Ποια είναι η «Η Ανώνυμη Κόρη» του Σταμάτη Αλαχιώτη- Ο συγγραφέας και πρώην Πρύτανης στο thebest

«Η Ανώνυμη Κόρη» του Σταμάτη Αλαχιώτη είναι το νέο του μυθιστόρημα το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις "Κασταλία".

Ολοκληρώνει μια τριλογία, η οποία ξεκίνησε με το  “…και οι θεοί λαθεύουν…” και συνεχίστηκε με το “Διαφωνώ” και έδωσε την αφορμή για μια νέα κουβέντα με τον πρώην Πρύτανη του Πανεπιστημίου Πατρών, ο οποίος μετά τα επιστημονικά- φοιτητικά συγγράμματα, κατηύθυνε την πένα του στη λογοτεχνία.

Ποια είναι «Η Ανώνυμη Κόρη» και ποια η αφετηρία του νέου σας βιβλίου;

Στους καιρούς μας υπάρχει έλλειμμα ποιοτικής παιδείας, οικολογικής συνείδησης, κοινωνικής συγκρότησης και άλλων ποιοτικών, ενώ στον μεταμοντέρνο κοινωνικό μετασχηματισμό που βιώνουμε, περισσεύει η αδιαφορία και ο ωχαδερφισμός. Η άσχημη αυτή κατάσταση σίγουρα προβληματίζει τον κάθε σκεπτόμενο, ο οποίος αγωνιά με το πώς μπορεί να αντιμετωπισθεί, και τον συγγραφέα με το πώς μπορεί να αναδειχθεί.

Με αφετηρία την ανάδυση αφύπνισης και αντίδρασης στην άσχημη αυτή πλανητική κατάσταση, πλάστηκε και η ιστορία που εκτυλίσσεται σε ένα υπαρκτό μέρος απείρου φυσικού κάλλους, ανέγγιχτου ακόμα αναπτυξιακά, μα που δεν θα αργήσει να πέσει πάνω του το άπληστο μάτι της αδηφάγου οικονομικής εκμετάλλευσης. Σε μια ευαισθητοποιημένη μερίδα της κοινωνίας, ο μυθιστορηματικός αυτός τρόπος που επέλεξα, και όχι ο στείρος διδακτισμός, ίσως να προκαλέσει πιότερο ενδιαφέρον.

Πρωταγωνίστρια η πανέμορφη, πανέξυπνη και αμόρφωτη κόρη, με αδίδαχτη την οικολογική της ευαισθησία, θα συναντήσει στο διάβα της τους γερεμένους καλοσυνάτους και ευαίσθητους ντόπιους -τον καθηγητή Πρόδρομο, και τον διαβαστερό Δημητρό- και ένα ξεριζωμένο λεβέντη παπά, για να καταχτήσει τις αξίες και της ποιοτικής παιδείας, να γίνει, με τα φτερά της αξιοσύνης της, ο τρόμος στις παραποντιές των επωνύμων, στις λογής, λογής αδικίες και αηδίες των αδιάφορων. Μπροστάρισσα και κατά της αδηφάγου οικονομικής παγκοσμιοποίησης, για να σώσει τον παραδεισένιο της τόπο, θα μετατραπεί από παρακατιανή σε κοινωνικό παράδειγμα, θα ανταλλάξει δυστυχία με ευτυχία. Πώς; Η ανθρώπινη κοινωνική συνθήκη είναι για να τηρείται, έλεγε, αλλά πίστευε ότι είναι και για να καταστρατηγείται αν είναι να σωθεί η υπαρξιακή της δικαίωση.

Γιατί ανώνυμη; Και, γιατί να έχει ένα όνομα, αφού άλλαζε συνέχεια για να γίνει η ελπίδα κάθε “ανώνυμου”, με ψαγμένη σωφροσύνη; Ήθελε, οι ”ανώνυμοι” να πάρουν την τύχη στα χέρια τους, να σοβάρευαν τους επώνυμους μην λιβανίζουν σκόπιμα άπραγοι το χάος που προκαλούν!

 Στην ιστορία υπάρχουν ήρωες προηγούμενων μυθιστορημάτων σας, γιατί έγινε αυτή η επιλογή;

 “Η Ανώνυμη Κόρη” είναι το τρίτο βιβλίο μιας τριλογίας: Το πρώτο είναι “…και οι θεοί λαθεύουν…”· δεύτερο το, “Διαφωνώ”. Στο πρώτο προσεγγίζεται η κακή χρήση μιας νέας τεχνολογίας, στο επίπεδο ενός εξατομικευμένου γενετικού όπλου, που το κάνει φονικό η καταστροφική συμπόρευση της κοινωνικής ανωριμότητας με τον μη συγκροτημένο πατριωτισμό. Εδώ υπάρχει ο απλοϊκός, σώφρων, και λαϊκός Δημητρός.

 Στο: “Διαφωνώ”, αναδεικνύεται η καταστροφική ιδεολογική διαφωνία, που φτάνει ως την άρρωστη κακοποίηση ανθρώπου από άνθρωπο -αναφέρεται στην περίοδο της χούντας- με τον Πρόδρομο να αντιδρά γενναία στο έλλειμμα παιδείας που τον υπέβαλε σε κακοποίηση.

Το τελευταίο της τριλογίας εστιάζεται στη δύναμη της ποιοτικής ζήσης. Ο Δημητρός με τον Πρόδρομο, συναντηθήκαν τυχαία, τακιμιάζανε στις αρχές τους, συνάντησαν τυχαία την κόρη με ίδιες ποιοτικές αρχές και οικολογική συνείδηση, πήραν μαζί τους και τη νεολαία κυρίως, κήρυξαν την ενσυνείδητη ποιότητα στη ζήση. Γι’ αυτό το βιβλίο είναι αφιερωμένο:

“Στα νιάτα, που δεν θέλουν οδηγό, γιατί οδηγός είναι τα νιάτα”.

Ποια είναι η πρόκληση σε αυτό το βιβλίο γλωσσικά και σε θέμα ύφους; Αλλάζετε γραφή;

 Γλωσσικό και ύφος, πιστεύω πως πρέπει να αναπτύσσονται ανάλογα με το θέμα, τη σοβαρότητα ή την κωμικότητα της σκηνής. Στο βιβλίο: “Η Ανώνυμη Κόρη” λ.χ. χρησιμοποιώ πιο πολύ την ντοπιολαλιά και τον κοφτό, άμεσο και ουσιαστικό διάλογο, σαν σε θεατρικό έργο, για να αναδειχθεί η ροή της διαλεκτικής συζήτησης, να γειωθεί στο ζητούμενο.

Σε μια κριτική στο Βήμα της Κυριακής, από επαγγελματία κριτή, εντοπίζεται λ.χ. πως ο μύθος του βιβλίου είναι γειωμένος, τοποθετημένος σε επίκαιρο φόντο, με υπαινικτικά αναγνωρίσιμα μοτίβα. Άλλο χαρακτηριστικό του βιβλίου, η συνύπαρξη και σε αυτό  ψηγμάτων εκλαϊκευμένης επιστήμης, για να διευκολύνεται η κατανόηση συμπεριφορών, προσωπικών, κοινωνικών, με τρόπο που ο αναγνώστης να πιάνει πιο εύκολα το βάθος των νέων ρήσεων και των πολλών μηνυμάτων που ενυπάρχουν στις σελίδες του. Πιστεύω πως, είναι καλό να προτρέπεται ο αναγνώστης να σκέφτεται κάτι παραπάνω από το βιβλίο που διαβάζει, καθώς η κριτική σκέψη φυτοζωεί στους καιρούς μας, ενώ θεριεύει η ελαφριά απάντηση, η ασυναρτησία στο διαδίκτυο, η ρηχή συζήτηση, οι επιφανειακές αναλύσεις, οι αβασάνιστες αποφάσεις, οι επίπλαστες συμπεριφορές, οι αδιέξοδες δράσεις. Συναγερμός, λοιπόν…!

