Επί της επιστολής της σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ για το κτίριο του ΟΛΠΑ

 ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΤΟΥ ΕΜΠ.

ΓΙΑ ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ ΤΟΥ Ο.Λ.Π.Α

Του Βασίλη λαδά

.....Στα λιμάνια

την Κυριακή σαν κατεβούμε  ν' ανασάνουμε

βλέπουμε  να φωτίζονται στο λιόγερμα

σπασμένα ξύλα από ταξίδια που δεν τέλειωσαν...

Γιώργος Σεφέρης , Μυθιστόρημα.

Πράγματα κοινής χρήσης είναι ιδίως τα νερά με  ελεύθερη και αέναη ροή, οι δρόμοι, οι πλατείες, οι γιαλοί, ΤΑ ΛΙΜΑΝΙΑ και οι όρμοι, οι όχθες πλεύσιμων ποταμών, οι μεγάλες λίμνες και οι όχθες τους.

Άρθρο 967 Αστικού Κώδικα. Κοινόχρηστα.

....Και τέλος μη ξεχνάς  που ενίοτε

μας έρχοντ' από την Συρία σοφισταί,

και στιχοπλόκοι, κι άλλοι ματαιόσπουδοι.

Ώστε ανελλήνιστοι δεν είμεθα,θαρρώ.

 Κ.Π.Καβάφης , Φιλέλλην.

          Διάβασα  την επιστολή της Γενικής Συνέλευσης της Σχολής Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου  προς τους πολίτες της Πάτρας, ως προς  την αξία του κτιρίου του Ο.Λ.Π.Α που ο Δήμος αποφάσισε  να κατεδαφιστεί  για την ανάπλαση του λιμένα της πόλης μας.

          Η Γενικής Συνέλευση των μελών του Διδακτικού Προσωπικού της Αρχιτεκτονικής Σχολής ( γιατί περί αυτού πρόκειται)  αποδίδει στο κτίριο Ιστορική και Αρχιτεκτονική αξία μπρουταλικού  μοντερνισμού και θεωρεί  ότι το κτίριο, επισκευασμένο, θα αποτελούσε ένα “ τοπόσημο'' – κτίριο σύμβολο της πόλης, συντασσομένη, με την κριτική επιτροπή του διαγωνισμού που ήθελε την διατήρηση του κτιρίου στο  παραλιακό μέτωπο. Μάλιστα   στην επιστολή τους αναφέρουν ότι η Σχολή  είναι ευαισθητοποιημένη απέναντι στο συγκεκριμένο θέμα και για ένα άλλο λόγο. Διότι το έργο αυτό αποτελεί  το σημαντικότερο έργο του  αρχιτέκτονα και ζωγράφου  Αλέξη Συριόπουλου  απόφοιτου  της Σχολής ( 1966)  επιστημονικού συνεργάτη της Σχολής και λέκτορα της Σχολής από το 1987 έως τον αδόκητο θάνατό του.  Τον πρόσθετο λόγο θα τον κατανοούσα  λόγω του συναισθηματικού δεσμού που θα είχαν αρκετά από τα  μέλη ΔΕΠ με τον εκλιπόντα , προώρως το 1992 – όπως μαθαίνω- και συμφοιτητή  χαρισματικών νέων  που αποφοίτησαν το 1996. Μερικοί άφησαν το στίγμα τους και στην πολιτική ζωή του τόπου.

          Εκείνο όμως που δεν κατανοώ είναι πώς η Γενική Συνέλευση της Σχολής,  που είναι συλλογικό διοικητικό όργανο  του ΝΠΔΔ Εθνικό Μετσόβιο Ποολυτεχνείο πήρε μια τέτοια απόφαση , ενώ από καμιά διάταξη των νόμων περί ΑΕΙ  δίδεται τέτοια δυνατότητα. Οι Γενικές Συνελεύσεις των  Σχολών  έχουν ως  θεσμικό ρόλο  να φροντίζουν τα του οίκου τους και μόνο. Την χάραξη εκπαιδευτικής γραμμής την διαδικασία  εκλογής μελών ΔΕΠ κ.λπ. Η επιστολή  λοιπόν αποτελεί θεσμικό ατόπημα.  Αν υπέγραφαν άπαντες της Γενικής Συνέλευσης την επιστολή ως άτομα , ως αρχιτέκτονες , ως πολίτες, με το όνομά τους, με γειά τους και χαρά τους. Όχι έτσι, καλυπτόμενοι από το σήμα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου  και στρεφόμενοι εμμέσως πλην σαφώς κατά άλλου ΝΠΔΔ. Απευθύνουν δε την επιστολή τους- από καθ' έδρας  - στους πολίτες της Πάτρας και όχι στον Δήμαρχο όπως απαιτεί η τάξη.

