Ο Ν. Τσούκαλης απαντά στα ερωτήματα της Οικολογικής Κίνησης Πάτρας

Ο υποψήφιος βουλευτής Αχαΐας της ΔΗΜ.ΑΡ Νίκος Τσούκαλης, απαντώντας στα ερωτήματα της  Οικολογικής Κίνησης Πάτρας, προς όλους τους υποψήφιους βουλευτές του νομού, για το θέμα της προστασίας των δασών της περιοχής, απέστειλε την ακόλουθη επιστολή

«Αγαπητοί φίλοι της ΟΙΚΙΠΑ

Εκ μέρους της ΔΗΜΑΡ Αχαΐας θα ήθελα να σας ευχαριστήσω αλλά και να σας συγχαρώ για την πρωτοβουλία να αναδείξετε με αφορμή την Ημέρα Περιβάλλοντος το θέμα της προστασίας των δασών της περιοχής μας αλλά και γενικότερα.

Με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο η θέση σας πως «η  επιζητούμενη  ανάκαμψη της οικονομίας, όχι μόνο δεν μπορεί να γίνει σε βάρος των συλλογικών αγαθών αλλά και ότι η διαφύλαξή τους είναι το μόνο μακροχρόνια αξιόπιστο θεμέλιο για βιώσιμη ανάπτυξη».

Απαντώντας στα συγκεκριμένα ερωτήματα που θέσατε θα ήθελα να επισημάνω τα ακόλουθα:

1 Κοινή διαπίστωση είναι ότι τα δάση της περιοχής μας, από πολλά χρόνια έχουν εγκαταλειφτεί  στην τύχη τους. Σε κανένα δάσος δεν έγιναν καλλιεργητικές υλοτομίες για να βελτιωθεί η ποιότητά τους αλλά κυρίως για να προστατευθούν από τις πυρκαγιές. Ούτε καν οι προστατευόμενες περιοχές των Εθνικών Πάρκων Χελμού – Βουραϊκού και Κοτυχίου – Στροφυλιάς, που διαθέτουν και φορείς Διαχείρισης, έχουν δεχθεί κάποια τέτοια φροντίδα. Προτίθεστε να στηρίξετε την χρηματοδότηση τέτοιων δραστηριοτήτων από τις οποίες προκύπτουν και θέσεις εργασίας;

Πράγματι τα δάση της περιοχής μας είναι απροστάτευτα, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των δασικών υπαλλήλων, αφού οι δασικές μας υπηρεσίες βρίσκονται σε πραγματική κατάσταση διάλυσης, με τεράστιες ελλείψεις σε προσωπικό και πόρους. Είναι χαρακτηριστική η αδυναμία κάλυψης ακόμη και του κόστους των καυσίμων στους δασοφύλακες της Στροφυλιάς  αλλά και άλλων περιοχών του νομού.

Για την χρηματοδότηση των απαραίτητων καλλιεργητικών υλοτομιών στα δάση του νομού μας θα προωθήσουμε :

Α) Την απεμπλοκή της κοινοτικής χρηματοδότησης μέσω ΕΣΠΑ των τεχνικών δελτίων των φορέων διαχείρισης Κοτυχίου-Στροφυιάς και Χελμού-Βουραϊκού, προκειμένου να εκπονηθούν τα διαχειριστικά σχέδια των προστατευόμενων περιοχών που εκκρεμούν αδικαιολόγητα.

Β) Την άμεση χρηματοδότηση κατά προτεραιότητα των δασικών υπηρεσιών του νομού απ’ το ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ, προκειμένου να προβούν στις απαραίτητες καλλιεργητικές υλοτομίες.

Γ) Την ένταξη και χρηματοδότηση  των Δήμων του νομού στα πλαίσια του προγράμματος  «Δημιουργία θέσεων απασχόλησης σε τοπικό επίπεδο μέσω προγραμμάτων κοινωφελούς χαρακτήρα» με αποκλειστικό σκοπό τις παρεμβάσεις για την πυροπροστασία των δασών της περιοχής.

