Back to Top
#TAGS ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Αιγιάλεια Νάσος Νασόπουλος Ρούλα Πισπιρίγκου Βασιλιάς Κάρολος της Αγγλίας Κέιτ Μίντλετον
Αγγελίες
Μην ψάχνεις, βρες στο
THE BEST

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

/

Τελικά ήσαν 11 οι πατριώτες των Ψηλαλωνίων Πατρών!

Τελικά ήσαν 11 οι πατριώτες των Ψηλαλωνίων Πατρών!

Δύο ντοκουμέντα που στοιχειοθετούν την άποψη για τους απαγχονισμένους, παρατίθενται στην 4η έκδοση του πολυσέλιδου μνημειώδους έργου "Η Πάτρα στην Κατοχή και στην Αντίσταση"

Πόσοι ήσαν οι απαγχονισθέντες αντιφασίστες πατριώτες στα πεύκα των Ψηλαλωνίων της Πάτρας;  Απάντηση με επίσημα ντοκουμέντα έρχεται να δώσει το μνημειώδες έργο «Η Πάτρα στην Κατοχή και στην Αντίσταση» του Πατρινού Γιώργου Μόσχου, που σε λίγο θα κυκλοφορήσει ολοκληρωμένο με πρόσθετα κεφάλαια, που φθάνουν 44 τον αριθμό και άνω των 600 σελίδων. Πρόκειται για 4η έκδοση, που επιμελούνται οι πατραϊκές εκδόσεις Kontis,διακοσμημένη με 140 φωτογραφίες-ντοκουμέντα της εποχής!

«Μπροστά στους κρεμασμένους ήταν στημένο ένα τραπέζι και πάνω του τοποθετημένη μία ζυγαριά και ένα χασαπόχαρτο κρεμασμένο από το τραπέζι που έγραφε ''10 η οκά'', θυμάμαι ένα μεγάλο 10, που ήταν γραμμένο επάνω του. Ο ταγματασφαλίτης που ήταν εκεί φώναζε στους διερχόμενους: “Δέκα η οκά, ελάτε να πάρετε”. Ο κόσμος που περνούσε και τον άκουγε, τον έβλεπε και έφτυνε», θυμόταν η αείμνηστη Κατίνα Αντωνοπούλου, το γένος Κομματά, που κατέθσε τις αναμνήσεις της για την 4η έκδοση του βιβλίου ''Η Πάτρα στην Κατοχή και στην Αντίσταση'',

Για τον αριθμό των απαγχονισμένων πατριωτών στα Ψηλαλώνια, την μνήμη των οποίων θα γιορτάσει ο Δήμος Πατρέων την Κυριακή 9 Μάη, ώρα 10.30 πμ,  έχουμε δύο ακόμη ντοκουμέντα, που αναφέρουν τον αριθμό 11, αντί του 10, που ανακοίνωσε ο Μάγκνους και υιοθετήθηκε, επί τέσσερις δεκαετίες από την αντιστασιακή οργάνωση ΠΕΑΕΑ,  που με τον Δήμο Πατρέων ανέγειρε στις 9 Μαΐου 1984 την αναθηματική στήλη στα Ψηλαλώνια.

Στην 4ετία της δημαρχίας Φλωράτου μεταξύ 1999 και 2002, επί προέδρου Δημοτικού Συμβουλίου Θόδ. Γιοβάνη, το 2000, υιοθετήθηκε η θέση του ΠΣΑΕΕΑ, κατόπιν επισήμανσης του ομιλητή της Γ. Μόσχου, στην επέτειο της Μνήμης των. Επισήμανση που προκλήθηκε από επαναλαμβανόμενες διαμαρτυρίες της χήρας του πατριώτη Μιλτιάδη Μαστρογιαννόπουλου, ράπτη από την Αμαλιάδα, καθώς από έλλειψη πληροφόρησης ο συγγενής που δήλωσε  την εκτέλεση, ανέφερε ως ημέρα τέλεσης την 8 Μαΐου 44, καταγραφόμενη με τα στοιχεία 942/12-11-45, στον τόμο 84. Με την επισήμανση καθιερώθηκε η ιστορική αλήθεια περί έντεκα απαγχονισμένων, αναγραφομένου στην αναθηματική στήλη του ονόματος του ξεχασμένου αγωνιστή.

Χαρακτηριστικό είναι ότι από την αναγραφή του ονόματος Μαστρογιαννόπουλου, λιγόστεψαν οι φορές αναφοράς στον αριθμό εκτελεσμένων 10, αλλά ούτε και έγινε αποδεκτό το σύνολο 11, από όσους από λάθος υποστήριζαν την αρχική άποψη.

«Εις μνήμην των απαγχονισθέντων. Το απόγευμα χθες, παρισταμένου πλήθους κόσμου, αντιπροσωπεία της ΕΠΟΝ κατέθεσεν εις τα Υψηλά Αλώνια στέφανον, αποτίουσα φόρον τιμής εις την μνήμην των απαγχονισθέντων 11 Ελλήνων» γράφει η εφημερίδα Νεολόγος της Τρίτης 10 Οκτωβρίου 1944, σελ. 2η.

«Τους είδαμε να περιφέρονται χαρούμενοι στα Ψηλαλώνια, στον τόπο του εγκλήματος, όπου έντεκα κρεμάλες γενναίων Ελλήνων αιωρήθηκαν από τα δολοφονικά χέρια τους, που έντεκα ηρωϊκοί νεκροί δεν ζητούν εκδίκηση, αλλά τιμωρία και εθνικό καθαρμό» αναφέρει η ΕΑΜίτικη εφημερίδα Ελεύθερη Αχαΐα της 20 Μάρτη 1945.

 Και τα επόμενα χρόνια η λαϊκή μούσα μετέδωσε τη θυσία των πατριωτών στα πέρατα του κόσμου, και την κατέγραψε με την γραφίδα του μετανάστη από την Βούντενη Πατρών.

 «Έφθασαν τώρα Γερμανοί την πόλη να διοικήσουν,

ερήμωση και θάνατο, στα 'χνάρια τους θ' αφήσουν.

Κρεμούν στ΄ Αλώνια τα Ψηλά, αμούστακα παιδάκια

οι μάνες τους που τα 'βλεπαν με δακρυσμένα μάτια,

ποιος και γιατί τους κάρφωσε μαχαίρι στην καρδιά τους;

Σκοτώνουν στο Γηροκομειό, στου Διάκου, στην Αρόη,

κανείς με θλιβερή λαλιά να ειπεί ένα μοιρολόι.

Να φτιάξει από το θρήνο τους, από το πικρό τους κλάμα,

της ρωμιοσύνης ραψωδή, πένθιμο λύπης άσμα...».

Ένα από τα ειδεχθέστερα εγκλήματα των τσολιάδων στην Αχαΐα, είναι ο απαγχονισμός των ένδεκα αγωνιστών του ΕΑΜ στα πεύκα της πλατείας Υψηλών Αλωνίων Πατρών, στις 9-5-44.

Ακόμη απέναντι από το “Ζενίθ, κρέμασαν οι ταγματασφαλίτες στις 13-4-44, τον δικηγόρο Βασίλη Βουλγαράκη, προδομένο από τον γαμπρό του, τον Ελπιδοφόρο. Τον συνέλαβε ο ταγματάρχης του 5/42 Γ. Καπετζώνης, που είχε καταφύγει με τους οπλίτες του στην Πάτρα μετά το διαλυτικό χτύπημα που εδέχθη από τον ΕΛΑΣ στο Κλήμα Δωρίδος. Μαζί του κρέμασαν και τον λοχία των ΤΑ Μπουλούκμπαση. Αυτούς τους δύο έθαψε την επομένη ημέρα ο αστυφύλακας Γιάννης Γεράνιος, αφού έλαβε έγκριση από τον Νομάρχη Αχαΐας. Επίσης στις 3-7-44, στην ίδια πλατεία, που κρέμασαν τον 24χρονο ιδ. υπάλληλο Θαν. Λουρόπουλο, μέλος του Νομαρχιακού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ Αιτωλοακαρνανίας.