«Αν μας σταματούσε μια στροφή αναποδιάς θα σβήναμε» τιτλοφορείται ένα από τα κεφάλαιά σας.  Το εφαρμόσατε σε δεδομένη στιγμή της ζωής σας;

Όχι μόνο μια φορά. Πολλές. Η ζήση είναι κοστοβόρα, έτσι και αλλιώς -για άλλους λιγότερο, για άλλους περισσότερο. Στο: “Διαφωνώ”, λ.χ. όπου εν μέρει συνυπάρχω ως σκαπανέας στον στρατό, επί χούντας, πέρασα και από την αναποδιά του παραλίγο θανόντος, άμα μού σπάσανε τον αυχένα. Στην ακαδημαϊκή μου πορεία, είχα επίσης πολλές και κρίσιμες αναποδιές -δεν με διορίζανε λ.χ. για λόγους κοινωνικών φρονημάτων. Ο δρόμος μου δεν ήτανε στρωμένος με ροδοπέταλα -πολλές οι τρικλοποδιές, μα και καμιά αναποδιά δεν με σταμάτησε. Ο τίτλος αυτός του Κεφαλαίου, όπως των άλλων, και των ρήσεων, είναι μηνύματα, που όποιος έχει τη διάθεση θα τα εκλάβει, σαν καλές λυτρωτικές προτροπές.

Ως πρώην Πρύτανης και Πρώην Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, πώς αντιλαμβάνεστε τον ρόλο της Τεχνητής Νοημοσύνης στην εκπαίδευση αλλά και ευρύτερα στις εκφάνσεις της ζωής μας;

Αν το 2000, η πιο σημαντική λέξη ήταν η Γενετική, το 2010 η νανοτεχνολογία, το 2020 η Τεχνητή Νοημοσύνη, το 2030, θα ’ναι το άγος για την κλιματική αλλαγή. Διανύουμε, λοιπόν, ήδη το έπος της Τεχνητής Νοημοσύνης! Πού θα οδηγήσει κι η τελευταία αυτή νέα τεχνολογία; Προς ένα θαυμαστό ή ζοφερό μέλλον; Την απάντηση την έχει η Βιοηθική, αλλά πρέπει να τη δώσει η πολιτική, και τα ευήκοα ώτα κάθε σώφρονα χρήστη.

Να θυμηθούμε τους Λουδίτες, στη Βιομηχανική Επανάσταση, που  έσπαγαν τις μηχανές μην τούς παίρνανε τις δουλειές; Τους αγρότες, που όταν πρωτοαντίκρισαν μια τεράστια αλωνιστική μηχανή το έβαλαν στα πόδια; Τους Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς και τα τροποποιημένα τρόφιμα, που τα ξεχάσαμε ήδη, αφού δεν ξέρουμε τι τρώμε, ενώ ο άνθρωπος είναι και ό,τι τρώει; Έτσι είναι η δυναμική της κοινωνικής αντίδρασης για κάθε νέα τεχνολογία: Φόβος, απόρριψη, αμφισβήτηση της ζημιάς, αδιαφορία, αποδοχή της. Ένα πρόβλημα είναι το πώς θα ελαχιστοποιηθεί το κόστος και της Τεχνητής Νοημοσύνης · με το κόστος της να είναι ήδη τεράστιο και απρόβλεπτο, καθώς φτάνουμε στο στάδιο της αδιαφορίας, ενώ υποδουλώνει ήδη τους εγκεφάλους της νέας γενιάς στην ασυναρτησία εικονικού με πραγματικό, και πολλών από τους μεγάλους στον εφιάλτη ενός θαυμαστού καινούριου κόσμου, αδιαφορώντας αν είναι χρήσιμος ή κακούργος. Το άλλο μείζον πρόβλημα είναι να γίνει με την κακή χρήση επικίνδυνα εγκληματική, αντί ωφέλιμη.

Σωστά κατευθυνόμενη, όμως, με σωστή αξιοποίηση στην εκπαίδευση, μπορεί να γίνει ευεργετική νέα τεχνολογία. Το διακύβευμα και εδώ είναι το τι εννοεί ο καθένας σωστό. Σωστός ο περιορισμός των κινητών στο σχολείο, αλλά δόθηκε και επαρκής επιμόρφωση δασκάλων, καθηγητών, γονιών, μαθητών, μια συνεχής ενημέρωση, να εμπεδώσουν και τη ζημιά που προκαλεί εντός ή εκτός σχολείου αυτή η νέα τεχνολογία; Μέτρα χρειάζονται, όχι ημίμετρα, για να απαλλαγεί το σχολείο, η οικογένεια, η κοινωνία από τον πειρατή αυτό, που εφορμά ανεξέλεγκτα και κουρσεύει άπληστα πληροφορία, γνώση, αρχές, αξίες, κράτη -το ευ ζην μας, δηλαδή.