2. Η προστασία των ελατοδασών και των αναδασωτέων εκτάσεων από τη βοσκή των ζώων και ειδικά των γιδιών, είναι υποτυπώδης, παρότι τα Δασαρχεία έχουν επαρκές προσωπικό φυλάξεως (υλωρικό). Δεν στελεχώνονται όμως τα Δασοφυλάκια. Πως προτίθεστε να παρέμβετε για να εφαρμοστούν οι σχετικές διατάξεις;

Η παρέμβασή μας θα προσανατολιστεί αφενός στην ενίσχυση των δασικών υπηρεσιών με προσωπικό, μέσω της γενικότερης αναδιάρθρωση των δημοσίων υπηρεσιών, καθώς και  στη βελτίωση της συνεργασίας του προσωπικού φύλαξης των Φορέων Διαχείρισης (Επόπτες) με τις δασικές υπηρεσίες του νομού.

3. Ο ταχύτητα και ορμή των χειμάρρων και ειδικά αυτών του Παναχαϊκού όρους ( Γλαύκος, Διακονιάρης, Χάραδρος κ.λ.π. ) έχουν αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό. Οι τεράστιες ποσότητες των στερεών υλικών, προέρχονται κυρίως από την επιφανειακή διάβρωση δηλαδή από το πολύτιμο γόνιμο έδαφος που χάνεται οριστικά. Η αύξηση της χειμαρρικότητας εκτιμούμε οφείλεται κυρίως στην έλλειψη φυσικής βλαστήσεως που και αυτή οφείλεται στην έντονη και ανεξέλεγκτη βοσκή. Στο πρόσφατο παρελθόν η Δασική υπηρεσία εκτελούσε έργα διευθετήσεως των λεκανών των χειμάρρων ( τεχνικά και φυτοκομικά έργα ), που όμως σήμερα δεν γίνονται, αλλά και εκείνα που έγιναν, δεν συντηρούνται. Νομίζετε ότι μπορεί και πρέπει να τεθεί σε προτεραιότητα η προστασία των εδαφών από τη διάβρωση και πώς νομίζετε ότι αυτό πρέπει να γίνει;

Η προστασία των ορεινών όγκων του νομού  με προτεραιότητα στο Παναχαϊκό όρος, θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο συντονισμένων παρεμβάσεων με βάση τους παρακάτω άξονες:

Α) Αυστηρή εφαρμογή των απαγορευτικών διατάξεων βόσκησης σε αναδασωτέες ορεινές περιοχές και παροχή κινήτρων για την μετεγκατάσταση των κοπαδιών σε άλλες περιοχές.

Β) Συντήρηση των τεχνικών και φυτοκομικών έργων των λεκανών απορροής των χειμάρρων και παράλληλη εκπόνηση προγράμματος αναδασώσεων από τις δασικές υπηρεσίες.

Γ) Πραγματοποίηση φυτεύσεων με  τη συμμετοχή ενεργών πολιτών, οικολογικών και περιβαλλοντικών οργανώσεων και  μαθητών.

4. Κατά την διάρκεια της διακυβέρνησης της χώρας από την Κυβέρνηση Παπαδήμου, ψηφίστηκε, παρά τις αντιδράσεις μας και την υπόδειξη της ουσιαστικής του αντισυνταγματικότητας, ο νόμος 4061/2012 άρθρο 29 ( ΦΕΚ 66Α/22-3-2012 ), σύμφωνα με τον οποίο νομιμοποιούνται καταπατητές δημοσίων εκτάσεων που τις εκχέρσωσαν και τις καλλιεργούν γεωργικώς, πριν τεθεί σε ισχύ το Σύνταγμα του 1975, θεωρουμένων των εκτάσεων αυτών μη δασικών. Σημειώνουμε ότι και άλλοι νόμοι, την ίδια περίοδο, έχουν ψηφισθεί με παρόμοιες χαριστικές διατάξεις που προσβάλλουν το περιβάλλον και το δημόσιο συμφέρον. Νομίζετε ότι πρέπει να οι διατάξεις αυτές, ουσιαστικά αντίθετες με το πνεύμα του συντάγματος, πρέπει να αναθεωρηθούν στο άμεσο μέλλον;

