Αυλαία για το Φεστιβάλ Πάτρας με χοροθέατρο απόψε στο Αρχαίο Ωδείο

Με χοροθέατρο κλείνει η φετινή αυλαία του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας, σήμερα 29 Ιουλίου και ώρα 21:30 στο Ρωμαϊκό Ωδείο με την παράσταση «Νερό-Έρωτας-Μοναξιά» από την Ομάδα Anima Duende. Σύλληψη & Σκηνοθεσία: Φάνης Λαμπρόπουλος.

Το τρίπτυχο έργο «νερό – έρωτας – μοναξιά» συνθέτει αλληγορικά την εμφάνιση του ανθρώπου από τη γέννηση, στο αίτιο ύπαρξης, καταλήγοντας στο θάνατο, δονούμενη αντιστοίχως από τις ορμές του Απολλώνιου – Διονυσιακού – Μεταφυσικού.

Μέσα από το χάος και την αταξία εμφανίζεται ο κόσμος. Η αρχή δεν είναι έλλογη αλλά κίνηση και δόνηση. Η κίνηση είναι χορός. Το σύμπαν διαστέλλεται και μοιάζει σαν χορογράφος των φαινόμενων. Συνεπώς η ιδέα του εγχειρήματος μετουσιώνεται με το εκφραστικό μέσο και τη δύναμη του χορού, όπου το σώμα αποκτά αφήγηση μέσω των δράσεών του και συν–κινείται.

Ο βασικός άξονας της παράστασης αποτελείται από πέντε «μοχλούς» και ένα  «υπομόχλιο». Ο κάθε ένας από τους πρώτους ερμηνευτές αντιστοιχεί σε μια από τις πέντε αισθήσεις του ανθρώπου συνειδητοποιώντας τα φαινόμενα με βάση την αισθητήρια ορμή του.

Συνολικά οι «πέντε χορευτές» άλλοτε λειτουργούν ενωτικά ως ενιαία μορφή με συγχρονισμένες τις αισθήσεις και πότε ξεχωριστά και ασύγχρονα ως αυτόνομες οντότητες. Η ενοποίησή τους υποδηλώνει την παρουσία του οικουμενικού ανθρώπου ή του κόσμου, ενώ η ανεξαρτητοποίησή τους αντιπροσωπεύει τη μοναδικότητα και διαφορετικότητα του κάθε ατόμου.

Ο τελευταίος χαρακτήρας ενσαρκώνει τον αινιγματικό ερμηνευτή “duende”. Ο ορισμός του αν και ανάγεται από τα ισπανικά ως το ξωτικό (που βγαίνει από  τον τοίχο) διυλίζεται από τον Federico García Lorca στο ομώνυμο ποιητικό του δοκίμιο προκαλώντας αναστάτωση στην ακριβή ερμηνεία του καθώς το περιγράφει ως δύναμη ενός εσώτερου ανέμου, ενός αγώνα για αυθεντική έκφραση με αίσθημα ψυχής. Όμως εδώ, η προέλευσή του αναδύεται από το άμετρο του Είναι και αποδίδεται με την ευρύτερη έννοια ως το υπέρτατο μειξογενές όν γεμάτο αμφισημίες και πολυσημίες. Οι πολύπλευρες μεταμορφώσεις του έγκεινται στη θεϊκή καταβολή του που δεν είναι άλλος παρά ο ίδιος ο Δημιουργός! Η εμφάνισή του duende δεν γίνεται αντιληπτή από τους χαρακτήρες ενώ κινείται με άνεση μέσα στο σύμπαν διότι κατέχει τα μυστικά του. Η αναζήτησή της αυθεντίας του είναι αδύνατη λόγω της συνεχούς υποχώρησης και διάθλασής του στο άπειρο.

Υπάρχουν στιγμές που λειτουργεί ως αδιάφορος παρατηρητής και άλλες που εμφανίζεται με τη μορφή της Έκτης Αίσθησης, της Τέχνης, του Υποσυνείδητου, της Σκιάς, της Φύσης και άλλων μεταμορφώσεων, επηρεάζοντας τους χαρακτήρες.

Νερό  – (Απολλώνιο)

Από την αρχαιότητα το νερό θεωρείται γενεσιουργός δύναμη. Ο Όμηρος στην Ιλιάδα εμφανίζει τον Ωκεανό ως γεννήτορα και δημιουργό των πάντων. «Αρχή δε των πάντων ύδωρ» σύμφωνα με τον Θαλή τον Μιλήσιο.

