Η εκδρομή στο Χαλίλι έσωσε τα παιδιά, από τις βόμβες- Πώς είδαν οι Πατρινοί τον βομβαρδισμό της Πάτρας;

85 χρόνια συμπληρώθηκαν από την εισβολή στην χώρα μας των φασιστικών στρατευμάτων της Ιταλίας με την συνδρομή ομοδόξου της Αλβανίας, την αποφράδα ημέρα, που ξεκίνησε το Αλβανικό Έπος, για να κατατροπώσει την υπερδύναμη της γείτονος Αλβανίας, με τα εκατομμύρια στρατιωτικές λόγχες και με τις μεγαλοϊδεατικές βλέψεις για αναγέννηση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στην Μεσόγειο! Με αφορμή τα παραπάνω, αλιεύουμε, ως προδημοσίευση, από το βιβλίο του Γιώργου Μόσχου «Μαρτυλόγιο θανάτου 1941-44 στην πείνα της ΙταλοΓερμανικής Κατοχής!» το κεφάλαιο (ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟΣ ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ). Βιβλίο που αναφέρεται στα προηγηθέντα, αλλά και στα μετέπειτα της Γερμανο-Ιταλικής κατοχής, που στοίχισαν τον θάνατο από πείνα και συνεπαγόμενες ασθένειες, σε χιλιάδες Πατρινούς.

«Το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940, ώρα 9.30 αρχίζει ο βομβαρδισμός της Πάτρας από το σμήνος 277, ομάδα 116 των «Πελαργών» με τη συμμετοχή, ως πιλότου, ακόμη και γιου του Ντούτσε. Χτυπιόνται στρατηγική σημεία της πόλης, που τους έχουν υποδειχθεί από τους πράκτορες του Φάτσιο, φασιστικού κόμματος, που δρουν στην πόλη, πριν από τον πόλεμο, ενώ σειρήνες δεν έχουν σημάνει συναγερμό, από αμέλεια των υπευθύνων. Το πρώτο ιταλικό αεροπλάνο που πέταξε πάνω από την Πάτρα ήταν τύπου διπλάνου, με διπλά φτερά δηλαδή. Έκανε βόλτες γύρω από την πόλη, αλλά παρεξηγήθηκε από τους Πατρινούς που το πέρασαν για ελληνικό. Ήταν ο ίδιος τύπος με των ελληνικών αεροπλάνων, με ανεμούριο στο πίσω μέρος για ασκήσεις των αντιαεροπορικών πυροβόλων στο έδαφος. Πέρασε πάνω από την πλατεία Ομονοίας που λειτουργούσε εκείνη την ημέρα, λαϊκή αγορά, αλλά δεν έριξε βόμβα. Αργότερα άρχισαν να καταφθάνουν σμήνη από αεροπλάνα τύπου μονοπλάνων. Αυτά είχαν ως διακριτό σημείο στην ουρά τον σταυρό, και στα φτερά τα χρώματα της ιταλικής σημαίας. Μπλε, άσπρο, κόκκινο. Το κόκκινο όμως ήταν ξεθωριασμένο από τον ήλιο και είχαν μείνει το μπλε και το άσπρο κι ο κόσμος τα περνούσε για ελληνικά. Τα ελληνικά έχουν βούλα μπλε που κυκλώνεται από άσπρο και μπλε κύκλους. Πρώτη βόμβα πέφτει έξω από την αγγλικανική εκκλησία στην οδό Αγ. Διονυσίου. Ακολουθούν ο βομβαρδισμός της πλατείας Τριών Ναυάρχων, της οποίας την συστοιχία των δέντρων, οι Ιταλοί πιλότοι, εκλαμβάνουν ως ελληνικό στράτευμα εν στάσει! Χτυπιέται το λιμάνι, η παραλία της Ψιλής, που πίστευαν ότι λειτουργεί ναυπηγείο(!), την Ψιλή την βομβάρδισαν και πάλι στις 2 Νοεμβρίου του 1940, η ιταλο-πατραϊκή συνοικία Αγ. Διονυσίου κ.α. περιοχές. Στην οδό Καλαβρύτων, που δέχεται καταιγισμό βομβαρδισμού, ώρα 9.30 το πρωί έξω από το κινηματοθέατρο «Πάνθεον», χτυπιέται και πιάνει φωτιά λεωφορείο της γραμμής. Απανθρακώνονται οι επιβάτες και ο οδηγός του. Με την πρώτη βόμβα δημιουργείται πανικός στους ανυποψίαστους Πατρινούς και όλοι τρέχουν άλαλοι να βρουν καταφύγιο για προστασία. Ο βομβαρδισμός της πρώτης ημέρας στοίχισε στην Πάτρα 193 θύματα. Η πόλη πάλι βομβαρδίστηκε στις 30 Οκτωβρίου, αλλά σε αυτόν τον βομβαρδισμό ήταν έτοιμη για την αντιμετώπισή του και οι νεκροί στους δρόμους ήσαν απείρως ολιγότεροι.

