Ο γνωστός ηθοποιός έρχεται στην Πάτρα 18- 20/10 με την παράσταση "Προσωπική συμφωνία"

Στην Πάτρα θα βρεθεί τις επόμενες ημέρες ο ηθοποιός Νικήτας Τσακίρλογλου καθώς θα ανέβει στη σκηνή του θεάτρου «Πάνθεον» με την παράσταση «Προσωπική συμφωνία».

Λίγο πριν συναντηθεί ξανά με το θεατρικό κοινό της Πάτρας μίλησε στο thebest.gr για το θέατρο στο οποίο αφιερώθηκε, για το γάμο του του με τη Χρυσούλα Διαβάτη, για τη θρησκεία αλλά και για τον θάνατο που τον τρομάζει.

Η πρώτη φορά που εμφανίστηκα στο θέατρο, ως μαθητής, την εποχή του Σωκράτη Καραντινού, ήταν στην Πάτρα

Για άλλη μία φορά, θα βρεθείτε στην Πάτρα. Ποια είναι η σχέση σας με την πόλη και το κοινό της; Υπάρχουν μνήμες;

Πράγματι έρχομαι τακτικά στην Πάτρα, όποτε παρουσιάζεται η ευκαιρία με ένα καλό έργο… όπως ήταν ο «Προμηθέας δεσμώτης», μία παράσταση στην οποία συνέβαλε σημαντικά το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο της Πάτρας.

Το κοινό της Πάτρας είναι ένα καλό θεατρικό κοινό γιατί έχει ένα πολύ καλό θέατρο εδώ και χρόνια. Πρέπει να σας ομολογήσω ότι η πρώτη φορά που εμφανίστηκα στο θέατρο, ως μαθητής, την εποχή του Σωκράτη Καραντινού, ήταν στην Πάτρα.

Έπαιξα στο Δημοτικό θέατρο. Αυτό έχει χαραχθεί ανεξίτηλα στη μνήμη μου… ήταν κάτι πρωτόγνωρο για εμένα. Ήμουν μαθητής της δραματικής σχολής και ο εμπνευσμένος Σωκράτης Καραντινός πήρε τους μαθητές του, εμένα, τον Σπύρο Ευαγγελάτο, την Αντιγόνη Γλυκοφρύδη, την Έλλη Φωτίου κι άλλους… και μας εμφάνισε στο Δημοτικό Θέατρο της Πάτρας όπου παίξαμε μία παράσταση.

Έχω πολλούς φίλους στην Πάτρα. Είναι μία πόλη που έχει κουλτούρα και προσπαθεί να γίνει καλύτερα. Αυτό για εμένα είναι πολύ σημαντικό. Έχει αρκετούς πνευματικούς ανθρώπους

Λίγα λόγια για το έργο που θα δούμε…

Αυτή τη φορά ερχόμαστε με ένα σπουδαίο έργο το οποίο παίχτηκε στην Αθήνα και θα έπρεπε να το δει όχι μόνο η Πάτρα, αλλά όλη η Ελλάδα. Αφορά την τέχνη και την πολιτική.

Θέμα του είναι το πόσο ο καλλιτέχνης επηρεάζεται από τις πολιτικές καταστάσεις.

Πρόκειται για μία παράσταση που θα παιχθεί ξανά και στην Αθήνα, στο «Από μηχανής θέατρο». Την σκηνοθεσία έχει κάνει ο Δημήτρης Μυλωνάς και στην παράσταση παίζουν σπουδαίοι ηθοποιοί- νεότεροι αλλά και παλιότεροι- όπως εγώ που ανήκω στους ηθοποιούς των «παλαιών ημερών».

Υποδύομαι έναν μαέστρο. Δεν υπήρξε καλύτερος από εκείνον για εκείνη την εποχή που μεγαλούργησε. Δυστυχώς ήταν η ναζιστική περίοδος της ιστορίας μας και της ιστορίας πολλών κρατών που υπέφεραν όπως και η Ελλάδα. Ο μαέστρος λοιπόν κατηγορείται από τους Αμερικάνους ότι συμμετείχε σε όσα έγιναν εκείνη την καταραμένη εποχή.

Τι σας αγγίζει περισσότερο στο έργο και τον ρόλο σας;

Αυτή η ευαισθησία αυτού του ανθρώπου, αυτού του καλλιτέχνη.

