Αντώνης Χαροκόπος: Θυμάται το ατύχημα που του άλλαξε τη ζωή σε μία εφ' όλης της ύλης συνέντευξη

Ποιο είναι το πρόγραμμα μίας τυπικής μέρας σας;  

Το πρόγραμμα δεν είναι το ίδιο κάθε μέρα. Μπορεί να πάω στο γραφείο, σε κάποιο διοικητικό συμβούλιο στο Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας. ‘Άλλες φορές μπορεί να πάω σε κάποια υποχρέωση της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. Άλλες φορές μπορεί να ταξιδέψω για κάποιο θέμα ατόμων με αναπηρία.

Με όλες αυτές τις υποχρεώσεις, συνδυάζετε και την οικογενειακή ζωή...

Πράγματι είμαι παντρεμένος, και με τη σύζυγό μου έχουμε αποκτήσει δύο παιδιά που πλέον σπουδάζουν. Για την ακρίβεια η κόρη μόλις πήρε το πτυχίο και ο γιος μου συνεχίζει. Όταν υπάρχει αγάπη και θέληση να μεγαλώσεις με τον σύντροφό σου την οικογένειά σου «σωστά», με τις αξίες και τις αρχές που πρέπει, μπορεί να τα καταφέρεις. Αγαπώ πολύ αυτά που κάνω. Δούλεψα αρκετά χρόνια στη ΔΕΗ από όπου έφυγα με σύνταξη και πλέον ασχολούμαι αποκλειστικά με τα θέματα ατόμων με αναπηρία.

Η αλήθεια είναι ότι έχω μία αξιόλογη σύζυγο. Γνωριστήκαμε πριν από πολλά χρόνια. Με γνώρισε ενώ ήμουν πάνω στο αναπηρικό αμαξίδιο. Δουλεύαμε μαζί το ’93-94 όταν δημιουργήθηκε το πρώτο κέντρο δημιουργικής απασχόλησης ατόμων με αναπηρία. Μέσα στα έξι άτομα που είχαν επιλεγεί γι΄αυτό ήμασταν κι εμείς. Ήταν ειδική παιδαγωγός. Είχαμε κοινά ενδιαφέροντα. Είναι διακριτικά δίπλα μου, με στηρίζει, με συμβουλεύει και την ακούω πολύ.

Πώς μπήκε το αναπηρικό αμαξίδιο στη ζωή σας;

Πριν πολλά χρόνια. Είχα απολυθεί από φαντάρος και είχα ένα τροχαίο ατύχημα. Ήταν μία δύσκολη στιγμή όπου παίζει πολύ μεγάλο ρόλο το οικογενειακό περιβάλλον που έχεις και οι φίλοι που θα σε στηρίξουν. Εγώ ήμουν τυχερός σε αυτό. Είχα την οικογένειά μου, τους γονείς μου, τα αδέλφια μου που με στήριξαν. Έκανα μία επέμβαση στο εξωτερικό. Όλα πήγαν καλά και αυτό που εύχομαι πλέον είναι να είναι καλά η οικογένειά μου.  

Η ζωή δεν τελειώνει. Σου συμβαίνει κάτι σοβαρό και εσύ πρέπει να ανταπεξέλθεις. Πρέπει να ζήσεις, να τα καταφέρεις, ειδικά αν είσαι και νέος. Μπορεί κάποια στιγμή να σου συμβεί ένα σοβαρό ατύχημα αλλά δεν πρέπει να «το βάλεις κάτω». Προσπαθείς να δεις τη ζωή κατάματα και να ζήσεις.

Υπάρχει στη χώρα μας μέριμνα να αντιμετωπιστούν σωματικά και ψυχικά;

Όταν ένα άτομο παθαίνει ένα ατύχημα που τον αφήνει σε ένα αναπηρικό αμαξίδιο δεν χρειάζεται μόνο τη σωματική αποκατάσταση. Ένα σωστό κέντρο αποκατάστασης πρέπει να φροντίζει και για την ψυχολογική υποστήριξη. Έχουμε κέντρα αποκατάστασης στην Ελλάδα αλλά όχι στα πρότυπα του εξωτερικού, ακόμα υπολείπονται. Στην περιοχή έχουμε δύο.

Πόσα άτομα με αναπηρία έχουμε στην Πάτρα;

Είναι δύσκολο να ξέρουμε τον αριθμό αλλά σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ είναι το 16% του πληθυσμού. Και δεν εννοούμε μόνο κινητικές αναπηρίες. Είναι μεγάλη η γκάμα.

Απευθύνονται εύκολα σε συλλόγους και φορείς;

Όχι όλοι. Βλέπουμε πολλές περιπτώσεις ανθρώπων με αναπηρία που κλείνονται μέσα στο σπίτι τους. Γι΄αυτό και σχεδιάζουμε να βρεθούμε κοντά τους, στα σπίτια τους, να τους δούμε, να βρεθούμε δίπλα τους και να μάθουμε για τα προβλήματά τους. 

