Η «απαστράπτουσα» ελληνική μεσαία τάξη

Η επέλαση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου στα πλαίσια της αυστηρής λιτότητας, της δημοσιονομικής πειθαρχίας και της περικοπής δαπανών, «στοχοποίησε» την μεσαία τάξη ως υπαίτια για την κρίση ενώ υπονόμευσε τους όρους της αναπαραγωγής της.

Η μεσαία τάξη στην Ελλάδα διαχρονικά αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της οικονομίας και την εγγυήτρια δύναμη για την διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής. Πράγματι, η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα είναι ένας απ’ τους μεγαλύτερους «εργοδότες» της χώρας, προσφέροντας πολύτιμες θέσεις εργασίας, ενώ παράλληλα συνδιαμορφώνει αποτελεσματικά το ποσοστό του ΑΕΠ. Επιπλέον, σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο έχει καταλυτικό ρόλο. Ως το πολυπληθέστερο τμήμα της κοινωνίας επηρεάζει την πολιτική ατζέντα των κομμάτων και αποδέχεται ή απορρίπτει τις εφαρμοζόμενες κρατικές πολιτικές.

Με την είσοδο στην εποχή της κρίσης, των μνημονίων και της επιτροπείας και ιδιαίτερα την περίοδο 2009-2015 η πραγματικότητα για την μεσαία τάξη αλλάζει ραγδαία. Η επέλαση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου στα πλαίσια της αυστηρής λιτότητας, της δημοσιονομικής πειθαρχίας και της περικοπής δαπανών, «στοχοποίησε» την μεσαία τάξη ως υπαίτια για την κρίση ενώ υπονόμευσαν τους όρους της αναπαραγωγής της. Με περίσσιο θράσος, οι κυβερνήσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, κατηγόρησαν τους μικρομεσαίους για την οικονομική κατάπτωση της χώρας, πάντα σε συνδυασμό με την μιντιακή τους υπεροπλία και μια άρτια σχεδιασμένη επικοινωνιακή στρατηγική. Καθημερινά, στηλίτευαν στα τηλεοπτικά παράθυρα τα υψηλά καταναλωτικά πρότυπα των Ελλήνων, την «τεμπελιά» και την φοροδιαφυγή που υποτίθεται ότι τους διακατέχει καλλιεργώντας ενοχικά συναισθήματα στην κοινωνική πλειοψηφία. Πάνω σε αυτό το αφήγημα «έδεσαν» τέλεια οι μνημονιακές πολιτικές μείωσης μισθών και συντάξεων, μαζικών απολύσεων, αύξησης φορολογίας και συρρίκνωσης του κοινωνικού κράτους. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά. Αυτοί που έταζαν «ανάπτυξη» και «αναδιάρθρωση» της οικονομίας, οδήγησαν 143.295 μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε «λουκέτο» εκτινάσσοντας την ανεργία κατακόρυφα, με αποκορύφωμα το 2013 όπου έφτασε το 27,5%. Παράλληλα αποδιοργανώθηκαν πλήρως οι δημόσιες δομές της υγείας (αποκλεισμός ανασφάλιστων, «πεντάευρω») και της παιδείας (τεράστιες ελλείψεις, τόσο σε υλικοτεχνικό εξοπλισμό όσο και υποστελέχωση όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης).

Μετά την εκλογική καταβαράθρωση της ΝΔ τον Ιανουάριο του 2015 και την σθεναρή απόρριψη του προγράμματος από τον ελληνικό λαό, η ηγεσία του κόμματος κάνει εκ νέου τώρα έκκληση για εκλογική υποστήριξη στην μεσαία τάξη που αυτή «προλεταριοποίησε» και λίγο έλλειψε να αφανίσει. Μάλιστα, δεν διστάζει να εξαγγείλει το πιο ακραίο συντηρητικό και νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα που υιοθέτησε ποτέ. Προτάσσει συμφέροντα έναντι των δικαιωμάτων, την ξενοφοβία έναντι της αλληλεγγύης και  την αισχροκέρδεια έναντι της υγειούς επιχειρηματικότητας. Μιλάει για «ασφάλεια» και ορέγεται καταστολή, μιλάει για ελευθερία και εννοεί αποκλεισμό των αδυνάτων. Αυτά εν τέλει, συνθέτουν το ασαφές πρόταγμα της συντηρητικής παράταξης περί «ανάπτυξης». Μια ανάπτυξη προς όφελος των «λίγων» που θα συμπαρασύρει σαν χείμαρρος κάθε έννοια κοινωνικού κράτους και συλλογικού συμφέροντος.

Η «μεσαία τάξη» οφείλει να μην ολισθήσει ξανά στις πολιτικές επιλογές που την ώθησαν στο περιθώριο. Στις 7 Ιουλίου το πρωί οι κάλπες θα είναι άδειες. Τις γεμίζουμε με την συνισταμένη των κοινωνικών αξιών, της ηθικής, της αλληλεγγύης, της δικαιοσύνης, των δικαιωμάτων, της προόδου, των πραγματικών συμφερόντων της μεσαίας τάξης. Μόνο τότε θα βγεί νικήτρια η κοινωνική πλειοψηφία!

*Ο Πάρης Τσουκαλής είναι τελειόφοιτος φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης