Όλα ξεκίνησαν από το χωριό Λιγοψά της επαρχίας Πωγωνιανής του Νομού Ιωαννίνων
Αυτή η ιστορία είχε όλα τα συστατικά ενός παραμυθιού για την πόλη και τους ανθρώπους της: Είχε ήρωες, είχε λάμψη, χρήμα, δουλειά, γεύση, είχε και... δράκο.
Ο τελευταίος ονομαζόταν ανεργία και ακούμπησε πολλούς.
Το κλείσιμο του εργοστασίου της ΜISKO, της βιομηχανίας που έγινε συνώνυμο της Πάτρας από τη δεκαετία του '50 και συνέβαλε στην οκονομική της ευμάρεια, είναι μια πικρή περιπέτεια για την οποία χύθηκε πολύ μελάνι, περίπου όσο χρειάστηκε και για την περιγραφή της αποβιομηχάνισης που έριξε το πέπλο της πάνω από την πόλη, στερώντας της την αναπτυξιακή ηλιοφάνεια, εκείνη την δραματική δεκαετία του '90, όταν έβλεπε το ένα εργοστάσιο μετά το άλλο να σφραγίζονται με λουκέτα που κλείδωναν όνειρα, ζωές και σπίτια.
Η ΜΙSKO, που όταν είμαστε παιδιά μας εντυπωσιάζε λόγω της ... εγγύτητας με τον πασίγνωστο ανά το πανελλήνιο Ακάκιο, γεννήθηκε από το πάντρεμα πολλών συγυκριών και είχε μέσα της κάτι από το διαμόνιο των προσφύγων που έφτασαν στη χώρα μετά το 1922, αν και αυτός που έμελλε να την εκτοξεύσει στις αγορές ήταν ένας δαιμόνιος Ηπειρώτης, που επέλεξε την Πάτρα για να χτίσει την δική του αυτοκρατορία.
Όλα ξεκινούν από το χωριό Λιγοψά της επαρχίας Πωγωνιανής του Νομού Ιωαννίνων το τρικυμιώδες 1917, όταν ο μικρός τότε Ελευθέριος Μαντζίκας, χτυπημένος από την ελονοσία, μεταβαίνει στην Αθήνα. Ο Μαντζίκας επιβιώνει της νόσου και της ζωής. Η πρώτη του δουλειά, ήταν στα 1931 σε ηλικία 14 ετών στο μεγάλο και κεντρικό παντοπωλείο του Αλέξανδρου Κίκιζα, μετέπειτα ιδιοκτήτη της εταιρείας ζυμαρικών Μέλισσα.
Το πρωί εργαζομενος, το βράδυ σπουδαστής στη νυχτερινή Εμπορική Ιδιωτική Σχολή Φοίνιξ. Κάπως έτσι έχτιζε κανείς τότε το αύριο, εφόσον είχε ψυχή και νιάτα.
"Εζήτησεν εργασία στο μεγάλο παντοπωλείο Αδελφών Κίκιζα, οδός Λένορμαν αριθμός 63, όπου προσελήφθη ως βοηθός του λογιστή Χρ. Λαμπαδαράκη. Ετσι του δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις χάρη στις οποίες απεφοίτησε του νυκτερινού Εξαταξίου Γυμνασίου και συνέχισε τις σπουδές του στη νυκτερινή επίσης Εμπορική Ιδιωτική Σχολή Φοίνιξ, οδός Αγίου Κωνσταντίνου, τρίχρονης φοιτήσεως, της οποίας και αποφοίτησε» γράφει ο Β. Κραψίτης στο βιβλίο του «Ο Λευτέρης Χρ. Μαντζίκας - Μέγας Ηπειρώτης Ευεργέτης».
Λίγα χρόνια πριν, στα 1927, δυο πρόσφυγες από τη Σμύρνη, ο Φώτης Μιχαηλίδης και ο Μίνως Κωνσταντίνης εντοπίζονται στον Πειραιά να οικοδομούν τη ζωή τους στα υποστηλώματα της χώρας που τους υποδέχθηκε μετά την απώλεια της Ιωνίας και τον ξεριζωμό. Εκεί στήνουν ένα εργαστήρι παρασκευής ζυμαρικών, και το βαφτίζουν ΜΙΣΚΟ παντρεύοντας τα αρχικά των ονομάτων τους.
Οι βίοι συνεχιζονται παράλληλοι.
Ο Μαντζίκας στην μεταπολεμική Αθήνα γνωρίζεται με τον Εμμανουήλ Παπαναστασίου, πρόσφυγα από τη Μικρά Ασία και απασχολούμενο σε διάφορες βιοτεχνίες ζυμαρικών. Ενώνουν στα 1946 τις οικονομίες τους και ιδρύουν την εταιρεία ζυμαρικών Ρεκόρ στη Λεωφόρο Ηρακλείτου 73, στην Αθήνα.
