Ένας Πατρινός στην Όαση της Σίβα- Ο Λάκης Φιλιππάτος μιλάει στο thebest για τη ζωή του στην Αλεξάνδρεια, τις συνήθειες και τις αγάπες του

Βρίσκεστε στην Αλεξάνδρεια από τα τέλη του 1990. Πόσο εύκολη ήταν αυτή απόφαση;

Μετά από μακρά θητεία ως διοικητικός διευθυντής του Φεστιβάλ Πάτρας και την αποχώρηση του φίλου μου  Θάνου Μικρούτσικου από την καλλιτεχνική του διεύθυνση, μου έπεσαν βαριά τα καθήκοντα του που έπρεπε να ανταπεξέλθω. Από την άλλη ήμουν πάντα επιρρεπής στις αλλαγές και ένιωθα μια διαρκή ανάγκη για εξέλιξη για ένα βήμα πιο πέρα από όσα γίνονταν συνηθισμένα. Το 1998, σαν έτοιμος από καιρό, ανέλαβα τα καθήκοντα του Διευθυντή του παραρτήματος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, παίρνοντας τη σκυτάλη από τον αείμνηστο Κωστή Μοσκώφ και την υποχρέωση να συνεχίσω το έργο του πατέρα της Ελληνικής Πολιτιστικής διπλωματίας.

Πώς κύλησαν εκεί όλα αυτά τα χρόνια μακριά από την Πάτρα;

Ήταν ένα περιβάλλον υπό διαμόρφωση. Ο Μοσκώφ έριξε το σπόρο και οι προκλήσεις σ’ αυτήν την καινούργια πατρίδα ενεργοποίησαν τη δημιουργικότητά μου. Τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν τόσο δημιουργικά που ο φίλος και μέντοράς μου Θάνος Μικρούτσικος, παρακολουθώντας τις δραστηριότητές μου, μού είπε «έπρεπε να έχεις φύγει νωρίτερα».

Ποια από τα πράγματα που έχετε κάνει εκεί θεωρείτε  ιδιαίτερα σημαντικά και γιατί;

Η παρακαταθήκη που άφησε ο Μοσκώφ ήταν μεν πολύτιμη αλλά και απείρως απαιτητικές οι ανάγκες που προέκυπταν από το όραμά του, που οφείλω να ομολογήσω έγινε και δικό μου όραμα. Ιδιαίτερα σημαντικό για το γεφύρωμα των δυο πολιτισμών θεωρώ τον υποτιτλισμό 70 ελληνικών ταινιών στην αραβική γλώσσα, έργο διαρκές κι επίμονο, όπου η εμπειρία μου στην Κινηματογραφική Λέσχη Πάτρας στάθηκε  πολύτιμη.  Μια ακόμα σημαντική και χρονοβόρα διαδικασία ήταν οι προσπάθειες αδελφοποίησης των  Δήμων Αθηναίων και Αλεξάνδρειας, επί δημαρχίας Νικήτα Κακλαμάνη, με προοπτική έναν ακόμα διακαή στόχο του Μοσκώφ, τη μετονομασία της οδού Σαρμ Ελ Σέιχ, όπου βρίσκονταν το Μουσείο Σπίτι του Καβάφη, σε «οδό Καβάφη».

Οι προσπάθειες καρποφόρησαν το Φεβρουάριο του 2010 οπότε κι έγιναν τα αποκαλυπτήρια της νέας οδοσήμανσης. Και βέβαια θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθώ στην επιτυχημένη έκδοση του σπουδαίου ιστορικού μυθιστορήματος της Ρέας Γαλανάκη «Ο Βίος του Ισμαήλ Φερίκ πασά», σε μετάφραση του Καθηγητή του Πανεπιστημίου Καΐρου, Χάμντι Ιμπραχίμ, από τις εκδόσεις της Αλ Αχράμ. Δεν θεωρώ λιγότερο σημαντικά όλα τα υπόλοιπα που παρουσιάστηκαν στην Αίγυπτο κατά τη δεκαετία των καθηκόντων μου, σε όλους τους τομείς των Τεχνών και Γραμμάτων , καθώς επίσης και την έλλειψη κακομοιριάς και μιζέριας στην καθημερινότητα . Η διαχείριση της πολιτιστικής προσέγγισης θέλει εμπειρία και γνώση αλλά θέλει ταυτόχρονα ανοιχτή καρδιά και ζεστό χαμόγελο, στο πλησίασμα του άλλου.

