστές της αντίστασης στην Πάτρα και την Αχαΐα, τους απελευθερωτές της Πόλης μας από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής: τον Θόδωρο Λιακόπουλο, οργανωτή της ΕΠΟΝ στην Αχαΐα, την Μπέμπα Οικονομίδη, πρωτοπόρα επονίτισσα της Πάτρας, τον Κ. Βουρδέρη, πρωτοπόρο επονίτη και μαχητή του ΕΛΑΣ,  τον Κ. Γαμβέτα, γραμματέα του γραφείου Πελοποννήσου του ΚΚΕ, που εκτελέστηκε απ’ τους γερμανούς, τον καπετάν-Νικήτα, τον διοικητή του 12ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ που ελευθέρωσε την Πάτρα, Βλάση Ανδρικόπουλο;

Κάθε συνοικία, κάθε δρόμος και κάθε γωνιά της πόλης μας έχει μια ιστορία που δεν γνωρίσαμε. Περπατάμε στους δρόμους, έχουν να μας πουν τόσα για δικούς μας ανθρώπους και δεν μπορούμε να τα ακούσουμε. Γι’ αυτό ο Δήμος γιορτάζει την ξεχασμένη απελευθέρωση για τρίτο χρόνο και με ιστορικούς περιπάτους για να γνωρίσουν οι μαθητές και οι μαθήτριες τα γεγονότα, να περπατήσουν στα χνάρια των αγωνιστών.

Σήμερα κλείνουν 73 χρόνια από εκείνες τις ηρωικές μέρες.

Έτσι τσακίστηκε ο φασισμός στην Ελλάδα, με τον οργανωμένο λαό στον αγώνα και την πρωτοπορία του στην ένοπλη πάλη.

Ιδιαίτερα οι νέες και οι νέοι οφείλουν ν' αναζητήσουν την ιστορική αλήθεια, τα πραγματικά γεγονότα και τις αιτίες που οδήγησαν στους παγκόσμιους και τοπικούς πολέμους, στην άνοδο και επικράτηση σε ορισμένες χώρες του φασισμού – ναζισμού. Να ανακαλύψουν τον ένοχο και την αιτία. Όπως ο Α', έτσι και ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος (1939 - 1945) ήταν αποτέλεσμα της μεγάλης όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων (ο ένοχος) και της πάλης για το ξαναμοίρασμα του κόσμου (η αιτία), που δεν μπορούσαν να λυθούν παρά μόνο ένοπλα μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών.

Μήνυμα ιδιαίτερα επίκαιρο σήμερα, που οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί φουντώνουν παγκόσμια και στη γειτονιά μας. Δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες, βρίσκονται εγκλωβισμένοι στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, αποτέλεσμα των άδικων πολέμων που προκαλούν οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί. Σε αυτούς τους ανταγωνισμούς εμπλέκεται ενεργά η χώρα μας, η αστική τάξη και τα κόμματά της. Ψευδώς ισχυρίζονται στον λαό μας ότι μπορεί να είναι και η πίττα ολάκαιρη και ο σκύλος χορτάτος. Να είναι με την ευρωπαϊκή ένωση, με τα μονοπώλια και την κερδοφορία τους και ταυτόχρονα ο λαός μας να ευημερεί. Η ίδια η ζωή, η ιστορία του τόπου μας επιβεβαιώνει ακριβώς το αντίθετο.

Φίλες και φίλοι,

Ο λαός μας, πλήρωσε με φόρο αίματος το φασισμό, γέννημα θρέμμα του καπιταλισμού, την πιο ανοιχτή, την πιο αιματηρή μορφή δικτατορίας της αστικής τάξης. Αυτό μας οδηγεί αταλάντευτα στο να μην διευκολύνουμε ως δημοτική αρχή με οποιονδήποτε τρόπο την δράση των σημερινών απογόνων του ναζισμού, που είναι το εγκληματικό ναζιστικό μόρφωμα της Χρυσής Αυγής.

Αυτή μας η στάση, που στηρίχτηκε και με αντίστοιχες αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου, οδήγησε στη δίωξη του Δημάρχου από το ναζιστικό μόρφωμα με την κατηγορία της παράβασης καθήκοντος και της εσχάτης προδοσίας!!!!!!!

Η αθώωση του Δημάρχου πρέπει να πιστωθεί θετικά στο λαϊκό κίνημα, που βγήκε μπροστά με πολύμορφες δραστηριότητες, με δεκάδες δηλώσεις στήριξης, και καταδίκης του ναζιστικού μορφώματος.

