Βγαίνει 29 Δεκεμβρίου στις αίθουσες η «Η Χορεύτρια – La Danseuse»

Περιγράφει την ιστορία ενός αληθινού προσώπου, της Λόι Φούλερ

Η αξιόλογη ταινία «Η Χορεύτρια – La Danseuse» όπου πρωταγωνιστούν οι Σοκό, Γκασπάρ Ουλιέλ και Λίλι Ροουζ Ντεπ, η οποία είναι κόρη του σούπερ σταρ Τζόνι Ντεπ, καταφθάνει στις ελληνικές αίθουσες στις 29 Δεκεμβρίου 2016 και θα την δούμε στην Πάτρα, στο Πάνθεον στη Γούναρη και Κανακάρη.

Η ταινία είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Τζιοβάνι Λίστα και προβλήθηκε στο τμήμα Ένα Κάποιο Βλέμμα του Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών ενώ ήταν και η ταινία λήξης του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης.

Διάρκεια: 108 λεπτά.

Σκηνοθέτιδα της ταινίας που έχει για ηρωίδα ένα αληθινό πρόσωπο που σημάδεψε το χορό στις αρχές του 20^ου αιώνα, είναι η Παριζάνα Στεφανί Ντι Τζούστο.

Σύνοψη

Τίποτα από το παρελθόν και την ιστορία της Λόι Φούλερ δεν προμήνυε ότι θα γινόταν σύμβολο της Μπελ Επόκ, πόσο μάλλον χορεύτρια στην Όπερα του Παρισιού. Ακόμη και μπροστά στο φόβο του μόνιμου τραυματισμού ή της τύφλωσης, η φλογερή Λόι δε σταματούσε σε τίποτα προκειμένου να τελειοποιήσει το χορό της. Η συνάντηση της με την Ισιδώρα Ντάνκαν, μιας νεαρής γεμάτη ταλέντο και φιλοδοξία, θα σημάνει την αρχή της πτώσης της.

Συζήτηση με τη Στεφανί Ντι Τζούστο

- Πως προέκυψε η ταινία;

Όλα ξεκίνησαν με μια ασπρόμαυρη φωτογραφία μιας χορεύτριας κρυμμένης σε ένα στρόβιλο από πέπλα με λεζάντα «Λόι Φούλερ: είδωλο της Μπελ Επόκ». Ήμουν πολύ περίεργη για τη γυναίκα πίσω από όλα αυτά τα υφάσματα και η ιστορία της με συγκλόνισε. Αγαπώ το γεγονός ότι έγινε διάσημη κρύβοντας τον εαυτό της. Με το διάσημο χορό της (Serpentine Dance) έφερε την επανάσταση στις τέχνες στα τέλη του 19ου αιώνα, ωστόσο κανείς δε τη θυμάται.

- Τι σας άγγιξε περισσότερο στη Λόι Φούλερ;

Δεν είχε κανένα χαρακτηριστικό των προτύπων ομορφιάς της εποχής της. Είχε την κατασκευή ενός χωριατόπαιδου κι ένιωθε φυλακισμένη σ’ένα σώμα που θα ήθελε να ξεχάσει. Παρόλα αυτά ενστικτωδώς, εφηύρε μια κίνηση που θα την ταξίδευε σε όλο τον κόσμο. Τη φυσική χάρη που δεν είχε, κατάφερε να τη δημιουργήσει για την παράσταση της και να βρει απελευθέρωση μέσα από την τέχνη της. Επαναπροσδιόρισε το σώμα της επάνω στη σκηνή. Κάποιοι άνθρωποι βρίσκουν λέξεις για να επικοινωνήσουν. Εκείνη βρήκε μια χειρονομία και πήρε τη μοίρα της στα χέρια της. Κατάφερε να μετατρέψει τις φοβίες της σε κίνηση, την ανησυχία της σε ενέργεια, μια άγρια έκρηξη γεμάτη ζωή. Ήθελα επίσης να συλλάβω το συναίσθημα της πάλης. Είναι μια περίεργη μίξη δύναμης, θέλησης κι ευαισθησίας.

