7 τοξικές φράσεις που ακούγαμε ως παιδιά στα '80s και '90s

Αν έχετε μεγαλώσει στις δεκαετίες του 1980 και του 1990, τότε το πιο πιθανό είναι να θυμάστε τους γονείς σας να σας λένε συγκεκριμένες εκφράσεις.

Επιφανειακά, μοιάζουν αρκετά αθώες. Και όμως, όσο καλή και αν ήταν η πρόθεση των γονέων σας, το αποτέλεσμά τους, ήταν τοξικό.

Όπως αναφέρει το enikos.gr λέγοντας τοξικές, εννοούμε πως είχαν ως αποτέλεσμα να προσβάλλουν την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή σας, με τρόπους που μόλις πρόσφατα, έχουμε κατανοήσει.

 Πριν αναλύσουμε καθεμία από τις φράσεις αυτές, να θυμάστε πως οι γονείς σας έκαναν ό,τι μπορούσαν και εφαρμόζοντας τη γνώση που είχαν τότε. Συνεχίζοντας να μαθαίνουμε και να εμβαθύνουμε την κατανόηση της ανάπτυξης του παιδιού και της ψυχολογίας, είναι σαφές πως, ορισμένες φράσεις είναι περισσότερο επιβλαβείς, παρά ωφέλιμες.

Οι 7 τοξικές φράσεις που πιθανώς ακούγατε από τους γονείς σας, αν μεγαλώσατε τη δεκαετία του ’80 και του ’90

• “Επειδή το είπα εγώ”
• “Σταμάτα να κλαις, δεν έγινε τίποτα”
• “Είσαι ίδιος/ – α ο /η [μάνα/πατέρας] σου”
• “Εγώ στην ηλικία σου…”
• “Τα λεφτά δεν φυτρώνουν”
• “Μην είσαι τόσο ευαίσθητος/-η”
• “Περίμενε να γυρίσει [ο μπαμπάς/ η μαμά] να δεις τι έχει να γίνει”

“Επειδή το είπα εγώ”
Μήπως η φράση αυτή, σας είναι οικεία; Είναι μια από τις κλασικές που άκουγαν τα παιδιά που μεγάλωναν στις δεκαετίες του 1980 και του 1990.

Είναι μια φράση με την οποία ο γονέας θυμίζει την εξουσία που έχει στο παιδί του ώστε να δώσει ένα τέλος στη συζήτηση, ωστόσο είναι εν δυνάμει επιβλαβής.
Το πρόβλημα με τη συγκεκριμένη φράση, είναι πως δεν προσφέρει στο παιδί κάποιον έγκυρο λόγο ούτε την αιτιολόγηση της απόφασής του, κάτι που απογοητεύει ένα παιδί που προσπαθεί να καταλάβει τον κόσμο γύρω του.

Την ίδια στιγμή, είναι μια φράση που υπονομεύει την κριτική ικανότητα των παιδιών και την ανάγκη τους να καταλάβουν, στοιχεία κομβικής σημασίας στην ανάπτυξη δεξιοτήτων κριτικής ανάλυσης.
Αντίθετα, αυτό που προτείνεται στους γονείς, είναι να εξηγούν τους λόγους για τις αποφάσεις τους και τη λειτουργία των κανόνων στα παιδιά.
Έτσι, ικανοποιείται η περιέργειά τους, ενώ καλλιεργείται παράλληλα η κατανόηση και ο σεβασμός.

 Σκοπός των γονέων άλλωστε, είναι να προάγουν την επικοινωνία.

“Σταμάτα να κλαις, δεν έγινε τίποτα”
Ποιος άλλος έχει ακούσει την παραπάνω έκφραση; Πολλά από τα παιδιά των ’80s και των ’90s, έρχονταν αντιμέτωπα με αυτή τη διαταγή, όταν για παράδειγμα, έπεφταν από το ποδήλατο.

Με το που άρχιζαν να κλαίνε, οι γονείς τους παρότρυναν να σταματήσουν λέγοντας πως, δεν έγινε τίποτα.

Είναι μια φράση που, υποσυνείδητα παρωθεί τα παιδιά να καταπιέζουν τα συναισθήματά τους. Στέλνει το μήνυμα πως, αυτά που νιώθουν δεν έχουν σημασία, κάτι που αργότερα μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική καταπίεση.

Αντίθετα, οι γονείς πρέπει να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα των παιδιών. Πείτε τους πως καταλαβαίνετε ότι είναι στεναχωρημένα, ότι πονούν ή ότι έχουν απογοητευτεί.
Όλα είναι κομμάτι της διαχείρισης του περίπλοκου κόσμου των συναισθημάτων στον οποίον ζούμε.

“Είσαι ίδιος/ – α ο /η μάνα/πατέρας σου”
Σας έχουν συγκρίνει ποτέ με τρόπο υποτιμητικό με κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας; Πρόκειται για μια φράση που εκστομίζεται σε στιγμές απόγνωσης αλλά, είναι δύσκολο να τη διαχειριστεί κανείς.
Αν για παράδειγμα, ένα παιδί στην εφηβεία, το οποίο πασχίζει να ανακαλύψει την ταυτότητά του, ακούσει, στη διάρκεια ενός καυγά με τους γονείς πως είναι ίδιος, για παράδειγμα με έναν θείο, ή μια θεία – που μπορεί παρεμπιπτόντως, να είναι το “μαύρο πρόβατο της οικογένειας”, το παιδί βάζει αυτόματα τον εαυτό του σε αυτή την κατηγορία.

Πρόκειται για ένα ύπουλο πλήγμα στην αυτοεκτίμηση και την μοναδικότητα του παιδιού.
Υποδηλώνει πως, ο γονιός περιμένει από το παιδί να αποκτήσει τα ίδια αρνητικά γνωρίσματα και να κάνει τα ίδια λάθη με το κακόφημο μέλος της οικογένειας – κάτι που είναι εξ ορισμού, άδικο.

Κάθε παιδί, είναι μοναδικό και ο γονιός έτσι πρέπει να το κάνει να νιώθει – όχι να το βλέπει μέσα από τις επιλογές ή τις ενέργειες των άλλων.

“Εγώ στην ηλικία σου…”
Ακόμη μια πολυχρησιμοποιημένη έκφραση των παιδιών που έχουν μεγαλώσει στη δεκαετία του 1980 και του 1990.
Ενώ οι γονείς, πρέπει να μοιράζονται τις εμπειρίες τους με τα παιδιά τους, η συχνή χρήση αυτής της φράσης, δημιουργεί μια μη ρεαλιστική σύγκριση.

Υποδηλώνει πως, κάθε προσπάθεια του παιδιού, είναι μάταιη μπροστά σε όσα κατάφερε ο γονιός στην αντίστοιχη ηλικία.
Ας μην ξεχνάμε πως, κάθε γενιά έρχεται αντιμέτωπη με τις δικές της, μοναδικές προκλήσεις.

“Τα λεφτά δεν φυτρώνουν”
Και ποιος δεν έχει ακούσει αυτή τη φράση;

Είναι σημαντικό τα παιδιά να μαθαίνουν την αξία του χρήματος – η συγκεκριμένη φράση όμως, δημιουργεί διαφορετικό αντίκτυπο από αυτόν στον οποίο αποσκοπούμε.
Αυτό καθώς, τα παιδιά μαθαίνουν σχετικά με τη διαχείριση των χρημάτων, μέσα από τη συμπεριφορά και τη στάση των γονιών – όχι με τα κηρύγματα.
Η συχνή επανάληψη της φράσης αυτής, μπορεί να κάνει να παιδιά να φοβούνται να ξοδέψουν.

Ίσως θεωρήσουν πως, το χρήμα εξαντλείται και δεν είναι ένας πόρος που κάποιος μπορεί να καλλιεργήσει και να αυξήσει.
Μπορείτε να δείξετε στα παιδιά πώς συντάσσεται ένας προϋπολογισμός, να τους μάθετε την αποταμίευση και την ορθή διαχείριση, μέσα από πρακτικά παραδείγματα.
Άλλωστε, τα έργα είναι πιο σημαντικά από τα λόγια.

