Οι φοιτητές της Πάτρας που ανέβηκαν στο βάθρο παγκόσμιου διαγωνισμού βιολογίας ετοιμάζουν το επόμενο βήμα

Η «iGEM Patras» αποτελείται από δεκαέξι φοιτητές του Πανεπιστημίου Πατρών που κατέκτησαν αργυρό μετάλλιο στον Διεθνή Διαγωνισμό Συνθετικής Βιολογίας «iGEM Competition», πετυχαίνοντας έτσι μια σπουδαία, παγκόσμια διάκριση.

Πρόκειται για μια πολλά υποσχόμενη ομάδα νέων επιστημόνων, που σίγουρα θα μας απασχολήσει θετικά και στο μέλλον.

Με αφορμή τη διάκριση αυτή, τα μέλη της ομάδας παραχώρησαν στο περιοδικό του πανεπιστημίου Πατρών @Up την παρακάτω συνέντευξη:

Τι είναι αυτό που σας ώθησε να ασχοληθείτε με τη Φαρμακογονιδιωματική;
Η Φαρμακογονιδιωματική είναι ένα σχετικά νέο επιστημονικό πεδίο που συνδυάζει τη Φαρμακευτική επιστήμη με τη
γενετική. Σε αντίθεση με τα άλλα τμήματα της χώρας, στο τμήμα Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών υπάρχει
μάλιστα και ξεχωριστό μάθημα, το οποίο σχετίζεται με αυτή. Μέσω αυτού του μαθήματος, λοιπόν, ήρθαμε για πρώτη
φορά σε επαφή με κάτι τόσο μελλοντικό, αλλά όχι ανεφάρμοστο, όπως είναι η χρήση του γενετικού υπόβαθρου του ασθενούς για την επίτευξη εξατομικευμένης θεραπείας.

Ας υποθέσουμε πως η ίδια θεραπεία χορηγείται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο σε δύο διαφορετικούς ασθενείς. Πώς εξηγείται το
γεγονός πως για τον έναν από τους δύο ενδέχεται να είναι τοξική, ενώ για τον άλλον καθόλα ωφέλιμη;
Αυτό ακριβώς είναι το ερώτημα στο οποίο έρχεται να απαντήσει η Φαρμακογονιδιωματική. Στο ανθρώπινο σώμα υπάρχουν συγκεκριμένα γονίδια, τα οποία επηρεάζουν τον ρυθμό μεταβολισμού συγκεκριμένων φαρμάκων.
Ανάλογα με το γενετικό υπόβαθρο του κάθε ασθενούς, μπορεί ο ρυθμός με τον οποίο μεταβολίζει ένα φάρμακο να είναι πιο γρήγορος
ή πιο αργός από αυτόν που θεωρούμε κανονικό ρυθμό μεταβολισμού ενός φαρμάκου. Έτσι, στην πρώτη περίπτωση απαιτείται αύξηση της
δόσης, μιας και το φάρμακο δεν παραμένει μέσα στον οργανισμό για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται ώστε να ασκήσει
τη θεραπευτική του δράση, ενώ στην δεύτερη περίπτωση, απαιτείται μείωση της δόσης, μιας και παρατηρείται συσσώρευση του φαρμάκου εντός του οργανισμού, λόγω του αργού ρυθμού μεταβολισμού του, με αποτέλεσμα την εμφάνιση τοξικότητας.

Τι είναι οι στατίνες και γιατί αποφασίσατε να αποτελέσουν τη βάση του ερευνητικού έργου σας;
Οι στατίνες είναι μια κατηγορία φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη μείωση των επιπέδων χοληστερίνης. Ο βασικός λόγος που μας οδήγησε στο να ασχοληθούμε με τον μεταβολισμό τους ήταν ότι θέλαμε το project μας να απευθύνεται
σε μεγάλο αριθμό ασθενών, για αυτό και αποφασίσαμε εξ αρχής να ασχοληθούμε με την πλέον συνταγογραφούμενη κατηγορία φαρμάκων. Οι στατίνες είναι μάλιστα το πρώτο φάρμακο που πέτυχε πωλήσεις άνω των 10 δις δολαρίων σε έναν
μόνο χρόνο.

Πώς καταφέρατε μια εφαρμογή να συνδυάζει τη Φαρμακογονιδιωματική και την τεχνητή νοημοσύνη; Πώς και
από ποιους αυτή η εφαρμογή μπορεί να χρησιμοποιηθεί;
Η συγκεκριμένη εφαρμογή απευθύνεται σε επαγγελματίες υγείας, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τον καθορισμό της απαιτούμενης δόσης του ασθενούς. Αυτό το οποίο επιτυγχάνεται μέσω της εφαρμογής είναι η διευκόλυνση του χρήστη μέσω
καθοδήγησης, βήμα-προς-βήμα, για την ολοκλήρωση της απαιτούμενης γενετικής ανάλυσης. Τέλος, η τεχνητή νοημοσύνη (AI) αναλαμβάνει να «μεταφράσει» τα γενετικά δεδομένα σε κλινικά χρήσιμες πληροφορίες. Έτσι, ακόμη και κάποιος που δεν διαθέτει την απαραίτητη εμπειρία μπορεί να πραγματοποιήσει μόνος του την εν λόγω γενετική ανάλυση.

Υπήρξαν στιγμές που σκεφτήκατε πως πιθανόν δεν θα περατωθεί το εγχείρημά σας;
Κατά τη διάρκεια των 15 μηνών που διήρκησε η προσπάθειά μας υπήρξαν σίγουρα στιγμές που δυσκολευτήκαμε αρκετά, κυρίως λόγω του ότι είμαστε η πρώτη ομάδα από την Πάτρα που συμμετέχει στον συγκεκριμένο διαγωνισμό και δεν υπήρχε κάποιος να μας καθοδηγήσει.

Η κατάκτηση αργυρού μεταλλίου στον Παγκόσμιο Διαγωνισμό Συνθετικής Βιολογίας, iGEM Competition αποτελεί τεράστια επιτυχία. Στην τελική φάση του διαγωνισμού έλαβαν μέρος πάνω από 250 ομάδες. Πώς βιώσατε τον ανταγωνισμό;
Ήταν αναμφίβολα μια πρωτόγνωρη εμπειρία για όλους μας. Δεν συμβαίνει συχνά μια ομάδα από την
Πάτρα να ανταγωνίζεται ερευνητικές ομάδες από μεγάλα Πανεπιστήμια του εξωτερικού, όπως το
Stanford ή το ΜΙΤ. Παρόλα αυτά, βρήκαμε σχετικά νωρίς σε τι είμαστε καλοί, σε τι θα μπορούσαμε δηλαδή να «επενδύσουμε», προκειμένου να ανταγωνιστούμε τις υπόλοιπες ομάδες.

Σκοπεύετε να συνεχίσετε ως ομάδα την ερευνητική σας δραστηριότητα;
Φυσικά! Αυτή τη στιγμή είμαστε, μάλιστα, στη διαδικασία σχηματισμού της ομάδας που θα συμμετάσχει στον επόμενο iGEM Competition, η τελική φάση του οποίου είναι προγραμματισμένη να πραγματοποιηθεί στο Παρίσι, το φθινόπωρο του 2021.