Ο ΠΟΥ προειδοποιεί για την ευρεία αντοχή των βακτηρίων σε κοινά αντιβιοτικά σε όλο τον κόσμο

Σύμφωνα με μια νέα έκθεση που δημοσίευσε ο  Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), το 2023 μία στις έξι εργαστηριακά επιβεβαιωμένες βακτηριακές λοιμώξεις που προκαλούν κοινές λοιμώξεις σε ανθρώπους σε όλο τον κόσμο ήταν ανθεκτικές στις αντιβιοτικές θεραπείες.

Μεταξύ 2018 και 2023, η αντοχή στα αντιβιοτικά αυξήθηκε σε πάνω από το 40% των συνδυασμών παθογόνων-αντιβιοτικών που παρακολουθήθηκαν, με μέση ετήσια αύξηση 5-15%.

Τα δεδομένα που υποβλήθηκαν στο Παγκόσμιο Σύστημα Παρακολούθησης της Αντοχής στα Αντιμικροβιακά και της Χρήσης τους (GLASS) του ΠΟΥ από πάνω από 100 χώρες προειδοποιούν ότι η αυξανόμενη αντοχή στα βασικά αντιβιοτικά αποτελεί μια απειλή για την παγκόσμια υγεία.

Η νέα έκθεση για την επιτήρηση της αντοχής στα αντιβιοτικά για το 2025 παρουσιάζει, για πρώτη φορά, εκτιμήσεις για την αυξηση της αντοχής σε 22 αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία λοιμώξεων του ουροποιητικού και του γαστρεντερικού συστήματος και του κυκλοφορικού συστήματος. Η έκθεση καλύπτει 8 κοινά βακτηριακά παθογόνα – Acinetobacter spp., Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Neisseria gonorrhoeae, μη τυφοειδή Salmonella spp., Shigella spp., Staphylococcus aureus και Streptococcus pneumoniae – καθένα από τα οποία συνδέεται με μία ή περισσότερες από αυτές τις λοιμώξεις.

Ο κίνδυνος αντοχής στα αντιβιοτικά ποικίλλει σε όλο τον κόσμο

Ο ΠΟΥ εκτιμά ότι η αντοχή στα αντιβιοτικά είναι υψηλότερη στις περιοχές της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Ανατολικής Μεσογείου, όπου 1 στις 3 αναφερόμενες λοιμώξεις ήταν ανθεκτική. Στην περιοχή της Αφρικής, 1 στις 5 λοιμώξεις ήταν ανθεκτική. Η αντοχή είναι επίσης πιο συχνή και επιδεινώνεται σε περιοχές όπου τα συστήματα υγείας δεν έχουν την ικανότητα να διαγνώσουν ή να θεραπεύσουν βακτηριακούς παθογόνους παράγοντες.

«Η αντοχή στα αντιμικροβιακά ξεπερνά τις προόδους της σύγχρονης ιατρικής, απειλώντας την υγεία των οικογενειών σε όλο τον κόσμο», δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ. «Καθώς οι χώρες ενισχύουν τα συστήματα επιτήρησης της, πρέπει να χρησιμοποιούμε τα αντιβιοτικά με υπευθυνότητα και να διασφαλίζουμε ότι όλοι έχουν πρόσβαση στα κατάλληλα φάρμακα, σε διαγνωστικά με εγγυημένη ποιότητα και σε εμβόλια. Το μέλλον μας εξαρτάται επίσης από την ενίσχυση των συστημάτων πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας των λοιμώξεων και από την καινοτομία με αντιβιοτικά νέας γενιάς».

Τα αρνητικά κατά Γκραμ βακτήρια αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή

Η νέα έκθεση επισημαίνει ότι τα ανθεκτικά στα φάρμακα αρνητικά κατά Γκραμ βακτήρια γίνονται όλο και πιο επικίνδυνα σε παγκόσμιο επίπεδο, με το μεγαλύτερο βάρος να πέφτει στις χώρες που είναι λιγότερο εξοπλισμένες για να ανταποκριθούν. Μεταξύ αυτών, τα E. coli και K. pneumoniae είναι τα κύρια ανθεκτικά στα φάρμακα βακτήρια που εντοπίζονται σε λοιμώξεις του αίματος. Αυτές είναι από τις πιο σοβαρές βακτηριακές λοιμώξεις που συχνά οδηγούν σε σήψη, ανεπάρκεια οργάνων και θάνατο. Ωστόσο, περισσότερο από το 40% του E. coli και πάνω από το 55% του K. pneumoniae παγκοσμίως είναι πλέον ανθεκτικά στην πρώτη επιλογή θεραπείας για αυτές τις λοιμώξεις. Στην αφρικανική περιοχή, η ανθεκτικότητα ξεπερνά ακόμη και το 70%.

Άλλα βασικά αντιβιοτικά που σώζουν ζωές χάνουν την αποτελεσματικότητά τους έναντι των E. coli, K. pneumoniae, Salmonella και Acinetobacter. Η αντοχή στα αντιβιοτικά όπως η καρβαπενέμη, που κάποτε ήταν σπάνια, γίνεται όλο και πιο συχνή, περιορίζοντας τις θεραπευτικές επιλογές και αναγκάζοντας την εξάρτηση από αντιβιοτικά τελευταίας λύσης. Τα αντιβιοτικά αυτά είναι όμως δαπανηρά, δύσκολα προσβάσιμα και συχνά μη διαθέσιμα σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα.