Ρεσιτάλ Μουσικής Δωματίου από τα Σύνολα της Ορχήστρας Πατρών

Ρεσιτάλ Μουσικής Δωματίου από τα Σύνολα της  Ορχήστρας Πατρών θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 9 Δεκεμβρίου στις 9μμ στο Δημοτικό Θέατρο «Απόλλων».

Το ρεπερτόριο περιλαμβάνει τα ακόλουθα έργα:

ΜΕΡΟΣ Ά

Ludwig Van Beethoven (1770-1827)

Κουαρτέτοεγχόρδων αρ.11, op.95 σε φα ελάσσονα (1810)

1/Allegro con brio

2/ Allegretto ma non troppo

3/ Allegro assai vivace, ma serioso

4/ Larghetto espressivo - Allegretto agitato - Allegro

George Onslow (1784-1853)

Κουιντέτο εγχόρδων με κοντραμπάσο σε σολ μείζονα  αρ. 13, op .35 (1829)

1/Allegro spirituoso assai

2/Minuetto, allegro moderato

3/Andante cantabile

4/Presto

ΜΕΡΟΣ ΄Β

Robert Schumann (1810-1856)

Κουαρτέτο εγχόρδων σε λα ελάσσονα αρ.1, op. 41 (1842)

1/Introduzione-Andante espressivo-Allegro

2/Scherzo presto

3/Adagio

4/Presto

Johannes Brahms (1833-1897)

Κουιντέτο εγχόρδων σε σολ μείζονα αρ.2, op.111 (1890)

1/Allegro non troppo, ma con brio

2/Adagio

3/Un poco allegretto

4/Vivace ma non troppo presto

Ludwig Van Beethoven

Το κουαρτέτο εγχόρδων είναι μια από τις κυριότερες μουσικές φόρμες και απέκτησε την οριστική μορφή του κατά τον 18ο αιώνα. Μεγαλύτερος τεχνίτης του, ο Josef Haydn (1732-1809) με μια παραγωγή 70 περίπου κουαρτέτων (ο Mozart 23, o Beethoven 16, o Brahms 3). Ιδιαίτερα δύσκολη φόρμα, αναγκάζει το συνθέτη να «απογυμνωθεί» μπροστά στο μικρό αριθμό των οργάνων, δίχως να μπορεί να κρύψει τυχόν ατέλειες ή ατυχείς εμπνεύσεις πίσω από ογκώδη ορχηστρικά εφέ. Για πολλούς η μουσική ευφυΐα του Beethoven αποδεικνύεται πολύ περισσότερο στα κουαρτέτα του παρά στις συμφωνίες του.

Το κουαρτέτο serioso (σοβαρό όπως το ονόμασε ο ίδιος  ο συνθέτης) είναι αφιερωμένο στο  φίλο του Nikolaus Zmeskall von Domanovecz. Το πρώτο  μέρος είναι σε μορφή σονάτας, το δεύτερο αργό μέρος είναι λυρικό με μια ενσωματωμένη χρωματική φούγκα, το τρίτο είναι σε φόρμα αντιθετικού χορού σε αντιδιαστολή με τα scherzando των προγενέστερων κουαρτέτων. Το τέταρτο μέρος ξεκινά με μια αργή εισαγωγή που ετοιμάζει το κύριο μέρος σε 6/8 πριν κλείσει με μια allegro coda.

Το κουαρτέτο op.95 σηματοδοτεί τη μετάβαση από  τα κουαρτέτα της μεσαίας περιόδου στα όψιμα κουαρτέτα της τελευταίας περιόδου του συνθέτη.

George Onslow

Ο Γάλλος συνθέτης George Onslow, επιφανής και γνωστός κατά τη διάρκεια της ζωής του και μετέπειτα στην αφάνεια μέχρι τα έτη 1970-80 ανακαλύφτηκε ξανά από τον Carl de Nys και το κουαρτέτο Parrenin και έκτοτε περιλαμβάνεται στο ρεπερτόριο της μουσικής δωματίου.

Ο Onslow συνέθεσε κυρίως μουσική δωματίου (36 κουαρτέτα, 34 κουιντέτα) σε ύφος ρομαντικό με έμφαση στην πλούσια αρμονία, στους συχνούς χρωματισμούς, στο έντονο ταμπεραμέντο των λυρικών θεμάτων του και στη δεξιοτεχνία κυρίως των κουαρτέτων και κουιντέτων του η οποία συνετέλεσε και αυτή στην εγκατάλειψη - λόγω αυξημένης δυσκολίας - πολλών συνθέσεών του από τους εκτελεστές.

Robert Schumann

Ο Robert Schumann είναι μία από τις πιο σημαντικές μορφές της ρομαντικής περιόδου, ασχολήθηκε αρκετά με τα τραγούδια και ακόμα  περισσότερο με την μουσική για  πιάνο, πάντα με την ευαισθησία και ευθύτητα που αρμόζει σε έναν μεγάλο καλλιτέχνη. Το έργο του μπορεί να χαρακτηριστεί ποιητικό και σε πολλά σημεία ανώτερης τεχνικής.