Αφορμή γι΄ αυτή την συζήτηση είναι η πρωτιά για τη διοίκηση της Περιφερειακής Ομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία Δυτικής Ελλάδας & Νοτίων Ιονίων Νήσων. Μάλιστα με ποσοστό 98%. Τι είναι, κατά τη γνώμη σας αυτό που οδήγησε τόσους ανθρώπους να σας δώσουν ξανά ψήφο εμπιστοσύνης;

Το αποτέλεσμα των αρχαιρεσιών της Ομοσπονδίας αποτελεί επιβεβαίωση της πολυετούς ενασχόλησής μου στον αναπηρικό χώρο και της εμπιστοσύνης που μου δείχνουν οι συνάδελφοι από την Αιτωλοακαρνανία, την Αχαΐα, την Ηλεία και τη Ζάκυνθο.

Πιστεύω ότι η προσωπική επαφή με τους Συλλόγους, τα άτομα με αναπηρία και τις οικογένειές τους για κάθε θέμα που τους απασχολεί, μικρό ή μεγάλο κατά κύριο λόγο αποτέλεσε τον κύριο παράγοντα. Προσωπικά νιώθω ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση όταν καταφέρνω με τις δυνάμεις και τα μέσα που διαθέτω να συμβάλω στην στήριξη, ειδικά των πιο αδύναμων ατόμων με αναπηρία και να βρίσκομαι σε διαρκή επικοινωνία με την κοινωνία.

Εσάς, από την άλλη, τι σας έκανε να ασχοληθείτε τόσο πολύ με τα κοινά και με άτομα που έχουν αναπηρίες;

Όταν έπαθα το ατύχημα σε νεαρή ηλικία ήλθα σε επαφή με άτομα του αναπηρικού χώρου που προσέφεραν στήριξη στα άτομα με αναπηρία και τις οικογένειές τους. Αυτό αποτέλεσε κίνητρο να συμμετάσχω πιο ενεργά. Με την Τοπική Αυτοδιοίκηση αποφάσισα να ασχοληθώ κατά κύριο λόγο επειδή διέκρινα ιδιαίτερες δυσκολίες και αδιέξοδα που αντιμετώπιζαν τα άτομα με αναπηρία και οι οικογένειές τους. Η όποια θέση και εάν κατείχα, ακόμα και εάν υπήρξαν παρεξηγήσεις, πρωτεύον θέμα μου ήταν η στήριξη του αναπηρικού χώρου. 

Υπάρχει κάτι που σας δυσκόλεψε σε όλη αυτή την πορεία ενασχόλησης με τα κοινά;

Όπως κάθε χώρος που αγωνίζεται για την προώθηση ίσων δικαιωμάτων, ευκαιριών και κοινωνικής ένταξης των ατόμων που εκπροσωπεί αντιμετωπίζουμε καθημερινά ζητήματα που άλλοτε επιλύονται άμεσα και άλλοτε χρειάζονται ιδιαίτερες παρεμβάσεις. Δεν πτοούμαστε από τις δυσκολίες, το παν είναι να αγωνιζόμαστε με τον ίδιο ζήλο και σύμπνοια.

Πόσο προσβάσιμη και φιλική είναι η Πάτρα για τα άτομα με κινητική και όχι μόνο αναπηρία; Υπάρχουν βήματα που έχουν γίνει προς αυτή την κατεύθυνση;

Η Πάτρα ως ένα μεγάλο αστικό κέντρο αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα προσβασιμότητας. Κατειλημμένες θέσεις στάθμευσης ΑμεΑ, μπλοκαρισμένες από οχήματα ράμπες, κατεστραμμένα πεζοδρομία, που καθιστούν αδύνατη τη διάβαση είναι λίγα μόνο από τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν καθημερινά τα άτομα με κινητικές αναπηρίες, οι τυφλοί κ.α.

Παρόλο που έχουν γίνει προσπάθειες από τις εκάστοτε Δημοτικές Αρχές το φαινόμενο της έλλειψης προσβασιμότητας παρατηρείται σε όλο το φάσμα του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος, ακόμα και σε υπηρεσίες. Δυστυχώς και οι πολίτες, σε πολλές περιπτώσεις δείχνουν έλλειψη αγωγής και ευαισθησίας καθιστώντας την πόλη μη προσπελάσιμη.   

Οι Δήμοι της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας συμμετέχουν σε προγράμματα και έχουν παρουσιάσει σχέδια για την εφαρμογή Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων για Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην καθολική και ποιοτική αναβάθμιση του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος λαμβάνοντας υπόψιν όλες τις παραμέτρους που θα επιτρέψουν στα άτομα με αναπηρία να συμμετέχουν στην κοινωνία ανεμπόδιστα.

