50 χρόνια από την λήξη του Watergate

H παραίτηση του Νίξον τον θλιβερό για τον ελληνισμό, Αύγουστο του 1974 σήμαινε την λήξη του δράματος που ταρακούνησε την ατλαντική υπερδύναμη για 24 μήνες. Η υπόθεση της παραβίασης των γραφείων του Δημοκρατικού κόμματος στην Ουάσιγκτον, αποδεικνυόταν βραδυφλεγής βόμβα για την κραταιά εξουσία του Ρεπουμπλικανικού κόμματος.

Τον Ιούνιο του 1972, η ομάδα των «υδραυλικών» είχε συλληφθεί να τοποθετεί μηχανισμούς παρακολούθησης στα γραφεία της Εθνικής Επιτροπής των Δημοκρατικών. Η αρχική καταδίκη τους δεν έδειχνε να πτοεί το συντριπτικό ρεύμα της επανεκλογής που έφερνε μαζί του το δίδυμο Νίξον-Αναγνωστόπουλου(Άγκνιου). Μόνο κόστος; Η παραίτηση του Τζον Μίτσελ, στενού συνεργάτη του Νίξον  ο οποίος ήταν επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας του Αμερικανού προέδρου. 

Και έτσι έγινε. Ο Νίξον κέρδισε με ευρεία πλειοψηφία το Νοέμβριο εκείνης της χρονιάς κλείνοντας προσωρινά τα στόματα. Όμως οι αποκαλύψεις των αμερικανικών εφημερίδων με την βοήθεια του πληροφοριοδότη, επονομαζόμενου και ως «βαθύ λαρύγγι», έδειχναν πως η επιχείρηση ήταν ενορχηστρωμένη από τους επιτελείς του Λευκού Οίκου. Οι «υδραυλικοί» κατά πως φαίνεται δεν ήταν ικανοποιημένοι από τις ποινές που τους είχαν επιβληθεί(κάθειρξη δέκα ετών) και άρχισαν να μιλάνε, καθώς δεν επιθυμούσαν να φανούν ως τα εξιλαστήρια θύματα την στιγμή που οι εντολείς τους, όσο ψηλά και να τοποθετούνταν , βρίσκονταν στο απυρόβλητο. 

Έτσι μετά από σχεδόν δύο χρόνια ο Νίξον ήταν αναγκασμένος να παραιτηθεί, αφού είχε εξασφαλίσει την απονομή χάριτος από  τον διάδοχό του, ενώ όπως προαναφέρθηκε, είχε ξεκινήσει θριαμβευτικά την δεύτερη του θητεία. Έχοντας επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα στην γεωπολιτική σκακιέρα, κυρίως με τις κινήσεις προσέγγισης με την Κίνα και την ΕΣΣΔ. Το παγκόσμιο κλίμα ύφεσης δεν θα μπορούσε να πει κανείς πως δεν ήταν και δικό του επίτευγμα. Και η αλήθεια είναι πως είχε πασχίσει πολύ για να το πετύχει. 

Στη σκιά του στρατηγού Αιζενχάουερ επί οκτώ συναπτά έτη(1953-1961) ως αντιπρόεδρος των ΗΠΑ , φαινόταν το αδιαφιλονίκητο φαβορί να τον διαδεχθεί στην προεδρία στις εκλογές του 1960. Όμως εκεί ανέτειλε το άστρο του Τζον Κένεντι στην αρχή μιας δεκαετίας με έντονες συλλογικές απαιτήσεις και κοινωνικά οράματα. Ο Νίξον σε αυτό δεν χώραγε παρότι ηττήθηκε οριακά και εν μέσω πολλών «ψιθύρων» από τον Κένεντι. Στηρίζοντας όμως το Ρεπουμπλικανικό κόμμα,  σε όλη την δύσκολη για εκείνο δεκαετία του 1960, δεν βγήκε χαμένος. Πήρε το χρίσμα το 1968 από όλους εκείνους που τον θεωρούσαν «τελειωμένο». Και φυσικά δικαιώθηκε. Στην πιο ταραγμένη κοινωνικά χρονιά για τις ΗΠΑ με το δόγμα «νόμος και τάξη» εξέφρασε την «σιωπηρή πλειοψηφία» μιας κοινωνίας, που καθόταν απαθής να παρατηρεί τον κοινωνικό αναβρασμό για το Βιετνάμ και τα ανθρώπινα δικαιώματα. 

Ο Νίξον είναι ο πρώτος και μοναδικός μέχρι σήμερα Αμερικανός πρόεδρος που παραιτήθηκε του αξιώματός του, εφόσον θεώρησε πως αυτό θα ήταν το προτιμότερο από μια ατιμωτική για εκείνον προσαγωγή στα δικαστήρια. Το αμερικανικό κατεστημένο έδειχνε πως κανείς δεν μπορεί να υπερβαίνει τον νόμο όπου κι αν εκείνος βρίσκεται. Ο Νίξον παραιτήθηκε για να μην υποχρεωθεί να  δώσει στον ειδικό εισαγγελέα τις κασέτες με τις επίμαχες συνομιλίες, όπου είναι μάλλον σίγουρο πως θα φαινόταν περίτρανα και η δική του ανάμιξη. Κάνοντας την αμερικανική κοινή γνώμη να αποθεώνει την λειτουργία του Τύπου ως στυλοβάτη της αποκάλυψης της αλήθειας και όχι ως αχθοφόρου πολιτικών ή άλλων σκοπιμοτήτων. 

Ο Διονύσης Γράψας είναι ιστορικός.

ΜΑ Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, ΕΑΠ