Back to Top
#TAGS ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Αιγιάλεια Νάσος Νασόπουλος Ρούλα Πισπιρίγκου Βασιλιάς Κάρολος της Αγγλίας Κέιτ Μίντλετον
Αγγελίες
Μην ψάχνεις, βρες στο
THE BEST

CULTURE

/

Πάτρα:«Διαβάζοντας στη Χάννα» με… «Σφραγισμένα χείλη»

Πάτρα:«Διαβάζοντας στη Χάννα» με… «Σφραγ...

Η Λέσχη Ανάγνωσης «Ανθεία» μίλησε για τη Χάννα στο Vino Vina και είδε την ταινία που βασίζεται στο συγκλονιστικό αυτό βιβλίο

 

Η Λέσχη Ανάγνωσης «Ανθεία» την περασμένη Δευτέρα, στο wine bar Vino Vina (όπως πάντα) είχε τη χαρά να συζητήσει το βιβλίο «Διαβάζοντας στη Χάννα» του Bernhard Schlink, αλλά και τα μέλη της να δουν την ταινία που βασίστηκε στο βιβλίο και βγήκε στις αίθουσες με τον τίτλο «Σφραγισμένα χείλη». Σκηνοθέτης της ταινίας είναι ο Στίβεν Ντάλντρι και πρωταγωνιστούν οι Κέιτ Γουίνσλετ και Ρέιφ Φάινς.

 

Για το βιβλίο μίλησε η δημιουργός της Λέσχης Ανάγνωσης «Ανθεία» Βικτωρία Αγγελοπούλου. Η ιδέα για την παρουσίαση αυτού του βιβλίου, ανήκει στην Τάκη Παπαθεοδωρόπουλο, που τελικά δεν κατάφερε να είναι κοντά μας, εξαιτίας ανυπέρβλητου εμποδίου, ήταν όμως κοντά μας με την σκέψη του…

Με έναν μεστό λόγο η Βικτωρία Αγγελοπούλου, παρουσίασε με τον καλύτερο τρόπο, το «συγκλονιστικό» όπως το χαρακτήρισε μυθιστόρημα:

Και ξεκίνησε περίπου έτσι: «Το διαβάζοντας στη Χάννα, είναι κατά τη γνώμη μου ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα  τόσο για το μύθο  του όσο και για την ακριβή καταγραφή  συναισθηματικών και κοινωνικών πιέσεων που δημιουργούσαν και δυστυχώς εξακολουθούν να δημιουργούν ενοχικές καταστάσεις που συχνά οδηγούν σε ψυχολογική κατάρρευση και διαστρέβλωση χαρακτήρων.

 

Η ιδέα για την παρουσίαση αυτού του βιβλίου, ανήκει στην Τάκη Παπαθεοδωρόπουλο, και μια και στη συνέχεια θα δούμε αποσπάσματα από την ταινία, είχαμε αποφασίσει, να μην μιλήσουμε για το στόρι αλλά να αναφερθεί  στον πρώτο ερωτικό σκίρτημα  ο Τάκης, εκπροσωπώντας το ανδρικό φύλλο, κι εγώ στις κοινωνικοηθικολογικές καταστάσεις  που αναφύονται από τα περιστατικά  της μυθοπλασίας, εκπροσωπώντας το «καταπιεσμένο» σε εισαγωγικά,  φύλλο. Δυστυχώς ανυπέρβλητα προς το παρόν προβλήματα εμπόδισαν τον Τάκη να βρίσκεται σήμερα μαζί μας, έτσι  θα αρκεστούμε στο μέρος της δικής μου ανάλυσης ευελπιστώντας, να τον έχουμε κοντά μας στην παρουσίαση κάποιου άλλου βιβλίου.

Κατά το μύθο, ένας νέος 15 ετών βιώνει την πρώτη σεξουαλική εμπειρία, με μία γυναίκα κατά πολύ μεγαλύτερη του στην ηλικία, που όπως αποδεικνύεται η σχέση αυτή, καθορίζει την μετέπειτα ζωή του.

Και αναρωτιέμαι:  Είναι η σχέση αυτή  όντως έρωτας, ή η σεξουαλική έλξη και η ικανοποίηση  του ζωικού μας ενστίκτου μπορεί να δημιουργήσει τέτοια εξάρτηση που να μας στιγματίσει για μια ολόκληρη ζωή; Πόσο μπορεί να κρατήσει αυτή η ανάφλεξη; Και εν τέλει τι είναι έρωτας;  Ίσως, είναι το πρώτο ζήτημα που θα πρέπει μετά,  αν θέλουμε,  να συζητήσουμε.

Η διήγηση ξεκινά με την ρητή δήλωση του πρωταγωνιστή Μίχαελ, ότι όταν γνώρισε τη Χάννα ήταν άρρωστος. Και περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια τα συμπτώματα και τις συνέπειες της αρρώστιας του.

Στο αμέσως επόμενο κεφάλαιο αντί να προχωρήσει και να μας εισάγει στα γεγονότα, ασχολείται με ακριβέστατη περιγραφή της πολυκατοικίας που κατοικούσε η Χάννα, και του διαμερίσματος της, δίδοντας μας τέτοιες λεπτομέρειες που από την μία μεριά μας θυμίζει  την αμηχανία μας όταν πρωτομπαίνουμε σε κάποιο χώρο, αμηχανία που προσπαθούμε να καλύψουμε κοιτάζοντας γύρω μας και καταγράφοντας στο νου μας τα πάντα, και από την άλλη,  μας δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα των σπιτιών της μικροαστικής Γερμανίας της εποχή του 40.

Αρχικά, θεώρησα αυτές τις περιγραφές, -αρρώστιας και σπιτιού-  ως τυχαίες, από κάπου και κάπως έπρεπε ν΄ αρχίσει την διήγηση.  Όμως,  προς το τέλος του Μυθιστορήματος άρχισα να κατανοώ το λόγο ύπαρξης αυτών των πρώτων κεφαλαίων.

Ευθύς εξ αρχής ο Μίχαελ νιώθει την ανάγκη να  εξηγήσει κυρίως στον εαυτό του και μετά στους αναγνώστες, πως και γιατί αφέθηκε να βιώσει ένα τέτοιο ανάρμοστο έρωτα  κατά την τότε, ίσως και την τώρα,  κρατούσα κοινή  γνώμη.

Απλά, ήταν άρρωστος βαριά. Φλεγόταν στον πυρετό,  τις εφηβικές ορμές του και μες στο παραλήρημα αναμείγνυε την  πραγματικότητα με την φαντασία. Με άλλα λόγια, προσπάθησε, όπως ίσως  και οι περισσότεροι από μας σε αντίστοιχες περιπτώσεις,  να βρει  τις κατάλληλες εξηγήσεις-δικαιολογίες που ίσως θα  μπορούσαν  να καθησυχάσουν την συνείδησή του και  να πνίξουν την ντροπή και τις ενοχές του για την σχέση του αυτή.

Γι αυτό, και στα μετέπειτα όνειρά του, απωθεί  την Χάννα και τη μορφή της στα βάθη του ασυνείδητου και αντ΄ αυτής ονειρεύεται το σπίτι όπου έζησαν τον έρωτά τους, που όμως το περιγράφει με τόσο έντονα  χρώματα, που του δίνει ζωή, λες και είναι ζωντανή ύπαρξη. Οικοδομής που στο ίδιο κεφάλαιο δηλώνει ρητά, πως τον κυνηγάει στα όνειρά του. (σελ  11-12 )

Ακολουθεί η περιγραφή της  χυμώδους Χάννας, εικόνα που ξυπνά αναπάντεχα το ερωτικό ένστικτο, διεγείρει τον πόθο του σε τέτοιο βαθμό που να μην μπορεί να τον αντέξει και το βάζει στα πόδια. Ένδειξη πως  η φυγή και το ψέμα προς τον ίδιο μας τον εαυτό, δυστυχώς είναι η  λύση  στην εποχή της ανωριμότητας μας. Γράφει: σελ 17

Πιο κάτω γίνεται έντονος  ο προβληματισμός του εφήβου για την ερωτική επιθυμία,  οι αναστολές, τα πρέπει και τα μη της οικογένεια και της εκκλησίας, οι  ηθικολογίες και γράφει: Σελ 21-22

Στη συνέχεια, μας εισάγει στη δομή μιας πολυάριθμης οικογένειας, στις διαφορές και τις προστριβές μεταξύ των μελών της,   και  περισσότερο με εικόνες παρά με λόγια, απομυθοποιεί την οικογένεια του. Γράφει: σελ 32

Από την  περιγραφή αυτή  κατανοούμε πως αυτή η περιγραφή θα μπορούσε να αφορά και τη δική μας  ή και να  βρίσκεται σε οποιοδήποτε μέρος της υφηλίου!

Ακολουθεί μια γλαφυρή και ζωντανή περιγραφή της ερωτικής τους ιστορίας  και στο 9ο κεφάλαιο έρχεται να επιβεβαιώσει τις αρχικές μου σκέψεις για την ντροπή που αισθανόταν και τις τύψεις που τον βασάνιζαν σε σχέση με  αυτόν τον  έρωτά, αλλά ταυτόχρονα εξηγεί και την συμπεριφορά του στις μετέπειτα ερωτικές του σχέσεις,  όταν απαιτεί από τις συντρόφους του, να φορούν μπροστά του τις μεταξωτές τους κάλτσες, χωρίς ποτέ να τους εξηγήσει το γιατί αυτή η κίνηση διεγείρει τον ερωτισμό του.

Ταυτόχρονα, θέτει στον εαυτό του  βασανιστικά ερωτήματα που σίγουρα έχουν απασχολήσει όλους μας, όταν οι εμπειρίες τις ζωής, βαθαίνουν τις ρυτίδες μας κι   αρχίζει ν' αχνοφαίνεται η ουτοπία σχέσεων και καταστάσεων. Γράφει: σελ 39-40-41

Στο ίδιο κεφάλαιο, εξηγείται κατ αρχήν και ο τίτλος του βιβλίου. Διαβάζοντας στην Χάννα, και νομίζουμε ότι προκύπτει από την επιθυμία της Χάννα να της διαβάζει ο Μίχαελ τα κείμενα που μελετούν και αναλύουν στο σχολείο του.  Εδώ, πληροφορούμεθα και το επίπεδο της παιδείας των Γερμανών εφήβων. Μελετούν τα Ομηρικά έπη Ιλιάδα και Οδύσσεια, τους Λόγους του Κικέρωνα. Χέμινγουέυ, και άλλους κλασσικούς συγγραφείς.

Φυσικά, ο λόγος που ο Μίχαελ διαβάζει στην Χάννα, δεν είναι απλά για να εκπληρώσει την  επιθυμία της,  ν ακούει την φωνή του. Είναι πολύ πιο σοβαρός και ο συγγραφέας μας τον αποκαλύπτει στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου και γι αυτό είμαι υποχρεωμένη να σιωπήσω και ν΄ ακολουθήσω το παράδειγμά του.

Στην σελίδα 51 του βιβλίου παρακολουθούμε σκηνές και σκέψεις που θα μπορούσαν ξαφνικά να ανασυρθούν και από το δικό μας χρονοντούλαπο των αναμνήσεων και να μας θυμίσουν δικές μας υποχωρήσεις. Υποχωρήσεις που κατά πλειοψηφία δεν οφείλονται σε μεγαλοψυχία, αλλά στο φόβο μην χάσουμε αυτό που νομίζαμε ότι ολοκληρώνει την ευτυχία μας.  Γράφει σελ 51:

