Ρωσία: Γιατί ο Πούτιν εμφανίζεται πρόθυμος να διαπραγματευτεί για την Ουκρανία; - Ο κίνδυνος χρεοκοπίας

Την άποψη ότι, η Ρωσία «θα μπορούσε σύντομα να δυσκολευτεί να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο» μοιράζεται, στο Politico η συνεργάτιδα της δεξαμενής σκέψης European Council on Foreign Relations, Αγκάθι Ντεμαρέ.

Η Ντεμαρέ, επιχειρεί να ερμηνεύσει τους λόγους για τους οποίους ο Βλαντίμιρ Πούτιν αποφάσισε να αλλάξει στάση και να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το ζήτημα της Ουκρανίας.

 Σύμφωνα με το μέσο, βασικός «πονοκέφαλος» του ρώσου προέδρου δεν ήταν οι απώλειες επί του εδάφους, ούτε η διαπίστωση ότι μάλλον δε θα μπορέσει να τοποθετήσει, ως ήλπιζε, «αχυράνθρωπό» του στην ηγεσία του Κιέβου. Όπως αναφέρεται στο κείμενο, παρά το σύνηθες αφήγημα ότι, μετά από τρία χρόνια πολέμου, το  δημοσιονομικό έλλειμμα της Ρωσίας είναι μικρό και το κρατικό χρέος χαμηλό (περίπου στο 20% του ΑΕΠ), υπάρχει μία, «σημαντική παγίδα: με τις δυτικές κυρώσεις να περιορίζουν την ικανότητα της Μόσχας να βγαίνει στις διεθνές αγορές χρέους, είναι περιορισμένα τα περιθώρια χειρισμών του Κρεμλίνου για τη χρηματοδότηση του μικρού -πλην υπαρκτού- δημοσιονομικού του ελλείμματος».

 Αντιμέτωπες με μεγάλο πρόβλημα ρευστότητας οι τράπεζες

Όπως αναφέρεται στην ανάλυση της Ντεμαρέ, «με το εξωτερικό χρέος εκτός εξίσωσης, τοαρχικό plan B της Μόσχας ήταν να κάνει τις ρωσικές τράπεζες να αγοράσουν κρατικό χρέος». Ωστόσο, αυτή η στρατηγική, παρότι τα δύο πρώτα χρόνια του πολέμου, λειτούργησε σχετικά καλά, πέρυσι εμφάνισε ρωγμές, αφού οι εγχώριες τράπεζες, που δέχονταν πιέσεις από το Κρεμλίνο για να αγοράζουν κρατικά ομόλογα και παράλληλα να χορηγούν φθηνά δάνεια εκατοντάδων δισεκατομμυρίων σε αμυντικές βιομηχανίες, αντιμετωπίζουν, πλέον, τεράστιο θέμα ρευστότητας και είναι απρόθυμες να συσσωρεύσουν κι άλλα χρέη. «Στα τέλη του 2024 η Μόσχα υποχρεώθηκε να ακυρώσει αρκετές δημοπρασίες για την έκδοση εγχώριου χρέους, ελλείψει αγοραστών», γράφει στο Politico η οικονομολόγος.

 Έτσι, δεν υπήρχε άλλη επιλογή για τη Μόσχα, από το να στραφεί στο plan C: να αντλήσει, δηλαδή, από τα αποθεματικά του ρωσικού Εθνικού Ταμείου Πρόνοιας. Εκ πρώτης όψεως μπορεί αυτό να φαντάζει ως μια λογική στρατηγική, ωστόσο, τρία χρόνια πολέμου αργότερα, ησυρρίκνωση των εν λόγω αποθεματικών φτάνει περίπου το 60%. Όπως όλα δείχνουν, η φετινή χρονιά ήδη διαγράφεται δύσκολη δημοσιονομικά για το Κρεμλίνο.

 Το μηνιαίο έλλειμμα προϋπολογισμού της Ρωσίας, τον περασμένο μήνα, ήταν υψηλότερο κατά 45% από τον στόχο της κυβέρνησης για ολόκληρο το 2025. Εάν οι δημοσιονομικές δαπάνες την υπόλοιπη χρονιά παραμείνουν στα επίπεδα του Ιανουαρίου, τα αποθέματα του Εθνικού Ταμείου Πρόνοιας θα μπορούσαν να εξαϋλωθούν μέσα σε ένα τρίμηνο. Ακόμα κι αν δε συμβεί αυτό, όμως, -που είναι και το πιθανότερο σενάριο- πιθανότατα το 2025 θα είναι η τελευταία χρονιά κατά την οποία η Ρωσία θα είναι σε θέση να καλύπτει πλήρως το δημοσιονομικό της έλλειμμα,μέσω άντλησης πόρων από αυτά τα αποθεματικά.

«Χάρτινος πύργος» η ρωσική οικονομία
 Στην ανάλυσή της, η Ντεμαρέ, επισημαίνει πως, με βάση αυτά τα στοιχεία, το ερώτημα που προκύπτει είναι το πώς θα χρηματοδοτήσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα η Ρωσία, εάν «στερέψει» από ρευστότητα. «Με τις ρωσικές τράπεζες να ασφυκτιούν υπό το βάρος του χρέους, μια κρατική χρεοκοπία θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια πλήρους κλίμακας χρηματοοικονομική κρίση», γράφει στο Politico η οικονομολόγος και υποστηρίζει πως, σε περίπτωση που αυτό συμβεί, η Μόσχα θα αντιμετώπιζε πολύ μεγάλη δυσκολία στο να στηρίξει τον τραπεζικό κλάδο της Ρωσίας.  «Με τα αποθεματικά του Εθνικού Ταμείου Πρόνοιας να εξαντλούνται, δεν θα υπήρχε διαθέσιμος ''κουμπαράς'' για να προχωρήσει σε ανακεφαλαιοποιήσεις και ο χάρτινος πύργος, στον οποίο έχει εξελιχθεί η ρωσική οικονομία, θα άρχιζε γρήγορα να κλυδωνίζεται», τονίζεται.

 Από δημοσιονομικής άποψης, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ειδικού, ο χρόνος κυλά αντίστροφα για τη Ρωσία. Όπως επισημαίνει η Ντεμαρέ, εντωμεταξύ, η ρωσική ηγεσία για τη χρηματοδότηση του δημοσιονομικού ελλείμματος δε διαθέτει plan D. Όπως είναι αναμενόμενο, εγείρονται ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσο, η χώρα, είναι σε θέση να εξακολουθήσει να χρηματοδοτεί τον πόλεμο.

 Αν η ανάλυση του Politico είναι ακριβής, αυτό που πραγματικά αποζητά ο Βλαντίμιρ Πούτιν από τις συνομιλίες του με τις ΗΠΑ, θα μπορούσε να είναι χώρος που θα του επέτρεπε να ανασάνει δημοσιονομικά. Με τη μείωση των αμυντικών δαπανών η Μόσχα θα μπορούσε να ξαναγεμίσει τα ταμεία της. Ωστόσο αυτή η μείωση θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω της χαλάρωσης των αμερικανικών κυρώσεων ή της παύσης της σύγκρουσης. «Ο λόγος που ο Πούτιν ίσως είναι, επιτέλους, έτοιμος να διαπραγματευτεί φαίνεται ότι είναι αξιοσημείωτα απλός: θέλει να αποφύγει μια ταπεινωτική χρεοκοπία», καταλήγει η Ντεμαρέ.