          Επί της ουσίας τώρα.

          Το σχέδιο του κτιρίου επιλέχθηκε,ύστερα από διαγωνισμό  το 1970 ( επί χούντας) . Αρχίζει να κτίζεται το 1972. Ολοκληρώνεται το 1992 Λειτούργησαν για λίγο εκεί οι υπηρεσίες του Τελωνείου και του Λιμεναρχείου και με τον πρώτο σεισμό κατέστη κατεδαφιστέο και επικίνδυνο για χρήση. Αν δεν απατώμαι μια δεκαετία θα λειτούργησε όλο και όλο.  Κάποιοι λοιπόν επιστήμονες , πολιτικοί μηχανικοί ( ίσως απόφοιτοι του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου ) δεν έκαναν καλά τις στατικές μελέτες ή δεν επέβλεψαν καλά την  κατασκευή του. Το κτίριο λοιπόν δεν απόκτησε καμιά ιστορική αξία για την πόλη ούτε καν κανείς  το φωτογράφησε ποτέ. Για τους Πατρινούς είναι ένα άχρηστο κτίριο ,καταβόθρα δημοσίου χρήματος. Τα τοπόσημα των πόλεων δεν επιβάλλονται από το γούστο κάποιων ''ειδικών'' αλλά από την συμβολική σημασία που έχουν. Έτσι τοπόσημο για την πόλη ήταν αρχικώς ο φάρος του μώλου, αφού η πόλη εθεωρείτο  πύλη προς τη Δύση  και εξαγωγέας σταφίδας και μεταναστών. Τώρα ως τοπόσημο θεωρείται το θέατρο Απόλλων του Τσίλερ γιατί είναι στην κεντρική πλατεία της πόλης και θυμίζει το παρελθόν της νεοκλασσικής Πάτρας του δέκατου έννατου αιώνα. Αν και διεκδικούν ρόλο τοποσήμου οι σκάλες  Αγίου Νικολάου  που θυμίζουν Οδησσό και Ποτέμκιν, ο Άγιος Ανδρέας, το Νότιο Πάρκο που ο Δήμος το άφησε – και άγια έκανε- ελεύθερο να αναπνέει χωρίς κτίσματα πάνω του . Το ίδιο πρέπει να γίνει σέ όλο τον λιμένα. Ιδίως στο σημείο εκείνο  που βρίσκεται το κτίριο του Ο.Λ.Π.Α έτοιμο να καταρρεύσει μόνο του χωρίς τη βοήθεια μηχανημάτων.Το κτίσμα αυτό βαραίνει με τον όγκο του τον ιστορικό κόλπο που ήταν το λιμάνι των Ρωμαίων που δημιούργησαν την πόλη των Πατρών ως πύλη προς τη Δύση. Εκεί που τώρα είναι τα ψαροκάικα  με τους Αιγύπτιους ψαράδες αποβιβάστηκαν οι Αντώνιος και Κλεοπάτρα από την Αίγυπτο , ο Κικέρων , ο Νέρων από τη Ρώμη και τόσοι άλλοι . Στη νότια πλευρά του ήταν το Τσιβδί των Ισραηλιτών επί Τουρκοκρατίας. Στον δέκατο ένατο αιώνα η περιοχή έγινε η γειτονιά των Λευκαδιτών ψαράδων. Σπίτια τους με  την απλή επτανησιώτικη αστική αρχιτεκτονική, ανάμεσα σε πρώην σταφιδαποθήκες και βυρσοδεψία, σώζονται στην Όθωνος και Αμαλίας, απέναντι  από την υπέρογκη αρχιτεκτονική του ακαταλλήλου κτιρίου.  Αν υπάρχει λοιπόν ένα βαρύ ιστορικό σημαίνον για την πόλη είναι ο κολπίσκος αυτός που την ατμόσφαιρά του διαπερνά ρίγος από τη ζωή αιώνων. Και γερό να ήταν το κτίριο του Ο.Λ.Π.Α θα έπρεπε ήδη να έχει   κατεδαφιστεί και να έχει αποδοθεί ο χώρος του μικρολίμανου στην κοινή χρήση , όπως το Νότιο Πάρκο  που κατεβαίνουμε ν' ανασάνουμε λιγάκι. Η κατεδαφισή του θα μας απαλλάξει από ένα άλγος . Και να προσθέσω  και ένα άλλο λόγο . Δεν βλέπω την όψη του κτιρίου να έχει τα φόντα για Μπομπούρ, όπως πιστεύουν οι συνσυγγραφείς επιστολογράφοι . Αλλά αυτό είναι προσωπικό μου γούστο και το εκφράζω ως πολίτης της πόλεως .

          Περισσότερα δεν θέλω να πω.     

ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΑΔΑΣ