Με όνομα βαρύ σαν ιστορία- Οι 8 απόγονοι Αχαιών ηρώων μιλούν στο thebest.gr

• Οι ήρωες του 1821 στην Αχαΐα και οι απόγονοι τους

ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΦΩΤΗΛΑΣ

Ο Ασημάκης Φωτήλας (Καλάβρυτα 1761 - Καλάβρυτα 1835) ήταν πρόκριτος των Καλαβρύτων που συμμετείχε στην Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Τον Ιανουάριο του 1821 πήρε μέρος στη Συνέλευση της Βοστίτσας και τον Μάρτιο του 1821 στη συνέλευση στην Αγία Λαύρα, στα οποία υποστήριξε την ιδέα για άμεση δράση κατά των Τούρκων. Διετέλεσε αντιπρόεδρος της Πελοποννησιακής Γερουσίας και πρόεδρος του Βουλευτικού το 1822. Το 1824 ήταν μέλος της κυβέρνησης Γ. Κουντουριώτη, παραιτήθηκε όμως γρήγορα και έγινε πολιτικός αντίπαλος του Κουντουριώτη, ο οποίος τον καταδίωξε λεηλατώντας του και το σπίτι. Τέλος επί Όθωνα αποκαταστάθηκε και έγινε στρατηγός.

Ο Ιάσων Φωτήλας για τον Ασημάκη Φωτήλα

Ο Ιάσων Φωτήλας είναι απευθείας απόγονος του Ασημάκη Φωτήλα ο οποίος ήταν οπλαρχηγός και μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Είχε μυηθεί σε αυτή το 1819. Ήταν επίσης Αντιπρόεδρος Της πελοποννησιακής Γερουσίας (τυπικά ήταν πρόεδρος καθώς αυτός που ήταν τυπικά λόγω προβλημάτων υγείας δεν μπορούσε να είναι συνεπής στα καθήκοντά του).  Διετέλεσε Πρόεδρος του Βουλευτικού στην Κυβέρνηση του 1822 και μέλος του Εκτελεστικού στην Κυβέρνηση του 1824.  Μάλιστα ήταν ο πρώτος που ζήτησε δωρεάν και υποχρεωτική παιδεία για όλους τους Έλληνες.

«Εκεί διαφώνησε με τις επιλογές των Κουντουριώτη και Κωλέττη, παραιτήθηκε, εκδιώχθηκε και φυλακίστηκε μαζί με τον Κολοκοτρώνη και όλους τους άλλους οπλαρχηγούς, για να δικαιωθεί στο τέλος της ζωής του, από τον βασιλιά Όθωνα ο οποίος του απένειμε τον χρυσό φοίνικα και του έδωσε και τον τίτλο του αρχιστρατήγου» λέει ο απόγονος  του Ασημάκη Φωτήλα, ο βουλευτής Ιάσων Φωτήλας που επισημαίνει πως ό,τι ξέρουμε για την ιστορία του Ασημάκη Φωτήλα είναι όσα έχει καταγράψει η ελληνική και διεθνής βιβλιογραφία.

«Ήταν ο πρώτος από όλους τους οπλαρχηγούς που στη συνέλευση της Αγίας Λαύρας είπε ότι οι Έλληνες πρέπει να πιάσουν τα όπλα, τη στιγμή που όλοι οι άλλοι, ακόμα και ο Πατρών Γερμανός, ήταν διστακτικοί. Όχι γιατί δεν ήθελαν την επανάσταση και την απελευθέρωση του γένους αλλά γιατί φοβούνταν για τη ζωή των Ελλήνων, ειδικά μετά τα Ορλωφικά (σ.σ. αποτυχημένη επανάσταση των Ελλήνων το 1770) που είχαν συμβεί αρκετά χρόνια νωρίτερα» εξηγεί. 

* Ιάσονας Φωτήλας

«Τον Ασημάκη Φωτήλα ακολούθησαν κι άλλοι, κι έτσι ξεκίνησε η επανάσταση στα Καλάβρυτα. Μέσα σε πέντε μέρες, με αρχηγό εκείνον και τον Ζαΐμη, κατάφεραν 600 να πάρουν την πόλη των Καλαβρύτων. Ήταν η πρώτη ελληνική πόλη που απελευθερώθηκε» συμπληρώνει ο κ. Φωτήλας 

Γιός του Ασημάκη Φωτήλα ήταν ο Παναγιωτάκης Φωτήλας ο οποίος ήταν ερωτευμένος και διατηρούσε ερωτική σχέση με την κόρη του Βοεβόδα των Καλαβρύτων (Τούρκος διοικητής της πόλης). «Ήταν πολύ ερωτευμένοι μεταξύ τους. Βέβαια ο Παναγιωτάκης Φωτήλας, στο πλαίσιο της αγωνιστικής του δράσης, της αποσπούσε χρήσιμες πληροφορίες  για την ελληνική πλευρά. Πέθανε στη μάχη του Λάλα και όταν το έμαθε, η Αϊσέ, αυτοκτόνησε σε ένα φαράγγι. Υπάρχουν πολλά τραγούδια γι αυτήν την ιστορία.

«Δεν πιεστήκαμε από τους γονείς μου να μάθουμε την ιστορία της οικογένειας. Ειδικά ο πατέρας μας επέμενε πάρα πολύ και φρόντιζε να διδαχτούμε γενικότερα την ελληνική ιστορία. Μέσα σε αυτή συμπεριλαμβάνεται και ο βίος των προγόνων μας σε σχέση  με την ελληνική επανάσταση και τις μετά- επαναστατικές κυβερνήσεις. Περισσότερο ακούγαμε από τον περίγυρο, παρά από την ίδια την οικογένεια μας. Η νεότερη γενιά γνωρίζει πολύ λίγα για την ιστορία του έθνους μας και σε αυτό έχουμε όλοι μερίδιο ευθύνης» λέει ο κ. Φωτήλας και εξομολογείται ότι ως φορέας αυτού του ονόματος δεν αισθάνεται καμία υποχρέωση να συμπεριφερθεί με ανάλογο ηρωισμό ούτε να ξεπεράσει σε φήμη ή κοινωνική καταξίωση τους προγόνους του. Όπως αναφέρει, αυτό που αισθάνεται ως ηθική υποχρέωση είναι να σεβαστεί τους αγώνες και τις θυσίες τους τηρώντας τις αρχές και τις αξίες που διδάχθηκε από γονείς και δασκάλους.

*Να σημειώσουμε ότι το αρχείο της οικογένειας έχει δωρισθεί στο εθνικό μουσείο, στη Βουλή των Ελλήνων όπου υπάρχουν πίνακες αλλά κι αλλού.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΖΑΙΜΗΣ

 Η καταγωγή της οικογένειας είναι από τη Κερπινή Καλαβρύτων. Σπουδαίοι αγωνιστές του ’21 ήταν ο  Ανδρέας και ο Ασημάκης Ζαΐμης (πατέρας). Ο Ασημάκης ήταν ο άνθρωπος που έδωσε την άδεια στον τότε σωματοφύλακά του Χοντρογιάννη, να πραγματοποιήσει ένα από πρώτα ένοπλα κτυπήματα εναντίον των Τούρκων στις 16 Μαρτίου 1821 στην τοποθεσία «Χελωνοσπηλιά» της Λυκούριας Καλαβρύτων ώστε να χρηματοδοτήσουν την επανάσταση με τους ίδιους φόρους που κατέβαλλαν νωρίτερα στους Οθωμανούς και στους Έλληνες τραπεζίτες συνεργάτες τους.

Κατά τη διάρκεια της επανάστασης αλλά και αργότερα ανέλαβαν μια σειρά από τιμητικά αξιώματα, πάντοτε με την διαδικασία της εκλογής, συνήθως ως μέλη της Πελοποννησιακής Γερουσίας και εκπροσωπώντας την επαρχία Καλαβρύτων, που τότε, όπως και η Γαστούνη ήταν οι πλέον πλουτοπαραγωγικές περιοχές της Πελοποννήσου. Πήραν μέρος σε πολλές μάχες, όπως της Πάτρας, της Ακράτας, του Μεσολογγίου κλπ. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, μαζί με το γιό του Ανδρέα διώχθηκε για πολιτικούς λόγους από την κυβέρνηση Κουντουριώτη, η οποία το Δεκέμβριο του 1824 κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, διέταξε το Γεώργιο Καραϊσκάκη να πυρπολήσει το αρχοντικό της οικογένειας στην Κερπινή για παραδειγματισμό εναντίον της κυβέρνησης των πολιτικών και νησιωτών.

* Ο Ανδρέας Ζαΐμης

Παρόλα αυτά αργότερα και μετά την πτώση του Μεσολογγίου με τον Κιουταχή να αλωνίζει στην Στερεά Ελλάδα ο Ανδρέας Ζαΐμης αφού πάλι ως άτομο κοινής αποδοχής ανέλαβε την  αρχηγία της διοικητικής επιτροπής για την διακυβέρνηση της χώρας με τη σύμφωνη γνώμη του Κολοκοτρώνη όρισε τον Γεώργιο Καραϊσκάκη αρχιστράτηγο των Ελλήνων στην Ρούμελη ως μια ύψιστη πράξη εθνικής συμφιλίωσης εναντίον του κοινού εχθρού, των Οθωμανών και των κατά καιρούς μισθοφόρων τους. Η πράξη αυτή είναι ίσως από τις ωραιότερες στιγμές εθνικής συμφιλίωσης όπως και ο μεταξύ τους ειλικρινής διάλογος.

 Τόσο ο Ανδρέας όσο και ο Ασημάκης Ζαΐμης προσέφεραν υψηλό τίμημα σε αίμα και όλη την περιουσία τους για τον αγώνα με αποτέλεσμα να πεθάνουν αμφότεροι πάμπτωχοι. Λίγοι γνωρίζουν ότι ο Ανδρέας Ζαΐμης, λίγο πριν την επανάσταση, ανέλαβε όλα τα χρέη του ‘’κοινού’’ των Καλαβρύτων με ομολογίες προς τους τότε τραπεζίτες της οικογ. Ταμπακόπουλου, κερδίζοντας έτσι την απαιτούμενη συνέχεια, ηρεμία με τους Οθωμανούς αλλά πρωτίστως χρόνο για την επανάσταση.

Δυστυχώς οι απόγονοι των τραπεζιτών/τοκογλύφων, στο νέο ελληνικό κράτος διεκδίκησαν από τον ίδιο τα χρήματα αυτά και με δικαστικές αποφάσεις εκποίησαν όλη την περιουσία του ώστε τελικά να πεθάνει στις 4 Μάιου 1840 φτωχός και χωρίς περιουσία αλλά υπερήφανος ότι ανέλαβε μια αποστολή για την κοινωνία και το έθνος και γνωρίζοντας ότι εκτέλεσε στο ακέραιο το καθήκον του στην πατρίδα του και την ορθοδοξία.

*********

Ένα σημαντικό κειμήλιο που βρίσκεται στα αρχεία της οικογενείας είναι η επίσημη επιστολή εκδήλωσης της επανάστασης στις 26 Μαρτίου 1821 ζητώντας διεθνή αναγνώριση και υποστήριξη του αγώνα ήταν προς τον πρόξενος της Μεγάλης Βρετανίας με υπογραφές από τον Μητροπολίτη Πατρών Γερμανό, τον Μητροπολίτη Κερνίτσης Προκόπιο και από τους αγωνιστές, Ανδρέα Ζαΐμη, Μπενιζέλο Ρούφο, Ανδρέα Λόντο, Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο και  Σωτηράκη Θεοχαρόπουλο

• Ο Φωκίων Ζαΐμης για την οικογένεια Ζαΐμη

«Όταν από μικρός ακούς να σου αφηγούνται αυτές τις ιστορίες αισθάνεσαι  ηθικό χρέος να τιμήσεις τους ανθρώπους που «έδωσαν» το αίμα τους στην κυριολεξία για μια αξία: την ελευθερία του Έθνους. Ίσως η αιτία της ενασχόλησής μου με την πολιτική να βρίσκεται σ’ αυτό ακριβώς το αίσθημα ευθύνης, το οποίο ζει έντονα μέσα στη ψυχή μου από τα παιδικά μου χρόνια.