Μεταξύ των απαγχονισμένων της  9 Μαΐου 44 περιλαμβάνεται ο 43χρονος, δικηγόρος Χρ. Χωμενίδης και ο 40χρονος επίσης δικηγόρος, Δημήτρης (Τάκης) Πετρίδης, εθνοσύμβουλος της ΠΕΕΑ για το Αγρίνιο, γιος του Π. Πετρίδη, πρώην υπουργού του Βενιζέλου. Αλλά και οι Κ. Κακός, Κ. Γρίβας, Κυρ. Καψής, Αργ. Παπαδόπουλος, Ν. Κόντης, Παν. Μανιάτης, Θοδ. Βαρκάς, Μιλτ. Μαστρογιαννόπουλος, Χρ. Συλαΐδης.

Την νύχτα της 8ης Μαΐου 1944, ταγματασφαλίτες με εντολή του πλοίαρχου Αλεξάντερ Μάγκνους, που εκτελεί χρέη στρατιωτικού διοικητή Πάτρας, ως αρχαιότερος αξιωματικός καθ’ ότι ο Γερμανός διοικητής Πατρών απουσιάζει και ανώτερος αξιωματικός του Πεζικού ήταν ταγματάρχης, παίρνουν από τη φυλακή των Ταγμάτων Ασφαλείας, απέναντι από του Βουδ, όπου πρώτα στεγάζονταν οι αποθήκες Ζαπάντη, ένδεκα κρατούμενους. Αυτή η φυλακή των Ταγμάτων ήταν στη συμβολή της οδού Χαραλάμπη με την Ασημάκη Φωτήλα, αριστερά απέναντί από του Βουδ. Την ευθύνη της φυλακής του Βουδ είχε ο λοχίας Λέκκας του Τάγματος Ασφαλείας. Ο Μάγκνους είχε εκδώσει διαταγή για εκτέλεση δέκα κομμουνιστών και μάλλον από λάθος μέσα στη νύχτα ή από σκοπού(;) πήραν ένδεκα κρατούμενους. 

Προς τις πρώτες νυκτερινές ώρες της 9ης Μαΐου 1944, πριν χαράξει η ημέρα, κρεμάνε στα πεύκα, κυκλικά της πλατείας των Υψηλών Αλωνίων τους αγωνιστές, σε ένδειξη αντιποίνων για συμβάν που έγινε τις βραδινές ώρες της 8ης Μαρτίου. Έναν ακόμη αγωνιστή, τον 24χρονο Κωνστ. Κακό, τον  κρεμάνε σε μια μουριά που βρισκότανε απέναντι από την πλατεία, στο πεζοδρόμιο της συμβολής των οδών Καρατζά (Υψηλών Αλωνίων) και Αθαν. Διάκου, όπου και η κατάληξη της υπάρχουσας ανηφοριάς.

 

''ΣΚΥΛΟΚΑΥΓΑΣ'' ΠΟΥ ΠΡΟΗΓΗΘΗΚΕ ΤΩΝ ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΜΩΝ

 

