Σάκης Παπαδημητρίου: «Η μουσική είναι μια ποιητική διαδρομή, στάση ζωής και φιλοσοφίας».

Ένα  ταξίδι σε διαφορετικές εποχές, στο σήμερα και στο χθες. Το  σήμερα  δεν το είχε φανταστεί η προηγούμενη γενιά και το παρελθόν δυστυχώς ή ευτυχώς δεν το έζησε η σημερινή.

Όταν τα μάτια στέκονταν απέναντι από μια οθόνη, για περισσότερες ώρες από ότι θα αφιερώναμε σε ένα βιβλίο, μια ταινία και ένα θεατρικό έργο.  Όταν οι παρέες χάθηκαν στην πορεία και οι συναντήσεις αραίωσαν με την ευχή ότι κάποτε θα ξαναβρεθούμε. Όταν η τηλεόραση έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση μιας γενιάς και στην αποχαύνωσή της και όχι μόνο.

Όταν μέναμε έκπληκτοι κάθε φορά για κάτι που συνέβαινε, συνήθως άσχημο και δεν κοιτούσαμε ποτέ μα ποτέ τον εαυτό μας στον καθρέφτη. Στις παραπάνω φράσεις θα μπορούσε να κρύβεται η χώρα και οι άνθρωποι της.

Κάθε στιγμή έχει περάσει στο παρελθόν και στην αιωνιότητα· αλήθεια γιατί επαναλαμβάνουμε τις ίδιες αδιέξοδες συμπεριφορές και δεν επιθυμούμε να αποκαλύψουμε και να αγαπήσουμε την καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας ;

Μα στο ταξίδι με το Σάκη, τα γράμματα, η μουσική, ο κινηματογράφος, η ποίηση, η ελευθερία, η νοσταλγία, η αγάπη, η εκπαίδευση, το Αίγιο και η ιστορία του, η δημιουργία, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, ο έρωτας, η ζωή και τα τραγούδια λένε πάντα την αλήθεια. 

Γεννηθήκατε στο Αίγιο, ποιες είναι οι πρώτες σας εικόνες, αναμνήσεις αλλά και μυρωδιές από την πόλη σας ;

Γεννήθηκα στο Αίγιο και έχοντας γονείς δασκάλους τα πρώτα μου χρόνια τα πέρασα «περιοδεύοντας» τα ορεινά χωριά της  Ρούμελης, που ήταν  η καταγωγή και η υπηρεσία της μητέρας μου αλλά και της ορεινής Αιγιάλειας, όπου υπηρετούσε ο πατέρας μου. Η διαμονή μου τις περισσότερες φορές ήταν μέσα στα σχολεία και οι πρώτες μου παραστάσεις ήταν οι σχολικοί χάρτες και οι εικόνες των ηρώων και των αγωνιστών στους τοίχους, ανακατεμένες  με τη μυρωδιά των βιβλίων, των τετραδίων, της κιμωλίας, της ξυλόσομπας και του αχνιστού γάλατος από το συσσίτιο και το μαγειρευτό φαγητό στη γειτονιά. Εικόνες μυρωδιές και  ήχοι από τις παιδικές φωνές στο διάλειμμα και στο μάθημα, που μέσα από μια συναισθητική διεργασία και λειτουργία διαμόρφωσαν την πρώτη αντίληψή μου για τα πράγματα και το αρχικό αισθητικό μου υπόβαθρο.

