Σε μια κοινωνία όπου η παιδική κακοποίηση εξακολουθεί να αποτελεί μια σκληρή και συχνά αποσιωπημένη πραγματικότητα, το ΕΛΙΖΑ δίνει μάχη στην πρώτη γραμμή
Η σοκαριστική υπόθεση της μικρής Ελίζας, ενός κοριτσιού έξι μόλις ετών που έπεσε θύμα ακραίας κακοποίησης και έχασε τη ζωή του, στάθηκε η τραγική αφορμή για τη δημιουργία του σωματείου ΕΛΙΖΑ.
Ο στόχος του, είναι να σπάσει τη σιωπή που καλύπτει το φαινόμενο της παιδικής κακοποίησης στην Ελλάδα και να προστατεύσει παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο.
Σε μια κοινωνία όπου η παιδική κακοποίηση εξακολουθεί να αποτελεί μια σκληρή και συχνά αποσιωπημένη πραγματικότητα, το ΕΛΙΖΑ δίνει μάχη στην πρώτη γραμμή. Δραστηριοποιείται στην πρόληψη, την έγκαιρη παρέμβαση και την εκπαίδευση τόσο των επαγγελματιών όσο και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου. Με πυξίδα την προστασία της παιδικής αθωότητας, ενισχύει τα παιδιά, δίνει φωνή στους πιο ευάλωτους και διεκδικεί ένα ασφαλέστερο αύριο για όλα τα παιδιά.
Μιλώντας στο thebest.gr, η Ηλέκτρα Κουτσούκου, Δρ Δικαιωμάτων του Παιδιού, Νομικός, Εμπειρογνώμων Παιδικής Προστασίας και Επιστημονικά Υπεύθυνη του Σωματείου ΕΛΙΖΑ αποτυπώνει το εύρος του προβλήματος και την ουσία της αποστολής του, φωτίζοντας τις δράσεις, τις επιτυχίες, αλλά και τις προκλήσεις ενός οργανισμού που εργάζεται αδιάκοπα για ένα ασφαλέστερο μέλλον για όλα τα παιδιά.
Πότε και με ποια αφορμή ιδρύθηκε το ΕΛΙΖΑ;
Η ιστορία του ΕΛΙΖΑ συνδέεται με την κακοποίηση της μικρής Ελίζας, ενός παιδιού που υπέφερε για χρόνια και τελικά έχασε τη ζωή της από τη κακοποίηση που δέχτηκε. Η Ελίζα γεννήθηκε το 1989 στη Νέα Υόρκη, μεγαλώνοντας αρχικά με την αγάπη του πατέρα της, ο οποίος όμως πέθανε όταν εκείνη ήταν μόλις 6 ετών. Μετά το θάνατό του, η κηδεμονία της ανατέθηκε, από την πολιτεία, στη μητέρα της, η οποία συνέχισε να την κακοποιεί βάναυσα, παρά τις καταγγελίες και τις μαρτυρίες δασκάλων και γειτόνων. Τελικά, η εξάχρονη ΕΛΙΖΑ υπέκυψε στα τραύματά της από την κακοποίηση που δέχτηκε από τη μητέρα της. Η συγκλονιστική περίπτωση της Ελίζας – που θεωρήθηκε η «χειρότερη περίπτωση παιδικής κακοποίησης» που είχε δει το δικαστικό σύστημα της Νέας Υόρκης – οδήγησε στην ίδρυση του ΕΛΙΖΑ, με στόχο να σπάσει η σιωπή γύρω από την κακοποίηση.
Ποια είναι η αποστολή και το όραμα του ΕΛΙΖΑ;
Στην ταφόπλακα της Ελίζας έχει χαραχθεί ένα συγκλονιστικό μήνυμα, ζητώντας από τον κόσμο να φροντίζει τα παιδιά: «World, please look after the children» ή «κόσμε, σε παρακαλώ φρόντισε τα παιδιά» Αποστολή του ΕΛΙΖΑ αποτελεί ν’ ακούσει, να προστατεύσει και να στηρίξει τα παιδιά που βιώνουν κακοποίηση ή παραμέληση. Το ΕΛΙΖΑ στοχεύει στην ενίσχυση του συστήματος παιδικής προστασίας (π.χ Σπίτια του Παιδιού) και στην επιμόρφωση των επαγγελματιών που εργάζονται κοντά σε παιδιά, ώστε να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά την κακοποίηση, ενώ, παράλληλα, στοχεύει στην πρόληψη, στην οποία επενδύει συστηματικά. Παιδιά ενδυναμωμένα ως προς τα δικαιώματά τους είναι παιδιά που οριοθετούν καλύτερα το σώμα τους- άρα παιδιά που ενδυναμώνονται και αυτά σε μια προσπάθεια για την πρόληψη της κακοποίησης. Όραμα του ΕΛΙΖΑ αποτελεί μια κοινωνία που θέτει ως προτεραιότητα την προστασία των παιδιών από την κακοποίηση και την ενδυνάμωση των δικαιωμάτων τους.
Ποια είναι η έκταση του φαινομένου της παιδικής κακοποίησης στην Ελλάδα με βάση τα δικά σας δεδομένα;
Τα δεδομένα δείχνουν ότι η παιδική κακοποίηση στην Ελλάδα παραμένει ένα σοβαρό και διαρκές πρόβλημα. Πολλά παιδιά υφίστανται σωματική, ψυχική ή σεξουαλική κακοποίηση, ενώ αρκετές περιπτώσεις παραμέλησης καταγράφονται καθημερινά. Τούτο αποτυπώνεται και στη Γραμμή ΕΛΙΖΑ 10454, όπου επαγγελματίες που αλληλεπιδρούν με παιδιά, μπορούν να ζητήσουν βοήθεια και κατευθύνσεις για τη διαχείριση περιστατικών παιδικής κακοποίησης. Ωστόσο, η πραγματική έκταση είναι πιθανόν μεγαλύτερη από ό,τι καταγράφεται - μάλλον βλέπουμε την «κορυφή» του παγόβουνου. Η εφαρμογή ενός άρτιου Εθνικού Συστήματος Καταγραφής της παιδικής κακοποίησης θα συμβάλλει αποτελεσματικά στην αποτύπωση του φαινομένου με τρόπο που θα βοηθήσει και στην αποτελεσματική διαχείρισή του.
Παρατηρείται αύξηση των περιστατικών ή της ευαισθητοποίησης τα τελευταία χρόνια;
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξημένη ευαισθητοποίηση και ενημέρωση γύρω από το ζήτημα της παιδικής κακοποίησης, κάτι που βοηθά στην καλύτερη αναγνώριση των περιστατικών. Τούτο, ενδεχομένως, εξηγεί και την αύξηση των περιστατικών που αναφέρονται στις αρμόδιες αρχές. Η επιμόρφωση των επαγγελματιών, μέσω προγραμμάτων πρόληψης, στην οποία επενδύει το ΕΛΙΖΑ, τους εξοικειώνει με την έννοια και τις μορφές της κακοποίησης, αλλά και με την καλύτερη δυνατή διαχείριση της, όταν ανακύπτει περιστατικό. Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της δράσης της Γραμμής ΕΛΙΖΑ 10454 κατέδειξε ακριβώς αυτό: η επιμόρφωση των νηπιαγωγών στο πλαίσιο του προγράμματος «Αναγνωρίζω-Προστατεύω» και, συνεπώς, η ενδυνάμωσή τους, οδήγησε σε αύξηση των περιστατικών που αναφέρθηκαν στη Γραμμή για τις αντίστοιχες ηλικίες. Γιατί, όπως λένε οι ίδιοι οι νηπιαγωγοί, «δεν γνωρίζαμε για κάποια από αυτά τα περιστατικά πως αφορούσαν περιπτώσεις κακοποίησης ή παραμέλησης. Μάθαμε να το αναγνωρίζουμε λόγω του Προγράμματος και καλέσαμε στη Γραμμή για να δούμε πώς θα μας καθοδηγήσει η ομάδα της Γραμμής για την αναφορά στις αρμόδιες αρχές».
Τι θα θέλατε να αλλάξει θεσμικά ή κοινωνικά ώστε να μειωθεί η παιδική κακοποίηση στη χώρα μας;
Για να μειωθεί η παιδική κακοποίηση στην Ελλάδα είναι απαραίτητο όλοι οι κρίκοι της αλυσίδας σε σχέση με την παιδική προστασία να ενώνονται με συνεκτικό τρόπο. Αναντίρρητα, η «παιδοκεντρική» προσέγγιση σε σχέση με την παιδική προστασία, τόσο ως προς τις δομές όσο και ως προς τις υπηρεσίες, η καθιέρωση και εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου εθνικού σχεδίου πρόληψης και αντιμετώπισης της κακοποίησης, η υποχρεωτική εκπαίδευση όλων των επαγγελματιών που εργάζονται με παιδιά, αλλά και η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας ώστε να σπάσει η σιωπή και το στίγμα σίγουρα μπορούν να συμβάλλουν. Ας μην ξεχνάμε, πως πλέον, για παράδειγμα, στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας, σχεδόν όλοι οι επαγγελματίες που έρχονται σε επαφή μ’ ένα περιστατικό με υποψία κακοποίησης σε σχέση μ’ ένα παιδί, είναι υποχρεωμένοι να το αναφέρουν. Συνεπώς, χρειάζονται επιμόρφωση σχετικά ώστε να σπάσουν τη σιωπή…
Αλλά εξίσου σημαντικό παραμένει να ακούμε τα παιδιά. Παιδιά που έχουν μάθει να επικοινωνούν αυτό που τους συμβαίνει, δηλαδή για παράδειγμα την κακοποίησή τους, είναι παιδιά που μπορούν να προστατεύσουν καλύτερα τον εαυτό τους και το σώμα τους.
Ποιες είναι οι βασικές δράσεις και τα προγράμματα του οργανισμού;
Το ΕΛΙΖΑ υλοποιεί πολλές δράσεις για την προστασία των παιδιών και την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας. Κυριότερες από αυτές είναι:
Πρόγραμμα «Αναγνωρίζω – Προστατεύω»
● Απευθύνεται σε όλους τους νηπιαγωγούς της χώρας, παρέχεται δωρεάν και πραγματοποιείται με Στρατηγικό Συνεργάτη την Τρ. Πειραιώς και υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, με διαδικτυακούς κύκλους επιμορφώσεων.
● Πρόκειται για εκπαίδευση νηπιαγωγών στην αναγνώριση και πρόληψη παραμέλησης και κακοποίησης παιδιών.
● Ενδυναμώνει τους νηπιαγωγούς με δεδομένη την υποχρέωση και των εκπαιδευτικών κάθε σχολικής βαθμίδας να αναφέρουν υποψία για περιστατικά παραμέλησης/κακοποίησης στους αρμόδιους φορείς (αρ.23 του ν.3500/06),
● Μέχρι σήμερα έχουν επιμορφωθεί χιλιάδες νηπιαγωγοί πανελλαδικά.
Μονάδες Φροντίδας για την Ασφάλεια των Παιδιών
● Με πρωτοβουλία του Σωματείου ιδρύονται Μονάδες Φροντίδας για την Ασφάλεια των Παιδιών σε Δημόσια Νοσοκομεία της χώρας.
● Λειτουργούν 5 Μονάδες σε: Αθήνα - δύο μονάδες - Θεσσαλονίκη και Αλεξανδρούπολη, ενώ δημιουργείται Μονάδα και στην Πάτρα.
● Αποτελούν τους πρώτους στην Ελλάδα νοσοκομειακούς χώρους για την εξέταση και την παρακολούθηση βρεφών και παιδιών με υποψία κακοποίησης/ παραμέλησης, καθώς και τον συντονισμό της διεπιστημονικής φροντίδας που καλούνται να διαχειριστούν περιστατικά κακοποίησης.
