Η αληθινή μορφή του δολοφόνου…

«Όχι», φώναξε με ραγισμένη φωνή. «Δεν είναι Βούλγαρος ο δολοφόνος! Δεν είναι ξένος! Δυστυχώς, είναι Έλληνας! Ένας παράφρων είναι, που βρίσκεται στα χέρια μας!».

Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 1913

Ο Χριστιανός - Γουλιέλμος - Φερδινάνδος - Αδόλφος - Γεώργιος, ευρύτερα γνωστός ως Γεώργιος Α΄, ήταν το πρώτο μέλος της δυναστείας Σλέσβιχ - Χολστάιν - Σόντερμπουργκ - Γκλίξμπουργκ στον ελληνικό θρόνο, βασίλευε ήδη για 50 χρόνια στη χώρα μας (1863-1913) και τον Οκτώβριο του ίδιου έτους σκόπευε να παραιτηθεί, παραδίδοντας τον θρόνο στον γιό του, διάδοχο Κωνσταντίνο.

Στην απελευθερωμένη προσφάτως από τα ελληνικά στρατεύματα Θεσσαλονίκη, η ατμόσφαιρα στην πόλη ήταν ιδιαίτερα φορτισμένη και τα συναισθήματα ξεχείλιζαν: οι Έλληνες ήταν ενθουσιασμένοι που κατέλαβαν αυτή τη μητρόπολη της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και επιφυλακτικοί απέναντι στα θέλω των Διεθνών Δυνάμεων και καχύποπτοι στις βλέψεις των Βουλγάρων. οι Βούλγαροι, αμήχανοι και εκνευρισμένοι, καιροφυλακτούσαν για τη δική  τους ευκαιρία. οι σεφραδίτες Εβραίοι, πλειονότητα στην πόλη, παρακολουθούσαν τις ισορροπίες να αλλάζουν χέρια, ενώ οι Οθωμανοί συντετριμμένοι αποχωρούσαν από μια πόλη τής αυτοκρατορίας τους εξόχως σημαντική τόσο για οικονομικούς, στρατιωτικούς και διοικητικούς λόγους όσο και για την ίδια την ταυτότητά τους…

Στις 3 / 18 Μαρτίου 1913, ο 69χρονος βασιλιάς Γεώργιος Α΄, εγκατεστημένος πλέον, για λόγους αντικειμενικούς αλλά κυρίως συμβολικούς, με την οικογένειά του στη νέα πόλη που προσαρτήθηκε στα ελληνικά εδάφη, ξεκίνησε πεζή για τη γνωστή του απογευματινή διαδρομή, με κατεύθυνση την παραλία της πόλης.

Το πρωτόκολλο είχε εν πολλοίς παραμεριστεί και συνοδευόταν μόνο από τον (άοπλο) υπασπιστή Φραγκούδη, ενώ καμιά δεκαπενταριά σωματώδεις Κρητικοί, χωρισμένοι σε μικρές ομάδες, επόπτευαν την περιοχή. Στον Λευκό Πύργο σταμάτησε, άκουσε μουσική από παιανίζουσα ορχήστρα, συνομίλησε με το πλήθος και πήρε την οδό Αγ. Τριάδος για να επιστρέψει στη βασιλική κατοικία.

Εκεί, στη συμβολή με τη (σημερινή) οδό Βασιλίσσης Όλγας, τους πλησίασε μια περιθωριακή φιγούρα με ένα γκρίζο παλτό και, σε μικρή απόσταση δύο βημάτων, πυροβόλησε πρώτα τον βασιλιά και στη συνέχεια σημάδεψε τον υπασπιστή του, αλλά το περίστροφο έπαθε αφλογιστία.  Δύο Κρήτες χωροφύλακες έσπευσαν και συνέλαβαν δολοφόνον. Βασιλεύς λιποθυμήσας έπεσεν παρά τράπεζαν γωνιαίου παντοπωλείου, ούτινος ο καταστηματάρχης έσπευσε και ημιανέγειρεν. Ο Βασιλεύς δεν επρόφερε ούτε λέξιν...».

Ο άνακτας, νεκρός, μεταφέρθηκε στο Παπάφειο νοσοκομείο, απ’ όπου ο γιος του, πρίγκιπας Νικόλαος, ανακοίνωσε τον θάνατό του και τη στέψη του νέου βασιλιά, Κωνσταντίνου Α΄. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος βρισκόταν στην πόλη των Ιωαννίνων, που είχε καταλάβει μόλις 15 ημέρες πριν, και πληροφορήθηκε τη δολοφονία του πατέρα του από τηλεγραφήματα του Βενιζέλου!

«Σκότωσαν τον βασιλέα!»

Οι διαδόσεις και οι θεωρίες συνωμοσίας έτρεχαν πανικόβλητες στη Θεσσαλονίκη, όπου καταστήματα και οικίες κατέβαζαν ρολά, οι καμπάνες χτυπούσαν πένθιμα, οι Κρητικοί αγανακτισμένοι που δεν κατάφεραν να προστατεύσουν τον βασιλέα τους πυροβολούσαν στον αέρα, ο λαός, περίτρομος και ερεθισμένος, ζητούσε αντίποινα, και ο ελληνικός στρατός μαζί με τις Αρχές ανέλαβαν να διατηρήσουν την τάξη. Ποιος ήταν ο δολοφόνος;

Πράκτορας των Βουλγάρων ή των Γερμανών, που επιθυμούσαν στη θέση του αγγλόφιλου Γεωργίου, τον γιο του Κωνσταντίνο ή μήπως των λοιπών Κεντρικών Δυνάμεων;

Το ερώτημα δεν απαντήθηκε ποτέ στην πραγματικότητα.