Μέσα από αμέτρητα ψέματα προς την οικογένεια,  το παράνομο ζευγάρι βιώνει ολοκληρωμένες ερωτικές καταστάσεις και εμπειρίες. Περιγράφονται σκηνές που μας φανερώνουν τη δύναμη του φτερωτού Θεού που σε κάνει να αισθάνεσαι ισόθεος και ικανός να πραγματοποιήσεις οποιαδήποτε όνειρα σου. Που σε απογειώνει για να σε ρίξει αργότερα άκαρδα κι απρόσμενα σε απύθμενα βάθη δυστυχίας. Και στο σημείο αυτό, θεωρώ συγκλονιστικό τον παραλληλισμό του για μια  σχέση που βαδίζει προς το τέλος με την πτήση αεροπλάνου που έχουν σβήσει οι μηχανές του. Γράφει στην Σελ 68

Την ίδια κατάληξη θα είχε και η σχέση τους, γιατί πλέον ο Μίχαελ ανδρωμένος  και σίγουρος για την υπεροχή του έναντι των συμμαθητών έχει αρχίσει να φλερτάρει με τις συνομήλικες του, και ασυνείδητα άρχισε να απομακρύνεται από την ερωτική επιρροή της Χάννας. Και είναι σίγουρο πως σε λίγο καιρό αυτή η σχέση θα έκανε τον κύκλο της και θα ήταν για τον Μίχαελ, μία ωραία ανάμνηση.

Όμως, η μοίρα παίζει πάντα το δικό της άγνωστο σε μας παιχνίδι. Απρόσμενα και αδικαιολόγητα η Χάννα εξαφανίζεται από τη ζωή του Μίχαελ και η εξαφάνιση αυτή αναπυροδοτεί την επιθυμία. Αγωνία, πόνος, αναπάντητα βασανιστικά ερωτήματα του θιγμένου εγωισμού, τον εξωθούν σε ανώμαλη προσγείωση στην σκληρή της ζωής πραγματικότητα.

Πονάει, αλλά το κρύβει, γιατί οι άνδρες δεν κλαίνε. Όμως, μετά τις αλύτρωτες τύψεις και ενοχές, περνά στο στάδιο της απομυθοποίησης της ερωμένης και της μεταβίβασης σε αυτήν όλης  της ευθύνης. Συνειρμική κατάσταση που νομίζει πως γαληνεύει τον πόνο του.

Παίρνει αποφάσεις χαλιναγώγησης των συναισθημάτων του  και προβάλει προς  τα έξω ένα άλλο, αυτοδύναμο τάχα εαυτό. Κλασική συμπεριφορά κατά τους ψυχολόγους, των παρατημένων ή απατημένων εραστών.  Διαβάζουμε στην Σελ. 81

Στα επόμενα κεφάλαια μας εισάγει απότομα στους λόγους και τις αιτίες της εξαφάνισης της Χάννα. Μας ξεναγεί στις θηριωδίες των ΕΣ-ΕΣ και της  Ναζιστικής Γερμανίας και αναρωτιέται  στη σελίδα 99 ……

Χρόνια αργότερα, ο Μίχαελ ξαναβρίσκει την  Χάννα κάτω από απροσδόκητες συνθήκες,  που δεν πρόκειται να σας αποκαλύψω γιατί θα χαθεί το σασπένς του βιβλίου.

Όμως,  μέσα στις σελίδες αυτές, αναφύονται τεράστια υπαρκτά σε όλους μας ερωτήματα, σε σχέση με το τι είναι το καλό και τι κακό, τι το αγαθό και το πρέπον και κυρίως το κατά πόσο έχουμε δικαίωμα να προδώσουμε το μυστικό κάποιου συνανθρώπου  μας, που τυχαία ανακαλύψαμε, προκειμένου να του σώσουμε τη ζωή.

Γιατί,  σε ποιόν άραγε ανήκει αυτή η ζωή; Κι  αν  ανήκει σε αυτόν το ίδιο, μήπως τότε  δικαίως επιλέγει να αποκρύψει αυτό που κατά τη γνώμη του τον στιγματίζει; Και μήπως μέσα από τη σιωπηλή αποδοχή μιας αποτρόπαιης πράξης του, προσπαθεί με την  αυτοτιμωρία να βρει τη λύτρωση; Γράφει στη σελίδα 133.