Σπουδάσατε πιάνο & κλασική κιθάρα στο Ελληνικό Ωδείο & τώρα διδάσκετε κλασική κιθάρα και παραδοσιακά όργανα. Ποιες οι διαφορές στη διδασκαλία από την εποχή που ήσασταν και εσείς μαθητής ;

Στα μαθητικά μου χρόνια στο Αίγιο δεν υπήρχε Ωδείο και οργανωμένη μουσική σπουδή. Στο σπίτι οι γονείς μου τραγουδούσαν και  έπαιζαν μαντολίνο που ήταν και το πρώτο μουσικό όργανο που άρχισα να επεξεργάζομαι.  Παρότι η αγάπη μου ήταν η κλασική κιθάρα μη βρίσκοντας δάσκαλο ξεκίνησα ιδιαίτερα μαθήματα πιάνου κατά σειρά με τις δυο θείες μου καθηγήτριες τότε στα γυμνάσια του Αιγίου, την Μαρίνα Καφούσια και την Αφροδίτη Νικολοπούλου, η οποία πρωτοστάτησε και στη δημιουργία του παραρτήματος του Ελληνικού Ωδείου στο Αίγιο. Μόλις λειτούργησε στο Ωδείο η σχολή κλασικής κιθάρας γράφτηκα αμέσως. Στην Ελλάδα όμως Πανεπιστημιακές μουσικές σχολές ακόμα δεν υπήρχαν. Για κάποιον που ήταν καλός μαθητής και ήθελε να αποκτήσει Ακαδημαϊκή μόρφωση, κοινωνική αποδοχή και επαγγελματική αποκατάσταση  η μουσική  μπορούσε να υπάρχει μόνο  ως παράλληλη σπουδή και ενασχόληση ακόμα και γι’ αυτόν που θα αποκτούσε πτυχίο οργάνου. Έτσι σπούδασα Δάσκαλος και μετά Φιλόλογος. Ως φοιτητής στη Φιλοσοφική Ιωαννίνων δέχτηκα πρόσκληση και διορίστηκα σχεδόν μόνιμος καθηγητής κλασικής κιθάρας στο νεοσύστατο τότε Κρατικό και μετέπειτα Δημοτικό Ωδείο Ιωαννίνων με επικεφαλής της  σχολής κιθάρας τον εξαιρετικό  Βαγγέλη Μπουντούνη.  Ήταν  μια εποχή έντονης μουσικής δραστηριότητας και αναζήτησης και αναλαμβάνοντας στο ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων τη μουσική  της παράστασης  «Η πρόβα» του  Γιώργου Αρμένη   ήρθα για πρώτη φορά σε επαφή με το λαούτο και τα παραδοσιακά όργανα και ένα μαγικό ταξίδι ξεκίνησε.

Όσον αφορά στις διαφορές στον τρόπο διδασκαλίας ενός  μουσικού οργάνου αυτή η διαδικασία καλώς ή κακώς  παραμένει μια αναμέτρηση του ανθρώπου με τις δυνατότητες για απόλυτο έλεγχο των κινήσεών του. Μια επίπονη και απαιτητική προσπάθεια για  ακριβή έλεγχο του σώματος από το μυαλό  σε  απόλυτο χρόνο για την απόδοση της ιδιαίτερης μουσικής γλώσσας. Και λέω ιδιαίτερης γιατί απαιτεί   γνώση  και ακρίβεια αλλά  παράλληλα συναισθηματική έκφραση και ερμηνεία.  Δεν έχει βρεθεί ούτε κάποιο σκεύασμα ενίσχυσης ούτε κάποια άλλη αγωγή εμφύτευσης αυτής της ικανότητας πέρα από την προσπάθεια, την υπομονή και την άσκηση για  τη διεύρυνση των  ιδιαίτερων φυσικών  δυνατοτήτων  του κάθε ανθρώπου. 

Η κουλτούρα ευκολίας που έχει δημιουργήσει η τεχνολογία και οι οθόνες αφής  κάνει ακόμα πιο δύσκολη  την  προσέλκυση του ενδιαφέροντος των νέων ανθρώπων σε μια προσπάθεια που παραμένει πεισματικά  τόσο μοναχική, επίπονη και μακρόχρονη.

Πρέπει να επινοήσουμε και να δοκιμάσουμε  διαφορετικές μεθόδους προσέγγισης και πολλές φορές εξατομικευμένες  μεθόδους διδασκαλίας.