Οπως αναφέρει ο Τ. Γιαννακόπουλος για τον Παπαναστασίου στη μελέτη του «Τα ελληνικά ζυμαρικά», επρόκειτο για «άνθρωπο εξίσου δραστήριο, τίμιο και ικανό. Γεννημένος στην Κύζικο της Μ. Ασίας ήλθε στην Ελλάδα το 1922 ως πρόσφυγας. Εργάστηκε απ' τα παιδικά του χρόνια στις διάφορες βιοτεχνίες ζυμαρικών».
Στα 1953, η Ρεκόρ συγχωνεύεται με τη βιοτεχνία ζυμαρικών Θρίαμβος της οικογένειας Θεοδωράκη. Στη συνέχεια, οι τρεις επιχειρηματίες αποκτούν τη βιομηχανία Παπαχρυσάνθου στην Πάτρα, προσθέτοντας έτσι έναν ακόμη συνεταίρο, την οικογένεια Παπαχρυσάνθου. Όλοι μαζί, σύμφωνα με την έκδοση Επιχειρείν αλά ελληΝΙΚΑ (εκδ. Σταμούλης), δαπανούν 10.000 δραχμές και εξαγοράζουν τη βιομηχανία ζυμαρικών ΜΙΣΚΟ των δύο προσφύγων από τη Μικρά Ασία στον Πειραιά, η οποια είχε χρεοκοπήσει από το 1945.
Οι τέσσερις συνεταίροι κλείνουν τα εργοστάσια Ρεκόρ και Θρίαμβος στην Αθήνα και δημιουργούν ένα νέο, μεγάλο εργοστάσιο στην Πάτρα φιλοδοξώντας να οργώσουν την αγορά όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και της γειτονικής Ιταλίας.
Έτσι δημιουργείται στην Πάτρα η πρώτη βιομηχανία ζυμαρικών στην χώρα η οποία οργανώθηκε σε καθαρά ευρωπαϊκά πρότυπα.
Η MISKO γίνεται η πρώτη ελληνική εταιρία που συσκεύασε τα μακαρόνια της τη δεκαετία του ’50. Τα πρώτα πακέτα Μίσκο ήταν κυλινδρικά, του ενός κιλού, ιδανικά για το κυριακάτικο και όχι μόνο τραπέζι μιας οικογένειας, αφού, όπως έλεγε και η διαφήμιση, έβγαζαν «δύο πιάτα παραπάνω στο κιλό».
(σ.σ. Η κεντρική φωτογραφία του θέματος είναι από το Patrasoldphotos- Aπό το προσωπικό αρχείο της χρήστριας Lina Tsim- Εργάτριες στο εργοστάσιο της ΜISKO (εσωτερικοί χώροι) στα τέλη της δεκαετίας του '50. -Προσωπικό αρχείο- Όπως μας ενημέρωσε η Πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων Ντίνα Πεταλά, η εργάτρια με το πλατύ χαμόγελο είναι η Δέσποινα Παπαδοπούλου μητέρα της σημερινής Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Διονυσίας Παπαδοπουλου, η οποία ήταν εισαγγελέας στην πολύκροτη υπόθεση της δίκης του φραουλοπαραγωγού της Μανωλάδας και των μπράβων και που συγκλόνισε με την ιστορικη αγόρευσή της!)
Η εταιρεία αρχίζει να καλπάζει και κατακτά την πρώτη θέση στην αγορά ζυμαρικών. Το 1962 γίνεται πρώτη ελληνική εταιρεία που κατασκευάζει σπαγγετίνι με αυγό. Το εργοστάσιο στην Πάτρα είναι το πρώτο εργοστάσιο αυτοματοποιημένης παραγωγής ζυμαρικών στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με μελέτη του ΣΕΒ, το 1978 η ΜΙSKO ήταν η 36η μεγαλύτερη βιομηχανία της Ελλάδας, αλλά και μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες ζυμαρικών στην Ευρώπη.
Το 1979, της απονέμεται το διεθνές βραβείο «Χρυσός Ερμής», για τις εξαγωγικές της δραστηριότητες στη Μέση Ανατολή, την Ασία και την Αφρική, μία μόνο διάκριση από τις συνολικά 56 που θα αποσπάσει στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.
Καθοριστική ήταν η συμβολή του επί 45 έτη διευθυντή του εργοστασίου, αείμνηστου Νίκου Χυτόπουλου, ποy αγωνίστηκε για τη βιομηχανία και τους ανθρώπους της. Όταν ανέλαβε την γενική διεύθυνση του εργοστασίου και το χημείο-χημικός ων- η MISKO ήταν στα πρώτα της βήματα, αλλά με τις γνώσεις, τον σεβασμό στους μετόχους και ιδιοκτήτες της εταιρίας και την δίκαια αντΙμετώπιση των εργαζομένων, οι οποίοι απολάμβαναν ειδικά προνόμια σε σχέση με άλλες επιχειρήσεις, ανέπτυξε και εξέλιξε το εργοστάσιο σε μεγάλη βιομηχανία.