Ο κακοντυμένος δολοφόνος ήταν ο Έλληνας Αλέξανδρος Σχινάς, Σερραίος στην καταγωγή, 40 ετών περίπου, ιδιόρρυθμος, με αναρχικές ιδέες και απόψεις για την ανακατανομή του πλούτου, απόφοιτος ελληνικού γυμνασίου της Θεσσαλονίκης, πρώην φοιτητής στην Ιατρική σχολή της Αθήνας, όπου μάλλον ποτέ δεν φοίτησε, πρώην δάσκαλος, πρώην μετανάστης στις ΗΠΑ, που ζούσε πλέον σαν επαίτης, είχε νοσήσει από φυματίωση, τρεφόταν μόνο με γάλα και στεγαζόταν σε ένα άθλιο χάνι, δίνοντας 2 γρόσια την ημέρα για τον ύπνο του…

Σε μια προσπάθεια η δολοφονία να χαρακτηριστεί όχι ως μια πολιτική ενέργεια, αλλά ως κίνηση ενός ψυχασθενούς, διέρρευσαν ότι ο Σχινάς ψέλλισε τη δικαιολογία «ζητών βοήθειαν με αναφοράν του εις το παλάτι, ο υπασπιστής του βασιλέως τον εξεδίωξε!».

Τις επόμενες ημέρες, ο νέος άνακτας, ο Κωνσταντίνος, που στο μεταξύ είχε ορκιστεί στην Αθήνα, αναχώρησε για τη Θεσσαλονίκη με τη βασιλική θαλαμηγό «Αμφιτρίτη», και με το ίδιο πλοίο η ταριχευμένη σωρός του πατέρα του επέστρεψε στον Πειραιά, όπου εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα, ενώ ο Αλ. Σχινάς μετήχθη στο Αστυνομικό Τμήμα Φαλήρου Θεσσαλονίκης, όπου αμέσως άρχισαν οι ανακρίσεις.

Δυο μήνες μετά, ο δολοφόνος συνεχίζει να κρατείται στο διοικητήριο χωρίς να έχει περάσει από δίκη και, στις 6 Μαΐου, καθώς μεταφερόταν από όροφο σε όροφο, εκπαραθυρώθηκε. Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή, ξέφυγε από την προσοχή των φρουρών του και κατάφερε να βουτήξει από ένα ανοικτό παράθυρο στο κενό!

Η κατάθεσή του δεν δόθηκε ποτέ στη δημοσιότητα, επίσημη έκθεση για τη δολοφονία δεν συντάχθηκε ποτέ, ενώ οι φάκελοι της ανάκρισης χάθηκαν στην πορεία, καθώς μεταφέρθηκαν με το  ατμόπλοιο «Ελευθερία» στον Πειραιά, αλλά ποτέ δεν έφτασαν στον προορισμό τους. Στο πλοίο εκδηλώθηκε πυρκαγιά, που κατέστρεψε κυρίως την καμπίνα όπου φυλάσσονταν το προανακριτικό υλικό. Μόνο η σύζυγος του δολοφονηθέντος, η βασίλισσα Όλγα, πρόλαβε και συναντήθηκε δύο φορές με τον Σχινά κατά τη διάρκεια της κράτησής του.

Με καλυμμένο το κεφάλι με το βέλο της χηρείας, πήγε στα κρατητήρια και ζήτησε να συνομιλήσει μόνη με τον δολοφόνο στο κελί του, ίσως και επί τρίωρο συνολικά. Οι συναντήσεις αυτές ποτέ δεν επιβεβαιώθηκαν επισήμως ούτε ανακοινώθηκε το περιεχόμενό τους. Φημολογείται ότι οι γιοί της, πρίγκιπες Νικόλαος και Ανδρέας είναι οι μόνοι που έμαθαν τι διαμείφθηκε στο Διοικητήριο της Θεσσαλονίκης, λίγο πριν την «αυτοχειρία» του δολοφόνου…

Η δολοφονία του Γεωργίου Α΄, από άποψη ιστορικής σημασίας, κρίσιμων ισορροπιών αλλά και ταυτότητας των δολοφόνων, έχει συγκριθεί με αυτή του Προέδρου των ΗΠΑ, Τ.Φ. Κένεντυ. Ήρθε σε μια στιγμή που οι γεωστρατηγικές συνθήκες στην ευρύτερη περιοχή ήταν ιδιαίτερα ρευστές. Ο Α΄ Βαλκανικός ήταν σε πλήρη εξέλιξη, ο Β΄ κυοφορείτο, ενώ στο ορίζοντα είχαν αρχίσει να προβάλουν οι πρώτες ενδείξεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Οι κεντρικές Δυνάμεις της Ευρώπης προετοιμάζονταν για μια νέα παγκόσμια ισορροπία και χρειάζονταν ελεγχόμενες προσωπικότητες στα καίρια πόστα, όπως αυτό της ελληνικής χερσονήσου… Και, βέβαια, ακόμα και αν δεν δεχόμαστε τη σχέση αιτίου και αιτιατού στην ιστορία, δεν μπορούμε να αποφύγουμε τους συνειρμούς για το αν θα είχε υπάρξει ο Εθνικός Διχασμός, αν δεν είχε μεσολαβήσει αυτή η ─δεσπόζουσα στη σύγχρονη ελληνική ιστορία─ πολιτική δολοφονία, ποια θα ήταν η συμμετοχή της χώρας μας στον Α’  Παγκόσμιο Πόλεμο και η κατάληξή του, με τη Μικρασιατική Εκστρατεία…