Αυτό  το Δημοτικό Συμβούλιο θα  συνεχίσει να υπερασπίζεται με συνέπεια τα λαϊκά συμφέροντα. Θα συνεχίσουμε να κάνουμε το χρέος μας, να μην διευκολύνουμε τη δράση της Χρυσής Αυγής, τη ναζιστική της ιδεολογία, από την οποία εκπορεύεται ο εγκληματικός της χαρακτήρας. Συνεχίζουμε μαζί με το λαό και τις οργανώσεις του, που όλο αυτό το διάστημα στήριξαν τη Δημοτική Αρχή, για να απομονωθεί η δράση ενός μορφώματος που εκφράζει την πιο ακραία μορφή της ταξικής εκμετάλλευσης.

Φίλες και φίλοι,

Τα τελευταία χρόνια στην Ε.Ε. γίνεται προσπάθεια να ξαναγραφτεί η Ιστορία του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ιδιαίτερα μετά τη νίκη της αντεπανάστασης στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες (1989 - 1991). Είναι η ίδια η Ε.Ε. που εξισώνει το φασισμό με τον κομμουνισμό, που στο όνομα της δημοκρατίας αποκαθιστά τους φασίστες σε μια σειρά χώρες. Που απαγορεύει στα κομμουνιστικά κόμματα την προπαγάνδα της ιδεολογίας τους και τα σύμβολά τους.

Αποκρύπτουν ότι εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν διέπραξαν μόνο οι δυνάμεις του «Άξονα», αλλά και οι κυβερνήσεις των «δημοκρατικών» αστικών κρατών. Το πιο μεγάλο, μαζικό και ανατριχιαστικό έγκλημα διέπραξαν οι ΗΠΑ, όταν, δίχως να υπάρχει στρατιωτική ανάγκη, έριξαν τις ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι (6 και 9 Αυγούστου 1945). Σωστά το Δημοτικό μας Συμβούλιο, με ομόφωνη απόφασή του, εκφράζει την ανησυχία του και την αντίθεσή του σε οποιοδήποτε ενδεχόμενο εγκατάστασης πυρηνικών όπλων στη βάση του Αράξου. Ο λαός της Πάτρας και της ευρύτερης περιοχής της Δυτικής Ελλάδας, πρέπει να επαγρυπνεί. Να απαντήσει όπως έκανε πάντα. Να μην ανεχτεί να εγκατασταθούν ξανά πυρηνικά. Όλοι οι δρόμοι θα είναι κλειστοί σε κάθε τέτοια προσπάθεια.

Τιμούμε τον αντιφασιστικό αγώνα των λαών, εμπνεόμαστε και διδασκόμαστε.

Συνεχίζουμε με μεγαλύτερη ορμή και γνώση.

Η λαϊκή αντιφασιστική νίκη επιβεβαιώνει μια βασική αρχή της ιστορικής εξέλιξης, ότι ο οργανωμένος και αποφασισμένος λαός, που έχει το δίκιο με το μέρος του, μπορεί να νικήσει οποιονδήποτε αντίπαλο, όσο και αν αυτός φαντάζει ανίκητος. Το αποδεικνύει ο ίδιος ο λαός μας, που σήκωσε τη δεκαετία 1940-1949 τρεις φορές τα όπλα ενάντια σε ξένους και ντόπιους δυνάστες.

Σήμερα, που μπροστά στα μάτια μας η περιοχή μας γίνεται πεδίο ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε γενικευμένο πόλεμο, είναι εξαιρετικά επείγον και αναγκαίο το δυνάμωμα της λαϊκής συμμαχίας.

Απαιτείται ετοιμότητα και επαγρύπνηση να μην μπει ο λαός και η νεολαία κάτω από ξένη σημαία. Να μη χύσουν το αίμα τους τα παιδιά μας για το ποιος ιμπεριαλιστής θα κυριαρχήσει. Ο λαός έχει μπροστά του το δικό του δρόμο. Το δρόμο της ανατροπής του καπιταλισμού με την κατάκτηση της δικής του λαϊκής εξουσίας που είναι ο δικός του μονόδρομος. Έτσι θα τσακιστεί οριστικά ο φασισμός και θα εξαφανιστεί η εγκληματική ιδεολογία του.

Τιμάμε τους νεκρούς αγωνιστές και όλους όσοι έπεσαν στην πάλη κατά του φασισμού.

Ο λαός μας καλείται σήμερα να μην λυγίσει μπροστά στις δυσκολίες, όπως δε λύγισε και τότε. Σαν παρακαταθήκη, μας έρχονται τα λόγια από το παρελθόν, το τετράστιχο που αναγραφόταν σε εφημερίδα που εξέδιδαν οι  φυλακισμένοι αγωνιστές στις φυλακές Μαργαρίτη στην Πάτρα.

Μαργαρίτα, Μαργαρίτα

Σιδερόφραχτη κυρά

Δε λυγίζουν την ψυχή μας

Τα δικά σου τα δεσμά».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

4 Οκτωβρίου 1944. Η Πάτρα πανηγυρίζει την απελευθέρωση από τους Γερμανούς- ΔΕΙΤΕ σπάνιες φωτογραφίες