Στην πράξη  βλέπω ότι η συνεργατικότητα και η σύμπραξη των μαθητών μέσα από ένα ιδιαίτερα δομημένο  συλλογικό  μάθημα μικρών μουσικών ομάδων  και όχι με το παραδοσιακά ατομικό δίνει κίνητρο ενθάρρυνση και ευχαρίστηση αλλά και ουσιαστική γνώση στους μαθητές.

Ποιες είναι εκείνες οι τοποθεσίες που θα δείχνατε σε έναν σύγχρονο περιηγητή του 21ου αιώνα από την πόλη σας; 

Πιστεύω ότι υπάρχει άμεση συνάρτηση του φυσικού χώρου και της ανθρώπινης δραστηριότητας. Μέσα από το πρίσμα μιας «πολιτιστικής ανθρωπογεωγραφίας» χαρακτηριστικές τοποθεσίες που μαρτυρούν την ένταξη και την πορεία  της ανθρώπινης παρουσίας μέσα στο φυσικό περιβάλλον  αποκτούν  ένα  ενδιαφέρον  για την κατανόηση ενός περιβάλλοντος  το οποίο καθορίζουμε αλλά ταυτόχρονα μας καθορίζει. Κτίρια ή μνημεία που μαρτυρούν αυτή την ιστορική πορεία και εξέλιξη για μένα έχουν διαχρονική αξία.

Το αρχαίο Θέατρο της Αιγείρας επιλεκτικά κτισμένο σε ένα πανοραμικό ενεργειακό τοπίο, αποτελεί απόδειξη ότι στον τόπο αυτό χιλιάδες χρόνια πριν αναπτύχθηκε ένας προηγμένος πολιτισμός, που παιδαγωγούσε με το θέατρο τους πολίτες του.

Στο λιμάνι του Αιγίου υπάρχουν οι πέτρινες σταφιδαποθήκες στην πανέμορφη παραλιακή ζώνη του Αιγίου που στοίβαζαν μαζί με τον καρπό τον μόχθο χιλιάδων ανθρώπων.

Στο κέντρο της πόλης  βρίσκονται οι ναοί της Φανερωμένης,  των  Εισοδίων  και η Παλαιά Αγορά που είναι έργα του Τσίλερ, τα Ψηλά Αλώνια,  τα διατηρημένα αρχοντικά νεοκλασικά αλλά και τα λαϊκά σπίτια και αρχοντικά στα Γαλαξιδιώτικα, που μαρτυρούν την ακμή και τον πλούτο που συγκεντρώθηκε από τα προϊόντα   της εύφορης γης της Αιγιάλειας.

Το 1991 δημιουργείτε το «Μουσικό Εργαστήρι Αιγίου» και το ταξίδι συνεχίζεται ακόμα για 28 ολόκληρα χρόνια. Ποια πιστεύετε ότι ήταν η συμβολή του στον πολιτισμό και γιατί η ελληνική δισκογραφία όλο και περισσότερο ακολουθεί φθίνουσα πορεία ;

Μετά τη στρατιωτική μου θητεία εγκαταστάθηκα στο Αίγιο εργαζόμενος ως δάσκαλος στην αρχή και  ως φιλόλογος στη μέση εκπαίδευση στη συνέχεια.

Συνεχίζω παράλληλα να διδάσκω κλασική κιθάρα σε Ωδεία του Αιγίου και της Πάτρας. Ωδείο Φίλιππος Νάκας, Πελοποννησιακό Ωδείο, Ωδείο Φιλαρμονικής Πατρών, Ωδείο Αναστασοπούλου κ.ά.