Επειδή  οι αγωνιστές της επανάστασης του 1821 ανήκουν σε όλους τους Έλληνες και προέρχονται από όλες τις κοινωνικές ομάδες και τάξεις, νιώθω έντονα την υποχρέωση να υπερασπίζομαι την πατρίδα μας προς τιμή όλων των ηρώων που χάρισαν τη ζωή τους για να υπάρχουμε εμείς σήμερα. Ο αγώνας αυτός είναι καθημερινός και μας αφορά όλους γιατί τίποτα δεν μένει για πάντα εάν δεν διατηρείς την μνήμη και τη φλόγα αναμμένη, κερδίζοντας μέσα από μικρές μάχες της καθημερινότητας την ελευθερία σου, υπερασπίζοντας το καλό της πατρίδας, τις αξίες και τα ιδανικά σου. Η γνώμη μου είναι ότι η επανάσταση κερδήθηκε γιατί υπήρξαν πολλοί λόγοι ταυτόχρονα με πρώτο το πάθος των αγωνιστών αλλά ακόμα έχουμε πολλά να κάνουμε ως έθνος αλλά και ως πολίτες ξεχωριστά  για το δικαίωμα της ελεύθερης σκέψης, έκφρασης και δημιουργίας» λέει ο Φωκίων Ζαΐμης, Αντιπεριφερειάρχης Επιχειρηματικότητας Έρευνας και Καινοτομίας, απόγονος της οικογένειας.

*Ο Φωκίων Ζαΐμης

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΠΕΤΜΕΖΑ

Η παρουσία της Οικογένεια Πετμεζά έγινε αισθητή στην περιοχή των Καλάβρυτα από τα Ορλωφικά. Τότε σκοτώθηκαν 16 Πετμεζαίοι και στη συνέχεια κυνηγήθηκαν πολλοί. Τα γυναικόπαιδα της οικογένειας κρύφτηκαν στο μέγα Σπήλαιο. Έντονη δράση είχε ο Αθανάσιος Πετμεζάς που το 1796 βγήκε τούρκικο φιρμάνι για την εξόντωση των Πετμεζαίων. Το 1802, μαζί με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τον Ζαχαριά κάνουν την λεγομένη αρματολική  τριανδρία.

*Ο Νικόλαος Πετμεζάς και ο Βασίλειος Πετμεζάς 

Ο Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης (1759 - 1803 ή 1804), γνωστός επίσης και ως Καπετάν Ζαχαριάς, ήταν κλέφτης επί Τουρκοκρατίας, ο οποίος έδρασε στον Μωριά, από το 1776 έως τον θάνατό του. Το 1804 βγαίνει καινούριο φιρμάνι που μιλάει για την εξόντωση του Κολοκοτρώνη και του Πετμεζά. Ο Ζαχαριάς, μετά από προδοσία, σκοτώνεται, όπως και ο Αθανάσιος Πετμεζάς.

Τα παιδιά του, ο Νικόλαος, ο Βασίλειος, ο Γκολφίνος, ο Γεώργιος και ο Παναγιωτάκης, κυνηγήθηκαν πολύ. Οι δύο πρώτοι πήγαν στα Επτάνησα και μυήθηκαν στη Φιλική Εταιρεία. Γύρισαν πίσω πριν από την Επανάσταση. Στα οθωμανικά αρχεία έχει καταγραφεί η φράση: «Επέστρεψαν οι κολασμένοι, Νικηταράς, Πετμεζάς, Κολοκοτρώνης.

Οι Πετμεζαίοι κατά τη διάρκεια της επαναστάσεως έλαβαν μέρος σε όλες τις μάχες. Ο Ανδρέας Πετμεζάς που ήταν πρακτικός γιατρός, είχε ακολουθήσει στις βασικές μάζες και βοήθησε πολύ. Ήταν φίλος με τον Καραϊσκάκη. Ήταν παρών όταν λαβώθηκε και προσπάθησε να τον σώσει.

Το 1827 Ο Νικόλας Πετμεζάς μαζί με 600 παλικάρια και τους μοναχούς του Μέγα Σπηλαίου, αντιστάθηκε στον Ιμπραήμ ο οποίος τελικά δεν κατάφερε να καταλάβει το Μέγα Σπήλαιο. Το 1822 ο Αναγνώστης Πετμεζάς, στα Βασιλικά Κορινθίας, σκοτώθηκε την ίδια ώρα και στιγμή με τον 17χρονο γιό του, στη μάχη με τον στρατό του Δράμαλη.

*Ο Πύργος των Πετμεζαίων 

• Ο Αντώνης Πετμεζάς για την Οικογένεια Πετμεζά

«Όταν ήμουν μικρός και ο πατέρας μου μιλούσε για τον Αναγνώστη Πετμεζά, που περιέγραφε πώς ο γιός του, ο Σωτηράκης προσπάθησε να τον σώσει αλλά τελικά σκοτώθηκε και ίδιος σε ηλικία 17 ετών. Τελικά  Είναι μία ιστορία που με συγκινεί. Η σκηνή του θανάτου της απεικονίζεται σε πίνακα, στα ανάκτορα του Μονάχου» λέει ο Αντώνης Πετμεζάς, απόγονος της οικογένειας. Aπόφοιτος της Σχολής Nαυτικών Δοκίμων, υπέβαλλε την παραίτησή το 2000 και αποστρατεύτηκε με το βαθμό του αντιπλοιάρχου Π.Ν.  Στη συνέχεια διετέλεσε Διευθυντής Προσωπικού στο νοσοκομείο Eρρίκος Nτυνάν  και Διευθυντής Ανθρωπίνου Δυναμικού στον όμιλο Bιοϊατρική.