- Η ειρωνία του πεπρωμένου: ο πρώτος ρόλος της είναι σιωπηλός.

Ναι, κι αποφασίζει να παραμείνει σιωπηλή. Εκφράζεται μόνο μέσα από το χορό που δημιούργησε και προσπαθεί συνεχώς να τον βελτιώσει. Απογειώνεται κυριολεκτικά, κρατώντας στα χέρια της το πεπρωμένο της κι επιτρέποντας στον εαυτό της να παρασυρθεί από την πίστη της στην ομορφιά και την πρωτοτυπία. Το πάθος της δε γνωρίζει όρια. Είναι κατά κάποιο τρόπο ένας αγώνας δρόμου ενάντια στο χρόνο που την οδηγεί τελικά στην Όπερα του Παρισιού. Είναι απίστευτο ότι κατάφερε να αναγνωριστεί. Δείχνει πόσο ανοιχτοί ήταν εκείνοι οι καιροί στη δημιουργικότητα.

- Ο χορός που δημιούργησε βασίζεται σε πολλούς επιστημονικούς κλάδους: μαθηματικά,χημεία, θεατρικές τέχνες.

Η κατασκευή του κοστουμιού της μόνο, που απαιτούσε 350 μέτρα μεταξωτού υφάσματος, ήταν ένας άθλος από μόνος του. Δε δημιούργησα κάτι βασισμένο στη μαθηματική φόρμουλα που χρησιμοποιήθηκε. Από την πρώτη κιόλας ερμηνεία του Χορού του Ερπετού (Serpentine Dance) στις ΗΠΑ, η Λόι γνώριζε ότι έπρεπε να βρει τον τρόπο να φωτίσει περισσότερο το φόρεμα της και να του δώσει όγκο, κι ότι τα απλά φώτα δεν έφταναν.

Η Λόι προσπαθούσε να μάθει από κάθε βιβλίο που έβρισκε κι από όποιον άνθρωπο γνώριζε, όπως ο Έντισον. Μελέτησε προσεκτικά το φωτισμό για να είναι σε θέση να απαιτεί 25 τεχνικούς, κι επινόησε μόνη της τα φωσφορίζοντα άλατα που έβαζε στα κοστούμια της, έχοντας στήσει ολόκληρο εργαστήρι χημείας. Βρίσκεται στην απαρχή των πολυμεσικών τεχνών.

Μόλις είχε ανακαλύψει την κίνηση της, όταν σκέφτηκε να τη πατεντάρει. Ήταν μπροστά από την εποχή της όσον αφορά κι αυτό. Όταν συνειδητοποιήσε ότι οι πατέντες δε την κάλυπταν στην Αμερική, η πρώτη της αντίδραση ήταν να πάει στη Γαλλία, όπου πίστευε ότι το έργο της θα αναγνωριζόταν και θα ήταν προστατευμένο. Το Παρίσι, κι έπειτα ο υπόλοιπος κόσμος, αναγνώρισε το ταλέντο της, αλλά σύντομα παραγκωνίστηκε από την Ισιδώρα Ντάνκαν. Η Ντάνκαν ήταν η ενσάρκωση όλων όσων η Φούλερ δεν ήταν: ήταν νέα, λαμπερή και είχε απίστευτη χάρη. Εκείνη ήταν η Χορεύτρια. Η Ισιδώρα έκανε μία εμφάνιση απλά, όταν η Λόι δούλευε επί ώρες και ήταν εξαρτημένη από βοηθήματα. Με ιντρίγκαρε αυτή η μορφή αδικίας. Βρισκόμαστε όλοι λίγο πολύ αντιμέτωποι με τα όρια μας καθημερινά.

- Κινηθήκατε ελεύθερα με το χαρακτήρα της πρωταγωνίστριας;

Ναι. Ένιωθα μια οικειότητα μαζί της. Η πρώτη μου «προδοσία» ήταν να της δώσω Γάλλο πατέρα. Γνωρίζοντας εξαρχής ότι ήθελα τη Σοκό για το ρόλο της Λόι, ήταν ανόητο από εμένα να της ζητήσω να κάνει αμερικάνικη προφορά.

