Ευρωπαϊκό «Τείχος Drones»: Νέα άμυνα κατά των παραβιάσεων στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επίσημα ξεκινήσει την πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού «Τείχους Drones» κατά μήκος των ανατολικών συνόρων της, σε μια πρωτοφανή κίνηση που γίνεται εν μέσω αυξανόμενων παραβιάσεων του εναέριου χώρου από τη Ρωσία.

Η πρώτη συνάντηση για το έργο πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Παρασκευής, με τη συμμετοχή δέκα κρατών-μελών: Βουλγαρία, Δανία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία και Φινλανδία. Τις εργασίες προήδρευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Στην πρωτοβουλία προσκλήθηκε επίσης η Ουκρανία, η οποία διαθέτει προηγμένο τεχνολογικό υπόβαθρο στον τομέα των drones και εκτιμάται ότι μπορεί να παράγει έως και τέσσερα εκατομμύρια drones ετησίως. Αυτή την εβδομάδα, ο Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανακοίνωσε την έναρξη εξαγωγών εγχώριας παραγωγής όπλων.

Το ΝΑΤΟ συμμετείχε ως παρατηρητής στη συνάντηση.

Οι συνομιλίες αναμένεται να συνεχιστούν την επόμενη εβδομάδα, στο πλαίσιο μιας ανεπίσημης συνόδου των ηγετών της ΕΕ στην Κοπεγχάγη. Το θέμα αναμένεται να έχει προτεραιότητα στην ατζέντα, με στόχο την επίτευξη συμφωνιών μέχρι το τέλος Οκτωβρίου.

«Η Ρωσία δοκιμάζει την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, και η απάντησή μας πρέπει να είναι σταθερή, ενωμένη και άμεση. Στη σημερινή συνάντηση συμφωνήσαμε να προχωρήσουμε από τις συζητήσεις σε συγκεκριμένες δράσεις», δήλωσε ο Αντριούς Κουμπίλιους, Ευρωπαίος Επίτροπος Άμυνας, σε συνέντευξη Τύπου στη Φινλανδία μετά τις διαδικτυακές συνομιλίες.

Ο Κουμπίλιους τόνισε ότι το αντι-drone τείχος θα έχει διπλό σκοπό: ανίχνευση και κατάρριψη, δίνοντας άμεση προτεραιότητα στην πρώτη λειτουργία.

«Σίγουρα, πρέπει να εξετάσουμε αποτελεσματικούς τρόπους για την κατάρριψή τους», είπε.

Πώς θα λειτουργεί το Drone Wall

Το τείχος drones θα αποτελεί έναν από τους τρεις πυλώνες μιας ευρύτερης πρωτοβουλίας «Eastern Flank Watch», με τους άλλους δύο να είναι ένα χερσαίο τείχος και ένα θαλάσσιο τείχος, εξήγησε.

Το σχέδιο προβλέπει ότι το σύστημα δεν θα είναι ένας απλό “τείχος” αλλά μια σειρά επιπέδων άμυνας: ραντάρ, ακουστικοί και anti-drone αισθητήρες, όπλα χαμηλής ισχύος κ.ά.

Η έμφαση φαίνεται να δίνεται πρώτα στην ανίχνευση (detection) και μετά στην παρέμβαση / εξουδετέρωση (intervention).

Τα κράτη-μέλη πρέπει να έχουν συστήματα που “επικοινωνούν” μεταξύ τους: δηλαδή κοινά πρωτόκολλα για ανταλλαγή δεδομένων, έλεγχο/διαχείριση (command & control) σε πραγματικό χρόνο.Σημαντικό στοιχείο είναι η δυνατότητα των αισθητήρων και των συστημάτων να μοιράζονται πληροφορίες άμεσα ώστε οι αποκρίσεις να είναι συντονισμένες.

Όπως αναφέρει το Euronews, η τεχνολογική εταιρεία Origin Robotics δηλώνει ότι το σύστημα που προτείνει είναι πλήρως αυτοματοποιημένο και μπορεί να ενσωματώνει τεχνητή νοημοσύνη (AI) για να αποφασίζει και να εκτελεί ενέργειες χωρίς ανθρώπινη επέμβαση. Επίσης αναφέρεται ότι θα πρέπει να υπάρχουν μη θανατηφόρες μέθοδοι εξουδετέρωσης (π.χ. δίχτυα ή “μη εκρηκτικά” μέσα) σε περιόδους ειρήνης, ώστε να μην προκαλούτναι βλάβες ή παρεμβολές σε αερομεταφορές ή αεροπορικές δραστηριότητες.

Η Ουκρανία έχει σημαντική εμπειρία στην αντιμετώπιση drones λόγω του πολέμου, και προτείνεται να συμμετέχει ενεργά στο έργο – να προσφέρει τεχνογνωσία, τεχνολογίες και παραγωγική δυνατότητα.

