Η Κατερίνα Καρυτινού εξηγεί γιατί είναι τόσο σημαντικό να διαβάζουμε βιβλία στα παιδιά

Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένα βιβλίο. Και μετά ήρθε και άλλο ένα. Και μετά ήρθαν και άλλα πολλά και γέμισαν τη βιβλιοθήκη. Και αυτό ήταν ένα από τα καλύτερα δώρα που θα μπορούσαν να κάνουν οι γονείς στο παιδί τους.

Γιατί;

Οι λόγοι είναι πολλοί! Διαβάζοντας ένα βιβλίο, ξεδιπλώνονται άπειρες ευκαιρίες για εξάσκηση των γλωσσικών δεξιοτήτων του παιδιού. Όχι μόνο βοηθάμε το μωρό να εξοικειωθεί με τους διάφορους ήχους της γλώσσας και τις λέξεις, αλλά ταυτόχρονα καλλιεργούμε την αγάπη για τα βιβλία και το διάβασμα, ενισχύουμε τη φαντασία και τo βοηθάμε να ανακαλύψει διαφορετικούς κόσμους.

Έρευνες στην Αμερική αναφέρουν 5 αρχές οι οποίες συνδέονται άμεσα με την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας. Τα βιβλία καλύπτουν και τις πέντε!

1. «Τα παιδιά πρέπει να ακούνε πολλές λέξεις συχνά».Τα παιδιά ξεκινάνε το σχολείο με λεξιλόγιο 5000 λέξεων κατά μέσο όρο. Αν αυτό το μεταφράσουμε με νούμερα,  ανάμεσα στις ηλικίες 1-5, ένα παιδί μαθαίνει περίπου 3,5 λέξεις τη μέρα. Για να συμβεί αυτό, τα παιδιά πρέπει να έρχονται σε επαφή με τις λέξεις όσο πιο συχνά γίνεται. Ένα βιβλίο προσφέρει ευκαιρίες μάθησης καθώς περιέχει καινούριες λέξεις αλλά και πολλές επαναλήψεις
2. «Τα παιδιά μαθαίνουν καινούριο λεξιλόγιο όταν αυτό έχει κάτι που τους ενδιαφέρει». Και αυτό ισχύει για τα περισσότερα πράγματα στη ζωή μας. Κατακτάμε πιο εύκολα τις δεξιότητες που συνδέονται με ενδιαφέροντα για εμάς πράγματα. Με αυτά που μας κινούν την περιέργεια. Υπάρχουν βιβλία με πειρατές, νεράιδες, ουρανοξύστες και σούπερ αυτοκίνητα τα οποία αποτελούν φανταστικό κίνητρο για τους μικρούς μας φίλους. Έτσι η εκμάθηση νέου λεξιλογίου μετατρέπεται σε μια διασκεδαστική διαδικασία!
3. «Τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα όταν οι ενήλικες αλληλοεπιδρούν μαζί τους». Ο ποιοτικός χρόνος που περνάει ένα παιδί μικρής ηλικίας με τους γονείς ή τους φροντιστές έχει αποδειχτεί ιδιαιτέρως ωφέλιμος για την ανάπτυξη των γλωσσικών και των γνωστικών δεξιοτήτων. Τι καλύτερο λοιπόν από το να περνάτε χρόνο με τα μικρά σας διαβάζοντας.
4. «Τα παιδιά μαθαίνουν καινούριες λέξεις όταν καταλαβαίνουν το νόημα τους». Δεν αρκεί να ακούσει κάποιος απλά μια λέξη και να την επαναλάβει. Είναι πιο εύκολο όταν οι λέξεις είναι μέσα σε προτάσεις και έχουν συγκεκριμένο νόημα.
5. «Τα παιδιά μαθαίνουν λεξιλόγιο και γραμματική ταυτόχρονα» Λέξεις και γραμματική συνδέονται άμεσα και ενισχύουν το ένα το άλλο. Τα βιβλία δίνουν την ευκαιρία στα παιδιά μας να ακούνε καινούριες λέξεις σε γραμματικά σωστές προτάσεις μέσα στην ιστορία.

Από ποια ηλικία να ξεκινήσουμε

Ποτέ δεν είναι νωρίς για να ξεκινήσουμε να διαβάζουμε στα παιδιά μας. Ακόμα και όταν αυτά είναι τόσο μικρά που δεν μπορούν καν να κρατήσουν το βιβλίο σωστά ή να αναγνωρίσουν γράμματα. Έρευνες υποστηρίζουν ότι τα μωρά που έχουν έρθει από νωρίς σε επαφή με τα βιβλία, ακούν περίπου 78.000 λέξεις τον χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι την ηλικία των πέντε έχουν «ακούσει» περίπου 1,4 εκατομμύρια λέξεις κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης του βιβλίου.