Ο τότε μαθητής δημοτικού Τάκης Γεωργόπουλος Ο τότε μαθητής αείμνηστος Τάκης Γεωργόπουλος, από την Πάτρα, πρόεδρος της Εταιρείας Συλλογής Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων ν. Αχαΐας, θυμάται: «Εκείνη, λοιπόν, την ημέρα τα δύο σχολεία που φοιτούσαν τα παιδιά των Ιταλοπατρινών ήταν κλειστά. Κάποιοι είχαν πει πως οι Ιταλοί τούς είχαν ειδοποιήσει για τον βομβαρδισμό. Όμως, πρέπει να σας πω, ότι η 28η Οκτωβρίου ήταν ημέρα αργίας για το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι. Οι φασίστες εκείνη την ημέρα εόρταζαν την κάθοδο των φαλαγγών από βορρά προς νότο, οι οποίες στη συνέχεια κατέλαβαν τη Ρώμη. Έτσι, λοιπόν, εκείνη την ημέρα οι μαθητές των ιταλικών σχολείων είχαν πάει εκδρομή στο Χαλίλι, δηλαδή πιο κάτω από τη σημερινή Αρόη, ενώ στην συνοικία των Ιταλοπατρινών είχε γίνει μακελειό». «Ορισμένοι νεολαίοι φασίστες κατάφεραν να κρυφτούν την πρώτη ημέρα του πολέμου και μάλιστα επιτέθηκαν στην έδρα του 12ου Συντάγματος στην περιοχή των συνόρων, όπου εκεί σκότωσαν με μία χειροβομβίδα έναν Έλληνα δεκανέα. Παράλληλα, τα περισσότερα μέλη του "Φάτσιο" είχαν συγκεντρωθεί σε μία βίλα στην περιοχή που σήμερα είναι το νοσοκομείο "Άγιος Ανδρέας" (σ.σ.: στα χωράφια του Σκλαβούνου, όπου ήταν φυτεμένα με πορτοκαλιές και μεσκουλιές). Όμως εκεί πήγε η αστυνομία και τους συνέλαβε». «Τότε στην Πάτρα των 60.000 κατοίκων , οι 10.000 ήταν Ιταλοπατρινοί και μόλις ξέσπασε ο πόλεμος, η αστυνομία συνέλαβε όσους μπορούσε από αυτούς που μιλούσαν ιταλικά ή ήξεραν πως ήσαν Ιταλοί και τους έκλεισαν στο σημερινό σχολικό συγκρότημα "Τεμπονέρα"». Αργότερα και διαρκούντος του ελληνο-ιταλικού πολέμου, τους μετέφεραν στην Πύλο της Πελοποννήσου, απ' όπου ελευθερώθηκαν από τους ναζί, όταν βοηθώντας τα φασιστικά στρατεύματα της Ιταλίας, κατέλαβαν την Ελλάδα. Η Πάτρα είναι η πρώτη πόλη που βομβαρδίζεται.

Ο Μπ. Μουσολίνι με το γιο του Μπρούνο, (αριστερά) που μετείχε στον πρώτο βομβαρδισμό της Πάτρας. Στις 28 Οκτωβρίου 1940, η φασιστική Ιταλία με την Μεραρχία Τζούλια και η Αλβανία με δεκατέσσερα τάγματα μας κήρυξαν τον πόλεμο απ' αφορμή την βιασύνη του δικτάτορα Μουσολίνι να επιδείξει στον συνεταίρο του Καγκελάριο Χίτλερ την... ικανότητα των ιταλικών στρατευμάτων και την αυτοκρατορική αντίληψη που καλλιεργούνταν στην χώρα. Από στενό της Στρατσάνης εισέβαλαν με στόχο το Μέτσοβο. Πολλοί Αλβανοί που είχαν ενταχθεί στην μεραρχία Τζούλια και στο Φάτσιο, έκοψαν τα συρματοπλέγματα των συνόρων! Σαράντα Αλβανοί σημαιοφόροι, από κοινού με τους Ιταλούς εισήλθαν επικεφαλής στην Κόνιτσα, ενώ τα πρώτα εισελθόντα στην Θεσπρωτία τμήματα ήσαν Αλβανικά, και στον Καλαμά άτακτοι επιδίδονταν σε λαφυραγωγία. Αυτές είναι οι... μόνες νίκης τους, ενώ οι Τουρκοτσάμηδες αυτομόλησαν στον ιταλικό στρατό. Το πρωί της ιδίας αυτής ημέρας, ώρα 9.30 αρχίζει ο βομβαρδισμός της Πάτρας από το σμήνος 277, ομάδα 116 των «Πελαργών» με τη συμμετοχή, ως πιλότου, ακόμη και γιου του Ντούτσε Μπρούνο . Χτυπιόνται στρατηγικά σημεία της πόλης, που τους έχουν υποδειχθεί από τους πράκτορες του Φάτσιο, φασιστικού κόμματος, που δρουν στην πόλη, από πριν τον πόλεμο, ενώ σειρήνες δεν έχουν σημάνει συναγερμό!