Πρόκειται για έναν σπουδαίο άνθρωπο που δεν άφησε μόνο το μουσικό του έργο. Άφησε και κάποια βιβλία για την τέχνη που είναι παρακαταθήκη για τους νεότερους. Τέτοιοι άνθρωποι που με το έργο τους και την κοινωνική τους παρουσία έχουν βοηθήσει, με συγκινούν. Ο άνθρωπος αυτός, βοήθησε πολύ το εβραϊκό στοιχείο, κατηγορήθηκε όμως επειδή κάποια στιγμή έδωσε το χέρι του στον Χίτλερ ο οποίος ήθελε να τον συγχαρεί για την επίδοση του στη μουσική.

Νομίζω ότι αν αρχίσω να προκαλώ οίκτο στο κοινό, θα το καταλάβω τη στιγμή που πρέπει και θα αποσυρθώ

Εσείς από την άλλη, είστε ένας «ακούραστος υπηρέτης» του θεάτρου…

Δεν πρέπει να φαίνεται η κούραση και η κόπωση του καλλιτέχνη. Πρέπει πάντα να είναι ανανεωμένος, ζωντανός και να μπορεί να δίνει τον καλύτερο του εαυτό. Δεν πρέπει να προκαλεί οίκτο στο κοινό.

Νομίζω ότι αν αρχίσω να προκαλώ αυτό το συναίσθημα στο κοινό, θα το καταλάβω τη στιγμή που πρέπει και θα αποσυρθώ. Αυτό θα ήταν το μόνο που θα με έκανε να αποχωρίσω από το θέατρο. Όταν δεν έχεις καλή υγεία και πνεύμα ώστε να αποστηθίζεις τα κείμενα και να μπορείς να τα φέρεις στο θέατρο για να συγκινήσεις τον κόσμο -πνευματικά και συναισθηματικά- πρέπει να αποχωρείς.

Στη συνείδηση του κοινού είστε από τους σημαντικούς θεατρικούς ηθοποιούς στην Ελλάδα…

Το προσπαθώ. Είναι κάτι που το αφήνω στην κρίση του κοινού. Εμείς οι ηθοποιοί δεν πρέπει να έχουμε ιδέα για τον εαυτό μας. Την ιδέα πρέπει να την έχει ο κόσμος για εμάς.. Δεν μπορεί να κοιτάω τον εαυτό μου στον καθρέφτη και να του λέω «Τι μεγάλος που είσαι».

Το τελευταίο λόγο τον έχει λοιπόν το κοινό, ή μας απορρίπτει ή μας εγκρίνει.

Έχετε δείξει, μέσα από τις επιλογές σας, ότι πιστεύετε πως η ζωή του ηθοποιού είναι στο θέατρο…

Η τηλεόραση είναι ένα πάρεργο. Το έκανα κι εγώ στο παρελθόν. Δε νομίζω ότι θα είχα τις αντοχές να το κάνω τώρα. Δεν υποτιμώ την τηλεόραση γιατί είναι ένα μέρος της δουλειάς μας αλλά δεν είναι αυτό που μας εκφράζει.

Η τηλεόραση γίνεται βιαστικά και επιπόλαια. Γι αυτό δεν έχει και κύρος. Μπορεί ο κόσμος να θαυμάζει τους ηθοποιούς μέσα από την τηλεόραση αλλά επιφανειακά. Βάθος υπάρχει στο καλό θέατρο – χωρίς να υποτιμώ κάποια είδη θεάτρου στα οποία μπορεί να «επιπλέει» ο καλός ηθοποιός.

Και θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το θέατρο συνοδοιπορεί με την κοινωνία. Είναι καθρέφτης της κοινωνίας και πρέπει να γίνεται σωστά για να μπορεί να εκφράζει το μέγεθος και τη θέση της κοινωνίας. Η κοινωνία είχε ανάγκη το θέατρο από την αρχαία εποχή. Δεν είναι μόνο διασκέδαση. Είναι η σύναξη που προσφέρει στον κόσμο. Όπως μπορεί να την προσφέρει και η Εκκλησία.

Πιστεύω στον Χριστό αλλά και στους ανθρώπους που μαρτύρησαν για να προσφέρουν

Ποια είναι η δική σας σχέση με την Εκκλησία και τη θρησκεία;

Εγώ πιστεύω. Δεν είμαι θρησκόληπτος.