Μου άρεσε επίσης η ιδέα ότι η Λόι ήθελε να δραπετεύσει από κάτι βίαιο όταν άφηνε τις ΗΠΑ. Για το λόγο αυτό, παρουσίασα τη σχέση με τη μητέρα της χειρότερη απ’ ότι ήταν.

Επινόησα επίσης το χαρακτήρα του Λοιύ Ντορσέ- ήθελα μια αντρική παρουσία σε μία ταινία γεμάτη γυναίκες. Η Λόι ήταν ομοφυλόφιλη, αλλά ήταν βασικό για μένα να μη γίνει αυτό το κεντρικό θέμα της ταινίας. Ο Λουί είναι ένας συγκινητικός χαρακτήρας: είναι ο άντρας που θυσιάζεται.

- Είναι επίσης μια αμφιλεγόμενη παρουσία.

Θεωρούμε ότι θα την πληγώσει, ενώ της κάνει μόνο καλό. Παρασύρεται άμεσα από την καλλιτέχνιδα που ανακαλύπτει στη σκηνή. Εκείνος και η Λόι μοιράζονται το ίδιο πάθος κι έχουν μια σχέση που δεν προσδιορίζεται ούτε ως φιλία ούτε ως αγάπη. Δεν υπάρχει σεξουαλική ένταση μεταξύ τους, ωστόσο υπάρχει έντονος ο αισθησιασμός.

- Καμία από τις παραστάσεις της Λόι Φούλερ δεν έχει κινηματογραφηθεί. Πως καταφέρατε να δημιουργήσετε την αναπαράσταση του σόου;

Αυτό ήταν η ευχάριστη πρόκληση της ταινίας. Παρά την επιμονή του φίλου της Τόμας Έντισον, η Λόι αρνούνταν πεισματικά να καταγραφεί σε φιλμ. «Αποκλείεται να με περιορίσετε σε ένα κουτί», θα έλεγε η ίδια. Τα βίντεο που κυκλοφορούν σήμερα στο Youtube είναι απλά μιμητές του χορού της. Η Τζόντι Σπέρλινγκ βοήθησε πολύ με τις χορογραφίες. Δεν ήταν πραγματικά ικανή να αναπαράγει ακριβώς τις παραστάσεις, αλλά συγκινήθηκε με το γεγονός ότι θα χρησιμοποιούσαμε τα ίδια βοηθήματα και τον ίδιο αριθμό τεχνικών.

Με σεβασμό στην περίοδο, ο σκηνογράφος Κάρλος Κόντι κι εγώ γνωρίζαμε ότι θα χρησιμοποιούσαμε μοντέρνες εγκαταστάσεις κι αναζητήσαμε καλλιτέχνες με τους οποίους η Λόι θα συνεργαζόταν αναμφίβολα σήμερα αν ζούσε. Ένας από αυτούς είναι κι ο Αλεξάντρ ΛεΜπρουν, τεχνικός φώτων του οποίου η δουλειά στα σόου του Ιβ Σαιν Λορέν με ενθουσιάζουν. Από εκεί κι έπειτα χρησιμοποιήσαμε τις μεθόδους της Λόι, κάτι το οποίο φυσικά απαιτούσε πάρα πολλές πρόβες. Και εντατική προπόνηση για τη Σοκό.

- Πως προετοιμάστηκε η Σοκό για το ρόλο;

Ήθελα να είναι μυώδης με πολύ δυνατό σώμα. Η Σοκό έκανε προπόνηση έξι ώρες τη μέρα για ένα μήνα με τη Τζόντι Στέρλινγκ. Το πιο δύσκολο για εκείνη ήταν να διατηρεί την ισορροπία της ενώ χόρευε στα 2,5 μέτρα από το έδαφος στο σκοτάδι. Η Σοκό είναι ο τύπος του ανθρώπου που δίνει το 100% της. Έχει αστείρευτη όρεξη για μάθηση κι αφοσιώθηκε πλήρως στην προετοιμασία. Τέσσερις εβδομάδες μετά, ήταν έτοιμη. Η πρόκληση τότε ήταν να ξεχάσει το χορό που μόλις έμαθε. Έπρεπε να δώσει τη δική της ερμηνεία.