Ο Αντώνης Πριονάς αντικρίζει το πρώτο διπλάνο «Το πρώτο ιταλικό αεροπλάνο που πέταξε πάνω από την Πάτρα ήταν τύπου διπλάνου, με διπλά φτερά δηλαδή», λέει ο Αντώνης Πριονάς, που βρέθηκε το πρωί της 28ης Οκτωβρίου, στο άνω μέρος της κλίμακας της Τριών Ναυάρχων, καθ' ότι ήταν κάτοικος Ψηλαλωνίων.

Βομβαρδιστικά ιταλικά πάνω από την ΙΙΙων Ναυάρχων Παρατηρήσεις στο σκίτσο του ζωγράφου Αντ. Πριονά. Όπως είδε τα ιταλικά αεροπλάνα ο ίδιος από το άνω μέρος της κλίμακας των Ψηλαλωνίων. «Έκανε βόλτες γύρω από την πόλη, αλλά παρεξηγήθηκε από τους Πατρινούς που το πέρασαν για ελληνικό, καθώς είχαν βγει από τις κατοικίες τους για να χαιρετήσουν τον πιλότο του. Ήταν ο ίδιος τύπος με των ελληνικών αεροπλάνων, με ανεμούριο στο πίσω μέρος για ασκήσεις των αντιαεροπορικών πυροβόλων στο έδαφος. Πέρασε πάνω από την πλατεία Ομονοίας που λειτουργούσε εκείνη την ημέρα, λαϊκή αγορά, αλλά δεν έριξε βόμβα. Αργότερα άρχισαν να καταφθάνουν σμήνη από αεροπλάνα τύπου μονοπλάνων. Αυτά είχαν ως διακριτό σημείο στην ουρά τον σταυρό, και στα φτερά τα χρώματα της ιταλικής σημαίας. Μπλε, άσπρο, κόκκινο. Το κόκκινο όμως ήταν ξεθωριασμένο από τον ήλιο και είχαν μείνει το μπλε και το άσπρο κι ο κόσμος τα περνούσε για ελληνικά. Τα ελληνικά έχουν βούλα μπλε που κυκλώνεται από άσπρο και μπλε κύκλους».

Η πρώτη βόμβα έπεσε προ της Αγγλικανικής Εκκλησίας Πρώτη βόμβα πέφτει έξω από την αγγλικανική εκκλησία στην οδό Αγ. Διονυσίου. Και έτσι η πόλη παίρνει την πρωτιά σε όλη την Ελλάδα του βομβαρδισμού της από τα αεροπλάνα του σμήνους των φασιστών «Πελαργών». Ένας τεράστιος κρατήρας μεγάλου βάθους ανοίγεται προ της αγγλικανικής εκκλησίας, ενώ τα σημάδια από τα θραύσματα των βομβών είναι ακόμη ορατά στην κορυφή της πρόσοψής της! Μία πινακίδα που τέθηκε στον πεσσό της κεντρικής θύρας της, με πρωτοβουλία ευαισθητοποιημένων Πατρινών του Συλλόγου «Πέτρινα Χρόνια» θυμίζει πως εκεί άφησε τα σημάδια του ο ιταλικός φασισμός! Ακολουθούν ο βομβαρδισμός της πλατείας Τριών Ναυάρχων, της οποίας την συστοιχία των δέντρων, οι Ιταλοί πιλότοι, εκλαμβάνουν ως ελληνικό στράτευμα εν στάσει! Χτυπιέται το λιμάνι, εκεί που σήμερα είναι το κτίριο του παλιού Τελωνείου, στην παραλία της Ψιλής, που πίστευαν ότι λειτουργεί ναυπηγείο(!) καθώς και η ιταλο-πατραϊκή συνοικία Αγ. Διονυσίου. Την Ψιλή την βομβάρδισαν και πάλι στις 2 Νοεμβρίου του 1940.