Πιστεύω στον Χριστό αλλά και στους ανθρώπους που μαρτύρησαν κατά καιρούς… παλιότερα αλλά σήμερα στην πολιτική και κοινωνική ζωή. Υπάρχουν άνθρωποι που ξεχνούν τον εαυτό τους και θέλουν να προσφέρουν.

Για ποια πράγματα θα λέγατε ότι είστε περισσότερο περήφανος;

Για την οικογένεια μου και τους φίλους μου.

Ευχαριστώ το θεό που μου δίνει κουράγιο και ευθύνη, ως πολίτης να μπορώ να προσφέρω στους συνανθρώπους μου και μέσω του θεάτρου.

Έχετε ζήσει ως παντρεμένος με την ηθοποιό Χρυσούλα Διαβάτη για πάνω από 60 χρόνια…

Ναι… Η Χρυσούλα είναι μία σημαντική ηθοποιός που σφράγισε κι εκείνη με την παρουσία της το χώρο του θεάματος και της τέχνης.

Έχουμε φτιάξει μαζί μία οικογένεια, έχουμε την κόρη μας το εγγόνι μας… Μένουμε όλοι μαζί στο ίσιο σπίτι και είμαστε χαρούμενοι. Δεν θεωρώ ότι καταφέραμε κάτι… Έτσι θα έπρεπε να είναι τα πράγματα για όλους. Υπάρχει αλληλοσεβασμός, αλληλοκατανόηση... γιατί η ζωή έχει τις διακυμάνσεις της. Αυτά τα δύο βοηθούν στο να βρίσκονται οι ισορροπίες.

Με τη Χρυσούλα επόμαστε μαζί από τα παιδικά μας χρόνια. Μας ένωσε το θέατρο. Βρεθήκαμε στον θίασο του Μάνου Κατράκη, στο Πεδίο του Άρεως και ερωτευτήκαμε, όπως έπρεπε να γίνει. Ζήσαμε για κάποια χρόνια στη Θεσσαλονίκη. τότε που ήμουν στο Κρατικό θέατρο βορείου Ελλάδος στο οποίο υπήρξα και ως καλλιτεχνικός διευθυντής. Δεν είμαστε το μοναδικό καλλιτεχνικό ζευγάρι στο θέατρο. Δεν είμαστε η εξαίρεση αλλά ο κανόνας.

Ποια ήταν, όλα αυτά τα χρόνια, η σχέση σας με τα χρήματα;

Όταν αποφασίζει κανείς να γίνει καλλιτέχνης πρέπει να ξέρει ότι δεν θα κάνει τη μεγάλη ζωή. Βλέπουμε άλλωστε ότι σημαντικοί ηθοποιοί πεθαίνουν φτωχοί. Εγώ πάντα διεκδικούσα να αμείβομαι γι΄ αυτό που κάνω. Τα περισσότερα χρόνια μου τα πέρασα σε κρατικά θέατρα όπου δεν υπάρχει οικονομική άνεση και δεν μπορείς να έχεις μεγάλες απαιτήσεις.

Ποτέ δεν έγινα ένας εμπορικός ηθοποιός. Δεν μπόρεσα να γίνω. Θα ήθελα αλλά δεν ανήκω στην κατηγορία των ηθοποιών που σκοπός τους είναι το χρήμα. Εγώ ήθελα να κάνω τη δουλειά μου και να έχω την εκτίμηση του κόσμου μέσα από αυτή.

Υπάρχει κάτι που σας αγχώνει ή σας τρομάζει πλέον;

Ο θάνατος και τα γηρατειά στα οποία βρίσκομαι. Δε το βάζω κάτω όμως, πολεμάω σαν τον Διγενή. Ο ηθοποιός πρέπει να δίνει παράδειγμα ζωής και να προσπαθεί για το καλύτερο… να γίνεται παράδειγμα προς μίμηση.

"Προσωπική συμφωνία" στο Πάνθεον

Στις 18, 19 και 20 Οκτωβρίου

Σε μία σύμπραξη πρωταγωνιστών διαφορετικών γενεών, ο βετεράνος Νικήτας Τσακίρογλου δίνει μια από τις δυνατότερες ερμηνείες της καριέρας του, μαζί με τον Χρήστο Βαλαβανίδη σε μία επίσης σπουδαία θεατρική στιγμή και τον Αχαιό Αλέξανδρο Μπουρδούμη σ’ έναν ρόλο σταθμό στη σκηνική του διαδρομή.