Επίσημα, από την γερμανική Διοίκηση η ευθύνη για το έγκλημα των Ψηλαλωνίων Πατρών επιρρίφθηκε σε ’’αγνώστους μέχρι τούδε δράστες’’, αλλά στην ουσία επρόκειτο για συγκάλυψη του σκυλοκαυγά μεταξύ τσολιάδων του 5/42 και Γερμανών, που έγινε το ίδιο βράδυ της 8 Μαΐου, ώρα 9.50΄ και οδήγησε στο φόνο δυο Γερμανών ναυτών και άλλων δυο οπλιτών του 5/42 καθώς και του διερχομένου εκείνη τη νύχτα ανύποπτου πολίτη Θεμιστοκλή Διακίδη, οι οποίοι δέχθηκαν τυφλά πυρά, που ρίχτηκαν για ξεκαθάρισμα λογαριασμών, στην διασταύρωση των οδών Τριών Ναυάρχων και Κανακάρη, σε κοντινό πορνείο, μετά από οινοποσία στο ταβερνείο του αστυνομικού Χρ. Τασώνη, που βρισκόταν μια γωνία πιο κάτω. Στο αυτό το ταβερνείο διασκέδαζαν νωρίτερα οι Γερμανοί ναύτες με τους ταγματασφαλίτες του 5/42 Συντάγματος και αστυφύλακες της Πάτρας και είχε προηγηθεί ένταση.

 Σύμφωνα με αφήγηση στον γράφοντα, στις 16 Μαΐου 2012, του Παύλου Μαρινάκη, ΕΠΟΝίτη της οργάνωσης Υψηλών Αλωνίων, συνταξιούχος δικηγόρος, αείμνηστος σήμερα, ο οποίος την ημέρα της 9 Μαΐου 1944, μαζί με τον επίσης αείμνηστο Περιφερειακό Γραμματέα του ΚΚΕ Πέτρο Βέργο και τον Γραμματέα της Συνοικίας Ξενοφώντα Σταυρουλόπουλο, γύρισαν γύρω από την πλατεία Υψηλών Αλωνίων, αρκετές φορές για να ενημερωθούν, είδαν έναν Ιταλό στρατιώτη πάνω σε συμβατικό  φορτηγό που πλησίαζε τους απαγχονισμένους και τους φωτογράφιζε. Η δε διάταξή τους ήταν, κυκλικά της πλατείας, ως εξής: 

«Ένας στη γωνία, 7-8 μέτρα ανατολικά από το υπάρχον μνημείο. Αυτός ήταν ο  Κ. Γρίβας. Πιο δίπλα ένας εκεί που τότε ήταν η είσοδος του θερινού κινηματογράφου «Ζενίθ». Ένας παραπέρα μεταξύ των οδών Ερενστρώλε και Καρατζά. Τρεις μαζί στο ίδιο πεύκο εκεί που συμβάλλονται οι οδοί Σισσίνη και Καραντζά, μάλιστα ο ένας,  είχε πυροβοληθεί στο κεφάλι στην προσπάθειά του να αρπάξει το αυτόματο του ταγματασφαλίτη Χρ. Τζούρου, ενώ οι δύο από τους τρεις που ήσαν κρεμασμένοι στο ίδιο πεύκο πλάτη με πλάτη αποτέλεσαν φόντο για να φωτογραφηθούν, απαθανατίζοντας το… κατόρθωμά τους, ένας Γερμανός και τρεις ταγματασφαλίτες. Παρακάτω, στη συμβολή της οδού Καρατζά με την Αθ. Διάκου, απέναντι σήμερα από το περίπτερο υπήρχαν άλλοι δύο κρεμασμένοι σε δύο δένδρα. Αυτοί ήσαν ο Χ. Χωμενίδης και ένας ακόμη. Απέναντι, εκεί που αρχίζει ο κατήφορος της Αθ. Διάκου προς την οδό Γούναρη, άλλοι δύο κρεμασμένοι από μια μουριά. Αυτοί ήταν ο Κώστας Κακός, και ο Τάκης Πετρίδης, που είχε πυροβοληθεί στα πόδια όταν προσπάθησε να δραπετεύσει. Τέλος ένας ακόμη ήταν κρεμασμένος εκεί που αρχίζει η οδός Τεμπονέρα (πρώην Βύρωνος), απέναντι από το αρχοντικό της οικογένειας Μενούνου, το οποίο ήταν και το αρχηγείο του διοικητή του 2ου  ευζωνικού Συντάγματος του Ν. Κουρκουλάκου». Αυτός ήταν ο ράπτης Μιλτ. Μαστρογιαννόπουλος». 