Λίγο πιο κάτω μέσα σε δύο φράσεις θίγει ένα τεράστιο ψυχαναγκασμό. Γράφει: Το να δείχνεις με το δάχτυλο τους ενόχους δεν σε αποδεσμεύει από την ντροπή. Σε βοηθούσε όμως να ξεπερνάς τον πόνο της ντροπής.

Και εδώ, σημαδεύει επώδυνα όχι την ντροπή για τις δικές μας άνομες πράξεις, λόγια και συμπεριφορές, αλλά για τις άσχημες πράξεις κάποιου που αγαπήσαμε.

Κι αναρωτιέμαι: από πού πηγάζει αυτή η ντροπή; Φταίει η μάνα που παραστράτισε το παιδί; Φταίει ο εραστής για τις συμπεριφορές του ερωμένου; Φταίει το παιδί, ο σύζυγος ή  οι γονείς μας για τις δικές μας παρεκτροπές;

Τολμώ να σκεφτώ πως η ντροπή δεν πηγάζει από τις πράξεις του άλλου, αλλά είναι ο θιγμένος μας εγωισμός που μας τύπτει, γιατί αρνιόμαστε  να παραδεχτούμε πως γεννήσαμε, επιλέξαμε ή αγαπήσαμε λάθος άνθρωπο, ή πως μπορέσαμε να φερθούμε με ανάρμοστο τρόπο.

Ας δούμε πως τοποθετείτε λεπτομερέστερα στο θέμα αυτό ο συγγραφέας.160 σελ

Όπως προείπα, για μένα το «διαβάζοντας  στη Χάννα» είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία που έχω διαβάσει,  παρόλα αυτά, αντίθετα με ότι συνήθως λέγεται, δεν θα ήθελα να το είχα γράψει γιατί αυτό το μυθιστόρημα βγάζει πάρα πολύ πόνο. Πόνο που πρέπει να βίωσε και να ξανάνιωσε όταν έγραφε ο συγγραφέας είτε σαν άτομο, είτε σαν δίκαιος δικαστής του εαυτού, των προγόνων και της γενιάς του.

Ίσως όμως να είναι και πράξη λύτρωσης, γιατί αδειάζοντας το κάδο των απορριμμάτων του ασυνείδητου πάνω στο τραπέζι της αυτογνωσίας, φέρνοντάς τα στο προσκήνιο, αποστασιοποιείσαι από τα γεγονότα και έχεις την δυνατότητα να τα αντιμετωπίσεις ως τρίτος αντικειμενικός κριτής.

Γιατί, όπως λέει και η κ. Τριανταφύλλη στο βιβλιοδρόμιο, δεινός χειριστής της πένας, ο Σλινκ δεν διστάζει να καταδύεται στο σκοτεινό λαβύρινθο του ατομικού και του συλλογικού ασυνείδητου. Με αριστοτεχνικό τρόπο διερευνά ηθικές αρχές και αξίες, θέτει δύσκολα ερωτήματα που ζητούν επίμονα απαντήσεις και αναμοχλεύει οδυνηρά συναισθήματα, που φωλιάζουν στις ψυχές ενός ολόκληρου έθνους και γιατί όχι ενός ολόκληρου κόσμου.

Τελειώνοντας, θεωρώ πως ο συγγραφέας χρησιμοποίησε ένα φανταστικό  μύθο ή ίσως και πραγματική ιστορία, με απώτερο στόχο να στηλιτεύσει  κοινωνικά φαινόμενα, να γκρεμίσει  χίμαιρες και να υποδείξει ψυχολογικές καταστάσεις που εμποδίζουν την γνώση του πραγματικού και την ωρίμανση της ανθρωπότητας,  στοχεύοντας και προσδοκώντας στην δημιουργία μιας καλύτερης κοινωνίας, που μαθαίνοντας από τα λάθη  και τις  παραλείψεις της θα οδεύσει σε ένα καλύτερο αύριο.

Μακάρι να γίνει έτσι»...

Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr

Culture