● Διαθέτουν, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, ένα ιατρείο κατάλληλα διαμορφωμένο και φιλικό για την εξέταση των παιδιών,
Πρόγραμμα «Ασφαλές Άγγιγμα»
● Ένα καινοτόμο πρόγραμμα πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης, που απευθύνεται σε παιδιά 5–9 ετών, ενώ πλαισιώνει γονείς και εκπαιδευτικούς. Στόχος του είναι τα παιδιά να αναγνωρίζουν τα ασφαλή και τα μη ασφαλή αγγίγματα, καθώς και το πότε να λένε “όχι”.
● Υλοποιείται από το 2016, με επιστημονική συνεργασία του NYSPCC New York Society for the Prevention of Cruelty to Children, τον πρώτο οργανισμό προστασίας του παιδιού παγκοσμίως.
● Επιστημονικά έγκυρα αποτελέσματα: Σημαντική αύξηση γνώσεων σχετικά με το σώμα και την προστασία του, τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες.
● Το πρόγραμμα έχει φτάσει σε όλα τα σχολεία στη χώρα, μέσω ψηφιακής πλατφόρμας των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων του ΙΕΠ.
Γραμμή ΕΛΙΖΑ 10454
● Αποσκοπεί στην παιδική προστασία, στηρίζοντας επαγγελματίες που έρχονται σε επαφή με παιδιά με κακοποίηση ή υποψία κακοποίησης όλων των μορφών ή παραμέλησης
● Συνεπώς παρέχεται ψυχολογική στήριξη στους καλούντες, με σκοπό να αποφορτιστούν και να αισθανθούν ασφάλεια ώστε να προχωρήσουν με υπευθυνότητα, εφόσον χρειάζεται, σε αναφορά του περιστατικού κακοποίησης / παραμέλησης. Επιπροσθέτως, παρέχεται νομική καθοδήγηση των διαδικαστικών βημάτων διαχείρισης των περιστατικών.
● Επίσης, παρέχει συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη σε οικογένειες που βιώνουν, έχουν βιώσει ή διατρέχουν κίνδυνο κακοποίησης. Παρέχονται δηλαδή, υπηρεσίες που περιλαμβάνουν καθοδήγηση για την αναγνώριση της κακοποίησης, διαχείριση τραυματικών εμπειριών, ενίσχυση γονικών δεξιοτήτων και ενδυνάμωση του οικογενειακού δεσμού.
● Ακόμη, στο πλαίσιο δράσεων της Γραμμής προσφέρονται Εκπαιδευτικά προγράμματα και σεμινάρια για επαγγελματίες που εργάζονται με παιδιά (εκπαιδευτικούς, κοινωνικούς λειτουργούς, αστυνομικούς και άλλους) αλλά και σε γονείς και παιδιά.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει το ΕΛΙΖΑ στην προσπάθεια καταπολέμησης της κακοποίησης;
Οι δυσκολίες αποτελούν έναυσμα και αφορμή για τον σχεδιασμό πιο αποτελεσματικών προγραμμάτων πρόληψης και διαχείρισης της παραμέλησης και της κακοποίησης των παιδιών, εκ μέρους του ΕΛΙΖΑ. Τα προγράμματα και οι δράσεις σχεδιάζονται με τρόπο ώστε να λαμβάνονται υπόψη παράγοντες που καθιστούν πιο δύσκολη την καταπολέμηση της παιδικής κακοποίησης. Για παράδειγμα η σιωπή- από διάφορες αιτίες. Αλλά και το στίγμα που περιβάλλει την παιδική κακοποίηση, λόγω των οποίων δυσκολεύονται τα παιδιά και οι οικογένειές τους να ζητήσουν βοήθεια. Η υποαναφορά των περιστατικών, καθώς πολλά δεν καταγγέλλονται ποτέ, οι ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό στην παιδική προστασία, αλλά και η ανάγκη για πιο αποτελεσματική συνεργασία και εκπαίδευση των φορέων που εμπλέκονται στην προστασία των παιδιών.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
