Η Παγκόσμια Ημέρα για την Προστασία του Στρώματος του Όζοντος και η Συμμετοχή του Πανεπιστημίου Πατρών

Ο ΟΗΕ έχει διακηρύξει την 16η Σεπτεμβρίου ως τη Διεθνή Ημέρα Προστασίας της Στοιβάδας του Όζοντος, διότι στις 16ης Σεπτεμβρίου 1987 υπογράφηκε το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ για την απαγόρευση χημικών ουσιών που μειώνουν το στρώμα του Όζοντος. Για την ημέρα αυτή, η Διεθνής Επιτροπή Όζοντος εκδίδει μια σύντομη έκθεση αποτίμησης της κατάστασης του όζοντος.

Επίσης, παροτρύνει για τη μείωση των υδροφθορανθράκων που καταστρέφουν το όζον αλλά συμβάλλουν και στην ενίσχυση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Ο φετινός εορτασμός συμπίπτει με το τέλος του Παγκοσμίου Συνεδρίου για το Όζον που έγινε στο Εδιμβούργο και συγκέντρωσε περισσότερους από 300 επιστήμονες από όλο τον κόσμο. Εκεί συζητήθηκε εκτενώς η τρέχουσα κατάσταση για το στρώμα του όζοντος, καθώς και τα προκαταρκτικά συμπεράσματα για την «τρύπα του όζοντος» που λαμβάνει χώρα αυτή την εποχή στην Ανταρκτική. Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι σε παγκόσμια κλίμακα έχει σταματήσει η περαιτέρω μείωση του όζοντος, όμως αυτό εξακολουθεί να είναι λιγότερο από τη δεκαετία του 1980, όταν και ανακαλύφθηκε το πρόβλημα.

Μικρές αυξήσεις του όζοντος έχουν αρχίσει να παρατηρούνται σε συγκεκριμένα στρώματα της ατμόσφαιρας, λόγω της μείωσης των ουσιών που το καταστρέφουν. Όμως, για την πλήρη ανάκαμψη θα χρειαστούν αρκετά ακόμη χρόνια, μια που οι ουσίες που βλάπτουν το όζον έχουν την ικανότητα να παραμένουν στην ατμόσφαιρα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Στην Ανταρκτική, για παράδειγμα, η πλήρης ανάκαμψη αναμένεται κοντά στο έτος 2070. Επίσης, θεωρείται πολύ σημαντική και χρήζει πολύ προσεκτικής μελέτης η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην ανάκαμψη του όζοντος. Είναι χαρακτηριστικό ότι, παρόλες τις θετικές ενδείξεις, η «τρύπα του όζοντος» στην Ανταρκτική κατά το έτος 2015 ήταν η μεγαλύτερη από το 1980, καταλαμβάνοντας έκταση σχεδόν όσο της Αφρικής. Φέτος, το φαινόμενο είναι ακόμη σε εξέλιξη και η έκταση της «τρύπας» έχει ήδη φτάσει τα 20 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Τέλος, αποδεικνύεται ότι η επιτυχημένη εφαρμογή του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ, πέρα από την προστασία του όζοντος, έχει συμβάλλει στη μείωση των επιπτώσεων από το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Για τον λόγο αυτό, η Διεθνής Επιτροπή Όζοντος προτείνει τη λήψη μέτρων για τη μείωση των υδροφθορανθράκων: μια τέτοια κίνηση θα συμβάλλει περαιτέρω στις προσπάθειες και για την προστασία του όζοντος και για την κλιματική αλλαγή.

ΠΑΝΕΠΙΣΤHΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ

Τομέας Εφαρμοσμένης Φυσικής Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας 265 00 Πάτρα Ανδρέας Καζαντζίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τηλ.: 261099 7549, 69 4535 6269 UNIVERSITY OF PATRAS DEPARTMENT OF PHYSICS Section of Applied Physics Laboratory of Atmospheric Physics GR-265 00 Patras, Greece Andreas Kazantzidis Associate Professor Tel: +30 261099 6078, +30 69 4535 6269 e-mail: [email protected] www.atmosphere-upatras.gr

Η Διεθνής Επιτροπή Όζοντος Ιδρύθηκε το 1948, ως μία από τις Επιτροπές της Διεθνούς Ένωσης Γεωδαισίας και Γεωφυσικής που αντιπροσωπεύει την παγκόσμια κοινότητα των επιστημόνων στο συγκεκριμένο ερευνητικό τομέα. Αποτελεί την Επιτροπή αναφοράς σε παγκόσμιο επίπεδο για τη μελέτη του όζοντος, τις φυσικές και χημικές διεργασίες στην ατμόσφαιρα που το επηρεάζουν, καθώς και τις επιπτώσεις στις μεταβολές της υπεριώδους ακτινοβολίας και στο κλίμα.

Η Επιτροπή αποτελείται από 30 επιστήμονες με ειδίκευση στη μελέτη των ατμοσφαιρικών διεργασιών που εκλέγονται από τα μέλη της επιστημονικής κοινότητας και έχουν τετραετή θητεία. Στην Επιτροπή προεδρεύουν η Καθηγήτρια Sophie Godin-Beekmann (Πρόεδρος, Εθνικό Ινστιτούτο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας), ο Καθηγητής Paul Newman (Αντιπρόεδρος, NASA) και η Καθηγήτρια Irina Petropavloskikh (Πανεπιστήμιο του Κολοράντο και Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ).

Η Συμμετοχή του Πανεπιστημίου Πατρών στη Διεθνή Επιτροπή Όζοντος Στις εκλογές που έγιναν κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Συνεδρίου για το Όζον (4-9 Σεπτεμβρίου, Εδιμβούργο) για την ανάδειξη των νέων μελών της Διεθνούς Επιτροπής Όζοντος, εκλέχθηκε ο κ. Ανδρέας Καζαντζίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών.

Η τιμητική αυτή εκλογή βασίστηκε στις ερευνητικές δραστηριότητες του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας, σε συνεργασία με επιστημονικές ομάδες σημαντικών ερευνητικών Ινστιτούτων και Πανεπιστημίων, σε θέματα που σχετίζονται με την αποτίμηση και την πρόγνωση των επιπέδων της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας λόγω των μεταβολών του όζοντος σε παγκόσμια κλίμακα, καθώς και σε μια σειρά διεπιστημονικών μελετών σχετικά με τις θετικές και αρνητικές επιδράσεις από την έκθεση του ανθρώπου στην υπεριώδη ακτινοβολία.