Η σπουδαιότητά του είναι ύψιστη. Αποτελεί το κύριο συστατικό του πλανήτη μας σε τέτοιο βαθμό που ίσως η Γη θα μπορούσε να ονομάζεται Νερό. Το 70% του ανθρώπινου οργανισμού αποτελείται επίσης από νερό. Η ιδιοσυγκρασία του συγκριτικά με τα υπόλοιπα τρία βασικά στοιχεία της φύσης είναι ιδιαίτερη καθώς το νερό βρίσκεται εκτός από την υγρή του μορφή, σε επίσης στερεή (πάγου) και αέρια (υδρατμού). Η ζωή και η ανάπτυξη όλων των φυτικών και ζωικών οργανισμών συνδέεται άρρηκτα με το νερό. Όπως αναβλύζει το νερό ως εκ τούτου αλληγορικά πηγάζει και η ζωή. Η δημιουργία εμφανίζεται από τη μήτρα του σύμπαντος που είναι η πηγή και ξεχειλίζει υπαρξιακές δομές που ψάχνουν το εγώ τους μέσα στο απέραντο είναι. Λίγο μετά τον συμπαντικό σπασμό ο χώρος αποκτά Απολλώνιο μέτρο, κατάλληλο πεδίο όπου εμφανίζεται η γέννηση των «πέντε αισθήσεων» ενώ η κάθε μια αποκτά τη φόρμα της μέσα στο χωρόχρονο. Αυτές κινούνται από μια (άμετρη) ατμόσφαιρα ονείρου σε μια κατάσταση έλξης προς το μέτρο με στόχο να αποκτήσουν υπόσταση (α-λήθεια), συλλαμβάνοντας με τους αισθητήρες τους τα φαινόμενα, αποκτώντας αντίληψη στο εύρος των ορίων τους. Οι «αισθήσεις» πλέουν στο ρεύμα και την ορμή της ζωής παρασυρμένες από αυτή, άλλοτε υποταγμένες στους νόμους της φύσης και άλλες στιγμές αντιμέτωπες απέναντί της αναζητώντας νόημα.

Έρωτας  – (Διονυσιακό)

Αιτία κίνησης των όντων στο σύμπαν είναι ο Έρωτας σύμφωνα με την προσωκρατική σκέψη. Εκτός της Πλατωνικής σύλληψης του έρωτα, στα αρχαία Ελληνικά σκιαγραφείται ως μια ορμή κίνησης προς ένα επιθυμητό αντικείμενο. Ο Ησίοδος αναφέρει για τον έρωτα στη Θεογονία ότι «τα μέλη ξεκλειδώνει αυτός, και των θεών και των ανθρώπων όλων την ψυχή λυγάει μέσα στα στήθη και σβήνει την περίσκεψη από το νου».

Αν στην προηγούμενη ενότητα θίγονταν μέσα από το νερό η έννοια της γέννησης, στη συγκεκριμένη φάση ο έρωτας δίνει βάλσαμο, παρηγοριά και κίνητρο για ζωή. Η ακεραιότητα του έρωτα έχει τέτοια ισχύ που έλκει κυρίως ετερόκλητα στοιχεία. Βρίσκεται στη μέση λόγω της ενωτικής διάθεσης που έχει και εκδηλώνεται υπό τη Διονυσιακή ορμή σε σύζευξη με την Απολλώνια (όπως προκύπτει από το πρώτο στάδιο) για να καταλήξει τραγικά. Ο “duende” εδώ μεταμορφώνεται στο θεό Έρωτα που ως μοχλός αναστατώνει τις «αισθήσεις» προκαλώντας αιτία ύπαρξης.

Μοναξιά – (Μεταφυσικό)

Το τελευταίο κεφάλαιο είναι μια εσωτερική κατάσταση, ένας πνευματικός διαλογισμός. Η μοναξιά εκφράζει την απόσυρση του χαρακτήρα από τα κοινά του συνόλου προς μια κατάδυση στα βάθη της ψυχής. Συγγενεύει με τη γήρανση και συγκλίνει με την έννοια του θανάτου. Εντούτοις δεν εισάγει τη νέκρωση του ατόμου αλλά τη μετάβαση του στο άπειρο. Με άλλα λόγια σκορπά τον άνθρωπο στο σύμπαν. Δημιουργεί έναν διάλογο με το εγώ μέσω απολογισμού και εναποθέτει τις ελπίδες του στο θεό για λύτρωση ή παραθέτει τον εαυτό του στο άγνωστο και ακόμα ανατριχιάζει από την αβεβαιότητα της αβύσσου. Όμως, πριν συναντηθεί η μοναξιά με την έγνοια του θανάτου, ενυπάρχει στο ανήσυχο πνεύμα του καλλιτέχνη, στο στοχασμό του φιλοσόφου, στα ίχνη του οδοιπόρου, στον προβληματισμό του ερευνητή, ακόμα και στο ίδιο το έργο τέχνης που παραμένει ακέραιο στη σιωπή του.

Η απουσία της άμεσης επικοινωνίας και η κατάθλιψη είναι εντονότερα φαινόμενα  στη σύγχρονη εποχή μας που προκαλούν μοναξιά.

Όπως στα γηρατειά αδυνατούν ορισμένες αισθήσεις και χάνεται ο συγχρονισμός τους έτσι και εδώ οι «πέντε χαρακτήρες» ανεξαρτητοποιούνται και καθίστανται ανήμποροι να συνυπάρξουν. Τοιουτοτρόπως, επιστρέφουν στα απόκρυφα του μακρόκοσμου. Ο προορισμός τους είναι το ταξίδι.

Ομάδα Anima Duende

Χορογραφία: Ειρήνη Κυρμιζάκη

Ερμηνεία: Συμεών Τσακίρης, Ίρις Φουστέρη, Κάντυ Καρρά, Σάντρα Γρίμμα, Μαρία Φουντούλη, Έλενα Σγουραμάνη

Πρωτότυπη Μουσική: Κωνσταντίνος Βήτα

Σχεδιασμός  Φωτισμού: Βαλεντίνα Ταμιωλάκη

Σκηνογραφία & Ενδυματολογία:Κατερίνα–Χριστίνα Μανωλάκου