Μεγάλη  έμπνευση και ολοκάθαρη τεχνική  υπάρχει στα περισσότερα έργα του. Η μουσική για πιάνο φανερώνει  τα εξαιρετικά χαρίσματά του. Σε μουσική  για μεγαλύτερα σύνολα φανερώνει  όλες τις πτυχές του ταλέντου του  χρησιμοποιώντας - και αυτός - εν μέρει  την κλασική παράδοση.

Αρκετά ποικίλο είναι το έργο του: 4 Συμφωνίες, 3 Κοντσέρτα (για Πιάνο, για Βιολί και για Βιολοντσέλο), Μουσική Δωματίου (1 Κουιντέτο, 2 Κουαρτέτα, 2 Τρίο με Πιάνο κ.ά.), Μουσική για Πιάνο (3 Σονάτες, Πεταλούδες, Καρναβάλι, Φανταστικά Κομμάτια, Συμφωνικές Σπουδές, Παιδικές Σκηνές, Κραϊσλεριάνα, Φαντασία κ.ά.), 260 Λήντερ, μία Οπερα με το όνομα "Γενοβέφα", ένα Ρέκβιεμ, σκηνική μουσική για τον Μάνφρεντ του Goethe και διάφορα θεωρητικά κείμενα.

Johannes Brahms

Η μεγάλη παράδοση των αυστριακών και γερμανών συνθετών συμφωνικής μουσικής που είχε ξεκινήσει με τον Haydn και τον Mozart και αναπτύχθηκε στη συνέχεια κυρίως με τον Beethoven και μετέπειτα με τον Schubert, έπρεπε κάποια στιγμή να κλείσει τον κύκλο της, λόγω της νέας τάξης πραγμάτων στην οποία έμελλε να μπει η μουσική κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Η μεγάλη αντίθεση των ρομαντικών συνθετών τους χώρισε σε δύο σχολές, δημιουργώντας έτσι μια στυλιστική «φιλονικία» που ήταν ούτως ή άλλως ο προάγγελος της πανσπερμίας του 20ου αιώνα που θα ακολουθούσε.

«Πρωτορομαντικοί» (Brahms, Chopin…) και «νεορομαντικοί»  (Liszt, Wagner…) διαξιφίστηκαν πάνω  σε πολλά θέματα. Οι μεν πρώτοι, σαφώς πιο παραδοσιακοί μορφολογικά,  πρέσβευαν την «απόλυτη» οργανική  μουσική δίχως οποιοδήποτε τίτλο  (πλην αυτού που αναφέρει τη μουσική φόρμα) ή υπαινιγμό σε εξωμουσικά θέματα, αδιαφορώντας παράλληλα για τα λογοτεχνικά ρεύματα της εποχής τους. Οι δε «νεορομαντικοί» ακολουθώντας την άποψη του Robert Schumann σύμφωνα με την οποία «…η αισθητική μιας τέχνης είναι όμοια με την αισθητική οποιασδήποτε άλλης τέχνης, με μόνη διαφορά το μέσο…», ανάμειξαν τη μουσική με άλλες τέχνες (λογοτεχνία, θέατρο, ζωγραφική) και γεννήθηκαν νέες μουσικές φόρμες (συμφωνικό ποίημα, μουσικό δράμα), υπηρετώντας την κατηγορία της προγραμματικής μουσικής.

Τελευταίοι πήραν τη συμφωνική σκυτάλη ο Brahms και ο Bruckner. Ο Johannes Brahms, προτεστάντης και πολέμιος της πολυτέλειας και της κοσμικότητας συνέθεσε τα πάντα ή σχεδόν τα πάντα. Συμφωνίες, κοντσέρτα, μουσική δωματίου (από το ντουέτο για βιολί και πιάνο ως τα δύο σεξτέτα του, περνώντας από ασυνήθιστους συνδυασμούς όπως το τρίο με κόρνο και το λυρικό κουιντέτο για κλαρινέτο), σονάτες, λίντερ, μοτέτα, καντάτες, έως κι ένα ρέκβιεμ. Μόνο με την όπερα δεν καταπιάστηκε. Κι όσο για τους χαρακτηρισμούς του εθνικιστή και παραδοσιακού συνθέτη που τον ακολουθούν ακόμα και σήμερα, υπάρχει ο αντίλογος. Ας αναλογιστούμε τους  περίπλοκους ρυθμούς του (τρίσημο πάνω σε δίσημο) καθώς και τις τολμηρές αρμονικές του επινοήσεις που «αποκαλύφθηκαν» το 1933 από τον Arnold Schönberg στο κεφάλαιο «Μπραμς ο προοδευτικός» (από το «Στυλ και ιδέα»).

Ο Brahms έγραψε το κουιντέτο op. 111 για 2 βιολιά, 2 βιόλες και βιολοντσέλο το 1890.