Η αγάπη όμως και το μουσικό ενδιαφέρον για την παράδοση που είχε ξεκινήσει  από την ενασχόλησή  μου με το λαούτο ήταν ζωντανή. Την εποχή εκείνη   δεν υπήρχαν μουσικά σχολεία σχολές παραδοσιακών οργάνων και παραδοσιακά  όργανα στο εμπόριο. Συγκέντρωσα μια  ομάδα νέων μουσικών και παραγγείλαμε σε οργανοποιό μια σειρά ξεχασμένων τότε οργάνων. Πολίτικο λαούτο, κανονάκι, σαντούρι, ούτι, ταμπουρά, πολίτικη λύρα  Ο λόγος που ασχολήθηκα με  τόσα όργανα ήταν πέρα από την προσωπική αναζήτηση η ανάγκη και η ευθύνη  ως υπεύθυνου του σχήματος να δείξω έστω τα πρώτα βήματα σε πολλούς από τους συνεργάτες μου.

Και ξεκίνησαν οι πρώτες εμφανίσεις οι πρώτες παραστάσεις σε μεγάλα φεστιβάλ και αρκετά βραβεία (Ιθάκη/Σύμη / Πάτρα /Τρίπολη).

Ο κορυφαίος ερμηνευτής Χρόνης Αηδονίδης ενθουσιάζεται ακούγοντας μια ηχογράφησή μας και γίνεται ο δάσκαλος μας. Κατεβαίνει για έναν ολόκληρο χρόνο τακτικά στο Αίγιο και αρχίζει μια μεγάλη συνεργασία σε παραστάσεις. Μας γνωρίζει στη Δόμνα Σαμίου και η μουσική παρέα διευρύνεται και το ίδιο και οι παραστάσεις και οι συνεργασίες: Μαρίζα Κωχ, Σάββας Σιάτρας, Δικαία Χατζηδάκη, Νάντια Καραγιάννη, Νάσια Κονιτοπούλου, Βαγγέλης  Δημούδης, Παναγιώτη Λάλεζας και τόσοι άλλοι.

Το Μουσικό Εργαστήρι δεν εξελίχθηκε σε ένα έθνικ γκρουπ που είναι πολύ διαδεδομένο σήμερα από προσωπική μου καλλιτεχνική  επιλογή. Ήδη από το 1993 είχα αρχίσει να παρουσιάζω τραγούδια μου σε αυτό που χαρακτηρίζουμε  σήμερα ως νέο έντεχνο παραδοσιακό ύφος. Μετά από μια πενταετία ακολούθησε καταιγισμός. Σύγχρονος στίχος ντύνει σχεδόν αυτούσια παραδοσιακά μοτίβα πλαισιωμένα με τους ανάλογους αυτοσχεδιασμούς ικανότατων οργανοπαιχτών. Το τοπίο έγινε πληθωριστικό πολλές φορές καθαρά μιμητικό και εν τέλει αντιδημιουργικό. Προσωπικά κατέληξα συνθετικά σε  ένα ιδιαίτερο προσωπικό ύφος, όπου οι ρυθμοί και οι δρόμοι της ελληνικής παράδοσης ενώνονται με τον λυρισμό της ποίησης και της κλασικής κιθάρας και εμφανίζονται ως νέα σύνθεση που  κρατάει τη σωστή απόσταση  από τις πηγές  μετασχηματισμένο σε νέα δημιουργία.

Πάνω σε αυτή την κατεύθυνση το 2005 δημιουργώ το έντεχνο μουσικό σύνολο   ΗΔΥΦΩΝΟ με το οποίο συνεργάζομαι  σε συναυλίες παρουσιάζοντας και τα τραγούδια μου με πολλούς  καταξιωμένους αλλά και νεότερους ερμηνευτές όπως  η Έλλη  Πασπαλά, η Γιώτα Νέγκα,  ο Γεράσιμος Ανδρεάτος, η Αναστασία Μουτσάτσου,   η Σοφία Παπάζογλου, ο Μπάμπης Τσέρτος, η Λιζέτα Καλημέρη, ο Θοδωρής Κοτονιάς, η Αννη Ονουφρίου , η Δώρα Πετρίδη ο  Θοδωρής Νικολάου, η  Πόλυ Νικολοπούλου, η κόρη μου Έλενα Παπαδημητρίου κ.ά.