Καθώς έχετε διατελέσει Δημοτικός Σύμβουλος, ποια πιστεύεται ότι είναι τα βασικά ζητήματα που απασχολούν τον Δήμο αυτή την περίοδο;  

Μείζον ζήτημα που μας απασχολεί άμεσα και αφορά όλους τους πολίτες είναι η διαχείριση των απορριμμάτων. Δυστυχώς, αντί για συνεργασία και συμπόρευση όλων των αρμοδίων έχουμε γίνει θεατές σφοδρών αντιπαραθέσεων μεταξύ των εμπλεκομένων εις βάρος βέβαια του πολίτη.

Επίσης, η υπόγεια διέλευση της σιδηροδρομικής γραμμής είναι ένα θέμα που αφορά άμεσα την κοινωνία της πόλης και απαιτεί κοινό και δυναμικό αγώνα με την συμμετοχή όλων των φορέων της αυτοδιοίκησης, της κοινωνίας των πολιτών και των πολιτικών παρατάξεων.    

Σε περιφερειακό επίπεδο, ποια είναι η προσέγγισή σε θέματα κοινωνικής πολιτικής;

Ως Περιφερειακή Ομοσπονδία, σε σύμπνοια με τους φορείς- μέλη της, οφείλουμε να συνεργαστούμε με την Περιφέρεια έχοντας ως βασικό σκοπό να προωθήσουμε παρεμβάσεις προς όφελος των ατόμων με αναπηρία, χρονίως πασχόντων και των οικογενειών τους. Από την αξιοποίηση των κληροδοτημάτων και των δημόσιων κτιρίων μέχρι την οργάνωση στοχευμένων δράσεων για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας σε θέματα αναπηρίας πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι τα συνδικαλιστικά όργανα του αναπηρικού χώρου είναι απαραίτητα στην χάραξη στρατηγικών για τις ευάλωτες ομάδες.

Ποιοι είναι οι στόχοι από εδώ και πέρα;

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο αναπηρικός χώρος είναι πολυεπίπεδα και δεν εντοπίζονται μόνο σε έναν τομέα. Παλεύουμε καθημερινά σε πολλά «μέτωπα».  Η Ομοσπονδία έχει θέσει στόχους, σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ Βαθμού για την προώθηση παρεμβάσεων όπως η δημιουργία δομών αυτόνομης και υποστηριζόμενης διαβίωσης, ειδικά στην Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας, δράσεις ενημέρωσης για θέματα υγείας, παρεμβάσεις για την καθολική προσβασιμότητα σε όλες τις περιοχές της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και της Ζακύνθου, στήριξη όλων των ζητημάτων που αφορούν είτε σε συλλογικό είτε σε ατομικό επίπεδο στον αναπηρικό χώρο.

Είναι η αναπηρία ακόμα και σήμερα ένα θέμα ταμπού;

Η όλο και μεγαλύτερη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, χρόνιων παθήσεων και των οικογενειών τους εκ μέρους των ιδίων σε συνδυασμό με την πιο ευρεία παρουσία τους στην κοινωνική ζωή, περιόρισαν κατά πολύ την μερίδα των πολιτών που συνδέουν την αναπηρία με εκδηλώσεις φιλανθρωπικού χαρακτήρα που ενέχουν την έννοια του οίκτου. Βέβαια πρόσκαιρες και ευκαιριακές δράσεις εξακολουθούν να πραγματοποιούνται γι αυτό είναι απαραίτητος ο ρόλος των φορέων μελών των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους. 

Να προσεγγίσουν τον πολίτη, να τον ενημερώσουν, να συνεργαστούν και να αναδείξουν την ισότιμη και καθολική συμμετοχή του ατόμου με αναπηρία σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής (αθλητισμός, πολιτική, πολιτισμός, απασχόληση, εκπαίδευση κ.α.). Σημαντική βέβαια και νομίζω ότι από εκεί πηγάζει ο σεβασμός και η αλληλεγγύη είναι η σωστή ενημέρωση των παιδιών και νέων για θέματα αναπηρίας.

Τι ονειρεύεστε για το μέλλον; 

Πρώτα απ’ όλα, όπως όλοι μας, θέλω υγεία για την οικογένειά μου και τα στενά μου πρόσωπα. Ευελπιστώ επίσης ότι και στο μέλλον θα διατηρηθεί η ενότητα στον αναπηρικό χώρο για να καταφέρουμε να επιτύχουμε ότι είναι ανθρωπίνως δυνατόν για την βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρία, χρονίως πασχόντων και των οικογενειών τους.