Το Brexit, η ΕΕ κι εμείς

Ο δημόσιος διάλογος που έγινε τους τελευταίους μήνες στη Μεγάλη Βρετανία ενόψει του δημοψηφίσματος για την παραμονή στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), ήταν εν γένει πολιτισμένος, δημιουργικός και εμπεριστατωμένος, με τις δύο πλευρές να επιχειρηματολογούν ανοιχτά για τις θέσεις τους. Ακριβώς ότι δεν έγινε δηλαδή, στην περίπτωση της αντίστοιχης δικής μας περσινής, τραγελαφικής εμπειρίας.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Οι Βρετανοί αύριο θα προσέλθουν στις κάλπες για να πάρουν μια απόφαση ιστορική, όχι μόνο για την χώρα τους αλλά και για το ίδιο το μέλλον της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Και μπορεί η στυγερή δολοφονία της βουλευτού των Εργατικών να άλλαξε προς στιγμήν τα δεδομένα, το αποτέλεσμα όμως παραμένει αμφίρροπο και κανείς δεν μπορεί με βεβαιότητα να το προβλέψει.

Είναι πανθομολογούμενο πως η ΕΕ δεν περνά την καλύτερη φάση της ιστορίας της. Σε αυτήν ακριβώς την συγκυρία, ενδεχόμενο Brexit θα μπορούσε να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου. Να ενισχυθούν περαιτέρω οι ακραίες και εθνικιστικές φωνές σε διάφορες γωνιές της ηπείρου, να τεθούν στο τραπέζι αιτήματα εξόδου κι από άλλες χώρες -πχ η Ουγγαρία- ή να μπουν στο περιθώριο σχέδια νέας διεύρυνσης της ΕΕ σε περιοχές ευαίσθητες όπως τα Βαλκάνια.

Η Μεγάλη Βρετανία δεν είναι τυχαία χώρα. Η βαρύτητά της τόσο στο οικονομικό πεδίο όσο και στο γεωπολιτικό, είναι σημαίνουσα στους κόλπους της Ένωσης. Στην σφαίρα της εξωτερικής πολιτικής, η ΕΕ θα χάσει τον παίκτη με την ευρύτερη διεθνή επιρροή, με αποτέλεσμα, η ήδη συρρικνωμένη δυναμική της στο συγκεκριμένο κομμάτι, να αδυνατίσει περαιτέρω.

Στο κομμάτι της οικονομίας, οι αναταράξεις που μπορεί να προκαλέσει το Brexit, ενδέχεται να είναι σημαντικές και παγκόσμιας εμβέλειας. Κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει την αντίδραση των αγορών. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως ξεκίνησε το οικονομικό τσουνάμι του 2008, όταν την κατάρρευση μίας επενδυτικής τράπεζας (Lehman Brothers), ακολούθησε σαν ντόμινο ολόκληρο το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Κι εμείς; Πού βρισκόμαστε εμείς μέσα σε όλα αυτά; Σε περιστάσεις παγκόσμιας αναταραχής, η τύχη των αδύναμων κρίκων είναι προφανής. Μπορεί όμως το Brexit να ανοίξει το δρόμο και για ενδεχόμενο Grexit μετά από κάποιο διάστημα;

Αναμφίβολα, το γεγονός ότι θα έχει δημιουργηθεί προηγούμενο χώρας που επέλεξε τον δρόμο της εξόδου από την ΕΕ, μόνο ως θετικό δεν μπορεί να λογίζεται. Όμως, ταπεινή άποψη του γράφοντος, αποτελεί το γεγονός πως η ελληνική οικονομία έχει αμεσότερους και πιο επικίνδυνες ατραπούς να αντιμετωπίσει -όπως για παράδειγμα, την προβλεπόμενη αδυναμία είσπραξης των δυσθεώρατων φόρων του νέου πακέτου και την επακόλουθη κατάρρευση των δημοσίων εσόδων.

Διότι, ακόμα κι αν οι Βρετανοί επιλέξουν τελικώς Brexit, αυτό δεν πρόκειται να γίνει πραγματικότητα εν μία νυκτί. Οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες και έμπειροι νομικοί αναφέρουν πως η υλοποίησή του θα διαρκέσει τουλάχιστον δύο χρόνια.

Σε κάθε περίπτωση και με τα λόγια του Guy Verhofstadt, ενός από τους τελευταίους αυθεντικούς ευρωπαϊστές, η ΕΕ είναι σαν το ποδήλατο -πρέπει να πηγαίνει συνεχώς μπροστά, αλλιώς θα γκρεμοτσακιστεί. Ότι και να αποδειχθεί το Brexit, σίγουρα δεν θα είναι βήμα προς τα εμπρός. Οι ηγέτες όμως της ΕΕ οφείλουν να σηκώσουν το ποδήλατο από τη λάσπη και να συνεχίσουν την πορεία του προς το μέλλον. Εναλλακτική, απλά δεν υφίσταται.