- Κάθε ερμηνεία ήταν μια φυσική πρόκληση.

Η φυσική αβαρής κίνηση απαιτούσε τεράστια προσπάθεια. Δε κινούνται μόνο τα χέρια, αλλά ολόκληρο το σώμα. Η Λόι Φούλερ κατέρρεε μετά από κάθε παράσταση, γι’ αυτό και χόρευε μόνο κάθε τρεις ημέρες. Εκτός από τη σωματική καταπόνηση, τα έντονα φώτα προκαλούσαν ζημιές και στα μάτια της.

- Αυτό κάνει τη σύγκριση με την Ισιδώρα Ντάνκαν ακόμη πιο επίπονη.

Η Ισιδώρα είχε φυσικό ταλέντο και θα προτιμούσε να πιει ποτά με δημοσιογράφους από την προπόνηση. Η ιδέα που έχει για το χορό, διαφέρει κατά πολύ από αυτή της Λόι: μην εξασκείσαι, ονειρέψου, ανέπνευσε, κοίτα φωτογραφίες της Ελλάδας για έμπνευση. Όταν η Λόι τη συναντά και την ερωτεύεται, ερωτεύεται πρώτα μια προβολή του εαυτού της- του ατόμου που θα ήθελε να είναι και που δε μπορεί να γίνει ποτέ.

- Διακρίνουμε αυτοκαταστροφικές τάσεις στη Λόι...

Ναι, δεν κοιτάζει τον εαυτό της, δεν της αρέσει ο εαυτός της,δε χαρίζεται στον εαυτό της. Η Χορεύτρια είναι και μια ταινία για την αυτοεκτίμηση μ’ αυτή την έννοια. Με συναρπάζει το κενό που υπάρχει σε αυτό το σύμβολο θηλυκότητας και το απλό κορίτσι που είναι εκτός σκηνής. Η Λόι γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν είναι τίποτα χωρίς το φόρεμα της, φοβάται πολύ ότι θα απογοητεύσει τον κόσμο κι έχει δίκιο. Από την άλλη δε τη νοιάζει και ιδιαίτερα η δόξα. Είναι πολύ χαρούμενη όταν περιβάλλεται από ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζεται καλά και στις παραστάσεις της.

- Παρόλο που εμφανίστηκε ήδη σε πολλές ταινίες, αυτός είναι ο πρώτος μεγάλος ρόλος για τη Λίλυ Ρόουζ Ντεπ.

Δε την είχα γνωρίσει ποτέ και ταξίδεψα στις ΗΠΑ για να κάνουμε δοκιμαστικό. Από την πρώτη κιόλας σκηνή, ήξερα ότι είχα να κάνω με μια σταρ. Η Λίλι Ρόουζ, που είναι μόλις 16, δε φοβάται τίποτα και μπορεί να κάνει ότι θέλει με το σώμα της. Όταν η Σοκό προπονούταν για εβδομάδες, η Λίλυ Ρόουζ απλά μπήκε στο χαρακτήρα. Ξανά η ίδια αδικία.

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

«Κάτι θείο παίρνει σάρκα. Σε κάνει να σκέφτεσαι οράματα από θρύλους, περάσματα από την Εδέμ»

Paul Adam

«Ορμονικό παραλήρημα για το θεατή»

Mallarmé

«Αναδύθηκε από το γυμνό αέρα κι επέστρεψε σε αυτόν»

Rodenbach

«Όλες οι πόλεις στις οποίες ταξίδεψε, μαζί με το Παρίσι, της οφείλουν βαθιά ευγνωμοσύνη»

Auguste Rodin

«Η χλωρίδα γεννιέται μέσα από ανθρώπινη μορφή»

Roger Marx

«Απ’όλες τις φλόγες, τη φωτιά που δεν καίει, εμφανίζεται μία γυναίκα, ένα αινιγματικό χαμόγελο σε ένα φωσφορίζον σώμα»