Λάζαρος Ακκερμανίδης: Ένας αφανής ήρωας του Έπους του ‘40

Κάλυψε με τον φωτογραφικό του φακό την εποποιία του ελληνοαλβανικού μετώπου

Το περίφημο φωτογραφικό του αρχείο από το Αλβανικό μέτωπο και την Αντίσταση, του φωτορεπόρτερ Λάζαρου Ακκερμανίδη, αποτελεί έναν θησαυρό ικανό να τον εντάξει στους φωτογράφους της Εθνικής Αντίστασης. Πρόκειται για εικόνες

γεμάτες ζωντάνια και αυθορμητισμό, που πηγάζουν ταυτόχρονα από τους μαχόμενους και τον φωτογράφο, εικόνες σπάνιες που λένε όσα δεν μπορούν τα λόγια και λέξεις να περιγράψουν για την αγωνία αλλά και τον ηρωισμό του υπέρ πατρίδος αγώνα των Ελλήνων στρατιωτών στα βουνά της Πίνδου, το 1940.

Το φωτογραφικό αρχείο του Λάζαρου Ακκερμανίδη, που θεωρείτο κατεστραμμένο, βρέθηκε από 46 χρόνια μετά τον θάνατο του φωτογράφου, στο ναυάγιο του ατμόπλοιου «Χειμάρα», που εκτελούσε το δρομολόγιο Θεσσαλονίκης – Πειραιά, στις 19 Ιανουαρίου 1947, κοντά στο νησάκι Καβαλλιανή στην Νότιο Εύβοια

Είχε τότε κυκλοφορήσει η φήμη ότι μαζί με τον Ακκερμανίδη είχε χαθεί και το περίφημο φωτογραφικό του αρχείο από το Αλβανικό μέτωπο και την Αντίσταση.

Η ανακάλυψη όμως του χαμένου υλικού του, που αποτελείται από δύο χιλιάδες φωτογραφίες και αρνητικά του, από την περίοδο εκείνη, αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα της ιστορίας της Ελληνικής φωτογραφίας, τα τελευταία χρόνια.

Ο Λάζαρος Ακκερμανίδης γεννήθηκε το 1903 στα Σούρμενα του Πόντου. Αργότερα η οικογένεια του κατέφυγε στην νότια Ρωσία, στο Σότση, για να αποφύγει τους διωγμούς των Τούρκων.

Εκεί τελείωσε το γυμνάσιο και διδάχθηκε την φωτογραφία. Αν και μεγαλωμένος μακριά από την Ελλάδα ο Ακκερμανίδης υπήρξε ένας φλογερός πατριώτης. Έτσι το 1932, αποφασίζει να έρθει στην Πατρίδα, όπου και αρχίζει να εργάζεται σαν επαγγελματίας φωτογράφος.

Όπως γράφει ο Ιστορικός Φωτογραφίας Άλκης Ξ. Ξανθάκης λίγα είναι γνωστά για την σταδιοδρομία του τα πρώτα αυτά χρόνια.

Άνθρωπος σεμνός, δεν ενδιαφερόταν για την δημοσιότητα και την προβολή του, και αυτό δυσχεραίνει την ιστορική έρευνα. Είναι γνωστό όμως ότι για ένα μεγάλο διάστημα εργαζόταν κοντά στους αδελφούς Μεγαλοκονόμου.

Η κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου βρίσκει τον Ακκερμανίδη στην Κατερίνη, όπου ζούσε ο αδελφός του.

Το Γενικό Επιτελείο Στρατού ζητούσε επαγγελματίες φωτορεπόρτερ για να φωτογραφήσουν στο μέτωπο.

Μόλις το έμαθε έτρεξε να καταταγεί. Στο μέτωπο ο ενθουσιασμός και η ορμητικότητά του είναι παροιμιώδης.

Αδιαφορεί για τον κίνδυνο και βρίσκεται μόνιμα στην πρώτη γραμμή.

Αυτό αποτελεί και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των φωτογραφιών του, σε σχέση με άλλους πολεμικούς φωτορεπόρτερ.

Το μεγαλύτερο μέρος των φωτογραφιών του από το μέτωπο, το διοχέτευσε στην εφημερίδα "ΝΙΚΗ", η οποία και εξέδωσε, το 1941, ένα ειδικό αναμνηστικό φωτογραφικό λεύκωμα του πολέμου του ‘40, με αποκλειστικές φωτογραφίες του. Ένα μοναδικό αντίτυπο διασώθηκε μαζί με το άλλο φωτογραφικό υλικό του. Λίγο μετά την απελευθέρωση, το 1945, του παραχωρήθηκε το Ζάππειο όπου έκανε μια μεγάλη ατομική έκθεση από το Αλβανικό έπος του ‘40. Τα τρία τελευταία χρόνια πριν από το θάνατό του, ο Ακκερμανίδης θα τα περάσει στη Μακεδονία ανάμεσα στην Κατερίνη και στη Θεσσαλονίκη στην τελευταία θα εργαστεί σαν φωτορεπόρτερ στην εφημερίδα το "ΦΩΣ".

Ο μελετητής της ιστορίας της φωτογραφίας Μανόλης Κασιμάτης σημειώνει για τον Ακκερμανίδη, μεταξύ άλλων, τα εξής:

«Η κατοχή και ειδικότερα ο εμφύλιος πόλεμος μέχρι σήμερα αποτελούν μια σχεδόν απαγορευμένη ζώνη από τους επίσημους ιστορικούς της φωτογραφίας. Τα στεγανά όμως πρέπει να σπάσουν και να καταγραφούν όλα τα στοιχεία των φωτογράφων. Χρησιμοποιώντας δε σαν κυρίαρχο κριτήριο, το ήθος, να αναλυθεί και αξιολογηθεί και το φωτογραφικό έργο αλλά και η κοινωνική προσφορά τους.

Η περίπτωση του φωτογράφου Λαζάρου Ακερμανίδη είναι πολύ ιδιαίτερη στο χώρο της φωτογραφίας.

[...]Όμως το υλικό του με φωτογραφίες της ομάδας μεραρχιών του ΕΛΑΣ Μακεδονίας μένει στη λήθη.

Όπως επίσης και εκείνο της Απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τους κατακτητές. Ήρθε η ώρα από τα ντοκουμέντα της μελέτης "να αποκατασταθεί" το όνομα του φωτογράφου Λαζάρου Ακερμανίδη και να συμπεριληφθεί στους φωτογράφους της Εθνικής Αντίστασης.[...]