Πααρά τις όποιες διακρίσεις, σύφωνα με το Επιχειρείν αλά ελληΝΙΚΑ, ο ιθύνων νους της Μίσκο παρέμεινε ένας απλός και προσηνής άνθρωπος, αρωγός των εργαζομένων στη βιομηχανία του αλλά και, ως περήφανος για την καταγωγή του, των απανταχού Ηπειρωτών.
Το 1991 ο κ. Μαντζίκας σε ηλικία 74 χρόνων αποφάσισε να πωλήσει την εταιρεία. Αγοραστής είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής ζυμαρικών στη διεθνή αγορά, η Barilla SpA.
Οι Ιταλοί νέοι ιδιοκτήτες, αναγνωρίζοντας την προσφορά του, τον διατηρούν στην εταιρεία ως επίτιμο πρόεδρο, μέχρι το θάνατό του, το 2007 σε ηλικία 90 ετών. Πριν από μόλις δέκα μέρες είχε φύγει από τη ζωή η γυναίκα της ζωής του με την οποία μοιράστηκαν 67 ολόκληρα χρόνια κοινής πορείας.
ΤΟ ΛΟΥΚΕΤΟ ΣΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ
1997, έξι χρόνια μετά την εξαγορά της ΜΙSKO από την BARILLA, εμφανίζονται τα πρώτα γκρίζα σύννεφα και το εργοστάσιο της MISKO στην Πάτρα αρχίζει να οδεύει προς το λουκέτο.
Σεπτέμβρης του 1999: Η διοίκηση ανακοινώνει λουκέτο. Ακολουθούν αγώνες που απέβησαν άκαρποι. Στο φύλλο της 1ης Σεπτέμβρη του Ριζοσπάστη διαβάζουμε:
"Αποφασισμένοι να αγωνιστούν για να μην κλείσει το εργοστάσιο της ΜΙΣΚΟ στην Πάτρα είναι οι 140 εργαζόμενοι της επιχείρησης, οι οποίοι έχουν προχωρήσει σε κατάληψη του εργοστασίου. Αφορμή γι' αυτές τις κινητοποιήσεις ήταν το εξώδικο που απέστειλε η πολυεθνική "Μπαρίλα" στο σωματείο εργαζομένων, με το οποίο τους ενημερώνει πως το εργοστάσιο της Πάτρας θα κλείσει στα τέλη Σεπτέμβρη και ζητά από τους εργαζόμενους να δηλώσουν ποιοι θα συνταξιοδοτηθούν και ποιοι θα πάρουν το δρόμο της εσωτερικής μετανάστευσης για να στελεχώσουν το νέο εργοστάσιο στη Βοιωτία".
Οι εργαζόμενοι ομόφωνα αντέδρασαν και πέρασαν σε κατάληψη των εργασιακών χώρων, απαιτώντας να μην κλείσει το εργοστάσιο της Πάτρας. Μάλιστα, δηλώνουν αποφασισμένοι να συνεχίσουν τον αγώνα τους χωρίς να τρομοκρατούνται από τις ενέργειες της πολυεθνικής, η οποία σε νέο της εξώδικο χαρακτηρίζει την κινητοποίηση "παράνομη και καταχρηστική"! Απειλεί μάλιστα, πως θα οδηγήσει τους εργαζόμενους στα δικαστήρια επειδή, λόγω των κινητοποιήσεων, έχει ζημιά "οκτώ εκατομμυρίων δραχμών την ημέρα", επειδή αναθέτει την παραγωγή που αναλογεί στο εργοστάσιο εργολαβικά σε άλλες επιχειρήσεις.
Από την πλευρά τους οι εργαζόμενοι δηλώνουν αποφασισμένοι να αποτρέψουν τη μεταφορά του εργοστασίου εκτός Πάτρας και σκέφτονται να κλιμακώσουν τις ενέργειές τους. Καλούν, τέλος, τους μαζικούς φορείς, αλλά και το λαό της Πάτρας, να στηρίξουν τον αγώνα τους".
Ο γενικός διευθυντής της ΜΠΑΡΙΛΑ, Ν. Σοφοκλέους ανακοινώνει ένα «επενδυτικό πρόγραμμα» που δεν θα πραγματοποιηθεί στην Πάτρα αλλά σε άλλη περιοχή της Ελλάδας καθώς η δημόσια χρηματοδότηση από το υπουργείο Ανάπτυξης θα δινόταν με το πρόσχημα της τεχνολογικής βελτίωσης, μείωσης κόστους και μεταφοράς σε άλλη περιοχή με, μεγαλύτερη ανεργία, του εργοστασίου.
Λίγο αργότερα, εγκαινιάζεται το νέο υπερσύγχρονο εργοστάσιο στον Ελαιώνα Βοιωτίας και την ίδια χρονιά αποκτά ιδιόκτητο μύλο στον Βόλο Μαγνησίας - τον πρώην μύλο Λούλη - με στόχο την καθετοποίηση της παραγωγής.
Η MISKO για την Πάτρα αποτελεί πλέον παρελθόν.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