Όσον αφορά την πορεία της ελληνικής δισκογραφίας πιστεύω ότι ο όρος κυριολεκτικά  δεν υφίσταται εδώ και πολύ καιρό.  O δίσκος και το CD που τον διαδέχτηκε  δεν υφίστανται σήμερα ως προϊόντα . Η μουσική πλέον προωθείται και επιβάλλεται μέσα από την τηλεόραση, τις αυστηρά καθορισμένες  playlists του  ραδιοφώνου,  τα views και τα likes του  YouTube  στο internet δωρεάν για τον ακροατή. Η μουσική στο YouTube έγινε σύνθετο θέαμα, έγινε show ενταγμένο στις επιταγές και τους κανόνες προώθησης της αγοράς. Όποιος ελέγχει τα δίκτυα ελέγχει και το μουσικό  γίγνεσθαι. Ότι δε βρίσκει θέση  εκεί για τον πολύ κόσμο δεν υπάρχει. Παρόλα αυτά υπάρχει χώρος και κοινό που ενδιαφέρεται για τις  διακριτικές  διαδρομές εναλλακτικών  δημιουργών που δημιουργούν ένα παράλληλο αισθητικό σύμπαν για όσους στη ζωή τους έχουν διαλέξει να μην τρώνε έτοιμη τροφή. 

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος το 1975 γυρίζει τις πρώτες σκηνές της κινηματογραφικής του ταινίας «Θίασος» στο Αίγιο. Θυμόσαστε τον ίδιο, τους ηθοποιούς κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, Αλήθεια πως βιώσατε στα εφηβικά σας χρόνια όλο αυτό το κλίμα το μετεμφυλιακό;

Ήμουν μικρό παιδί όταν ο πατέρας μου με ανέβαζε στους ώμους του για να μπορώ να βλέπω λόγω τον κόσμο που συνέρρεε τα γυρίσματα του «ΘΙΑΣΟΥ». Όταν τελικά χρόνια αργότερα η ταινία προβλήθηκε είχε τη σήμανση «ακατάλληλο» και θυμάμαι ότι  κάνοντας  κοπάνα από τα Αγγλικά παρακαλέσαμε τον αιθουσάρχη να μας βάλει κρυφά στο πατάρι, από όπου με έκπληξη είδα τον πατέρα μου να  παρακολουθεί την ίδια προβολή από την πλατεία. Ήταν ιδιαίτερα τιμητικό για μένα όταν χρόνια μετά η πρωταγωνίστρια του Θιάσου Εύα Κοταμανίδου δέχτηκε την πρόταση για μια καλλιτεχνική συνεργασία και από τότε έγινε σταθερή και αγαπημένη φίλη και συνεργάτης. Ήταν επίσης συγκινητικό όταν το 2012 μετά από 38 χρόνια σε ένα αφιέρωμα που ετοιμάσαμε με τη σύζυγο μου, συγγραφέα και σκηνοθέτη, Μαρία Παναγιωτακοπουλου  με τίτλο «το Αίγιο μέσα από το φακό του Θ. Αγγελόπουλου», ανακαλέσαμε στη μνήμη μας εκείνη την εποχή μέσα από  μαρτυρίες συνεργατών του Αγγελόπουλου, αλλά και πολλών Αιγιωτών που βρέθηκαν διπλά του στα γυρίσματα ή έπαιξαν ως κομπάρσοι στις ταινίες Θίασος και Μελισσοκόμος. Εκεί ξαναβλέποντας την ταινία συνειδητοποίησα ότι η δική μου γενιά ήταν αυτή που στον χρόνο της αμβλύνθηκαν  οι  αντιθέσεις του εμφυλίου και έγινε μια  μετάβαση  σε μια καινούργια κοινωνία, σε μια νέα τάξη πραγμάτων με νέα χαρακτηριστικά αντίθεσης και αντιπαράθεσης. Το αφιέρωμα αυτό στάθηκε η αφορμή να γράψω και ένα τραγούδι πάνω σε στίχους της Μαρίας Παναγιωτακοπούλου αφιερωμένο στον Θ. Αγγελόπουλο με τίτλο «Φώτα, μοτέρ πάμε»  το οποίο τραγούδησε με μοναδικό τρόπο σε πρώτη εκτέλεση η Έλλη Πασπαλά με τη συνοδεία του μουσικού συνόλου Ηδύφωνο.

Έχετε ταξιδέψει στην Ευρώπη και έχετε συμμετάσχει σε Φεστιβάλ (Γαλλία, Ιταλία, Βουλγαρία), στην Κωνσταντινούπολη αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες (Όπερα Μπρούκλιν Νέας Υόρκης) αποκομίζοντας βραβεύσεις και διακρίσεις. Η Ελληνική Πολιτεία δίνει τη δυνατότητα σε νέους συνθέτες και μουσικούς να προβάλλουν τη δουλειά τους στο εξωτερικό;

Στην προηγούμενη κουβέντα σχετικά με τη δισκογραφία είπαμε ότι στη βαριά μαζική μουσική βιομηχανία την προώθηση τη διαχειρίζεται η τηλεόραση και το διαδίκτυο. Αλλά και στον χώρο του ποιοτικού λεγόμενου τραγουδιού υπάρχουν και εκεί στεγανά που δύσκολα ένας νέος δημιουργός βρίσκει χώρο και δυνατότητα προβολής της δουλειάς του. Από την άλλη υπάρχει και μια πολύ μεγάλη παραγωγή που δημιουργεί έναν μεγάλο θόρυβο που εμποδίζει να ξεχωρίσουν και κάποια καλά πράγματα. Η ελληνική πολιτεία θα έπρεπε κατά τη γνώμη μου έχοντας την αυστηρή εποπτεία ενιαίου συλλογικού και διάφανου φορέα πνευματικών δικαιωμάτων να εξοικονομεί πόρους και για την προώθηση και υποστήριξη της ελληνικής μουσικής παραγωγής και της προβολής της στο εξωτερικό.

Από την άλλη όμως όπου  δεν επεμβαίνει η αγορά και αναλαμβάνει αποκλειστικά η πολιτεία, έρχεται η μικροπολιτική των εξυπηρετήσεων και των προσωπικών συμφέρονταν για να τελειώσει τη δουλειά. Θυμάμαι ήμασταν στο Άμστερνταμ και παρουσιάζαμε το έργο μου «του κρασιού και του έρωτα» με ερμηνευτή το Βασίλη Λέκκα στη  θρυλική μουσική σκηνή Paradiso με πρόσκληση και χρηματοδότηση και του Ολλανδικού υπουργείου πολιτισμού, όταν μας ενημέρωσαν ότι η παράσταση αυτή επρόκειτο να αφαιρεθεί από το «Πάτρα πολιτιστική πρωτεύουσα 2006»  μετά την παραίτηση του Θάνου Μικρούτσικου με την αιτιολογία ότι δεν είχε διεθνές ενδιαφέρον. Και πράγματι η παράσταση αφαιρέθηκε τότε  και παρουσιάστηκε ένα χρόνο μετά με άλλο φορέα στο Ρωμαϊκό Ωδείο αλλά τα συμπεράσματα δικά σας…

Και για να τελειώσω  με μια αισιόδοξη αναφορά στην ερώτηση για τις δυνατότητες προβολής των νέων δημιουργών,   μια σημαντική πρωτοβουλία σε αυτή την κατεύθυνση  είναι ο θεσμός «Βήμα νέων καλλιτεχνών» που έχει καθιερώσει ο Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου Πατρέων.

Η Πάτρα ως τρίτος πόλος μετά την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη μπορεί να δημιουργήσει το δικό της πολιτιστικό πυρήνα αν διευρύνει τους ορίζοντές της.