Ως βουλευτής και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΔΗΜΑΡ είχα την ευκαιρία να τοποθετηθώ στη βουλή κατά τη διάρκεια της συζήτησης του νομοσχεδίου (και μετέπειτα νόμου 4061/2012) και διατύπωσα την κατηγορηματική αντίθεσή μου, με τις διατάξεις του άρθρου 29, βάση του οποίου νομιμοποιούνται καταπατητές δημοσίων εκτάσεων που τις εκχέρσωσαν και τις καλλιεργούν.

Σαφέστατα η ΔΗΜΑΡ στα πλαίσια του νομοθετικού έργου της επόμενης βουλής, από όποια θέση και αν βρίσκεται, θα αναλάβει πρωτοβουλία για την αναθεώρηση της συγκεκριμένης διάταξης αλλά και πολλών άλλων νομοθετημάτων τα οποία ψηφίστηκαν από τις κυβερνήσεις της τελευταίας 3ετίας με κραυγαλέες αντιπεριβαλλοντικές διατάξεις.

5. Κύριος παράγων της πλημμελούς προστασίας των δασών και ευρύτερα της δημόσιας κτήσης έχει αποδειχθεί διαχρονικά ο πολιτικός, για πελατειακούς λόγους, επηρεασμός της δημόσιας διοίκησης, των αποφάσεών της, της αξιοποίησης και αξιολόγησης ου προσωπικού της.  Ποια η θέση σας ως προς την θωράκιση της ανεξαρτησίας της δημόσιας διοίκησης έναντι παρεμβάσεων πολιτικών προσώπων προς εξυπηρέτηση προσώπων και ιδιαιτέρων συμφερόντων;

Η θέση του κόμματός μας έχει σαφέστατα διατυπωθεί στα πλαίσια του κυβερνητικού μας προγράμματος και παρατίθεται αυτούσια στη συνέχεια:

3.11 Για το πολιτικό - διοικητικό σύστημα υποστήριξης του σχεδιασμού

Η προώθηση των πολιτικών για το περιβάλλον  δεν θα είναι εφικτή αν δεν καθιερωθεί ένα σύστημα αναβάθμισης των δημοσίων διοικητικών δομών σχεδιασμού, με γνώμονα την αποκέντρωση αρμοδιοτήτων στην αιρετή περιφέρεια και την πρωτοβάθμια τοπική αυτοδιοίκηση με βάση την αρχή της επικουρικότητας και τη συμμετοχή της κοινωνίας  των πολιτών στη λήψη αποφάσεων και τον έλεγχο υλοποίησής τους.

Η καθιέρωση προληπτικού συνταγματικού ελέγχου μέσω του ΣτΕ (Συμβουλίου Επικρατείας) στην έκδοση των κανονιστικών ή κατευθυντηρίων πράξεων υψηλού επιπέδου (με Προεδρικά Διατάγματα), θα επιτρέψει την απρόσκοπτη αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων σε πράξεις εξειδίκευσης του σχεδιασμού, τοπικής κλίμακας, ενώ παράλληλα θα πρέπει να τονωθούν οι δομές ελέγχου της νομιμότητας και της εφαρμογής των θεσμοθετημένων σχεδίων και πολιτικών.

Σε όλα τα επίπεδα (κρατικό, περιφερειακό και τοπικό) απαιτείται εξορθολογισμός της κατανομής των αρμοδιοτήτων, με γνώμονα την εξάλειψη των αλληλοεπικαλύψεων στις λειτουργίες και τους ρόλους των διοικητικών μονάδων, την αύξηση του δυναμικού και του ρόλου των Διευθύνσεων, με παράλληλη μείωση του αριθμού τους και σύνδεση των πολιτικών χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού με τις περιβαλλοντικές, την ανακατανομή του προσωπικού βάσει των αναγκών και στόχων πολιτικής, τη μείωση των φορέων αλλά και μια ελεγχόμενη πολιτική προσλήψεων νέου επιστημονικού δυναμικού, ώστε να αναβαθμιστεί το επίπεδο κατάρτισης και αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης.

Απαιτείται επίσης επιμόρφωση στελεχών και αιρετών σε θέματα σχεδιασμού και προστασίας περιβάλλοντος ώστε να αναλάβουν αυξημένες αρμοδιότητες. Δυστυχώς με τον Καλλικράτη, χάθηκε μια ευκαιρία αναδιοργάνωσης των δομών, όπως αποδεικνύεται με την πληθώρα γενικών διευθύνσεων που προβλέπονται στις περιφέρειες, με επικάλυψη αρμοδιοτήτων ακόμα και στο εσωτερικό τους και τραγική διατήρηση αρμοδιοτήτων σε κρατικό επίπεδο. Χάθηκε εν τέλει μια ευκαιρία καθιέρωσης δημοκρατικών θεσμών περιφερειακής αυτοδιοίκησης και παράλληλης ανάπτυξης μιας τεχνογνωσίας επιτελικού ρόλου χάραξης πολιτικών στη διοίκηση των Υπουργείων.

Τέλος για την αποτελεσματική εφαρμογή του προγράμματος στο χωρικό σχεδιασμό θα απαιτηθεί έλεγχος των δομών και πρακτικών του Πράσινου Ταμείου, που δεν έχει ως τώρα δώσει δείγματα δημοκρατικής λειτουργίας, όπως εξαγγέλθηκε. Ήδη διαφαίνεται μια ανεξέλεγκτη δυνατότητα διάθεσης πόρων σε άλλους στόχους από αυτούς για τους οποίους εισπράττονται. Η πρακτική αυτή, γνωστή ήδη από την λειτουργία του ΕΤΕΡΠΣ, επιβεβαιώνεται τραγικά με την απόδοση των εσόδων από την «τακτοποίηση» των ημιυπαίθριων στη μαύρη τρύπα του ελλείμματος, αντί για την τόνωση των πόρων της Αυτοδιοίκησης, πράξη αναγκαία για την άσκηση του ρόλου τους στην παροχή αστικών κοινωνικών υποδομών.

Δεν συμμεριζόμαστε την καθιέρωση πολιτικών απορρύθμισης -που ενισχύονται ιδεολογικά στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης. Αντίθετα πιστεύουμε πως ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός –που είναι εξ άλλου συνταγματική υποχρέωση του κράτους από το 1975- είναι ο πυλώνας για την ανατροπή του σημερινού καταστροφικού μοντέλου ανάπτυξης, για την καθιέρωση ενός ορθολογικού και βιώσιμου μοντέλου, που θα δίνει ώθηση στις εθνικές παραγωγικές δυνάμεις και ευκαιρίες στην τοπική επιχειρηματικότητα, με σεβασμό στα όρια των περιοχών και την φέρουσα ικανότητα των τοπικών οικοσυστημάτων.

Παραθέτουμε επίσης από το κυβερνητικό μας πρόγραμμα το σχετικό κεφάλαιο για τα δάση.

3.8 Φύση, νερά, δάση

Μεγαλύτερη προστασία στα τοπικά ενδημικά είδη, δηλαδή αυτά που ο βιότοπός τους περιορίζεται σε μια μοναδική περιοχή της χώρας.

Μέτρα προστασίας για να αποτραπεί η αλλοίωση της αισθητικής φυσιογνωμία της χώρας και να μην χαθεί ένας σπουδαίος πόρος για τον τουρισμό.

Οι τρόποι και μέθοδοι προστασίας πρέπει να εξειδικεύονται από επιστημονικές αναλύσεις, όπως οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και οι ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες, ανάλογα με τις ειδικές ανάγκες των διαφόρων ειδών χλωρίδας ή πανίδας, των οικοσυστημάτων, των τοπίων.

Η δημιουργία φορέων διαχείρισης για όλες τις προστατευόμενες περιοχές και στη συνέχεια η οριοθέτηση των περιοχών αυτών θα οδηγήσει και στην εκπόνηση διαχειριστικών σχεδίων για κάθε μία από αυτές.

Η αναζωογόνηση των παραγωγικών δραστηριοτήτων στην ύπαιθρο απαιτεί την αναζήτηση εποικοδομητικών τρόπων συνεργασίας γεωργίας, κτηνοτροφίας, αλιείας, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τουρισμού, εξόρυξης, βιομηχανίας με την έμπρακτη προστασία της φύσης.

Ειδικά για τη βιομηχανία, υποστηρίζουμε ότι πρέπει να μπορεί να υφίσταται μόνο εντός οριοθετημένων περιοχών (ΒΙΠΕ, ΒΙΟΠΑ, κλπ) και όχι οπουδήποτε με μόνη τη δικαιολογία ότι δίνει θέσεις εργασίας. Άλλωστε, αυτή είναι η τυπική ευρωπαϊκή πολιτική επί του θέματος και, επιπλέον, η οργάνωση τέτοιων χώρων δημιουργεί θέσεις εργασίας.

Η ορθολογική διαχείριση απαιτεί εξοικονόμηση, μείωση της ρύπανσης, ολοκλήρωση των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, επαναχρησιμοποίηση προϊόντων επεξεργασμένων λυμάτων στη γεωργία ή στον εμπλουτισμό υδροφορέων.

Στην Ελλάδα διαπιστώνονται: απουσία συγκροτημένου δικτύου μετρήσεων και παρακολούθησης, αυξημένη ρύπανση των υπογείων και ορισμένων επιφανειακών υδάτων, καθόλου ή ανεπαρκής τιμολόγηση του νερού, απουσία σχεδιασμού και διαχείρισης σε επίπεδο λεκάνης απορροής, απουσία κοινωνικής συμμετοχής. Ιδιαίτερη σημασία για την ορθολογική διαχείριση των ελληνικών υδατικών πόρων έχει η σταδιακή αλλά πιστή εφαρμογή για τα επόμενα χρόνια των προδιαγραφών και απαιτήσεων που ορίζονται από τις σημαντικές Οδηγίες της ΕΕ για τα νερά και τη θαλάσσια στρατηγική.

Παράλληλα, απαιτείται η προώθηση, ολοκλήρωση και υποστήριξη των εγκαταστάσεων βιολογικής επεξεργασίας και επαναχρησιμοποίησης επεξεργασμένων λυμάτων και ιλύος είτε με χρήση της στη γεωργία (εφόσον πληροί τις προδιαγραφές) ή με θερμική αξιοποίηση (ηλεκτροπαραγωγή, τσιμέντα, κλπ) δεδομένου ότι αποτελεί βιομάζα και μπορεί να αντικαταστήσει ορυκτά καύσιμα.

Επιπλέον το φαινόμενο των δασικών πυρκαγιών παρουσιάζει σημαντική έξαρση κατά την τελευταία 25ετία και αποτελεί το σπουδαιότερο παράγοντα υποχώρησης των δασών χαμηλού υψομέτρου. Η μονομερής έμφαση στην καταστολή των πυρκαγιών είναι ιδιαίτερα ακριβή και έχει περιορισμένη αποτελεσματικότητα. Αντίθετα, παρατηρείται μεγάλη υστέρηση στον περιορισμό της υπερβόσκησης και της βόσκησης σε καμένες εκτάσεις. Επίσης χρειάζεται έμφαση στην πρόληψη, με δημιουργία υποδομών, όπως δασολόγιο και κτηματολόγιο, δασικές καταγραφές,  μελέτες και τεχνικά προληπτικά μέτρα.