*O θάνατος του Αναγνώστη Πετμεζά του Γερμανού ζωγράφου Ρ.von Hess.

«Μεγάλωσα σε μία οικογένεια με το συναίσθημα και τη γνώση ότι πολλές γενιές προσέφεραν στην Ελλάδα. Αν σέβεσαι την ιστορία σου, όλο αυτό σου δημιουργεί ένα βάρος, ένα φορτίο. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να προσφέρεις κι εσύ όσα περισσότερα θετικά στοιχεία στην κοινωνία. Το μεγαλείο των προγόνων σου εν μπορείς να το φτάσεις. Φυσικά δεν με κυνηγούν τα φαντάσματα των προγόνων μου αλλά εκτιμώ ότι αν σέβεσαι την ιστορία σου η ευθύνη είναι μεγαλύτερη. Βλέπω μία επιδερμική πληροφόρηση των ιστορικών γεγονότων εκείνης της εποχής, ακόμα και αποδόμηση.

Ειδικά σε αυτή τη δύσκολη περίοδο θα πρέπει να ακολουθήσουμε εκείνη τη φλόγα και το όραμα των αγωνιστών που με ελάχιστα μέσα κατάφεραν να νικήσουν μία Οθωμανική αυτοκρατορία. Αν θέλουμε την ελευθερία μας, η ελευθερία είναι που μεταβάλλεται, και να διεκδικήσουμε κάτι καλύτερο, πρέπει να ακολουθήσουμε τη φλόγα και το όραμα των αγωνιστών» λέει ο κ. Πετμεζάς.

*Ο Αντώνης Πετμεζάς

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΑΤΖΑΣ  

Ο Παναγιώτης Καρατζάς γεννήθηκε στην Πάτρα (1776 – 1821), κοντά στον Όσιο Λουκά (στην οδό Γηροκομείου τότε, Ενρεστρώλε τώρα). Είχε τσαγκαράδικο στο Τάσι, κοντά στο Κάστρο.

Όπως διαβάζουμε στο το δακτυλογραφημένο βιβλίο του Ανδρέα Κωνσταντίνου Καρατζά, αντιστράτηγου εν αποστρατεία, «ήταν κοντός εις το ανάστημα, μελαψός (μαυραδέρματος), έξυπνος, πολύ ευκίνητος, ετοιμόλογος και Χορατατζής. Από μικρός ήταν επικεφαλής όλων των Ρωμιόπουλων της γειτονιάς και όταν του δινόταν η ευκαιρία, περιέπαιζε τα Τουρκόπουλα και πολλές φορές τους Τούρκους, χωρίς να δείχνει τον παραμικρό φόβο».

Μάλιστα γίνεται αναφορά και σε ένα περιστατικό που συνέβη όταν ο Παναγιώτης Καρατζάς, εμφανίστηκε σε αγώνες νεαρών Τούρκων.

«Κοντά στη σημερινή πλατεία Μαρούδα είχαν συγκεντρωθεί αγάδες και οι λοιποί Τούρκοι ως και οι Πρόκριτοι των Πατρών, για να παρακολουθήσουν τους αγώνες. Στο χώρο βρισκόταν και ο Βοεβόδας με την ακολουθία του. Τα αγωνίσματα ήταν κυρίως το πέταγμα του λιθαριού και το άλμα εις τριπλούν. Μετά το τέλος των αγωνισμάτων και τη στιγμή που πανηγύριζαν τη νίκη του γιού ενός Αγά, παρουσιάστηκε ο Καρατζάς, πήρε μία μέτρα, την τοποθέτησε ένα μέτρο μακριά από το σημείο που είχε φτάσει ο νικητής, παίρνει φόρα και με τρία πηδήματα τη φτάνει. Το γεγονός δημιούργησε σάλο και γιατί μειώθηκε ο νικητής και γιατί απαγορευόταν η συμμετοχή των Ελλήνων στους αγώνες. Τον κυνήγησα, τον πυροβόλησαν, αλλά ανεπιτυχώς καθώς ήταν σβέλτος και ξέφυγε».

*Ο Παναγιώτης Καρατζάς 

Στις 21 Μαρτίου 1821 εκατό Τούρκοι από τη φρουρά του Ρίου εισήλθαν στην Πάτρα και άρχισαν να διαπράττουν φόνους και λεηλασίες. Στη συνέχεια αναζήτησαν το σπίτι του Πρόκριτου Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλου. Το βρήκαν άδειο και αφού σκότωσαν τον φύλακα το πυρπόλησαν. Τότε ανέλαβε δράση ο Καρατζάς, που ανήκε στο περιβάλλον του Παπαδιαμαντόπουλου.

Διαπνεόμενος από επαναστατικό πνεύμα και βοηθούμενος από τους Βασίλειο Λιβαδά και Νικόλαο Γερακάρη, κατόρθωσε να αποκρούσει τους εισβολείς και να τους αναγκάσει να καταφύγουν στο φρούριο της Πάτρας. Τρεις ημέρες αργότερα, οι προύχοντες της Αχαΐας με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό εισήλθαν στην Πάτρα και σχημάτισαν το «Αχαϊκόν Διευθυντήριον» χωρίς την παρουσία του Καρατζά, ο οποίος, προφανώς, θεωρήθηκε παρακατιανός, αν και είχε καταθέσει στο πεδίο της μάχης τα στρατιωτικά του προσόντα.

Ο παραγκωνισμός του Καρατζά αναπτέρωσε το ηθικό των Τούρκων, οι οποίοι με τον ερχομό του Γιουσούφ Πασά ανάγκασαν του Έλληνες επαναστάτες να λύσουν την πολιορκία της Πάτρας (3 Απριλίου 1821). Λίγες ημέρες αργότερα, το στρατόπεδο των επαναστατών αναδιοργανώθηκε και στον Καρατζά ανατέθηκε η φύλαξη της στρατηγικής θέσης Ζωνιτάδα. Παράλληλα, ο Καρατζάς πραγματοποιούσε νυχτερινές επιθέσεις στην Πάτρα, αποσπώντας λάφυρα και σκορπώντας τον τρόμο στους Τούρκους.

*Ο Παπαφλέσσας και ο Παναγιώτης Καρατζάς στο τσαγκαράδικο του δεύτερου, στην Πάτρα 

• Ο Γιώργος Καρατζάς για τον Παναγιώτη Καρατζά

«Το παρανόμι Καρατζάς σημαίνει, ζαρκάδι στα Τούρκικα, σημαίνει μαυριδερός. Δεν ξέρουμε αν ο Παναγιώτης Καρατζάς κληρονόμησε το επίθετο από τον πατέρα του ή το πήρε λόγω του ότι είχε συνεχώς προστριβές με τους Τούρκους της περιοχής, στα προεπαναστατικά χρόνια. Ήταν αυτός που ξεκίνησε τις επαναστατικές δράσεις στην Πάτρα, το 1809. Το αποκορύφωμα ήταν στις 19 Μαΐου του 1821 όταν έγινε φόβητρο των Τούρκων στην περιοχή επειδή συμμετείχε ενεργά σε πολλές μάχες για την απελευθέρωση της Πάτρας» λέει  απόγονος του, ο πολιτικός μηχανικός Γιώργος Καρατζάς.

Όπως εξηγεί: «Τον Νοέμβριο 1809 αναγκάστηκε να καταφύγει στη Ζάκυνθο όπου κατατάχθηκε στον αγγλικό στρατό. Από εκεί επέστρεφε τον Οκτώβρη του 1812. Λόγω της αθυροστομίας του και του ανεξάρτητου χαρακτήρα του έγινε μισητούς από πρόκριτους και κοτζαμπάσηδες της περιοχής. Φοβόντουσαν μήπως τους πάρει τα πρωτεία και για αυτό δολοφονήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 1821, στην πόρτα του μοναστηριού του Ομπλού. Στο προαύλιο υπάρχει ο τάφος του».

*Το αρχείο του Παναγιώτη Καρατζά κληρονόμησε ο πρωτότοκος γιος του ο Μήτρος Καρατζάς ο οποίος απέκτησε  απογόνους στα χέρια και των οποίων έμεινε τελικά το αρχείο.

*Ο Γιώργος Καρατζάς 

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΣΤΑΥΡΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ

Το χωριό Αροανία (Σοποτό) είχε εντονότατη επαναστατική δράση, τόσο στα Ορλωφικά, όσο και στον Αγώνα του 1821. Ως πλήρως τεκμηριωμένα Ιστορικά συμπεριλαμβάνονται δύο επεισόδια που σχετίζονται με το χωριό Αροανία (Σοποτό):

Πρώτον η επίθεση εναντίον των Τούρκων Αγάδων της περιοχής, στις 20 Μαρτίου. Δεύτερον η επίθεση και κατατρόπωση της διερχόμενης Τουρκικής φρουράς, από Σοποτινούς Αγωνιστές, στην θέση Ανάργυρος στις 21 Μαρτίου.

*Επαναστατική προκήρυξη, τιμητικό δίπλωμα και η υπογραφή του Χριστόδουλου Σταυρουλόπουλου στη λίστα των 2.645 αγωνιστών της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας

• Ο Λυκούργος Σταυρουλόπουλος για τον Χριστόδουλο Σταυρουλόπουλο

«Απόλυτα τεκμηριωμένη είναι η συμμετοχή στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας του προ προπάππου μου Χριστόδουλου (1770-1840) και του γιου του Κωνσταντίνου ή Κωνστάνταρου (1801-1870) Σταυρουλόπουλου ή κατά παρετυμολογία Σταυρόπουλου.

Ο Χριστόδουλος συγκαταλεγόταν στους προύχοντες- δημογέροντες του Σοποτού. Στις 25-3-1821 συμμετείχε στο δημοψήφισμα του χωριού και αποτέλεσε μέλος της πρώτης επαναστατικής διοίκησης του Αγώνα, με πρόεδρο τον Χαράλαμπο Λοντοτσακίρη. Συνυπέγραψε μάλιστα, την Προκήρυξη της Τοπικής Επαναστατικής Διοίκησης Σοποτού με ημερομηνία 26-3-1821. Μαζί με τον γιο του Κωνστάνταρο πολέμησαν στην μάχη της Ακράτας, στο Λεβίδι και ίσως στο Λάλα» λέει ο οικονομολόγος Λυκούργος Σταυρουλόπουλος που είναι απόγονος του. 

*Το σπίτι της οικογένειας 

Όπως εξηγεί: «Το σπίτι τους ήταν για την εποχή (και διατηρείται ακόμα) πραγματικό οχυρό με γερούς και χοντρούς τοίχους και πολυάριθμες (12 τον αριθμό) πολεμίστρες, αποτελώντας ένα από τα καταφύγια των αγωνιστών του χωριού, ιδιαίτερα κατά τις επιδρομές των στρατευμάτων του Ιμπραήμ το 1826.

Μετά την Απελευθέρωση, ο Χριστόδουλος διορίστηκε ως μέλος της Εφορείας Ελληνικού Σχολείου Σοποτού, ενώ στον Κωνστάνταρο απονεμήθηκε τιμητικό Δίπλωμα και σιδηρούν Παράσημο από τον Βασιλιά Όθωνα». Άμεσοι απόγονοι έβδομης γενεάς είναι οι Ανδρέας, Όλγα, Χρήστος, Όλγα, Λυκούργος Σταυρουλόπουλος και οι Χαράλαμπος & Λυκούργος Σταματελάτος.