28-10-08 Πολίτες των ''Πέτρινων Χρόνων'' μπροστά στην πλάκα της πύλη της αγγλικανικής εκκλησίας Πάτρας, όπου έπεσε η πρώτη ιταλική βόμβα ανήμερα της κήρυξης του πολέμου στις 28-10-1940. Η πινακίδα εντειχίστηκε από το Δήμο Πατρέων Α. Καράβολα, σε συνεργασία με τον Συλλογο Φυλακισθέντων Εξορισθέντων Πάτρας «Πέτρινα Χρόνια». Τα αεροπλάνα βομβαρδίζουν αμάχους στην οδό Γερμανού, στο κέντρο της πόλης, αλλά και στα προάστιά της, προκαλώντας τρόμο στους πολίτες. Ο μόλος της Αγ. Νικολάου γεμίζει κομματιασμένους ανθρώπινους σορούς. Στην οδό Καλαβρύτων, που δέχεται καταιγισμό βομβαρδισμού, ώρα 9.30 το πρωί έξω από το κινηματοθέατρο «Πάνθεον», χτυπιέται και πιάνει φωτιά λεωφορείο της γραμμής. Απανθρακώνονται όλοι οι επιβάτες. Ο βομβαρδισμός της πρώτης ημέρας στοίχισε στην Πάτρα 193 θύματα, νεκρούς, όπως προαναφέρθηκε. Και μία πόλη συντρίμμια. Οι κάτοικοι για να γλυτώσουν από τις βόμβες φεύγουν αμέσως για τα χωριά τους, όσοι είχαν συγγενείς εκεί, ενώ άλλοι τραβούν για την ύπαιθρο, αναζητώντας καταφύγιο. Και μία μερίδα Πατρινών κατέφυγε στα λιγοστά 28 καταφύγια της Πάτρας Η πόλη από την πρώτη μέρα κιόλας μοιάζει νεκρή, ακατοίκητη, πόλη φάντασμα! Η κυρα Αγγέλω Καϊάφα στα 107 της χρόνια θυμάται.

Η κυρά Καγιάφα Αγγέλω, 107 χρόνων, στο Πουρναρόκαστρο, με τον ανιψιό της Περικλή Γέραλη. Πέθανε 111 χρόνων και θυμόταν τα γεγονότα της Κατοχής από την πρώτη μέρα του πολέμου. Ψηλά πάνω, από το χωριό Πουρναρόκαστρο, η υπεραιωνόβια γερόντισσα Καϊάφα Αγγελική, που δεν ζει πια, πριν λίγα χρόνια (στις 21-7-2017) σε συνέντευξή της στον γράφοντα, ανέφερε: «Βλέπαμε τα αεροπλάνα πάνω από την πόλη και τους καπνούς που σηκώνονταν, από το βομβαρδισμό. Από δω που είμαστε, αργότερα έβλεπα και τα αεροπλάνα που έπεφταν στη θάλασσα, λέει εννοώντας τα γερμανικά υδροπλάνα στο λιμάνι της Πάτρας». Κι εξηγεί: Εμείς από δω πάνω βλέπαμε κάτω την Πάτρα να γεμίζει καπνούς, αλλά δεν ξέραμε τι είχε γίνει. Αργότερα μάθαμε. Όταν οι Ιταλοί μπήκαν στην Πάτρα, ήρθαν και δω πάνω στα χωριά για πλιάτσικο. Και νοιώσαμε τι σημαίνει κατοχή! «Στο χωριό μας το καλοκαίρι (σ.σ.: του 1941) ήρθαν οι Ιταλοί στρατιώτες. Εμείς όταν τους είδαμε να έρχονται , έτρεξαν οι άντρες κι έκρυψαν ότι όπλα είχαμε. Ο άντρας μου έκρυψε το όπλο του στις φασολιές, στο περιβόλι μας. Όπως περνούσε ο Ιταλός, μπερδεύτηκε με το όπλο και τότε όλοι άρχισαν να ψάχνουν. Βρήκαν και ένα κοντάκι, παραπέρα. Και κάτι άλλα παλιά όπλα. Πήραν τον άντρα μου και τρεις-τέσσερις άλλους συγχωριανούς και τους έκλεισαν στην Πάτρα. Στη φυλακή του Μαργαρίτη. Πήγαινα και τον έβλεπα τις Κυριακές». Ακολουθεί νικηφόρος επικός αγώνας υπεράσπισης στο Αλβανικό Μέτωπο κατά των φασιστών επιδρομέων, με την συνδρομή σύσσωμου του ελληνικού λαού, επί ένα εξάμηνο. Αλλά η χώρα μας υπέκυψε αφού από τις 6 Απριλίου του επόμενο χρόνου 1941 εδέχθη την εισβολή από Βουλγαρία και Γιουγκοσλαβία!

Ειδήσεις Τώρα

Με λαμπρότητα ο εορτασμός της επετείου του «ΟΧΙ» στα Καλάβρυτα- ΦΩΤΟ

Συγκίνηση στο Αγρίνιο με τον τυφλό σημαιοφόρο- Παιδιά παρέλασαν για την 28η Οκτωβρίου μαζί με τους δύο μαθητές στην Αργιθέα

Amazon: Αρχίζει κύμα μαζικών απολύσεων- 14.000 υπάλληλοι θα αντικατασταθούν από ρομπότ