Αξίζει να θυμίσουμε πως οι Νικήτας Τσακίρογλου και Αλέξανδρος Μπουρδούμης συνεργάστηκαν και το περασμένο καλοκαίρι στην παράσταση αρχαίου δράματος «Προμηθέας» σε σκηνοθεσία Σταύρου Τσακίρη, που παρουσίασε το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας στην Επίδαυρο, στο Αρχαίο Ρωμαικό Ωδείο στην Πάτρα, στο Ηρώδειο και αλλού.

Στη Ναζιστική Γερμανία, ο Βίλχελμ Φουρτβένγλερ θεωρείται ο σημαντικότερος Διευθυντής Ορχήστρας γι’ αυτό και χαίρει της εύνοιας του Αδόλφου Χίτλερ. Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στο κατεχόμενο Βερολίνο, ο Φουρτβένγκλερ θα κατηγορηθεί για τη σχέση του με το Ναζιστικό καθεστώς και θα υποβληθεί σε ανάκριση από τους Αμερικανούς. Την ανάκριση του μαέστρου αναλαμβάνει ο ταγματάρχης Άρνολντ, ο οποίος δείχνει αποφασισμένος να αποδείξει πως ο μουσικός υπήρξε στέλεχος των Ναζί κι εκμεταλλεύτηκε τα προνόμια που του προσέφερε το Κόμμα.

Τα αποδεικτικά στοιχεία είναι μηδαμινά μόλο ταύτα, τα επιχειρήματα του Φουρτβένγκλερ σχετικά με τη «διατήρηση της Γερμανικής μουσικής παράδοσης και των υψηλών αξιών», συγκρούονται με τις ανεξίτηλες μνήμες του Ταγματάρχη από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τους αμέτρητους νεκρούς. O μάρτυρας που θα αλλάξει την τροπή της ανάκρισης είναι ο Ρόντε, δεύτερο βιολί της Φιλαρμονικής του Βερολίνου, ο οποίος με αντάλλαγμα την προσωπική του απαλλαγή, προδίδει κρυφές πτυχές του μαέστρου.

Η «Προσωπική Συμφωνία» του Ρόναλντ Χάργουντ (συγγραφέα του επίσης βραβευμένου έργου The dresser), γράφτηκε το 1995 και βασίζεται σε πραγματικά ημερολόγια του σπουδαίου μαέστρου Βίλχελμ Φουρτβένγλερ, τα οποία κρατούσε κατά τη διάρκεια της ανάκρισής του. Η πρεμιέρα του έργου έγινε στην Αγγλία, στο Minerva Theatre του Τσίτσεστερ σε σκηνοθεσία Χάρολντ Πίντερ. Για την ερμηνεία του μαέστρου ο Ντάνιελ Μάσεϊ απέσπασε το βραβείο Laurence Olivier Award καλύτερης ανδρικής ερμηνείας ενώ το έργο τιμήθηκε με το βραβείο Laurence Olivier Award for Best New Play. Το 2001 μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη σε διασκευή του ίδιου του συγγραφέα, σκηνοθεσία του Ούγγρου Ίστβαν Σάμπο και με τον Αμερικανό σταρ Χάρβευ Καϊτέλ στο ρόλο του ανακριτή Άρνολντ.

Συντελεστές:

Μετάφραση: Αθανασία Α. Καραγιαννοπούλου

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μυλωνάς

Φωτισμοί: Γιώργος Αγιαννίτης

Βοηθός σκηνοθέτη: Βίκυ Παναγιωτοπούλου

Παίζουν:

Νικήτας Τσακίρογλου: Βίλχελμ Φουρτβένγκλερ

Χρήστος Βαλαβανίδης: Χέλμουτ Ρόντε

Αλέξανδρος Μπουρδούμης: Ταγματάρχης Άρνολντ

Άννα Ελεφάντη: Έμμυ Στράουμπε

Μαρούσκα Παναγιωτοπούλου: Ταμάρα Ζαχς

Παναγιώτης Γουρζουλίδης: Υπολοχαγός Ντέιβιντ Γουίλς

Πληροφορίες