Τη δεκαετία του 80 ο αδερφός μου επισκέπτεται το εργοστάσιο του Λαδόπουλου στην Πάτρα και μας φέρνει σπίτι λίγες κόλλες χαρτιού, το θυμάμαι σαν και τώρα. Γιατί πιστεύετε ότι αφήσαμε στην τύχη τους,  τα κτίρια που στέγασαν μέρος της ιστορίας του τόπου μας και δεν φροντίσαμε να τους δώσουμε την ιστορική συνέχεια που τους έπρεπε;  

Γιατί πιστεύω ότι μετά τον πόλεμο στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 ορίστηκε λανθασμένα  από  την πολιτεία η έννοια της εξέλιξης και της προόδου κυρίως στο θέμα της νεότερης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.

Μια λάθος στόχευση που συνεχίζει σε μεγάλο βαθμό να υπάρχει και σήμερα αγνοώντας τη βαριά βιομηχανία της χώρας μας που είναι ο ιστορικός και πολιτιστικός τουρισμός που προσδίδει μια τεράστια υπεραξία στο ούτως ή άλλως πανέμορφο  φυσικό περιβάλλον.

Έχοντας το προνόμιο ως χώρα να έχουμε τόσα αρχαία μνημεία υποτιμήσαμε και καταστρέψαμε χωρίς δεύτερη σκέψη αριστουργήματα της νεότερης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και οικισμούς και συνοικίες με χαρακτηριστικό ύφος και χρώμα.

 Στο Αίγιο είναι χαρακτηριστική η αλλοίωση του οικιστικού αλλά και του φυσικού τοπίου του λιμανιού που ενέπνευσε τον θ. Αγγελόπουλο να το επιλέξει ως φυσικό σκηνικό. Το γραφικό  λιμανάκι με τον καφενέ κάτω από την Παναγία Τρυπητή μπαζώθηκε, ο αιωνόβιος πλάτανος κόπηκε και στη θέση τους τοποθετήθηκαν από την πολιτεία ακαλαίσθητες λυόμενες υπερκατασκευές. Τα υπέροχα νεοκλασικά αρχοντικά της Μητροπόλεως με εξαίρεση το αρχοντικό Παναγιωτόπουλου γκρεμίστηκαν για πολυκατοικίες και το ίδιο έγινε μετά τον σεισμό στη γραφική συνοικία των Γαλαξιδιώτικων.

Τα κτίρια έχουν ψυχή και θυμάμαι χαρακτηριστικά την απήχηση που είχε  στην Πάτρα όταν το 2004 παρουσιάσαμε σε μορφή μουσικοθεατρικής παράστασης  την ιστορία του εμβληματικού παλαιού κτιρίου του Νοσοκομείου Άγιος Ανδρέας  με αφορμή  τα 130 χρόνια από την ίδρυσή του.

Μετά την πρώτη παρουσίαση τον χειμώνα  στο Δημοτικό Θέατρο και μετά από απαίτηση του κόσμου παρουσιάστηκε και το καλοκαίρι στο Ρωμαϊκό Ωδείο.

Σήμερα το κτίριο αξιοποιείται ως Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Πατρέων  δίνοντας ένα καλό παράδειγμα.

Μετά τον πόλεμο και τον εμφύλιο ο Πολιτισμός γνωρίζει άνθιση, O Γκάτσος μετέφρασε το Ματωμένο Γάμο σε δεκαπεντασύλλαβο, ο Χατζιδάκις έκανε τη γνωστή συναυλία με τον Βαμβακάρη στον Ορφέα αφού τον πήρε από τα καταγώγια του Πειραιά και ο Τσαρούχης ζωγράφισε ναύτες να χορεύουνε ζεϊμπέκικο. Από τη μια είναι η κληρονομιά μας, από την άλλη πιστεύετε ότι συνεχίσαμε στο δρόμο τους ή όχι;

Εγώ είμαι άνθρωπος που ανατράφηκα μέσα στο κλίμα αυτής της γενιάς.