Τι είναι αυτό που σας κράτησε σε αυτό τον τόπο;

Η γοητεία της Αλεξάνδρειας, από τις σελίδες των βιβλίων κι από τα ίχνη της μνήμης σε κάθε γωνιά της αλλά και η μάγισσα της ερήμου, η Όαση της Σίβας.

Στο πρακτικό κομμάτι, πώς είναι να ζει κανείς στην όαση της Σίουα; Ποιες είναι οι συνήθειες σας;

Όταν πρωτοπήγα στην όαση της Σίβας στα τέλη του 20ου αιώνα ήταν ένα παρθένο τοπίο της ιστορίας του ανθρώπου με έντονη τη σφραγίδα της ελληνικής ιστορίας αφού εκεί έφτασε ο Μέγας Αλέξανδρος, στο Μαντείο του Άμμωνα Δία πριν να κατακτήσει τον κόσμο. Είναι μια ανεξάντλητη πηγή ομορφιάς. Δεν χορταίνω την περιπατητική μου ανάμεσα σε χουρμαδιές, σε λίμνες και στις ερημιές της, το καθημερινό κολύμπι στην πισίνα μου μπροστά στη λίμνη, μαγειρέματα για φίλους, με σπεσιαλιτέ στα επιδόρπια, τα γαλακτομπουρεκάκια της κολάσεως και το σιμιγδαλένιο χαλβά, την περιποίηση των κατοικίδιων μου, ήτοι μιας γαϊδούρας που πρόσφατα μου χάρισε ένα πανέμορφο γαϊδουράκι, το επονομαζόμενο Μουσμάρ Γ’ ο Μεγαλοπρεπής, καθώς κι ενός αδέσποτου ακόμα γαϊδαράκου που υιοθέτησα. Επιπλέον οι κοτούλες μου, το κοκοράκι μου, και ο Achile ο ημιαδέσποτος σκυλάκος της αγρέπαυλης Φιλιππάτος. Είναι γνωστό στους κοινωνικούς κύκλους πια, πως κάθε χρόνο έχει γίνει παράδοση, στις 25 Οκτωβρίου  να εορτάζονται τα γενέθλια της γαϊδουρινής δυναστείας των Μουσμάρ, με τριώροφη τούρτα λαχανικών και πάρτι παρά τη πισίνα εκλεκτών προσκεκλημένων του διεθνούς τζετ σετ.

Έχετε δημιουργήσει εκεί μια ιδιαίτερη κατοικία… Ποια είναι η ιστορία της;

Η ιστορία ξεκίνησε πολύ παλιά.  Το Μάη του 1968, φοιτητής αρχιτεκτονικής ακόμα,  βρέθηκα στο Παρίσι σε μια έκθεση για τα πρώτα σπίτια του ανθρώπου, διαφόρων πολιτιστικών καταβολών, επί γης μεταξύ των οποίων και της Όασης Σίβας, σπίτια χτισμένα με γήινα υλικά.

Όταν έφτασα πρώτη φορά στην Όαση στο τέλος της δεκαετίας του 1990, με τη φίλη μου τη φωτογράφο Μαρία Γιαννοπούλου- Τόττη,  από τη Θεσσαλονίκη, οι έντονες αναμνήσεις εκείνης της έκθεσης οδήγησαν τα βήματά μου. Αγόρασα ένα κομμάτι γης, μερικών στρεμμάτων μπροστά σε μια αλμυρή λίμνη. Εκείνη την εποχή όλοι προσπαθούσαν να με αποτρέψουν από την αγορά αυτή γιατί δεν ήταν καλλιεργήσιμη γη.

Εκεί λοιπόν έκανα το όνειρο μου πραγματικότητα, χτίζοντας σε δικό μου σχεδιασμό, με παραδοσιακό τρόπο, το σπίτι μου, σεβόμενος της αρχιτεκτονική του τόπου και τις ανάγκες του τοπίου. Τα υλικά δεν ήταν άλλα από ξύλο χουρμαδιάς, λάσπη, αλάτι και πέτρα. Στην ουσία εκείνη την εποχή άνοιξα εν αγνοία μου ένα ελληνικό παράθυρο στην άγνωστη τότε Όαση της Σίβας, το πρώτο μετά το πέρασμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ήμουν από τους πρώτους ξένους που επέλεξαν να χτίσουν σπίτι στην Όαση και σίγουρα ο πρώτος Έλληνας.