Tι είδους βιβλία να τους διαβάζουμε

Δεν υπάρχει λάθος απάντηση σε αυτό! Ότι βιβλία σας αρέσουν και ότι βιβλία προτιμάει. Μπορείτε να διαλέξετε ανάμεσα από βιβλία χωρίς λόγια, με πολύχρωμες εικόνες, βιβλία με ομοιοκαταληξία, βιβλία με μικρές ιστορίες ή βιβλία με λεξιλόγιο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα βιβλία με τις κρυμμένες πόρτες, τους ήχους ή κομμάτια από ύφασμα. Πλέον το διάβασμα είναι διαδραστικό και σίγουρα πιο ελκυστικό. Πέρα από την αίσθηση της ακοής και της όρασης, εδώ εμπλέκεται και η αφή.

Για παιδιά με περιορισμένο λεξιλόγιο, διαλέγουμε βιβλία με εικόνες. Τα ξεφυλλίζουμε μαζί και ξετυλίγουμε την ιστορία. Ονομάζουμε αντικείμενα, χρώματα, ζώα, φαγητά και ότι άλλο βάλει ο νους μας. Ρωτάμε το παιδί και αυτό μας δείχνει. Επαναλαμβάνουμε λέξεις, φράσεις, επιφωνήματα. Δημιουργούμε ευκαιρίες για μάθηση κάθε στιγμή

Και αν ακόμα είστε καλλιτεχνική φύση μπορείτε να περάσετε ένα απόγευμα με το παιδί σας, φτιάχνοντας το δικό σας βιβλίο. Ναι! Με τη δική σας ιστορία, τους δικούς σας ήρωες, τα δικά σας χρώματα και τις δικές σας ζωγραφιές. Τι καλύτερο;!

Πως διαβάζουμε

Όπως εσείς θέλετε. Ξαπλωμένοι, όρθιοι κάνοντας κατακόρυφο – αν είστε της γυμναστικής. Βρείτε έναν τρόπο που να αρέσει σε εσάς και στο παιδί σας.

Παρόλα αυτά, αν κάποιος χρειάζεται "συμβουλές", καλό θα ήταν να ακολουθήσει τα παρακάτω:

1.  Αφήστε το παιδί να διαλέξει το βιβλίο. Είναι σημαντικό να αρέσει πρώτα σε αυτό και ύστερα σε εσάς. Δώστε του επιλογές ανάμεσα σε δύο αγαπημένα ή λιγότερο αγαπημένα.
2. Καθίστε απέναντι ή δίπλα του. Όχι πίσω του. Να σας βλέπει. Να βλέπει το στόμα σας, τις εκφράσεις σας, τα μάτια σας. Αν είναι αρκετά μικρό σε ηλικίακαι με περιορισμένο λεξιλόγιο φέρτε το βιβλίο ακριβώς δίπλα από το πρόσωπό σας. Προσπαθήστε να κρατήσετε την προσοχή του για όσο το δυνατόν περισσότερο.
3. Βρείτε ένα μέρος ήσυχο και αναπαυτικό. Βρείτε μια «γωνιά του βιβλίου» και μετατρέψτε τη στην πιο όμορφη μεριά του σπιτιού. Βάλτε μαξιλάρια, κούνια, στρώματα, σκηνές και πολλά πολλά βιβλία σε ράφια ή σε κουτιά. Κάθε φορά θα διαλέγετε ένα ή δύο ή εκατό αλλά πάντα θα τα επιστρέφετε στη θέση τους μόλις τελειώσετε το διάβασμα.
4. Διαβάζουμε αργά και καθαρά. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιούμε αργό ρυθμό και καθαρή ομιλία για να μπορέσει το παιδί να παρακολουθήσει και να απορροφήσει νέες γνώσεις.
5. ΞΑΝΑ διαβάζουμε βιβλία που έχουμε ήδη διαβάσει. Σας έχει τύχει ποτέ το μικρό σας να ζητάει ξανά και ξανά το ίδιο βιβλίο; Τέλεια! Η επανάληψη είναι μητέρα της μάθησης! Κάθε φορά που διαβάζετε το βιβλίο εστιάζετε αλλού.
6. Κάνουμε ερωτήσεις. Σταματάμε για λίγο το διάβασμα και ρωτάμε ΠΟΙΟΣ; ΤΙ ΕΚΑΝΕ; ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ; Ανάλογα την ηλικία και το λεξιλόγιο του παιδιού, εναλλακτικά μπορούμε να κατονομάζουμε «το αγόρι», «πήγε βόλτα στο πάρκο» κλπ.
7. Ώρα για αλλαγή ρόλων! Αφήστε το παιδί σας στον ρόλο του αφηγητή και παρακολουθείστε με προσοχή τι έχει να σας πει! Ώρα να χαλαρώσετε και να απολαύσετε την ιστορία του.