Ο παπανδρεϊκός μανδύας

Διαβάζοντας τον κυριακάτικο Τύπο, διαπίστωσα πως για μία ακόμα εβδομάδα, κυριαρχούν τα διάφορα σενάρια περί νέων κομματικών σχηματισμών τα οποία «απειλούν» να αναταράξουν τα λιμνάζοντα ύδατα της εγχώριας πολιτικής σκηνής. Από το σύνολο των σχετικών δημοσιευμάτων, εντύπωση μου έκανε μία συνέντευξη του Νίκου Μαραντζίδη -γνωστού όχι τόσο πλέον ως πανεπιστημιακού, αλλά με τον ρόλο του ως στενού συμβούλου του Αλέξη Τσίπρα- η οποία είχε ως τίτλο της μία ιστορική παρομοίωση που μου κέντρισε το ενδιαφέρον.

Ο κ. Μαραντζίδης αναφέρει πως ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ είναι η μεταδικτατορική Ένωση Κέντρου και ο κ. Τσίπρας είναι ο Ανδρέας Παπανδρέου του 1974. Πράγματι, σε ένα πρώτο επίπεδο, παρατηρεί κανείς ομοιότητες αναντίρρητες. Η Ένωση Κέντρου, υπό την αρχηγία του Γεώργιου Μαύρου, ήταν ένα κόμμα που έπνεε τα λοίσθια, καταλυτικά φθαρμένο από τα έτη διακυβέρνησής του και χωρίς ανανεωμένο πολιτικό προσωπικό που να μπορεί να αφήσει μία, αχνή έστω, ελπίδα ανάκαμψης.

Στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, ο κόσμος που ανήκε πολιτικά, χοντρικά, από το Κέντρο έως την Αριστερά, μετακόμιζε μαζικά στο νεόδμητο μαγαζί-γωνία, το οποίο έμελλε όχι μόνο να κερδίσει όλη την πελατεία της Ένωσης Κέντρου, αλλά και να κυβερνήσει την χώρα με μία ιστορική νίκη επτά χρόνια αργότερα. Το ΠΑΣΟΚ, περί ου ο λόγος, υπήρξε εξαρχής κόμμα προσωπαγές, με την χαρισματική προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου να κυριαρχεί και να είναι αυτή που σαν μαγνήτης, προσέλκυε διαφορετικών «αποχρώσεων» ψηφοφόρους σε ένα μαζικό κίνημα που ανελίχθηκε ταχύτατα.

Ο κ. Μαραντζίδης υποστηρίζει ότι, όπως ο Ανδρέας αποφάσισε μετά την πτώση της δικτατορίας να αφήσει πίσω του το παλιό κόμμα του πατέρα του, στο οποίο ήταν φυσικός διάδοχος, και να δημιουργήσει, εκ του μηδενός, έναν νέο φορέα, έχοντας δίπλα του πρόσωπα άφθαρτα –που δεν τα ήξερε ούτε ο θυρωρός τους όπως έλεγε ο αείμνηστος Κατσιφάρας-, έτσι και ο Αλέξης, ακολουθώντας το πρότυπό του, δεν στέκεται στην βολή του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά αποφασίζει να ρισκάρει, επιλέγοντας ως συνέχεια του περιώνυμου rebranding του, το ξεκίνημα ενός νέου κόμματος.

Ως εδώ όλα καλά. Λησμονεί όμως ο εμπνευστής της παρομοίωσης κάτι εξαιρετικά σημαντικό. Εκτός από το προφανές των εκ διαμέτρου διαφορετικών κοινωνικοπολιτικών συνθηκών που επικρατούσαν στην κάθε περίπτωση, ο Ανδρέας Παπανδρέου μπορεί να είχε υπάρξει ηγετικό στέλεχος της προδικτατορικής Ένωσης Κέντρου, αλλά δεν είχε ποτέ του ηγηθεί, ούτε φυσικά κυβερνήσει. Ο Αλέξης Τσίπρας υπήρξε αρχηγός κόμματος για 15 (δεκαπέντε!) ολόκληρα χρόνια και Πρωθυπουργός της χώρας για άλλα 5, τα οποία έχουν εγγραφεί στη συνείδηση της πλειοψηφίας των πολιτών, στην καλύτερη των περιπτώσεων, ως ιδιαιτέρως περιπετειώδη.

Αναρωτιέται λοιπόν εύλογα ο αναγνώστης, πώς είναι δυνατόν να επιχειρείται ένα τέτοιο λογικό άλμα, όπως το να προσπαθήσει ο πρώην Πρωθυπουργός να ευαγγελιστεί το άφθαρτο και το νέο, όπως έκανε με απόλυτη επιτυχία ο Ανδρέας πριν 50 χρόνια; Ενδεχομένως, το να επικαλεστεί μία νέα φάση πολιτικής ωριμότητας η οποία τον έχει οδηγήσει σε θέσεις πιο μετριοπαθείς και κεντρώες σε σχέση με τον προ δεκαετίας πολιτικό του εαυτό, να είναι μία επιλογή η οποία θα μπορέσει να συναντήσει ευήκοα ώτα. Όπως και η επίκληση μίας λογικής του «μαθαίνω από τα λάθη μου και αλλάζω».

Όμως, το να βασίσει την στρατηγική της πολιτικής του επανάκαμψης στην επίκληση του καινού και του διαφορετικού, ενδυόμενος τον ταλαιπωρημένο παπανδρεϊκό μανδύα, αποτελεί στα μάτια ενός ρεαλιστή αναλυτή κάτι σαν απονενοημένο διάβημα.   

Όπως και να ‘χει, καιρός γαρ εγγύς. Εάν ο κύριος Τσίπρας θέλει να είναι παρόν στην επόμενη εκλογική μάχη, θα πρέπει άμεσα να βγει ο ίδιος στο προσκήνιο. Διαφορετικά, το νέο του εγχείρημα κινδυνεύει να αποτύχει εν τη γενέσει του, ενδεχομένως λοξοδρομώντας προς τον αχό που θα προκαλέσει το αναμενόμενο κίνημα Καρυστιανού.