*Η Όλγα και ο Λυκούργος Σταυρουλόπουλος

ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ

Ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος γεννήθηκε στην Κόρινθο το 1766 αλλά σε νεαρή ηλικία εγκαταστάθηκε στην Πάτρα. Έκανε μεγάλη περιουσία εκεί από το εμπόριο σταφίδας και λίγο πριν από το 1821 θεωρούταν ο πλουσιότερος κάτοικος της Πάτρας. Το 1800 παντρεύτηκε την Ελένη Καλαμογδάρτη, κόρη της αρχοντικής πατρινής οικογένειας των Καλαμογδάρτηδων με ζακυνθινή καταγωγή. Απέκτησαν πολλά παιδιά, αλλά επέζησαν μόνον έξι γιοί: ο Αναστάσιος, ο Παναγιώτης, ο Σπυρίδωνας, ο Δημήτριος, ο Κωνσταντίνος και ο Αδαμάντιος.

Ήταν ένας από τους μεγάλους πρωταγωνιστές της έναρξης της Επανάσταση στην Πάτρα, στις 21 Μαρτίου 1821. Μάλιστα η πρώτη μάχη με τους Τούρκους στην πόλη δόθηκε έξω από το σπίτι του. Διέθεσε όλη του την περιουσία στον Αγώνα και μετέφερε πολεμοφόδια στην Ελλάδα που αγόραζε στην Ιταλία. Παράλληλα, συμμετείχε και σε πολλές μάχες εναντίον των Τούρκων και το 1822 διορίσθηκε γενικός φρούραρχος του στρατοπέδου Πατρών.

Λόγω της ανιδιοτέλειάς του, οι επαναστατικές κυβερνήσεις του εμπιστεύτηκαν τη διαχείριση των οικονομικών του ελληνικού στόλου και των εισφορών της Ηλείας. Όταν ξεκίνησε η Δεύτερη Πολιορκία του Μεσολογγίου, το Μάρτιο του 1825, ο Παπαδιαμαντόπουλος άρχισε να μεταφέρει τρόφιμα και πολεμοφόδια από τη Ζάκυνθο στους πολιορκημένους με δικά του έξοδα και προσωπικό κίνδυνο.

Επίσης, μετέφερε την οικογένειά του από την Πάτρα στην Ζάκυνθο. Αν και ήταν 62 χρονών επέστρεψε στο Μεσολόγγι για να πολεμήσει εκεί παρά τις εκκλήσεις της οικογένειας και των φίλων του να μην το κάνει. Ο Παπαδιαμαντόπουλος πήρε μέρος στην Έξοδο των Ελεύθερων Πολιορκημένων και σκοτώθηκε σ’ αυτή. Μετά το τέλος της Επανάστασης η οικογένειά του γύρισε στην Πάτρα.

*Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος

Η έναρξη του αγώνα από το σπίτι του στην Πάτρα

Στις 21 Μαρτίου 1821 ένοπλοι τούρκοι στρατιώτες, μεθυσμένοι σε ένα ρακοπωλείο, απέναντι από το αρχοντικό του, έβαλαν φωτιά. Άρχισαν αμέσως με άγριες κραυγές να περικυκλώνουν  το αρχοντικό για το οποίο είχαν υποψίες και πληροφορίες πως μέσα σε αυτό έκρυβαν όπλα. Οι πόρτες του αρχοντικού ήταν αμπαρωμένες και οι Τούρκοι πυροβολούσαν στα παράθυρα. Με τους πυροβολισμούς αυτούς σκότωσαν τον Αναστάσιο Παπαδιαμαντόπουλο, τον θείο του. Όπως γράφει ο Γούδας, όταν ο Παπαδιαμαντόπουλος είδε νεκρό το θείο του, αποφάσισε να δώσει το σύνθημα της Επανάστασης. Όταν έφτασαν από διάφορα σημεία της πόλεως Έλληνες στρατιώτες και γενικεύτηκε η σύρραξη οι Τούρκοι υποχώρησαν και αναγκάστηκαν να κλειστούν στο Φρούριο (στο κάστρο της πόλης).

Το ίδιο βράδυ της σύγκρουσης ο Παπαδιαμαντόπουλος πήγε στο Μοναστήρι του Ομπλού (Αχαΐας) και την άλλη μέρα κατέβηκε στην πόλη των Πατρών μαζί με τον Νικόλαο Λόντο, τον Παναγιώτη Καρατζά, τον Π. Πατρών Γερμανό και άλλους 5 προεστούς και έκαναν όλοι τους το γύρο της πόλεως κρατώντας την πρώτη επαναστατική κόκκινη σημαία με ένα μαύρο σταυρό στη μέση. Έτσι η επανάσταση ξεκίνησε στις 21 Μαρτίου από το σπίτι του

• Ο Γιώργος Παπαδιαμαντόπουλος για τον Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο

«Βεβαίως και είναι τιμή για μας να είμαστε απόγονοι μιας τόσο σημαντικής προσωπικότητας που δεν έτυχε της προσφοράς που θα έπρεπε με βάση την προσφορά του συγκεκριμένου Προκρίτου στον αγώνα της Επανάστασης» λέει ο απόγονος του, ο οικονομολόγος Γιώργος  Παπαδιαμαντόπουλος διευκρινίζοντας βεβαίως ότι αυτό είναι κάτι που δεν σημαίνει κάτι ιδιαίτερο για την κοινωνία.