Δεν είναι σαφές πόσος χρόνος θα χρειαστεί για την υλοποίηση του έργου. Ο Κουμπίλιους ανέφερε τον κατά προσέγγιση χρόνο βάσει των αναλύσεων των ειδικών, αν και επισήμανε ότι δεν είναι πεπεισμένος από αυτή την εκτίμηση. Η Επιτροπή σκοπεύει να συνεργαστεί με τα κράτη-μέλη, εκπροσώπους της βιομηχανίας και την Ουκρανία για την ανάπτυξη ενός πιο συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος.

«Χρειάζονται τόσο τεχνολογικές λύσεις άμεσα όσο και ένα εννοιολογικό υπόβαθρο για το πώς θα οργανωθεί η άμυνα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο», είπε.

Σε επαγρύπνηση η Ε.Ε. μετά τις αλλεπάλληλες παραβιάσεις

Η εκκίνηση της πρωτοβουλίας την Παρασκευή έρχεται μετά από σειρά παραβιάσεων του εναέριου χώρου που έχουν θέσει ολόκληρη την Ευρώπη σε μέγιστη επαγρύπνηση.

Η πρώτη παραβίαση σημειώθηκε πριν από δύο εβδομάδες στην Πολωνία, όταν 19 ρωσικά drones πετούσαν πάνω από το έδαφός της, προκαλώντας κινητοποίηση για την κατάρριψή τους. Στη συνέχεια, στη Ρουμανία, καταγράφηκε ένα ρωσικό drone και στην Εσθονία τρία ρωσικά μαχητικά MiG-31.

Την Δευτέρα, τρία μεγάλα drones εντοπίστηκαν στο αεροδρόμιο της Κοπεγχάγης, προκαλώντας πλήρη διακοπή των πτήσεων για σχεδόν τέσσερις ώρες. Την Τετάρτη, η δραστηριότητα drones προκάλεσε διακοπές στο αεροδρόμιο Άαλμποργκ. Τα σουηδικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν αργότερα παρόμοιο μυστηριώδες περιστατικό στη νότια περιοχή Καρλσκρόνα.

Μέχρι στιγμής η Δανία δεν έχει καταφέρει να ταυτοποιήσει τους δράστες. Η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρεντερικσεν, δήλωσε ότι δεν μπορεί να «αποκλείσει» τη ρωσική εμπλοκή, αλλά οι αρχές δεν βρήκαν κανένα στοιχείο που να καταδεικνύει το Κρεμλίνο. Ο Υπουργός Άμυνας Τρόελς Λουντ Πούλσεν έκανε λόγο για «υβριδική επίθεση» που αποτελεί μέρος μιας «συστηματικής επιχείρησης», σημειώνοντας ότι τα drones που εντοπίστηκαν στο Άαλμποργκ είχαν εκτοξευθεί τοπικά.

Drone Wall: Μπορούν οι χώρες της Ε.Ε. να καταρρίψουν τα drones;

Οι αλλεπάλληλες παραβιάσεις θέτουν ερωτήματα σχετικά με την ετοιμότητας της Ε.Ε. να αντιμετωπίσει “πολέμους με drones”. Η Πολωνία, για παράδειγμα, χρησιμοποίησε πολύ δαπανηρούς πυραύλους για να καταρρίψει φθηνά drones, ενώ η Δανία παραδέχτηκε την έλλειψη χερσαίου αντιαεροπορικού συστήματος.

«Δεν υπάρχει μία μοναδική ικανότητα που θα λύσει το πρόβλημα», δήλωσε ο Λουντ Πούλσεν.

Η συνάντηση της Παρασκευής επικεντρώθηκε στον εντοπισμό των υλικών και χρηματοδοτικών κενών για να καθοριστεί ποιοι πόροι είναι ήδη διαθέσιμοι για το τείχος και ποια στοιχεία λείπουν ακόμα.

Ο Κουμπίλιους ανέφερε ραντάρ, ακουστικούς αισθητήρες, συσκευές παρεμβολής σήματος, αναχαιτιστές και παραδοσιακή πυροβολική ως βασικές ικανότητες που απαιτούνται για την υλοποίηση του έργου.

«Πρέπει να κατανοήσουμε ποια συστήματα πρέπει να αναπτύξουμε για να είμαστε πιο αποτελεσματικοί», είπε. «Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι προς το παρόν η αποτελεσματικότητά μας στην αντιμετώπιση drones δεν ήταν στο επίπεδο που χρειαζόμαστε».

Ένα ακόμη κρίσιμο ζήτημα για το τείχος drones είναι η συμβατότητά του με το ΝΑΤΟ.

Για χρόνια, οι προσπάθειες της ΕΕ να δημιουργήσει μια πλήρως λειτουργική Ευρωπαϊκή Ένωση Άμυνας είχαν περιοριστεί από τη διατλαντική συμμαχία, η οποία διεκδικεί αποκλειστική αρμοδιότητα σε στρατιωτικά θέματα. Ωστόσο, ο ρωσικός πόλεμος επαναπροσδιόρισε τις ισορροπίες. Η ΕΕ έχει εισχωρήσει βαθύτερα στην πολιτική άμυνας, προωθώντας το μεγαλύτερο πρόγραμμα έως σήμερα, Readiness 2030, με προϋπολογισμό 150 δισεκατομμυρίων ευρώ σε χαμηλότοκα δάνεια.