Τους μελλοθάνατους έπαιρναν από την φυλακή των Ταγμάτων Ασφαλείας, απέναντι από το σχολείο του Βουδ, όπου πρώτα στεγάζονταν οι αποθήκες Ζαπάντη. Αυτή η φυλακή των Ταγμάτων ήταν στη συμβολή της οδού Χαραλάμπη με την Ασημάκη Φωτήλα, ανατολικά απέναντί από του Βουδ. Την ευθύνη της φυλακής του Βουδ είχε ο λοχίας Λέκκας του Τάγματος Ασφαλείας. 

 

ΚΑΤΙΝΑ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ: ΜΑΚΑΒΡΙΟ ΘΕΑΜΑ, ΠΟΥ ΜΕ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ

 

Η αείμνηστη Κατίνα Αντωνοπούλου, 7 ετών τότε, διηγείται στις 12 Δεκεμβρίου 2013, τα όσα θυμάται: «Κάτι είχαμε ακούσει ότι έγινε εκεί στα Ψηλαλώνια. Ο αδελφός μου μάλλον ήξερε καλά.  Πηγαίναμε κάθε μέρα, με τον αδελφό μου τον Κίμωνα με το σιφερτάσι για να πάρουμε συσσίτιο για την οικογένεια, κάτω από τα Ψηλαλώνια. Όπως πηγαίναμε ώρα 10 το πρωί, από την οδό Καλαβρύτων κατεβαίνοντας, ο αδελφός μου μού είπε και στρίψαμε την οδό Σισίνη. Ανεβαίνοντας αντικρίσαμε τρεις κρεμασμένους γύρω γύρω στο δέντρο σα σφαχτά.

»Μπροστά τους ήταν στημένο ένα τραπέζι και πάνω του τοποθετημένη μία ζυγαριά και ένα χασαπόχαρτο κρεμασμένο από το τραπέζι που έγραφε «10 η οκά». Θυμάμαι ένα μεγάλο 10, που ήταν γραμμένο επάνω του. Ο ταγματασφαλίτης που ήταν εκεί φώναζε στους διερχόμενους: “Δέκα η οκά, ελάτε να πάρετε”. Ο κόσμος που περνούσε και τον άκουγε, τον έβλεπε και έφτυνε. Εγώ κοριτσάκι τότε, λιποθύμησα από το θέαμα που αντίκρισα. Με σήκωσαν μετά, όταν συνήλθα. Με πήρε ο αδελφός μου και προχωρήσαμε. Ήταν ένα μακάβριο θέαμα, που με ακολουθεί έως σήμερα. Εκ των υστέρων, έμαθα ότι εκείνος ο τσολιάς που φώναζε τότε «δέκα η οκά» ήταν ο Παΐζης, που στο τέλος κατάντησε ανάπηρος  να σπρώχνει κάρο και να πουλάει ποτήρια και πιάτα για να ζήσει. Όπως προχωρούσαμε περάσαμε από την Αθ. Διάκου. Εκεί, με την άκρη του ματιού μου, όπως στρίβαμε για να κατέβουμε στην Κανάρη, είδα ότι ήσαν κι άλλοι κρεμασμένοι. Κι ένας σωριασμένος στο έδαφος. Μετά έμαθα ότι τον έλεγαν Κακό».

Ο αδελφός της Κατίνας Αντωνοπούλου, Κίμωνας Κομματάς, 10 χρόνων τότε δεν ξεχνά την διακωμώδηση νεκρών που έκαναν οι ταγματασφαλίτες.

Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr

Ειδήσεις