Με αρχή  το ρεύμα  του Παλαμά που μετά το ΄21 έβαλε τα θεμέλια  της νεότερης  πνευματικής Ελλάδας όλοι αυτοί που ανέφερες και θα προσθέσω σε αυτούς τον Σεφέρη, τον Ελύτη, τον Μάνο Χατζιδάκι, τον  Μίκη Θεοδωράκη, τον Γιάννη Μαρκόπουλο και τόσους άλλους  εμπνευσμένους  ανθρώπους που μετά τον  πόλεμο ένωσαν τις δυνάμεις  τους και έδωσαν ταυτότητα σε αυτό  που λέμε νέος ελληνικός πολιτισμός.

Εγώ ως μουσικός και φιλόλογος συνειδητά και ασυνείδητα παραμένω και επιμένω  δημιουργικά σε αυτήν τη σχολή. Μια σχολή  που στοχεύει να ενώσει την ελληνική ποίηση με το λαϊκό πολιτισμό και την σύγχρονη μουσική δημιουργία και αντίστοιχα  το θέατρο και τον κινηματογράφο με τη λογοτεχνία και την εικαστική έμπνευση.

Ορμώμενος από τον  δίσκο σας «του Κρασιού και του Έρωτα» με αρχαία λυρική ποίηση και ερμηνευτή τον καταξιωμένο ερμηνευτή Βασίλη Λέκκα, νιώθετε ότι ο σύγχρονος άνθρωπος μπορεί να ισορροπήσει ανάμεσα στη ζωή, τον έρωτα, τις χαρές, τη θλίψη και το φόβο για το αύριο;

Ο άνθρωπος από τη στιγμή που συνειδητοποίει την ύπαρξή του διαχρονικά παλεύει με τον φόβο του θανάτου που εκπροσωπούν επί γης μέσα από την  εξουσία τους οι Θεοί και οι άρχοντες. Οι αρχαίοι Έλληνες το αντιλήφθηκαν νωρίς αυτό. Ο έρωτας είναι το αντίρροπο του θανάτου και ο ποιητής στην αρχαία λυρική ποίηση βρίσκει το θάρρος με τη βοήθεια του Διονύσου αλλά και της Αφροδίτης να διεκδικήσει το δικαίωμα  στην απόλαυση της ζωής. Ένα τραγούδι που ξεκινά από την αρχαία Ελλάδα μέσα από την ποίηση του Ανακρέοντα, του Αλκαίου και της Σαπφούς για να ταξιδέψει στον κόσμο ως μήνυμα, φιλοσοφία και τρόπος θεώρησης της ζωής. Το τραγούδι αυτό, ως διθύραμβος ήταν η απαρχή του θεάτρου, ως αμφισβήτηση ήταν η αρχή της επιστήμης και ως προσωπική απαίτηση και δικαίωμα ήταν η αρχή της δημοκρατίας. Η μουσική αυτή δουλειά είναι αποτέλεσμα μακρόχρονης φιλολογικής έρευνας πάνω στο θέμα. Γενικά με ενδιαφέρει η συμβολική και ουσιαστική σχέση και αλληλεπίδραση των φυσικών στοιχείων με τον ανθρώπινο πολιτισμό. Είμαστε αναπόσπαστο κομμάτι του φυσικού κόσμου. Όπως ο  «οίνος» στη λυρική ποίηση γίνεται ο καταλύτης που δίνει στον άνθρωπο την ελάχιστη δύναμη να κάνει την υπέρβαση του φόβου του, αντίστοιχα το «ύδωρ» τον εξαγνίζει και τον επαναφέρει στη φυσική του καθαρότητα. Η παράσταση «Ύδωρ σωτήριον» που παρουσιάστηκε  πρώτη φορά στο Ρωμαϊκό Ωδείο το 2005 περιέχει έναν συνθετικό  κύκλο τραγουδιών μου που προβάλλει αυτά τα στοιχεία. Τα τραγούδια ερμήνευσαν οι Μπάμπης Τσέρτος, Βασίλης Λέκκας και Χρόνης Αηδονίδης και ήταν συμπαραγωγή της ΕΡΤ.