“Μην είσαι τόσο ευαίσθητος/-η”
Πολλοί θυμόμαστε τη φράση αυτή από την παιδική μας ηλικία.

Τα παιδιά είναι ευαίσθητα από τη φύση τους. Η εξερεύνηση των συναισθημάτων και ο τρόπος έκφρασής τους, είναι κομμάτι της ανάπτυξής τους.
Η παρότρυνση ενός παιδιού  να μην είναι ευαίσθητο, μπορεί να ερμηνευτεί με τον λάθος τρόπο.

Δεν είναι κακό να βιώνει κάποιος έντονα συναισθήματα.

Αντίθετα, πρέπει να τα ενθαρρύνουμε να νιώθουν τα συναισθήματά τους.
Έτσι, μπορούν να καλλιεργήσουν τη συμπόνοια, την ενσυναίσθηση, τη βαθιά κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων.

Άλλωστε, αυτά είναι αναγκαία χαρίσματα, ειδικά στον σημερινό κόσμο.
Προτού πείτε στα παιδιά σας ότι δεν πρέπει να είναι τόσο ευαίσθητα, θυμηθείτε τη σημασία που έχουν τα συναισθήματα.

Μάθετε στα παιδιά σας να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους με υγιή τρόπο.

“Περίμενε να γυρίσει [ο μπαμπάς/ η μαμά] να δεις τι έχει να γίνει”
Είναι η απειλή που λεγόταν όταν είχαν εξαντληθεί όλα τα υπόλοιπα μέσα.
Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι πως, όταν χρησιμοποιείτε τον άλλο γονιό σαν απειλή για το παιδί, δημιουργείτε φόβο και ανησυχία.

Παράλληλα,  η φράση υπονομεύει την αυθεντία του γονιού που χρησιμοποιεί την απειλή, κάνοντάς τον να φαίνεται ανίκανος να διαχειριστεί την κατάσταση. Οι δυο γονείς πρέπει να είναι μια καλά συντονισμένη μονάδα.
Τα παιδιά πρέπει να νιώθουν ότι έχουν δυο γονείς που είναι εξίσου ικανοί να διαχειριστούν μια κρίση και να επιβάλλουν την πειθαρχία.

Αντί να περιμένετε λοιπόν να γυρίσει ο / η σύζυγος για να επικρατήσει ηρεμία, διαχειριστείτε την κατάσταση άμεσα.

Τα παιδιά έτσι, μαθαίνουν πως, οι πράξεις τους φέρνουν άμεσες συνέπειες, ενώ ενισχύεται ο ρόλος του γονιού.

Tip: Το ταξίδι της αυτοβελτίωσης απαιτεί υπομονή, αυτοσυγχώρεση και πολλή συμπόνοια
Αν διαβάζοντας το άρθρο, θυμηθήκατε στιγμές από την παιδική σας ζωή, δεν είστε οι μόνοι. Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν μεγαλώσει σε αυτές τις δύο δεκαετίες, είναι καλά εξοικειωμένοι με όλες.

Το θετικό είναι πως, έχετε τη δύναμη να σπάσετε τον φαύλο κύκλο.

Μπορείτε να κατανοήσετε μερικά από τα πράγματα που σας έχουν επηρεάσει ως παιδιά και να κάνετε ουσιαστικά βήματα προς την εξέλιξη. Οι γονείς έκαναν ό,τι μπορούσαν με βάση τη γνώση που είχαν τότε.

Τώρα όμως, εσείς έχετε την ευκαιρία για κάτι καλύτερο. Αναλογιστείτε το νόημα και την επίδραση των παραπάνω εκφράσεων στη διαμόρφωση της αντίληψης του εαυτού σας και των σχέσεων σας. Έχοντας τη γνώση αυτή, θα μπορέσετε να επιλέξετε υγιή μοτίβα σχέσεων με τα δικά σας παιδιά και με τους άλλους ανθρώπους.

Το ταξίδι της αυτοβελτίωσης, δεν είναι πάντα εύκολο: απαιτεί υπομονή, αυτοσυγχώρεση και πολλή συμπόνοια.