«Δεν μεγάλωσα μέσα σε κειμήλια και σε ντοκουμέντα από τον πρόγονό μου» επισημαίνει και αποδίδει το γεγονός αυτό καθώς και το ότι η ιστορία δεν απέδωσε στον Παπαδιαμαντόπουλο όσα θα όφειλε, στην απίστευτη ανιδιοτέλειά του η οποία έφτασε στο σημείο, ο ξακουστός πρόκριτος των Πατρών να μην εγκαταλείψει το Μεσολόγγι στην πολιορκία παρά το γεγονός ότι είχαν πάει με πλοία να τον πάρουν και να αφήσει εκεί την τελευταία του πνοή το 1826, ενώ η οικογένειά του είχε φύγει από την Πάτρα και το σπίτι του είχε καεί. Αποτέλεσμα ήταν όταν απελευθερώθηκε η πόλη η οικογένειά του να βρίσκεται στη Ζάκυνθο και η περιουσία του να έχει καταστραφεί» καταλήγει ο κ. Παπαδιαμαντόπουλος.

*Ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΙΑΝΝΙΑΣ

Ο Γεώργιος Γιαννιάς (1795-1821) υπήρξε αγωνιστής της επαναστατικής περιόδου. Καταγόταν από το χωριό Προστοβίτσα Αχαΐας, που σήμερα ονομάζεται Δροσιά.

Ο Γεώργιος δεν ήταν το μόνο μέλος της οικογένειας που ένοπλα δραστηριοποιήθηκε ενάντια στους Οθωμανούς κατακτητές. Ο πατέρας του εκτελέστηκε από τους Οθωμανούς ύστερα από προδοσία του κουμπάρου του, στην Πάτρα για την ένοπλη δράση του, τότε ο Γεώργιος είναι έφηβος. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο Σπυρίδων Τρικούπης, το επώνυμο της οικογένειας ήταν Γιαννόπουλος.

Αρκετά χρόνια μετά την απώλεια του πατέρα του, ο Γεώργιος Γιαννιάς θα βρεθεί επικεφαλής ένοπλου σώματος, είναι η εποχή που θα μυηθεί και στη Φιλική Εταιρεία. 

Φυσικά, η ένοπλη δραστηριότητά του υφίσταται και πριν από την γνωριμία του με τη Φιλική Εταιρεία. Εξαιτίας της δράσης του έχει γίνει στόχος των Οθωμανών και ειδικότερα των Τουρκαλβανών του Λάλα. Ο Γεώργιος Γιαννιάς διοικεί 100 ενόπλους και το πεδίο δράσης τους ήταν η ευρύτερη περιοχή του Ερύμανθου. Οι Τουρκαλβανοί του Λάλα επιδίδονται συστηματικά σε βιαιοπραγίες εναντίον ελληνικών πληθυσμών. Ανάμεσα σε αυτές τις ενέργειες εντάσσεται και η δολοφονία του Χαράλαμπου Βιλαέτη, ο οποίος ήταν γόνος σημαντικής οικογένειας της Ηλείας.

Το 1821 στα τέλη το Μάη, 1500 Τουρκαλβανοί θα διασταυρωθούν με την ομάδα Γιαννιά στη περιοχή Τσαχλή, ο οποίος εκείνη τη στιγμή έχει υπό τις διαταγές του 500 άτομα. Η σύγκρουση που ακολουθεί ήταν σφοδρή. Η αριθμητική ανισότητα δεν βοηθά την ελληνική πλευρά. Οι Έλληνες κάτω από την πίεση αποφασίζουν να υποχωρήσουν στη θέση Πολίτσα. Με πρωτοβουλία του καπετάν Γιαννιά, οι ελληνικές δυνάμεις θα κατευθυνθούν στην τοποθεσία Κατσαρού καθώς εκεί θα είχαν πιο εύκολη πρόσβαση σε νερό. Οι εχθρικές δυνάμεις ζητάνε από Οθωμανούς που βρίσκονται στο Πανόπουλου να τρέξουν σε βοήθεια τους. Οι Έλληνες παγιδευμένοι θα οχυρωθούν στη μικρή εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Παρότι μειονεκτούν αριθμητικά καταφέρνουν σημαντικά πλήγματα στους εχθρούς. Παρόλα αυτά η αριθμητική υπεροχή των Οθωμανών τους εξασφαλίζει την νίκη. Οι Έλληνες μαχητές, κάνοντας χρήση όλων των εφοδίων τους, πολεμούν μέχρι το τέλος. Δεν παραδίδονται παρ’ όλες τις δελεαστικές προσφορές του εχθρού.

Μετά το τέλος της μάχης οι Οθωμανοί θα κόψουν το κεφάλι του Γιαννιά, βεβηλώνοντας τη σωρό του και θα το πάρουν μαζί τους ως λάφυρο. Μετά από 177 χρόνια, στα τέλη της δεκαετίας του 1990, θα αναγερθεί στο σημείο της μάχης μνημείο που θα θυμίζει σε όλους τη γενναιότητα του καπετάν Γιαννιά και των ανδρών του.

*Απόγονος του Γιώργου Γιαννιά είναι η Ευσταθία Γιαννιά, Περιφερειακή συντονίστρια Πολιτικής Προστασίας Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΕΧΟΥΡΙΤΗΣ

Σημαντικός οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821, συνταγματάρχης της φάλαγγος. Στον πύργο του, που σήμερα είναι μουσείο, φυλακίσθηκε ο Τούρκος διοικητής των Καλαβρύτων Αρναούτογλου, μετά την κατάληψη των Καλαβρύτων. Πέθανε το 1854.