Έχετε φιλοξενήσει αρκετούς Έλληνες που ταξίδεψαν εκεί… Ποιες είναι οι εντυπώσεις τους ;

Η Μάγια Τσόκλη ήταν από τις πρώτες επισκέπτριες της αγρέπαυλης Φιλιππάτος. Ακολούθησε πλήθος φίλων και όχι μόνο. Καλλιτέχνες, πολιτικοί, διπλωμάτες, πανεπιστημιακοί, κόσμος και κοσμάκης, αφού το σπίτι ήταν ανοιχτό σε όλους, ακόμα κι εν τη απουσία μου. Μεταξύ των επισκεπτών και πολλοί Πατρινοί φίλοι βεβαίως, που μετέφεραν τις ομορφιές που είδαν στην γενέτειρα.

Ποιες συναντήσεις και στιγμές έχετε να θυμάστε με τους καλεσμένους σας;

Τι να πρωτοθυμηθώ! Από τις σχετικά  πρόσφατες θα πω, την Πρωτοχρονιά του 2023 στην έρημο με την αγαπημένη μου Ευανθία Ρεμπούτσικα κι εκλεκτή παρέα, να αλλάζουμε χρόνο με τις μουσικές της στο μαγικό βιολί της, αλλά και τις βόλτες με την αγαπημένη επίσης Χαρούλα Αλεξίου που είχε εντυπωσιαστεί από το υπαίθριο θεατράκι της αγρέπαυλης και δημοσίευσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μια φωτογραφία της εκεί με τη λεζάντα  «αθεράπευτος εραστής της τέχνης και του πολιτισμού που έφτιαξε αρχαίο ελληνικό θέατρο στη φάρμα του».

Το Διεθνές Φεστιβάλ Πάτρας ήταν συνυφασμένο με το όνομα σας. Πώς το βλέπετε να έχει εξελιχθεί στο πέρασμα των χρόνων;

Το Φεστιβάλ ήταν ένας πολιτιστικός  πυρήνας για να ξεκινήσουν τα δημοτικά περιφερειακά θέατρα και φεστιβάλ, έδωσε ώθηση στη δημιουργία τους. Στο πέρασμα των χρόνων άλλαξε βέβαια οργανωτική δομή αλλά συνεχίζει να τοποθετεί την Πάτρα ψηλά στον πολιτιστικό χάρτη της Ελλάδας.

Γενικότερα  παρακολουθείτε το Καρναβάλι, τα πολιτιστικά δρώμενα; Ποια είναι η αίσθηση σας;

Τώρα πια τα  παρακολουθώ μακρόθεν. Υπήρξα  ένθερμος υποστηρικτής όταν ήταν προϊόν καλλιτεχνικής και δημιουργικής έμπνευσης τη δεκαετία του 80, πριν εμπορευματοποιηθεί.

Τι μπορεί να σας λείπει από την Ελλάδα και την Πάτρα; Διατηρείτε επαφές και δεσμούς;

Έχω πει και παλιότερα, σε ανάλογη ερώτηση ότι αυτό που μου λείπει από την Ελλάδα είναι ο Παρθενώνας και ο…χαλβάς Φαρσάλων. Τις επαφές και τους δεσμούς δεν τους έκοψα ποτέ αν και μετράω πια περισσότερο από ένα τέταρτο αιώνα ζωής στη δεύτερη πατρίδα μου.

Έχετε ποτέ σκεφτεί να επιστρέψετε;

«Επέστρεφε συχνά και παίρνε με την νύχτα, όταν τα χείλη και το δέρμα ενθυμούνται…» λέω και δεν ξέρω ειλικρινά αν πρέπει να επιστρέψω εγώ στην Ελλάδα ή Ελλάδα σε μένα.

Φωτογραφίες:Χρήστος Παπαδόπουλος 

Ειδήσεις Τώρα

Πάτρα: Από... μητέρα το πρώτο τηλέφωνο για γάμο ομόφυλου ζευγαριού, στο Δημαρχείο

Κλείνει για 1,5 χρόνο το ξενοδοχείο «Αστήρ»- «Τα αλλάζουμε όλα» λέει ο Ηλίας Μεντζελόπουλος στο thebest

Ένα οδοιπορικό στην Πάτρα από τον Τόμο «Οι Τόποι μας», της Καθημερινής της Κυριακής