Ο Καπετάν Γιώργης (Παπαδόπουλος) Λεχουρίτης, γιος του Αναγνώστη, ανέπτυξαν έντονη δράση κατά τους αγώνες της Πατρίδας μας ενάντια στους Τούρκους κατακτητές και έφτασε στον βαθμό του χιλιάρχου. Ο Γιώργης Λεχουρίτης σπούδασε στην περίφημη Σχολή του Σοπωτού. Στην συνέχεια πήγε στα Επτάνησα και κατατάχθηκε στον Αγγλικό Στρατό, όπου πολύ γρήγορα εξελίχθηκε φτάνοντας στον βαθμό του Λοχαγού. Αργότερα, το 1829, παντρεύτηκε την ανιψιά του Θ. Κολοκοτρώνη, Βενέτα, αφού είχε κερδίσει την εκτίμηση τού μεγάλου οπλαρχηγού λόγω της φήμης του κατά τους αγώνες του Έθνους και της μόρφωσής του, (τον περίφημο γάμο περιγράφει ο γραμματέας του Θ. Κολοκοτρώνη, ο Φιλαίος Θεόδωρος Ρηγόπουλος, βλ. Επετηρίδα των Καλαβρύτων, 1978, σελ.121). Από τον γάμο του απέκτησε ένα γιο, τον Γιάννο, ο οποίος αναδείχθηκε δήμαρχος στην Κάτω Αχαΐα.

Ο Καπετάν Γιώργης Λεχουρίτης έλαβε μέρος πρωτοστατώντας σε πολλές σπουδαίες μάχες στο πλευρό των Κολοκοτρώνη, Καραϊσκάκη, Πετμεζά, Ζαΐμη και άλλων. Έλαβε δε μέρος στις μάχες του Φαλήρου, (όπου σκοτώθηκε ο Καραϊσκάκης), των Δερβενακίων, του Λεβιδίου, της Ακράτας, του Λάλα, καθώς και στην απελευθέρωση των Καλαβρύτων (20-21 Μαρτίου 1821).Κατά την μάχη για την απελευθέρωση των Καλαβρύτων, συνελήφθη αιχμάλωτος ο Τούρκος Διοικητής της πόλης Ιμπραήμ Αρναούτογλου, ο οποίος οδηγήθηκε μαζί με την κόρη του Αϊσέ – ερωμένη του Π. Φωτήλα – και παρέμεινε έγκλειστος για ασφάλεια στον Πύργο του Γ. Λεχουρίτη, στο δυσπρόσιτο Λεχούρι.

Φερόμενος ως χιλίαρχος μετά την απελευθέρωση, ο Γ. Λεχουρίτης εντάχθηκε στον τακτικό στρατό και αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του συνταγματάρχη. Πέθανε στο Λεχούρι από την φοβερή επιδημία το 1854, απομονωμένος. Το όνομά του έμεινε στην αθανασία, καθώς μας το θυμίζουν πολλές αναφορές σε μάχες, όπως επίσης και η προτομή του, που στήθηκε στην κεντρική πλατεία του χωριού μετά από απόφαση του Γ.Ε.Σ. το 1974, με πρωτοβουλία του Συλλόγου των εν Αθήναις Λεχουριτών.

*Ο Πύργος Λεχουρίτη 

Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ ΤΟΥ ΛΕΧΟΥΡΙΤΗ 

Ο ιστορικός Πύργος του Λεχουρίτη κτίστηκε, αρχικώς ο μισός, το 1740 έως το 1760, όταν διορίστηκε ο Αναγνώστης Λεχουρίτης άρχοντας των τριάντα δύο χωριών της Ερυμάνθειας περιοχής. Και ο άλλος μισός το 1785 έως το 1790, όταν πάλι διορίστηκε άρχοντας ο εγγονός του Αναγνώστης, αγωνιστής του 1821 μαζί με τους τέσσερις γιους του.

Ο Πύργος είχε υπόγεια κρυφή διάβαση προς το τότε παράρτημά του – σημερινό σπίτι του Ν. Σακελλαρόπουλου (η διάβαση διακρίνεται και σήμερα). Ο Πύργος γνώρισε μεγάλες δόξες, φιλοξένησε στις σάλες του μεγάλες μορφές του Εικοσιένα, καθώς και τον Τούρκο διοικητή των Καλαβρύτων ως αιχμάλωτο. Το μεγάλο αυτό εθνικό μνημείο επισκέφθηκαν το 1840 προς τα μέσα της Άνοιξης ο Όθωνας και η Αμαλία, πρώτοι Βασιλείς της Ελλάδος, για να τιμήσουν και να γνωρίσουν από κοντά τον καπετάν Γιώργη Λεχουρίτη.

Ο Πύργος έμεινε σφαλισμένος μετά την επιδημία του 1854 για πολλά χρόνια, έως ότου πουλήθηκε από τον γιο του καπετάν Γιώργη Λεχουρίτη Γιάννο, δήμαρχο για πολλά χρόνια στην Κ. Αχαΐα, στον πατέρα του αειμνήστου Γ. Πορετσάνου, το έτος 1905.. Ο Πύργος ανακαινίστηκε εξ ολοκλήρου το 1990, σε τμήμα δε αυτού λειτουργεί σήμερα Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο, ενώ κάθε χρόνο στον κήπο του δίδονται διαλέξεις από σημαντικούς πνευματικούς ανθρώπους και διοργανώνονται διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Το μνημείο, που είναι προσφορά του Γ. Πορετσάνου, απέσπασε βραβείο από τον Μιλτιάδη Έβερτ ως (τότε) Δήμαρχο Αθηναίων, το 1986, που είχε ανακηρυχθεί «παγκόσμιο έτος ειρήνης». Επί της πλάκας του ηρώου αναγράφονται τα ονόματα των πεσόντων κατά τους διάφορους πολέμους του Ελληνισμού.

*Απόγονος του Γιώργου Λεχουρίτη είναι η γνωστή ερμηνεύτρια Ηρώ Λεχουρίτη.

***

Ευχαριστούμε θερμά για την πολύτιμη βοήθεια στη συλλογή πληροφοριών και την παραχώρηση σπάνιου υλικού, τον Ιάσονα Φωτήλα, τον Φωκίονα Ζαΐμη, τον Αντώνη Πετμεζά, τον Γιώργο Καρατζά,  τον Λυκούργο Σταυρουλόπουλο και τον Γιώργο Παπαδιαμαντόπουλο.